De Nederlandse dichter, essayist en germanist C. O, Jellema werd geboren op 9 september 1936 in Groningen. Zie ook mijn blog van 9 september 2010 en eveneens alle tags voor C. O. Jellema op dit blog.
Versleer
Je weet niet werkelijk wat je geschreven
hebt. Niet omdat je het vergeten wou
schreef je het op, ’t vergeten schreef in jou,
en schrijvend is het altijd dat gebleven
wat blijvend wilde zijn: een kunst van kou.
Zo, als op water ’s winters schotsen dreven,
heb jij jezelf aan stromingen ontheven
– verbeelding – steeds gered op wat ternauw-
ernood, voordat het smelt, nog draagt: elize,
haar kind, die wanhoopsdaad, het lukt. Gedrukte
letters laten de uitkomst zien, de oever.
Maar jij vergeet. Kon je maar drijven, stroever,
op wendingen waarin een waan gelukte,
vondeling, mozes, bijna-moord in biezen –
Soms
Soms, na ziek zijn soms,
als je buiten komt
in de tuin in een nieuwe
jas van verbazing,
is het daar wat je zocht –
de notenboom, kijk, hoeveel noten,
en daar die tak met goudrenetten,
kan hij het dragen?
Soms
is het daar – en van
het hongerhout, het braambos
trilt het blad.
Kerkje van Fransum
Bestaat nog god, kleine sarcofaag
van het geloof, even leeg
als de dorische tempels van Paestum:
hun zuilen een schuilplaats voor andere vogels
dan goden – als ik naar hen vraag?
Kleine mummie van steen
zonder hart, tabernakel,
zonder plaats voor een wijkaars, bescherm je
met jouw lichaam ons landschap
als bodem voor hemel? Ik vraag maar.
Stille klankkast voor buiten, voor grutto’s
in juni, het loeiende melkvee bij ’t hek –
zo gesloten, een avond, ik zit in het gras
tussen jouw zerken, zo ben je het mooist:
dicht, van het uitblijvend antwoord de schrijn.
C. O. Jellema (9 september 1936 – 19 maart 2003)
Portret door Herman van Hoogdalem, 2002
De Nederlandse publicist, schrijver en biograaf Wim Huijser werd geboren op 9 september 1960 in Ridderkerk. Zie ook alle tags voor Wim Huijser op dit blog.
Uit: Dichter bij Dordt. Biografie van C. Buddingh’
“ Opnieuw gelach. Buddingh’ maakt een knikbeweging met zijn hoofd en schokt gespannen met zijn schouders.
ook op het marmite-potje paste
en jawel hoor: …
Zowel publiek als dichter hebben uitbundig plezier. Het publiek om de ogenschijnlijke pointe van het gedicht, Buddingh’ omdat hij weet dat de afronding nog moet volgen.
het paste eveneens
Met elke regel blijkt hij doel te hebben getroff en. De bijna twintig jaar jongere dichter J. Bernlef, die zelf pas na de pauze aan de beurt is, zal zich het moment zijn leven lang blijven herinneren: ‘Het publiek vond het prachtig zoals hij dat gedicht las, heel deadpan-achtig. Hij had een ongeloofl ijk goede timing en hij wist de grap er precies op het goede moment in te prikken. Hij deed het echt heel goed. En wie had er ooit in zijn leven voor zo’n grote zaal met mensen gestaan? Niemand toch? Het was een uniek moment.’
In totaal leest Buddingh’ die avond negen gedichten voor, waaronder de cyclus ‘Kachel i t/m xiii’ en een vers van de bevriende dichter K. Schippers. Schippers had aan het begin van de avond zelf al enige verwarring gesticht door het gedicht van Buddingh’ voor te lezen over het ogenschijnlijk ‘stoffi g, grijsgroen schaartje’, dat ineengekringeld ligt ‘in de vorm van een schaartje’, maar na beter kijken een elastiekje blijkt te zijn. De stemmen van Nederlandse dichters klinken die avond in Amsterdam luider en meertoniger dan ooit tevoren. Door alledaagse waarnemingen als de simpele uitwisselbaarheid van dekseltjes tot kunst te verheff en heeft Buddingh’, zoals hij later constateert, ‘het Slochteren van de poëzie’ in Nederland aangeboord.”
Wim Huijser (Ridderkerk, 9 september 1960)
De Russische schrijver Leo Tolstoj werd geboren op 9 september 1828 op het landgoed Jasnaja Poljana, in de buurt van Toela. Zie ook mijn blog van 9 september 2010 en eveneens alle tags voor Leo Tolstoj op dit blog.
Uit: War and Peace (Vertaald door Louise en Aylmer Maude)
„WELL, PRINCE, so Genoa and Lucca are now just family estates of the Buonapartes. But I warn you, if you don’t tell me that this means war, if you still try to defend the infamies and horrors perpetrated by that Antichrist I really believe he is Antichrist I will have nothing more to do with you and you are no longer my friend, no longer my ‘faithful slave,’ as you call yourself! But how do you do? I see I have frightened you sit down and tell me all the news.”
It was in July, 1805, and the speaker was the well-known Anna Pavlovna Scherer, maid of honor and favorite of the Empress Marya Fedorovna. With these words she greeted Prince Vasili Kurdgin, a man of high rank and importance, who was the first to arrive at her reception. Anna Pavlovna had had a cough for some days. She was, as she said, suffering from la grippe; grippe being then a new word in St. Petersburg, used only by the elite. All her invitations without exception, written in French, and delivered by a scarlet-liveried footman that morning, ran as follows:
“If you have nothing better to do, Prince, and if the prospect of spending an evening with a poor invalid is not too terrible, I shall be very charmed to see you tonight between 7 and 10 – Annette Scherer.”
