Dolce far niente, Simon Vestdijk, Robert Franquinet, E. E. Cummings

Dolce far niente

Onbevlekte Ontvangenis door El Greco, 1613

Duif, bloem en engels
(naar El Greco’s “Inmaculada Concepción”)

Hoe steil werd gij, gebenedijde, afgeschilderd
In uw zoet concilie van eng’len overschoon,
Die uit de volle luitkelk toon om toon
Doen drupp’len naar waar ’t middenlicht verwildert.

Baart daar een diamanten baaierd eng’lenlijven?
De vleug’len der geknielde adorant
Lijken uw voet ontsproten in ’t vruchtbaar verband
Van dit verzaligd op elkander drijven,

Dat pas in de afgrond vindt die enk’le bloemen,
Een twintigtal, ontbloeiend aan de hemelhel, –
Want ied’re hemel kent zijn eigen keerzij wel, –
Om zich op aardscher oorsprong te beroemen.

Baarzieke wondergolf van deinen en heupwiegen
In heuplooze en gewichtlooze contour:
Zoo stijgt, vorstin, gij door de hemelvloer,
Uw gansche aanhang meebetoov’rend tot dit vliegen

Ten hoog’ren hemel, war hoog boven ’t karnen
Van engelinnenmelk tot godd’lijk geelgoud spook,
Tot drielingen van licht uit zwangere rook,
De duif, aanwiekend, pas een rustpunt vindt in ’t barnen.

Simon Vestdijk (17 oktober 1898 – 23 maart 1971)
Standbeeld in Doorn, ontworpen door Jaap te Kiefte

Lees verder →

Amy Waldman

De Amerikaanse schrijfster en journaliste Amy Waldman werd geboren op 21 mei 1969 in Los Angeles. Amy Waldman Waldman studeerde aan de Yale University en werkte daarna acht jaar voor de New York Times. Aanvankelijk werkte ze als verslaggever voor de New York stadsdelen Brooklyn en Bronx en de wijk Harlem. Verder schreef zij over de impact van de terreur aanslagen van 11 september 2001. Daarna bracht ze drie jaar door op de kantoren van de krant in New Delhi in India. Na haar terugkeer naar de VS was Waldman onder meer correspondent van het tijdschrift The Atlantic. Ze was een Fellow van het Radcliffe Institute of Advanced Study aan de Harvard University in Cambridge (Massachusetts) en in 2010 Fellow van de American Academy in Berlijn. Waldmans eerste roman “The Submission” gaat over de nasleep van 11 september 2001 en beschrijft de reacties nadat een moslim architect via een anonieme inschrijving een competitie voor een monument op Ground Zero won . Het boek verscheen in 2011 in het Engels en werd in hetzelfde jaar meerdere malen bekroond.

Uit: The Submission

“The names,” Claire said. “What about the names?”
“They’re a record, not a gesture,” the sculptor replied. Ariana’s words brought nods from the other artists, the critic, and the two purveyors of public art arrayed along the dining table, united beneath her sway. She was the jury’s most famous figure, its dominant personality, Claire’s biggest problem.
Ariana had seated herself at the head of the table, as if she were presiding. For the previous four months they had deliberated at a table that had no head, being round. It was in an office suite high above the gouged earth, and there the other jurors had deferred to the widow’s desire to sit with her back to the window, so that the charnel ground below was only a gray blur when Claire walked to her chair. But tonight the jury was gathered, for its last arguments, at Gracie Mansion’s long table. Ariana, without consultation or, it appeared, compunction, had taken pride of place, giving notice of her intent to prevail.
“The names of the dead are expected; required, in fact, by the competition rules,” she continued. For such a scouring woman, her voice was honeyed. “In the right memorial, the names won’t be the source of the emotion.”
“They will for me,” Claire said tightly, taking some satisfaction in the downcast eyes and guilty looks along the table. They’d all lost, of course–lost the sense that their nation was invulnerable; lost their city’s most recognizable icons; maybe lost friends or acquaintances. But only she had lost her husband.
She wasn’t above reminding them of that tonight, when they would at last settle on the memorial. They had winnowed five thousand entries, all anonymous, down to two. The final pruning should have beeneasy. But after three hours of talk, two rounds of voting, and too much wine from the mayor’s private reserve, the conversation had turned ragged, snappish, repetitive. The Garden was too beautiful, Ariana and the other artists kept saying of Claire’s choice. They saw for a living, yet when it came to the Garden they wouldn’t see what she saw.”

