Gouden raampjes beven, en in de dageraad deinen kruisen boven elkaar.
Kaars, olielamp, glimwormlicht en lantaarn.
Ontwaak
De kam van de dag komt tevoorschijn.
De witte kam van een gouden haan.
De kam van mijn lach komt tevoorschijn.
De gouden kam van een dolende haan.
Korte ballade voor de dode Eloïse
(woorden van een student)
‘Je was dood’ als aan het eind van alle romans. Ik had je niet lief, Eloïse, en je was zo zacht! Met muziek van groene lente droomde je me mooi en met halflang haar. Ik gaf je kussen en sloeg er geen acht op dat ik je niet zei: O Kersenrode lippen! Wat was je een groot romantica! Je dronk azijn achter de rug van je grootmoeder. Je werd als wilde lentejasmijn. En ik was verliefd op een ander. Zie je niet wat een kwelling? Op een ander die een naam schreef in het zand.
Toen ik in je huis aankwam lag je dood te midden van waskaarsen en basilicum, net als in romans. De meisjes van school liepen rondom je scheepje. Je had de azijn gedronken van de fles der eeuwigheid. Ding ding, dong dong de goede klokken huilden om je.
Dong dong, ding ding in de namiddag met pijn in het hoofd. Misschien sliep je dromend, dat je Ophelia was op een blauw meer met koortsig water. Ding ding, dong dong Laten de zachte klokken om je huilen! Dong dong, ding ding in de namiddag met pijn in het hoofd.
Vertaald door Marije Dekkers
Lied van de kleine dood
Dodelijke weide van manen en bloed onder de aarde. Weideland van oud bloed.
Schijnsel uit gister en morgen. Dodelijke hemel van gras. Schijnsel en nacht uit zand.
Ik kwam de dood er tegen. Dodelijke weide uit aarde. Het was een kleine dood.
De hond op het terras. Enkel mijn linkerhand doorkruiste eindeloze bergen van dorre bloei.
Sintelen kathedraal. Schijnsel en nacht uit zand. Een kleine kleine dood.
Een dood en ik een mens. Een mens alleen en daar een kleine kleine dood.
Vertaald door Dolf Verspoor
Federico García Lorca (5 juni 1898 – 19 augustus 1936
Das Kind lächelt sich an, was auch das Kind im Spiegel kann. Ich starr dich nieder, denkt das Kind und senkt den Blick ganz tief ins andere Auge ein; das Lächeln zer- schmilzt wie die Haut des Gesichts zerschmilzt wie Frühlingsschnee, unter den Wangen blüht eine blasse Blume aus Äderchen fein, die blühen und verblühen rot, ein Loch dieser offene Mund – ein Knochenschädel taucht im Spiegel auf. Das Kind schreit. Der Spiegel zerbricht. Weinend rennt das Kind zur Mutter, birgt seinen Kopf in ihrem Schoß. Schon sind die Tränen getrocknet. Doch das Gesehene bleibt
Lebenslärm
Tellergeklapper, Geflüster bei offenem Fenster, Balkontür weit offen. Kind logolallt, ein Schrei verhallt, freudig (endlich! ) Leka nosht! Iyi akshamlar! Fai var mi? Keine zweite Wirklichkeit, alles eins zu eins. Welches Salatöl?!, ein leiser Streit, friedlicher Abend. So ist jede Begegnung in Echtzeit beglückend, man lebt und sieht andere leben. (unterdrückt) So wie ich kann, bin ich hier weg! Andele, andele! wie das Kleinkind den Hund lockt: Schango, Tjango, Dlango, Du Rango … Hr. Dingsbums in seinen freudlosen vier Wänden schweigend lötet er Drähte zusammen.
Zielsverhuizing
Half slapend, de dageraad brak aan, Zag ik een ziel voor me in de lucht compact, licht en gelig – liggend zweefde ze in de ether langzaam en gestaag omhoog naar de hemel. Verrast dacht ik in mijn droom, totaal niet bang, zou die van mij zijn of die van een vriend, van een vriendin, van een vijand die op dit uur afscheid wil nemen van mij en de wereld. Waar je ook vliegt, kleine ziel, moge jouw reis gemakkelijk zijn.
Vertaald door Frans Roumen
De verheerlijking van de champignon
Waarom was je ze niet? Bekijk ze eens goed, onbevlekt, echte gekweekte, bijna kiemvrij, waarschijnlijk al robotoogst, untouched van aarde naar consument, waarvan ik de steel afsnijd, daarna gaan de hoedjes in plakken (Als ik gemeen zou zijn kreeg ze van mij de Venus van Willendorf als kerstkado) opgediend in hete olijfolie met een klontje boter, en veel uien en knoflook. En de steeltjes gooi je weg? Geen denken aan. Ik snijd alleen de aarde van de stomp af, dan worden de stelen gehalveerd en ook bij de geglaceerde uien met knoflook gevoegd en omdat het goed is voor je hart niet met zout maar met peper gekruid vers uit de molen daarbij een half bekertje zure room en een bord warme bulgur. Ik trek de Primitivo alvast open!
Speak your piece from the I can do anything. Say it clearly. Follow through on runways, in turbulence. There is a book living inside your chest with dilated instructions on how to make a safe landing. It was written for crash landers. Thank you. I am coming home to listen. It is time. Please forgive me my distractions. There’s a freckle on your lip. It is a national archive. Give it to my ear so you can see what I mean. Here hold my breath I will be right back. There are gifts hidden beneath these lungs. Slide your hand over my mouth and I will speak them in hang glider, in hilltop, from the loyalty of a landscape, silk in a sandpaper offering plate, the jacket on a handsome man. That lip Sweet Grape, you cannibal, kiss my eyes until they see what it is that I wish to write down: Your name. Film strips of prayer. Ribbons of a garden in stereo. Driftwood welded to the guesthouse. Ringfinger wrapped in a horseshoe nail.
