Lasoen, Zafón en Faulkner

Patricia Lasoen werd geboren op 25 september 1948 in Brugge.Tijdens haar studies Germaanse filologie aan de Rijksuniversiteit van Gent (1966-1970) engageerde Patricia Lasoen zich in de revolutionaire beweging van ’68. In datzelfde jaar verscheen haar eerste dichtbundel Ontwerp voor een Japanse houtgravure, die haar meteen een plaats bezorgde aan het nieuw-realistische firmament. Niet alleen begon ze gedichten te publiceren in Nieuw Vlaams Tijdschrift, Kruispunt en Sumier, ze was ook een tijdlang redactielid van de nieuw-realistische tijdschriften Yang en Kreatief. Na haar studies werd Patricia lerares Nederlands en Engels, maar in 1972 stapte ze tijdelijk uit het onderwijs om zich volledig toe te kunnen leggen op het moederschap. Twee jaar later werd ook de literatuur even opzij geschoven, want door de dood van haar vader en een huwelijkscrisis kreeg Patricia te kampen met een depressie. In 1977 ontving Patricia Lasoen de poëzieprijs van de provincie West-Vlaanderen voor haar bundel Veel Ach & een beetje O. Met haar echtgenoot Jean-Pierre Dumolyn en haar kinderen Bart, Jan, Joris en Sonja woont ze nog steeds in Brugge, waar ze sinds 1979 opnieuw les geeft.

Droom

Ik droomde van de zon
hij was een gladde
bol van bloedkoraal
en werd toen op mijn smeken
een gespierde jongeling
in strak zwart trainingspak
met glanzend rode haren.
Het was onder een pereboom
dat hij mij toen besprong:
een zalige ervaring.

Herstellingswerken

Er is nog tijd
tussen het eerste en het laatste
verdorrende blad
als op een windstille oktoberdag
de zon zo warm is als in volle zomer.

Een vrouw sluipt in
een van haar oude huizen naar
binnen en zoekt met een spiegel
en koperdraad
naar vocht achter vergeten muren.

Zou ze nog voor zichzelf
nieuwe tanden halen
of is de perzik der onsterfelijkheid
zacht genoeg om in te bijten?

met een gespierde arm vol
donkerblauwe tatouages
metselt de jonge metser
de muur onherroepelijk dicht.

‘En het vocht?’
krijt de vrouw.
‘en het vocht,’ vraagt ze bijna smekend
‘waar is het
waar zit het verborgen?’

‘Het zal nooit meer te zien zijn’
zegt de jonge metser
en lacht.

Patricia Lasoen (Brugge, 25 september 1948)

De Spaanse schrijver Carlos Ruiz Zafón werd geboren op 25 september 1964 in Barcelona. Carlos Ruiz Zafón werd bekend als schrijver na de publicatie van La sombra del viento (“De schaduw van de wind”) in 2001. Dit boek heeft talrijke internationale prijzen gewonnen en wereldwijd zijn er al miljoenen exemplaren verkocht. Het werk van Ruiz Zafón is in meer dan 40 landen en meer dan 30 verschillende talen verschenen. Hij levert regelmatig bijdragen aan vooraanstaande Spaanse kranten, zoals “El País” en “La Vanguardia”. Met zijn eerste roman, El príncipe de la niebla (De prins van de mist,1993), behaalde hij de Edebé-literatuurprijs voor jeugdfictie. Tevens is hij de schrijver van drie andere jeugdromans, El palacio de la medianoche (1994), Las luces de septiembre (1995) and Marina (1999). Sinds 1994 woont Zafón in Los Angeles.

Uit: The schadow of the wind (vertaling Lucia Graves)

“A secret’s worth depends on the people from whom it must be kept. My first thought on waking was to tell my best friend about the Cemetery of Forgotten Books. Tomás Aguilar was a classmate who devoted his free time and his talent to the invention of wonderfully ingenious contraptions of dubious practicality, like the aerostatic dart or the dynamo spinning top. I pictured us both, equipped with flashlights and compasses, uncovering the mysteries of those bibliographic catacombs. Who better than Tomás to share my secret? Then, remembering my promise, I decided that circumstances advised me to adopt what in detective novels is termed a different modus operandi. At noon I approach
ed my father to quiz him about the book and about Julián Carax-both world famous, I assumed. My plan was to get my hands on his complete works and read them all by the end of the week. To my surprise, I discovered that my father, a natural-born librarian and a walking lexicon of publishers’ catalogs and oddities, had never heard of The Shadow of the Wind or Julián Carax. Intrigued, he examined the printing history on the back of the title page for clues.

“It says here that this copy is part of an edition of twenty-five hundred printed in Barcelona by Cabestany Editores, in June 1936.”

“Do you know the publishing house?”

“It closed down years ago. But, wait, this is not the original. The first edition came out in November 1935 but was printed in Paris….Published by Galiano & Neuval. Doesn’t ring a bell.”

“So is this a translation?”

“It doesn’t say so. From what I can see, the text must be the original one.”

“A book in Spanish, first published in France?”