“Heavens! what a virulent attack!” replied the prince, not in the least disconcerted by this reception. He had just entered, wearing an embroidered court uniform, knee breeches, and shoes, and had stars on his breast and a serene expression on his flat face. He spoke in that refined French in which our grandfathers not only spoke but thought, and with the gentle, patronizing intonation natural to a man of importance who had grown old in society and at court. He went up to Anna Pavlovna, kissed her hand, presenting to her his bald, scented, and shining head, and complacently seated himself on the sofa.”
Leo Tolstoj (9 september 1828 – 20 november 1910)
Portret door Ivan Kramskoy, 1873
De Vlaamse dichter en componist Gentil Theodoor Antheunis werd geboren te Oudenaarde op 9 september 1840. Zie ook mijn blog van 9 september 2010 en eveneens alle tags voor Gentil Th. Antheunis op dit blog.
Waar woont ’t Geluk?
Als ik laatst de Luxemburgse bergen,
Wand’lend, zingend hier en daar doorkruiste,
Trof mijn blik een huisje aan.
’t Stond daar zo verwijderd, zo allene,
Tussen bomen, met de voet in ’t water,
En ik bleef een wijle staan.
En ik dacht: ‘Men loopt geheel zijn leven
Om ’t geluk te zoeken en te vinden,
Maar men vindt, men vindt het niet.
En misschien, daar tussen boom en bergen,
In dit klein, verdoken, stille huisje
Woont ’t geluk en zingt zijn lied.’
‘k Naderde en ik zag een jonge moeder,
Aan haar borst een zuigling; ‘k zag haar gade
Druk aan ’t werk en levensblij.
’t Kindje keerde zich en lag gulhartig lachend;
Blozend dekte zij de kuise boezem,
Vriend’lijk knikkend groette hij.
‘k Ging dan verder, verder, ’t hart benepen,
En ik vroeg aan Godes blauwe hemel,
Aan het water, aan de wind:
‘Zeg mij, hemel, waar ’t geluk zijn woonst heeft?
Water, wind, waar zingt ’t geluk zijn liedje?’
‘k hoorde: ‘Waar men u bemint!’
Gentil Th. Antheunis (9 september 1840 – 5 augustus 1907)
Oudenaarde, stadhuis
De Vlaamse schrijver, dichter en journalist Gaston Cyriel Durnez werd geboren in Wervik op 9 september 1928. Zie ook mijn blog van 9 september 2010 en eveneens alle tags voor Gaston Durnez op dit blog.
Uit: Mijn leven onder de Belgen
“Administratie, mijnheer, zei de ambtenaar, met wie ik een indringend gesprek stond te voeren over de geheimen van ’s lands bestuur, administratie is een kunst. Niet iedereen kan haar beoefenen. Men moet er ’n speciaal talent voor bezitten. Zeker, door harde studie kan men, na jaren, enige administratieve bekwaamheid verwerven, maar zij leidt nergens heen als men geen aangeboren feeling heeft voor het diepere wezen van de dingen. In de kunst kan je niet alles leren. Je moet artistieke intuïtie hebben. Dat geldt ook voor de administratie. Feeling, intuïtie, fingerspitzengefühl.
Hij scheen mijn bewonderende blikken niet op te merken, ging naar een stapel brieven en nam er de bovenste af.
– Kijk, zei hij, dit is een spoedbrief voor het Ministerie van Werkbevordering. De inhoud is gisteravond door onze direkteur gedikteerd, deze morgen door de juffrouw getikt, deze namiddag in een omslag gestoken. Straks zal een speciale bediende deze spoedzending naar het postkantoor brengen. Dat kantoor ligt twee straten hier vandaan.
– En het Ministerie staat recht voor de deur, aan de overkant van de laan!
– Inderdaad. De spoedbrief zal er morgenvoormiddag arriveren. Met de post.
– Ik begrijp niet… Waarom gaat de bode niet rechtstreeks?…
– Ziet U wel? U hebt veel gestudeerd, veel boeken gelezen, maar de feeling hebt u niet. Dit is administratie, mijnheer.
Ik vertelde hem dat het geval mij deed denken aan die postbode die er genoeg van had, altijd maar brieven weg te brengen, altijd maar brieven in de bussen te gaan stoppen. Op een mooie morgen nam hij zijn hele vrachtje bij mekaar en verzond het met de post.
– Een mop, zei de ambtenaar. Dat is een mop.
Hij lachte heel even, schudde dan het hoofd.
– Wat ik u vertel, is de waarheid, mijnheer.
Hij ging zitten en begon een potlood te slijpen.”
Gaston Durnez (Wervik, 9 september 1928)
De Italiaanse dichter en schrijver Cesare Pavese werd geboren in Santo Stefano Belbo op 9 september 1908. Zie ook mijn blog van 9 september 2010 en eveneens alle tags voor Cesare Pavese op dit blog.
Black Earth Red Earth
Black earth red earth,
you come from the sea,
from the arid green,
where there are ancient
words and bloody toil
and geranium among rocks—
you don’t know how much you bring
of toil and words from the sea,
you’re rich like a memory,
like the barren countryside,
you hard and sweetest word,
ancient because of the blood
gathered in the eyes;
young, like a fruit
that is a memory and a season—
your breath rests
under the sky of August,
the olives of your look
sweeten the sea,
and you live and live again
without amazement, certain
like the earth, dark
like the earth, a grinder
of seasons and dreams
that reveals itself under the moon
to be so old, just like
the hands of your mother,
the bowl of the brazier.
Cesare Pavese (9 september 1908 – 27 augustus 1950)
Portret door Silvia Ravetti, 2006
Zie voor nog meer schrijvers van de 9e september ook mijn blog van 9 september 2011 deel 1 en eveneens deel 2.