„Keiner von diesen Idioten hat Ines geliebt, wie ich sie geliebt habe und nach wie vor liebe, aber dass sich wiederholt einer fand, der sich das einbildete, ist eine andere Geschichte. Ich hatte oft mit ihr darüber gesprochen, ob sich heute überhaupt noch glaubwürdig ein solches Drama ausdenken lasse wie in einem der großen Ehebruchsromane des neunzehnten Jahrhunderts, wo es immer Frauen waren, die an ihren Sehnsüchten zugrunde gingen, ob in unserer Zeit so etwas geschrieben werden könne, ohne dass es von Grund auf lächerlich sei, und sie hatte stets gesagt, selbstverständlich nicht, Liebe in diesem Sinn gebe es ja nicht mehr und man sei gut beraten, sich in Sicherheit zu bringen, wenn einer davon spreche, weil sich dahinter meistens etwas anderes verberge, und das Drumherum, das ganze Gebräu aus Macht und Eifersucht, sei ekelhaft, unkontrollierte Leidenschaft, eine einzige Peinlichkeit. Man müsste die Geschichte hinter den Mond verlegen, aber die erdabgewandte Seite des Mondes interessiere einzig und allein die Sternengucker, und es ginge vielleicht nur mit einem Element von ganz außen, das auf unerwartete Weise eine Drucksituation erzeuge. Ich entgegnete dann jedesmal: »Und meine Liebe, Ines?«, und sie sagte: »Deine Liebe, Elias?«, sagte: »Unsere Liebe?«, und lachte: »Wie sollte die davon berührt sein?«Natürlich gebrauchten wir das Wort immer in unter- schiedlicher Weise. So, wie ich es tat, vermochte ich es nur auf sie anzuwenden, und es stimmte beides, ich liebte Ines, weil sie meine Schwester war, und ich liebte Ines, obwohl … während ich bei ihr nicht sicher war, ob sie es nicht auf die halbe Welt anwenden konnte. Auf jeden Fall musste sie wissen, wovon sie sprach, schließlich galt sie als Expertin. Denn sie war dabei, sich über die romantische Liebe in der deutschsprachigen Literatur zu habilitieren, und hielt seit Jahren einschlägige Vorlesungen zu dem Thema, aber ob sie das auch im Leben klüger machte, wage ich nicht zu beantworten. Ich hatte eine ganze Reihe ihrer Liebschaften aus allernächster Nähe mitbekommen, doch es bedeutete für mich nicht weniger als den Ausnahmezustand, dass sie sich mit ihren fünfunddreißig Jahren von neuem auf eine solche Affäre eingelassen hatte. Zu oft hatte ich ihr helfen müssen, die Dinge zu Ende zu bringen, nicht allein in unserer Studienzeit, sondern auch danach noch einmal, viel später, als sie auf diesen schockverliebten Schriftsteller hereingefallen war, der zum Dank tagelang ihr Haus belagert hatte, als sie ihn endlich loswerden wollte.“
“Indonesia mon amour Fernweh beginnt mit Worten. Mit einem Klang, der die Sehnsucht nach Abenteuer bereits in der magischen Abfolge seiner Wohllaute buchstabiert. Krakatoa zum Beispiel, östlich von Java. Ein Vulkan, so mächtig und gewaltig wie sein Name. Oder Sumatra. Eine Insel, in deren üppigem Dschungel man im Nu einen wilden Tiger vor sich wähnt, Nashörner, Orang-Utans und Elefanten. Oder Bali. Diese grün leuchtende Phantasie aus anmutigen Wellen um die Hügel geschwungener Reisplantagen. Was alle diese Orte eint, ist das riesige Land, in dem sie sich befinden: Indonesien. Kein Land im eigentlichen Sinne. Mehr Kollektion von unzähligen Insel-Juwelen, in einer sanften Kurve aufgeschnürt als Perlenkette geographischer Natur, über 17.000 an der Zahl. Mal links, mal rechts des Äquators. Der Traum des Seefahrers: sie alle zu umrunden. Doch es sind nicht nur leuchtend schöne Bilder, die sich abrufbar im Kopf einstellen, auch fremde Düfte steigen in die Nase. Die legendären Inseln der Gewürze. Der Tabak. Kaffee und die Pflanze, für die den Kolonialmächten im fernen Europa kein Weg zu weit war und mit der der Wettlauf um den viel zitierten Platz an der Sonne erst begann, die Pflanzereien ihren Ursprung nahmen: Muskatnuss. Zu finden lediglich bei den Molukken, auf den Banda-Inseln, südöstlich von Sulawesi. Ein englischer Ethnologe, George Windsor Earl, kam im 18. Jahrhundert auf einen Namen für das Land, aus dem Griechischen, Indos und Nesos: Indonesien. Indische Insel. Das, was nach Indien ostwärts, immer der Sonne entgegen, irgendwann aus dem Meer auftaucht. Man kann das heute noch auf jedem Flug nach Südostasien mitverfolgen, von oben aus. Und dann das Wappen: Garuda Pancasila. Der Adler ist aus Gold und diente in der Mythologie Lord Vishnu als Vehikel. Schon an dem Motto, das das Wappentier in seinen Klauen hält, kann man lernen, wie das Leben im globalen Zeitalter nur funktionieren kann. Nur dass man in Indonesien mit dieser Einsicht dank der Natur des Landes der Zeit schon etwas voraus war. Kein Wunder bei über 300 verschiedenen ethnischen Gruppen und 742 Sprachen und Dialekten: Bhinneka Tunggal Ika ist Altjavanesisch und meint: Einheit in der Vielfalt — viele, aber dennoch eins. Das Motto entstammt einem traditionellen Gedicht aus dem 14. Jahrhundert, das zur Toleranz zwischen Hindus und Buddhisten rät, und zeigt die eminente Bedeutung der Kultur in Indonesien. Ein Wahlspruch, der in Abwandlung seit 2000 sogar die Europäische Union ziert: »In Vielfalt geeint.« Die Symbole, die der Adler dazu als Schutzschild auf seiner Brust trägt, legen nicht nur Zeugnis von den Bodenschätzen des Landes ab, sondern sind programmatisch zu verstehen: Der Stern in der Mitte bedeutet Glaube an Gott, in allen Religionen.”