“It’s not that unusual, not in times like these,” my father put in. “Perhaps Barceló can help us….”

Gustavo Barceló was an old colleague of my father’s who now owned a cavernous establishment on Calle Fernando with a commanding position in the city’s secondhand-book trade. Perpetually affixed to his mouth was an unlit pipe that impregnated his person with the aroma of a Persian market. He liked to describe himself as the last romantic, and he was not above claiming that a remote line in his ancestry led directly to Lord Byron himself. As if to prove this connection, Barceló fashioned his wardrobe in the style of a nineteenth-century dandy. His casual attire consisted of a cravat, white patent leather shoes, and a plain glass monocle that, according to malicious gossip, he did not remove even in the intimacy of the lavatory. Flights of fancy aside, the most significant relative in his lineage was his begetter, an industrialist who had become fabulously wealthy by questionable means at the end of the nineteenth century. According to my father, Gustavo Barceló was, technically speaking, loaded, and his palatial bookshop was more of a passion than a business. He loved books unreservedly, and-although he denied this categorically-if someone stepped into his bookshop and fell in love with a tome he could not afford, Barceló would lower its price, or even give it away, if he felt that the buyer was a serious reader and not an accidental browser. Barceló also boasted an elephantine memory allied to a pedantry that matched his demeanor and the sonority of his voice. If anyone knew about odd books, it was he. That afternoon, after closing the shop, my father suggested that we stroll along to the Els Quatre Gats, a café on Calle Montsió, where Barceló and his bibliophile knights of the round table gathered to discuss the finer points of decadent poets, dead languages, and neglected, moth-ridden masterpieces.”

Carlos Ruiz Zafón (Barcelona, 25 september 1964)

William Cuthbert Faulkner werd geboren op 25 september 1897. Weinig schrijvers zijn zo trouw geweest aan hun geboortegrond als William Cuthbert Faulkner, die de meeste van zijn 20 romans en verhalenbundels situeerde in Mississippi – of zoals hij het noemde: Yoknapatawpha County. Zijn schildering van zijn geboortegrond als een broeinest van vergane glorie, moreel verval, seksuele frustratie en excessief geweld rekende af met beeld van het Zuiden als exporteur van literaire humoristen; zijn ‘Southern Gothic’ was van grote invloed op schrijvers van McCullers tot Capote.
Faulkner debuteerde in 1924 weinig geslaagd als dichter en twee jaar later als romancier met Soldier’s Pay, over een soldaat die geestelijk en lichamelijk gewond terugkomt uit de Eerste Wereldoorlog. Onder invloed van de Europese modernisten, die hij in Parijs had leren kennen, schreef hij The Sound and the Fury (1929), de eerste van een aantal boeken over de degeneratie van een vooraanstaande zuidelijke familie; de roman is nog steeds opzienbarend

Uit: The sound and the fury (April Sixth, 1928)

“Once a bitch always a bitch, what I say. I says you’re lucky if her playing out of school is all that worries you. I says she ought to be down there in that kitchen right now, instead of up there in her room, gobbing paint on her face and waiting for six niggers that cant even stand up out of a chair unless they’ve got a pan full of bread and meat to balance them, to fix breakfast for her. And Mother says,
“But to have the school authorities think that I have no control over her, that I cant–”
“Well,” I says. “You cant, can you? You never have tried to do anything with her,” I says. “How do you expect to begin this late, when she’s seventeen years old?”
She thought about that for a while.
“But to have them think that … I didn’t even know she had a report card. She told me last fall that they had quit using them this year. And now for Professor Junkin to call me on the telephone and tell me if she’s absent one more time, she will have to leave school. How does she do it? Where does she go? You’re down town all day; you ought to see her if she stays on the streets.”
“Yes,” I says. “If she stayed on the streets. I dont reckon she’d be playing out of school just to do something she could do in public,” I says.
“What do you mean?” she says.
“I dont mean anything,” I says. “I just answered your question.” Then she begun to cry again, talking about how her own flesh and blood rose up to curse her.
“You asked me,” I says.
“I dont mean you,” she says. “You are the only one of them that isn’t a reproach to me.”
“Sure,” I says. “I never had time to be. I never had time to go to Harvard or drink myself into the ground. I had to work. But of course if you want me to follow her around and see what she does, I can quit the store and get a job where I can work at night. Then I can watch her during the day and you can use Ben for the night shift.”
“I know I’m just a trouble and a burden to you,” she says, crying on the pillow.
“I ought to know it,” I says. “You’ve been telling me that for thirty years. Even Ben ought to know it now. Do you want me to say anything to her about it?”
“Do you think it will do any good?” she says.
“Not if you come down there interfering just when I get started,” I says. “If you want me to control her, just say so and keep your hands off. Everytime I try to, you come butting in and then she gives both of us the laugh.”
“Remember she’s your own flesh and blood,” she says.
“Sure,” I says, “that’s just what I’m thinking of–flesh. And a little blood too, if I had my way. When people act like niggers, no matter who they are the only thing to do is treat them like a nigger.”

William Faulkner (25 september 1897 – 6 juli 1962)

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.