Amy Waldman (Los Angeles, 21 mei 1969)

Maria Semple

De Amerikaanse schrijfster en scenariste Maria Keogh Semple werd geboren op 21 mei 1964 in Santa Monica, Californië. Haar familie verhuisde naar Spanje al snel nadat ze was geboren. Daar schreef haar vader, de scenarist Lorenzo Semple, Jr. de pilot voor de tv-serie Batman. Het gezin verhuisde naar Los Angeles en vervolgens naar Aspen, Colorado. Semple bezocht de kostschool Choate Rosemary Hall en behaalde vervolgens in 1986 een BA Engels aan het Barnard College. Haar eerste baan als scenarioschrijfster kreeg zij in 1992, voor de tv-show “Beverly Hills, 90210”. In 1997 werd zij genomineerd voor een Primetime Emmy, voor “Mad About You”. In 2006 en 2007 werd ze genomineerd voor de Guild of America Award een Writer’s, voor “Arrested Development.” Zij is een van de oprichters van Seattle 7 Writers. Semple publiceerde de romans zijn “This One is Mine” (2008), “Where’d You Go, Bernadette” (2012), en “Today will be Different” (2016). “This One is Mine” gaat over een vrouw die alles heeft, een liefdevolle familie en rijkdom, maar haar onvrede brengt haar er toe om gevaarlijke beslissingen te nemen in het streven naar “meer.” “Where’d You Go, Bernadette gaat over een architecte met pleinvrees architect, die worstelt met het leven in Seattle en die vermist raakt net voor een familie-uitstapje naar Antarctica. Het boek stond een jaar op de New York Times bestseller lijst, won de American Library Association Alex Award en werd genomineerd voor de Women’s Prize voor fictie.

Uit: This One Is Mine

“David stood at the sink, a pine forest to his left, the Pacific Ocean to his right, and cursed the morning sun. It beat through the skylight and smashed into the mirror, making it all but impossible to shave without squinting. He had lived in Los Angeles long enough to lose track of the seasons, so it took glancing up at CNBC and seeing live images of people snowshoeing down Madison Avenue for it to register: it was the middle of winter. And he determined that all day, no matter how bad things got, at least he’d be grateful for the weather.
His pool shimmered. Stone Canyon Reservoir shimmered. The ocean shimmered. He cocked his head and flicked his wrist, skipping an imaginary stone from the pool to the reservoir. It split some Westwood high- rises, then landed in the Santa Monica Bay.
He wound up again—this time to clear Catalina—then stopped.
There was a furry . . . brown . . . thing floating in the Jacuzzi. “Honey!” He walked into the bedroom. “There’s something in the Jacuzzi.” He paused, waiting for the daylight in his eyes to fade.
His wife was in bed, her back to him, her hair seeping from under the pillow she’d taken to putting over her head at night. “Ma- ma, Ma- ma.” A squawk erupted from the baby monitor.
There was a cough, then a bleat.
But Violet didn’t move. What was her plan? Who did she think was going to get the baby? Was a standoff really so necessary that Violet would let Dot cry like this? Jesus Christ. David marched by the bed, skirting the rug so his bare heels struck the hardwood.
“Aggh.” Violet pulled the pillow off her head. And there they were, the reason he fell in love with her almost twenty years ago in front of the Murray Hill Cinema: the violets tattooed behind her ear.
David’s dog walker, a friend of Violet’s from Barnard, had set them up. David managed two bands at the time — big ones, but still, only two. He’d been told Violet worked for a legendary theater producer and was the daughter of some obscure intellectual he’d never heard of. The plan was to meet half an hour before Full Metal Jacket. David arrived on time, but the movie had already sold out. He spotted Violet — she had said she’d be the one wearing red plastic sandals — sitting on the sidewalk in the ticket holders’ line, engrossed in the New York Times, and listening to a Walkman. Two movie tickets were tucked under her leg. She wasn’t a knockout, but wasn’t fat either, and had a face you wanted to look into. She turned the page of the business section and folded it, then folded it again. An artsy chick who read the business section? Who was responsible enough to have arrived early and bought tickets?”

Maria Semple (Santa Monica, 21 mei 1964)

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.