Een van die gele middagen, die verboemelden, waarop het werk blijft liggen en het hart in de woning op trektocht gaat. Twee onzichtbare gitaren spelen een samba in het vale licht van de koele junimiddag.
Op het balkon hiernaast hangt een winterjas bontvoering naar buiten, om aan de lijn te luchten. Hij groet elke keer als je het balkon oploopt om de zacht wiegende populierentakken in de achtertuin te bekijken
De Nederlandse dichter, schrijver en letterkundige Wiel Kusters werd geboren in Spekholzerheide op 1 juni 1947. Zie ook alle tags voor Wiel Kusters op dit blog.
S. Vestdijk: de glanzende kiemcel, p. 74
Als Vestdijk het niet doet, doe ik het zelf. Met die gedachte slaap ik in, een varen rust niet harder in zijn laag. Versteende aren onder mij. Versteend geruis. Een schelf van steen waarin ik mij met gruis bedelf, de slaap. Zo slapen is bedaren.
De schedel is ons zekerste gewelf, al breekt hij ooit: de druk der jaren, ook bij jou. Kijk, met naden ligt de mijne hier gesierd, goed zichtbaar in mijn droom:
Ik haal, hoewel bedolven, adem en waar mijn schedel kiert verschijnen wolkjes. Damp of stoom.
Doodstil
Ik ging eens niet op reis, bleef zitten in mijn stoel. Mijn reis ging razendsnel. Ik was nog niet vertrokken of ik was al weer thuis.
Ik ging eens niet graag dood, bleef zitten tot ik stierf. Mijn dood was een soort dood. Ik was nog niet geboren of ik was nog steeds in leven.
Dochter in de trein
‘Ga nu maar vast, wacht nou maar niet.’
Tot je trein vertrekt wil ik naar jou zwaaien, lang daarna nog breeduit waaien in de bomen langs het spoor (of anders wel in wapperend wasgoed).
Ik ga maar vast en wacht maar niet.
‘Kom heelhuids aan, daarginds en hier. Ga maar blijf op jouw manier.’
In the democracy of daisies every blossom has one vote. The question on the ballot is Does he love me?
If the answer’s wrong I try another, a little sorry about the petals piling up around my shoes.
Bees are loose in the fields where daisies wait and hope, dreaming of the kiss of a proboscis. We can’t possibly understand
what makes us such fools. I blame the June heat and everything about him.
Butter Butter, like love, seems common enough yet has so many imitators. I held a brick of it, heavy and cool, and glimpsed what seemed like skin beneath a corner of its wrap; the decolletage revealed a most attractive fat!
And most refined. Not milk, not cream, not even creme de la creme. It was a delicacy which assured me that bliss follows agitation, that even pasture daisies through the alchemy of four stomachs may grace a king’s table.
We have a yellow bowl near the toaster where summer’s butter grows soft and sentimental. We love it better for its weeping, its nostalgia for buckets and churns and deep stone wells, for the press of a wooden butter mold shaped like a swollen heart.
Er gebeuren elke dag eenvoudige dingen om mij heen; gefluisterd Turks in de gang, voorbij wankelende paraplu’s, een knoop wordt aangenaaid, een maaltijd smaakt goed, gedichten, langzaam word ik dikker.
Prijs voor de aanblik van de eenvoudige dingen is een grote inspanning of een borrel of een pil of een joint. En dan zitten we daar en zien de eenvoudige dingen.
Waarom probeert de huisbewaarster haar invloedssfeer te vergroten? Waarom spreek ik zo vaak defensief om de anderen niet dichterbij te laten komen?
There is a wall of flesh before the eyes Of John, who yet perceives and hails his King. It is Our Lady’s painful bliss to bring Before mankind the Glory of the skies. Her cousin feels her womb’s sweet burden rise And leap with joy, and she comes forth to sing, With trembling mouth, her words of welcoming. She knows her hidden God, and prophesies.
Saint John, pray for us, weary souls that tarry Where life is withered by sin’s deadly breath. Pray for us, whom the dogs of Satan harry, Saint John, Saint Anne, and Saint Elizabeth. And, Mother Mary, give us Christ to carry Within our hearts, that we may conquer death.
Alfred Joyce Kilmer (6 december 1886 – 30 juli 1918) De Saint Peter the Apostle Church in New Brunswick, New Jersey, de geboorteplaats van Alfred Joyce Kilmer
Ik zweer dat ik nu zie dat alles een eeuwige ziel heeft! De bomen, geworteld in de grond… de wieren van de zee… de dieren.
Ik zweer dat ik denk dat er niets anders is dan onsterfelijkheid! Dat het grote plan ervoor is, en het troebele vlot ervoor is, en de samenhang ervoor is, En alle voorbereiding ervoor is… en wezen ervoor is… en leven ervoor is en dood.
achterpeinst de docht aan dagen aan vandaag aan tijd op handen knaagera’s der aardkeveren grimmelend ontjouwen zo niets iets is dan zeker is niets
bepeinst de docht aan zon in het oosten man en vrouw buigzaam en echt met leven voor handen sluimerera’s van jouwloos wachten en de docht aan hunloos jou in deze dagen
gaan er dagen niet voorbij zonder ontjouwing en onthunning en gaan de trage nachten voorbij de trage dagen voorbij en knikt de hand van de dokter met knoken geloken het laken over de leden komen broeders en zusters aldus ontboden huilen kinderen uit hun functie ontheven met recht staan de pillen nutteloos op de plank walmt kamfer door de vertrekken met de hand van in handen klam in de hand onthand bibberen lippen met zoveel met zoveel nog klein op het voorhoofd stokt hart in keel en is er kijken slechts naar lamme leden en ze zijn tastbaar zoals de levenden tastbaar zijn is er kijken met een blik en een hogere vorm van talmen
verpeinst de docht aan rivieren en de sneeuw het rijpen van vruchten en zij zullen onsloos rijpen de docht aan huizen gebouwd ik zie een man hij bouwt een huis dat hem enkele jaren zal dienen ik zie een man hij bouwt een huis dat hem zeventig jaren zal dienen ik zie een man hij bouwt een huis dat hem langer zal dienen ik zie
traag kruipende zwarte lijnen over de aarde gaan zij stoppen te nimmer zijn het de graflijnen hij die president was is begraven hij die president is zal worden begraven
kille golfslag aan kaai van het veer sneeuw en ijs in de rivier half bevroren modder in de straten een grijze moedeloze hemel de laatste stuiptrekkingen van een vale dag in december lijkwagen en koetsen in konvooi langs eerbiedig stilstaan ik zie de begrafenis van een oude koetsier de stoet voornamelijk koetsiers
rap stap naar het kerkhof klok slaat zijn plicht door de poort stilstaan naast gedolven graf levenden stappen uit lijkwagen open kist uitgeladen en neergezet de zweep wordt op de kist gelegd als een zwarte bladerloze bloem van december en vlug vlug scheppen aarde een minuut niemand spreekt of beweegt klaar hij is naar behoren weggedaan
hij was een peer van een okéë vent het mondje rap geroerd opvliegend niet onknap sloeg hij het leven als een oude gabber op de schouders hield wel van een humorgeintje zou zijn leven geven voor een vriend dol op de vrouwtjes gematigd gokker at en dronk met smakken kwister van duiten verloor hij de moed tegen het einde hij werd ziek hij werd geholpen door een bijdrage hij stierf op eenenveertigjarige leeftijd en dat was zijn begrafenis
thumbs up of up yours boezelaar cape handschoenen riem zweep met zorg uitgekozen baas starter uitkijk knecht de kantjes eraf of iemand die de kantjes eraf rechtdoor tweede links eerste man of achterste man een goede of een slechte dag goed spul of slechte spullen de eerste buiten of de laatste binnen en dan onder de wol
verpeinst de docht hoeveel dit alles voor hem was onthemd in aarde
openingskoersen kabinetsberaad dertiende maand de docht ontpeinst hoe wij het al bepeinzen in dagen en nachten hoe anderen het al zullen bepeinzen en wij ontonst niet meer zullen bepeinzen cool kut goed fout bepeinst de docht hoe danig en terdege en hoe wij ontonst voorbij het verschil zullen varen
en dan de dingen van jippie! kijken naar wolken gedichten shoppen op zaterdag in de stad kerstborrel nominatie verkiezing vrouw en hond met kinderen thuis je moeder en je zussen leuk gesnuffelde spulletjes voor het huis ah kijk eens hoe schattig en de docht aan dat loos vloeien in ontjijenikte dagen en dan te denken aan boeren met hun ploeterend geboer om have winst oogst klauwzeer en zwijnenpest en dan te denken de docht van ontnutte aarde in dagen op handen
wat zal zijn zal goed zijn want wat is is goed bepeinzing is goed want goed is ontpeinzen de hemel hijgt hoog hijgen man en vrouw buigzaam en echt met leven voor handen hijgt de dichter in wolken bekeken hijgt de lichtgans in het kozijn de neuspulkende files dit al is geen drogspook maar weegt de aarde onder je stappen is geen echo de docht is doordacht dat jij jezelf bezelft rondzelvig om jezelf verjijt
dat jij vervloeid en ontplopt uit een moeder en vader is niet bedacht om jou te ontbinden het is bedacht om jou aan jou te binden het is niet bedacht om jou te wankelen op weifelende voet het is bedacht om jou op voeten te gaan een iets heeft zich verjout als schering en inslag en alles is nodig geweest het orkest heeft gestemd de baton viel op de één en de gast is gekomen hij had gegoede redenen om zo lang te wachten hij heeft content zijn intrek genomen hij is een van hen die mooi en gelukkig zijn hij is een van hen waarnaar je maar hoeft te kijken om mooi en gelukkig te zijn
de wet van achter de rug kan niet ontdoken de wet van voor handen en op hand kan niet ontdoken de wet van leefsels kan niet ontdoken de wet van voorwaarts en anders kan niet ontdoken de wet van helden en weldoeners kan niet ontdoken de wet van zatlap matennaaier achterbak kan niet ontdoken
traag kruipende zwarte lijnen over de aarde gaan zij stoppen te nimmer de noorderling wordt gedragen en de zuiderling wordt gedragen en zij aan de atlantische kust en zij aan de pacific en zij daartussenin en door het hele land van de mississippi en over de hele aarde de grote maestro’s en de kosmos gaan goed als ze gaan de helden en weldoeners gaan goed de wereldleiders en uitvinders en de grootgrondbezitters en de vromen en voornamen mogen goed gaan maar er gaat een grotere gang in hun gaan en dat is waarom het gaat
de onuitroeibare horden van de onwetenden en slechten zijn niet niets de barbaren van afrika en azië zijn niet niets het gemene volk van europa is niet niets de amerikaanse inboorlingen zijn niet niets een zambo of een voorhoofdloze crowfoot of een camanche is niet niets de geïnfecteerden in het immigrantenziekenhuis zijn niet niets de moordenaar of vuilschurk is niet niets de eeuwige opeenvolging van oppervlakkige mensen is niet niets als zij gaan de hoer is niet niets de bespotter van godsdienst is niet niets als hij gaat ik zal gaan met de rest
ons kent voldoening ik heb gedroomd dat wij niet ontonst zullen lossen en dat de wetten niet ontdoken dat de wet van de weldoener en zatlap niet ontdoken want ik heb gedroomd dat de wet genoeg is ons kent voldoening en er is geen ons geen aarde geen lijf en docht zonder voldoening
ik zal gaan met de rest onontslapen want ontslapen kent geen voldoening tonen van hier en daar een dit of dat en dan onteigenen dat kent geen voldoening en er is geen wet dan de wet die zegt dat wij van het onuitroeibare ras der besten en niet wat ons dochten bedenkt de rotting verraad van maden en ratten zo ik maden zou raden zo zou ik gaan naar de maden denk je dat ik vriendelijk en goedgekleed zou kunnen lopen naar vernietiging?
zo loop ik vriendelijk en goedgekleed en waarheen ik loop kan ik niet syllogismiseren maar ik weet dat ik goed loop want wolken kosmos en wereld zeggen dat ik goed loop wat was en wat is zegt dat ik goed loop
hoe dier zijn de dieren hoe denkbaar mijn docht hoe aards is aarde het kleinste ding op aarde hoe goed is wat goed is en wat slecht is is even goed hoe plant zijn de planten en stenen hoe diep de wateren traagzaam voorhanden gekropen traagzaam voortend voorhanden
de docht van mijn docht kent voldoening de dieren en planten kent voldoening de wetten van aarde en wolken kent voldoening kan ik mijn voldoening niet definiëren toch is het zo kan ik mijn leven niet definiëren toch is het zo
en zo wil mij zweren dat ik weet heb en mijn weet is dat onontslapen dat het grote plan en het troebele vlot ervoor zijn en samenhang ervoor is en voorbereiding ervoor is en wezen ervoor is en dood
“Terwijl er niets leek te gebeuren is alles veranderd. Ik ben opgehouden te leven maar beginnen te bestaan. De cocon is deze morgen opengescheurd. Ik zet de doos met aantekeningen in mijn auto. ‘Het jaar van de metamorfose’ staat op het karton gekrabbeld. Ik zal de planten nog een keer water geven, de thermostaat op het maantje zetten, de mezoeza een handkus geven, het huis goed afsluiten, voorzichtig rijden, iedere twee uur stoppen, een hotel nemen zo vaak ik het nodig heb. Ik heb mijn middeltjes bij me. Een blik op het dashboardklokje en de tijd begint te tikken. 2200 kilometer, berekent het navigatiesysteem. Ik heb achtenveertig uur om Italië binnen te rijden. Het is wennen om terug te zijn in de wereld, terwijl die op slot zat vergat ik dat tijd en ruimte bestaan. In mijn hoofd hoefde ik geen afstanden te overbruggen. Mijn man was zich de laatste maanden zorgen gaan maken omdat ik hele dagen in mezelf gekeerd was. Ik zou nog In mezelf verdwijnen. Druiven en noten houden me de eerste paar honderd kilometer gefocust, de radio blijft uit., zozeer ben ik van de stilte gaan houden. In Luxemburg kan ik me niet goed oriënteren. Een tikje met mijn zoekende vinger en de kaart draait plots om. Ik ga zelf over de kop. een seconde maan een kortsluiting in mijn hoofd. Ik zet mijn auto aan de kant. In een flits zie Ik het schitterend wrak, de sportwagen met de witte banden glanst onaangetast, maar de hele voorkant is verbrijzeld. I let portier staat keurig open. De krantenfoto die mijn moeder vroeger bewaarde in de doos waarop ze IP.B: had geschreven komt tot leven. Bernhard had eerst zijn brilletje kunnen rechtzetten en is grijnzend uitgestapt terwijl hij het stof van zijn kleren klopt. Was de motor van de Ford cabriolet losgekomen, toen hij in 1937 In ‘nemen met honderdzestig kilometer per uur tegen een zandwagen botste, had hij hem verpletterd. Ik ZOU zevenentwintigjaar later niet zijn geboren. Ik stel mijn navigatiesysteem opnieuw Inliet Is de man die lk vader noemde niet gelukt om mij kaart te leren lezen. De militair had met mij geen geduld. lk leefde te veel in mijn fantasie en te weinig In de realiteit. Ik zou de oorlog nooit kunnen winnen. ‘Welke oorlog. papa?’ Het was voor hem altijd oorlog. een conflict was, dreigde hij zichzelf neer te schieten. Onbewust begreep ik de boodschap. Als Ik zou vertellen dat hij niet mijn biologische vader was, ging de trekker over. Dat is wat ik nog steeds niet kan begrijpen. Ik heb me monddood laten maken. Ik had de kracht niet, ik was al zo lang niet meer aanwezig in mijn lichaam. Beter dan op het scherm te kijken, laat ik me gidsen door de Fransman op mijn boordcomputer die zo opgewekt klinkt dat een hellevaart een zegetocht lijkt. Via slingerende wegen over beboste heuvels, door wijngaarden en dorpen met vakwerkhuizen waarvan ik de namen ken van de drijvende etiketten in mijn moeders ondergelopen wijnkelder, is hij het die me door de Fins richting Zwitserland leidt.”
Ik ben lui, het luiste meisje ter wereld. Ik slaap overdag wanneer ik wil, tot mijn gezicht gerimpeld en gezwollen is, tot mijn lippen droog en heet zijn. Ik eet wat ik wil: koekjes en melk na de lunch, boter en zure room op mijn gepofte aardappel, voedsel dat vadsige mensen eten, die geel en mat worden onder de huid. Kom soms ’s zondags rond etenstijd ben nog steeds in mijn nachthemd, dat ene omlijst met kanten randen omdat ik het niet heb gerepareerd. Vele dagen sport ik niet, denk er alleen over, wrijf dan over mijn kwabbige buik en ga liggen. Zelfs mijn gedichten zijn lui. ik gebruik lettergrepen in plaats van jamben, geef de voorkeur aan halfrijm boven de gong van volledig rijm, schrijf kort terwijl anderen gaan voor pagina’s. En gisteren, werkte ik bijvoorbeeld helemaal niet! Ik stapte in mijn auto en reed naar factory outlet-winkels, kocht kousen en slipjes en sokken met het geld van mijn vader.
Denk je eens in, in de kindertijd miste ik slechts één schooldag per jaar. Ik ging vier dagen per week naar balletles om vier uur vijfenveertig en op zaterdagen, begon altijd met plie, en eindigde met een buiging. Denk je eens in, ik kende alleen vlijt de vlijt van mijn ras en van immigranten, de radio altijd afgestemd op de zender die zei, maak maanden van tevoren een lijst van je zomerbaantjes Werk hard en maak je familie niet te schande, die hard heeft gewerkt om je te geven wat je hebt. Er is geen zonde dan luiheid. Mat jezelf af en blijf in beweging.
Ik vermeed jarenlang slapen, draaide ’s nachts opnieuw avondnieuws verhalen af over gevangenisuitbraken dichtbij, dikke mensen die gebakken kip aten en dood wakker werden. In mijn slaap zoek ik naar gedichten in de vorm van open V’s van vogels die in formatie vliegen, of open armen die zeggen, ik vergeef jullie, allemaal.
De nederdaling van de Heilige Geest over Maria en de apostelen door Ambrosius Francken, vóór 1618
PENTECOST
The week after your father died, I see you walking home after school in your Wimpy Kid T-shirt, and I don’t even know you, but I want to call you over like a kidnapper and tell you it’s only beginning. Your head will always be a lit match like the apostles in the stained glass window when Jesus came back. But he will never come back. I say this because you know but still you will dream of it. You will love books and TV shows about time travel. Like the blue police box you can get inside and go back to the week before last. Or maybe he will find you like he does in these first mornings before you remember. He’ll always be wearing the same shirt when he comes in to wake you, like my dad in his olive stripes, as if he never wore anything else.
Laura Read (New York, 1970) De Emmanuel Pentecostal Church in Brooklyn, New York
In mijn eerste week in Cambridge probeerde een auto vol blanke jongens me van de weg af te rijden en door het raam te spugen, geopend om naar de weg te vragen. Ik vroeg altijd naar de weg en was altijd aan het rijden: naar een Armeense markt in Watertown om vijgen en kaas, abrikozen, donkere specerijen en olijven uit vaten, tubes pasta met onleesbare Arabische labels. ik at gevulde druivenbladeren en zag mijn lippen opzwellen in de spiegel. De vloeren van mijn appartement zouden nooit schoon worden. Telkens als ik andere gekleurde mensen zag, in boekhandels, of musea, of cafetaria’s, snoof ik, glimlachte verlegen, maar ze zouden verdwijnen voordat ik iets zei. Wat zou ik tegen ze hebben gezegd? Kom met mij mee? Breng me naar huis? Ben jij mijn moeder? Nee. Ik zat alleen in talloze Chinese restaurants en at amandel koekjes, dronk thee met lepels en lepels suiker. Popcorn en koffie was het avondeten. Toen ik flauwviel van migraine in de supermarkt, zei een Portugese man boven me: “Geen ontbijt.” Hij gaf me sinaasappelsap en chocoladerepen. De kleur rood stelde gerust bij het zingen van Wagners Walküre. Hele stammen draaiden en trommelden in mijn hoofd. Ik leerde de samba van een Braziliaanse man, zo klein, zo versierd met glitters, dat ik zeker wist dat hij sliep in een filigraan Fabergé-ei. Niemand aan de deur: geen verkopers, Mormonen, meter lezers, verdelgers, geen Harriet Tubman, niemand. Rode tonen klinken in een grijze trolleystad.
Vertaald door Frans Roumen
Elizabeth Alexander (New York, 30 mei 1962)
Onafhankelijk van geboortedata
De Amerikaanse dichteres en docente Laura Read werd geboren in New York in 1970. Read verhuisde in 1973 op 3-jarige leeftijd vanuit New York naar Spokane, nadat haar vader, Richard Cefalu, een baan kreeg aan de Gonzaga University. Haar moeder, Jane, kreeg een jaar later een aanstelling aan de dezelfde universiteit en Read bracht haar jeugd door binnen vier blokken van de campus in de Logan wijk. Na haar afstuderen aan de Gonzaga Preparatory School in 1988 behaalde ze haar bachelor Engels en Frans aan de Gonzaga University. Ze begon haar studie aan de American University in Washington, D.C., maar ze voltooide haar master in schone kunsten aan de Eastern Washington University, omdat ze weer naar Spokane verhuisde om te trouwen. Read doceert compositie, literatuur en cursussen creatief schrijven aan het Spokane Falls Community College. Ze heeft gedichten gepubliceerd in verschillende tijdschriften, meest recentelijk in Rattle, Mississippi Review, Third Wednesday en Bellingham Review. Haar chapbook, “The Chewbacca on Hollywood Boulevard Reminds Me of You”, won in 2010 de Floating Bridge Chapbook Award. Haar eerste poëziebundel, “Instructions for My Mother’s Funeral” uit 2012, werd gepubliceerd door de University of Pittsburgh Press en won in 2011 de Donald Hall Prize in Poetry. Haar tweede bundel “Dresses from the Old Country” verscheen in 2018. Laura Read was van 2015-2017 poet laureate van Spokane.
SELF-PORTRAIT WITH SEAWEED AND MICA
I am sitting on the porch on our house on 19th staring at the tree I am too frightened to climb. I am amazed by my legs. They are short and round with little blonde hairs that shine in the sun. I like them. I have a scar on my right hand, close to my thumb, where a mother Dalmatian bit me when I tried to pet her puppy. The scar looks like a crescent moon in the daytime.
I am sitting in my desk at school, looking down at my stomach, thinking it wouldn’t be that hard to just slice it off. But how will I hide what I’ve done?
I am swimming in Mica Bay with my boyfriend. He can’t float so I put my hand under his back. You have to let yourself fall into the water, I tell him. He can’t. Mica is shining slivers in a rock. The stars pull their needles through the water.
In the water, my body is secretly beautiful. I am a seal who has to wear the body of a woman. No one has touched it and said don’t tell anyone. No boy has kept his picture of Tina on his dresser, putting it facedown when I come over. I have never met Tina but I picture her driving down a California freeway in a red convertible that matches her red nails and lips. She is tan and thin, but in the water,
our bodies are the same, our limbs light and swaying like a willow tree’s branches. I loved willow trees when I was a child. You could go inside them and no one knew you were there.
I have a C-section scar. Sometimes it still hurts when I roll over in bed. When I open my eyes underwater, for a moment I can’t tell the difference between the seaweed and my hair.
„Bei den Kindern fing ich vor acht Jahren an. Dazu Anlaß gaben mir Fleiß beim Federreißen, gutes Benehmen und mein Geburtstag im Mai, zu dem ich die fünfundzwanzig Schulkinder einlud. Um zwölf Uhr war Abfahrt nach dem Wald. Um neun kehrten wir zu den vor der Tür wartenden Eltern heim. Kosten: fünfundzwanzig Liter Malzkaffee zu einer Mark und jedem Kind ein Brötchen für fünf Pfennig. Kleine Sachen und Geschenke fallen fort, wenn Eintrittsgeld gezahlt werden muß. Wir sind hundertzwanzig Menschen auf einem Gut von tausendzweihundert Morgen. Auf je zehn Morgen entfällt ein Mensch. Niemals werden zwölf Mark überschritten. Eine Extraausgabe war die Beschaffung von Material für die selbstgemachten Landesfahnen und die Vereinswimpel, die aber Jahrzehnte überdauern können, wenn sie im Gutshaus aufbewahrt werden. Allerdings nur dann. Das Ziel der Fahrten wechselt. Immer verläuft der Ausflug schön und ohne Mißklang auch für meine Besucher, die mich begleiten. Zur besseren Beaufsichtigung werden Scharwerkerinnen mitgenommen. Bei Gelegenheit konnte ich feststellen, daß die Mädchen wenige unserer schönen Volkslieder kannten, und um mit ihnen in Zusammenhang zu bleiben, bestellte ich sie mir zu Winteranfang für eine Gesangsstunde am Sonnabend abend. Verlegen und erstaunt kamen alle. Mit den Hausmädchen waren es fünfzehn. Kosten entstanden nicht, da ich alte Schulbücher benutzte. Drei Jahre lang haben wir regelmäßig geübt, um bei Familienfestlichkeiten im Dorf tätig werden zu können. Als dann der Sonnabend wegen der länger gewordenen Arbeitstage nicht mehr geeignet war, verlegten wir den Unterricht auf Sonntag abend und in den Garten. Störend war nur, daß während unserer Stunden die männliche Jugend hinter dem Zaun versteckt mitgrölte. Wir brachten sie um etwas, scheint mir. So beschloß ich, auch sie heranzunehmen, was nach einigen Schwierigkeiten gelang. Als im vorigen Herbst die geregelten Stunden wieder begannen, erschienen auf meine Bestellung alle neunzehn jungen Leute ohne Ausnahme, betrugen sich angemessen, sahen mir bei Gesprächen in die Augen und fehlten ohne ausreichende Entschuldigung nicht eine Stunde. Lediglich einmal kam es nach der Zusammenkunft zu einem Brand in einem Strohschober. Wenigstens gehörte das Stroh dem Pächter, über dessen Frau und ihr Benehmen, besonders ihre Gemeinsamkeit mit ortsfremden Personen, wir uns oft beklagt haben. Im Dezember wurde bedauerlicherweise die Dorfkirche erbrochen. Pfarrer Brummhard hatte in jener Nacht keinen Mut, Ordnung zu schaffen, sprach später aber von einem ekelhaft ausschweifenden Gelage, das stattgefunden habe.“
I have banked the fires of my body into a small but steady blaze here in the kitchen where the dough has a life of its own, breathing under its damp cloth like a sleeping child; where the real child plays under the table, pretending the tablecloth is a tent, practicing departures; where a dim brown bird dazzled by light has flown into the windowpane and lies stunned on the pavement– it was never simple, even for birds, this business of nests. The innocent eye sees nothing, Auden says, repeating what the snake told Eve, what Eve told Adam, tired of gardens, wanting the fully lived life. But passion happens like an accident I could let the dough spill over the rim of the bowl, neglecting to punch it down, neglecting the child who waits under the table, the mild tears already smudging her eyes. We grow in such haphazard ways. Today I feel wiser than the bird. I know the window shuts me in, that when I open it the garden smells will make me restless. And I have banked the fires of my body into a small domestic flame for others to warm their hands on for a while.
Petit Dejeuner
I sing a song of the croissant and of the wily French who trick themselves daily back to the world for its sweet ceremony. Ah to be reeled up into morning on that crisp, buttery hook.
TO MY IMAGINARY SIBLINGS
Dear brother and sister, you who helped me survive the bleakness of my only childhood, who were as real to me then as the characters in my thumbed-over books: are you grown now? Did one of you become a surgeon, like our father, and do you both still mirror our mother’s severe beauty which I endowed you with, even though it passed me by? I had my children early, thinking they would be like my own siblings, and though they never were, in the busy boredom of domesticity I somehow left the two of you behind. If you were still around, would we chat on the phone each morning in the warmth of our separate cups of coffee? Or would we have quarreled by now over which of us was the more beloved or over what our parents left us? Would I have had to give one of you our mother’s opal stickpin and the other the two lusterware jugs that sit in my kitchen now, remnants of our childhood home—that antique house where in the secular heaven of the remembered family, you are simply two more ghosts?
Ik ben met je getrouwd
Ik ben om allemaal verkeerde redenen met je getrouwd, gecharmeerd door je gevaarlijke familiegeschiedenis, door de onschuldige spieren, opzwellend als verborgen wapens onder je hemd, door je naïeve stropdassen, de kleuren van geschilderde stukjes zonsondergang. Ik was ook gecharmeerd van je aannames over mij: mijn sereniteit – die spiegel die wacht tot hij gebarsten is, mijn flitsende acrobatiek met messen in de keuken. Hoe mis we het allebei hebben gehad over elkaar, en hoe gelukkig we zijn geweest.
Vertaald door Frans Roumen
Linda Pastan (27 mei 1932 – 30 januari )
De Duits-Iraanse dichter en schrijver Said werd geboren op 27 mei 1947 in Teheran. Zie ook alle tags voor Said op dit blog.
Uit: Das Niemandsland ist unseres(pilgrim und bürger)
„nun sieht sich der bürger gezwungen, seine religiosität vor den gläubigen zu schützen und vor deren republik er sucht nach anderen göttern; als hätten diese nur auf ihn gewartet. die vernunft lässt er fallen, er will ja das dritte ufer erreichen – allen mahnungen albert camus’ zum trotz: »wenn ich zwischen meiner mutter und der gerechtigkeit zu wählen habe, dann entscheide ich mich fier meine mutter.« indes, nach den wunden der islamischen revolu-tion, sucht der pilger keine blendungen mehr, keine behausungen, nur schritte. sie tragen ihn fort, von fest gefügten göttern mit leicht stillbaren gelüsten. befriedigen will er seine götter nicht und schon gar nicht verstehen. meint er doch zu wissen, alles verstehen sei un-zulänglich und münde in unterwerfung. begreifen will er sie mit den händen. wie man zum mantelsaum greift. dafür dürfen sie aus dem verborgenen agieren – ohne ausweis, ohne strichcode. in seinen renitenten gebeten berührt er zwar die einheit zwischen dem menschen und den göttern. doch er lässt sich davon nicht täuschen. er will das schlummernde berühren, er will den aufruhr – ohne das geheimnis der liebe preiszugeben.
die götter, die kommen und gehen. finden ihn eines tages. weder zückt der bürger das cartesianische messer, noch vermag er die dinge im unklaren zu lassen. der bürger entblößt sich und blickt in den tag, ohne zorn, ohne eile – bis die götter aus ihren löchern herauskriechen. sodann überwältigen sie ihn hinterrücks, wie fremde es tun – in einer von begierden getriebenen welt. und er hofft, dass sie den besiegten begreifen, mit dem unrat seiner träume und dem rat seiner sprache, der auf einen anderen tod wartet.
noch immer sucht der agnostiker mit viel kummer nach »großen niemals werbenden göttern.. zuweilen ahnt er, die suche allein sei die antwort. dann aber ist er überzeugt. seine religion habe etwas verbotenes an sich, den geruch von einem brandstifter. und er folgt dem aufruf des evangelisten: »aber nun, wer einen geldbeutel hat, der nehme ihn, desgleichen auch die ta-sche, und wer’s nicht hat, verkaufe seinen mantd und kaufe ein schwert.« das schwert gebiert die unruhe und diese die de-mut – aus der die revolte wächst. doch eine religion, die sich der befreiung verschreibt und die liebe vergisst. berührt nicht mehr die mysterien der menschlichen seele – und wird unnütz. das brachland zwischen dem pilger und dem bür-ger will sich partout nicht entscheiden und sehnt sich immerfort nach einer saat. und der zögernde mund zwischen kain und abel kommt nicht umhin, das ver-steck des suchenden zu verraten. doch die götter meiden seine bände. denn sie wissen, diese verraten alles, was sie berühren.“
