H.H. ter Balkt en Vriendschappelijke brieven (Frans Roumen)

De Nederlandse dichter H. H. (Herman Hendrik) ter Balkt werd geboren in Usselo op 17 september 1938. Zie ook alle tags voor H. H. Ter Balkt op dit blog.

 

Lied voor de nog niet afgestreken lucifer bij de paleizen van het geheugen

Wat de beademde slangenarend in de schemering zong:
De paleizen van het geheugen zijn dan groot, dan klein.
Je schrikt soms van wat je ziet, als de regen even ophoudt.
Sommige spreuken en beraadslagingen vliegen
naar Smeerenburg waar de walvissen gekookt werden,
andere worden as in de gevallen adderburchten
of tolden over schaapachtige heuvels.
Brand niet op, niet afgestreken lucifer
al is Tsjitsjikovs koets nog niet door ‘t duister
opgeslokt. Oude ar kamfer moe: Ik
de zoon van een verschrikte, wil liever niet
op het uur van de wandelende tak mijn dwaas hoofd
180 graden draaien.

 

1800

De honderd steden met poorten ’s nachts op slot.
In de grachten, tollend van vuil, roeit de bacil
van cholera asiatica aan. Venen tussen de steden
dof overstromend. Droge gronden hoeden jager en

herder. Aan de oostgrens rondom de dorpen weiden;
akkers met meekrap, vlas, hop, hennep. Laagveen
daalde in ’t water af. Soms, in de mistflarden, bij
vuurvliegjes, dwaallichten, zweeft als uit een bijt

gehakt, ivoor, het oudste beeldje aan van een eerst
gezicht, haar hals omlijst door geplooid doek boven
de laatste wolf en bever. Haar neus ruikt de geur

van het onland, pinksterbloem en zuring. Drijfnat,
hard en onherbergzaam zijn duister toevluchtsoord
grijze dorpen; koud volkje zit bij houtrook en vuur.

 

Vier Wespenzangen

1
In de Doorlichtingsbarak
vol gevaarlijke straling
hangt een groengeel affiche
‘Lucht het behoud van uw longen’

Vrolijk kleppende harten luiden
’t vet de kerk uit,
zoals te zien op plakkaten
in ’t huis van dokter Hartenaas.

Fonkelende spar, geschilderd
op de loods van Zagerij Denneboom!
Houtspaanders jagen als wespen de stad door, geel, honinggeel.

Iedereen moet gezond zijn.
Iedereen moet heel gezond zijn,
blaken van gezondheid, vrolijk zijn
als een hakmes uit Solingen!

De Lower Manhattan Skyline
lacht ons toe op de ansicht,
maar hoor je dan niet op 5th Avenue
Kojaks lugubere sirene?

Valium brult achter loketten
in de traanogende apotheken;
dronken keizers Unilever en Unox
steken de bloedvaten in brand.

Plaag de kinderen, wespen.
Doordrenk ze van werkelijkheid.
Het affiche is onze vijand.
De wespen zijn onze vrienden.

 

H.H. ter Balkt (17 september 1938 – 9 maart 2015)


*************************

In de tweede helft van de jaren negentig werkte Frans Roumen aan een roman die de titel “Vriendschappelijke brieven” had moeten krijgen. Het manuscript gold na een verhuizing jarenlang als zoekgeraakt. Onlangs werden er echter toch flinke delen van bij een grote opruimactie ontdekt in een oude doos in de kelder. Romenu heeft de toestemming gekregen om er regelmatig fragmenten uit te publiceren. Vandaag volgt het vierde van een nog nader te bepalen aantal

Uit: Vriendschappelijke brieven

“Arnhem, 4 mei 1996

Lieve Peter,

Hoe is het zondag met je broer afgelopen ? Ik heb je gemist in de Spring en dat heeft haast fatale gevolgen gehad voor Paradox. Het is maar goed dat Kers de vrouw is die zij is en dat mijn 9 maanden training bij en door de AA vrucht bleek te hebben gedragen, anders was er een klein menselijk drama ontstaan waar in eerste instantie Bavaria, maar uiteindelijk niemand meer iets positiefs had uit kunnen destilleren.

Ik heb er gelukkig nog op tijd om kunnen lachen door mij uit de directe omstandigheden terug te trekken en boven het kleinsteedse geroezemoes uit te stijgen. Ik rij tegenwoordig dan met de DASA naar Esso of Shell en zie het in het licht van de vredespolitiek in het Midden-Oosten en dan valt het allemaal weer reuze mee.

Wou jij niet iets met Jezus doen, Peter ? Mij staat ook steeds dat beeld voor ogen van Christus die op het punt staat zijn kruis op te nemen om het zo zijn leerlingen voor te doen. Hij zet er echt zijn schouders onder. Die gevoelswaarde heeft die daad dan. En dán gebeurt er iets. noem het een wonder. Want die leerlingen raken geïnspireerd ( de voorbereiding op Pinksteren zogezegd, voel je Reve ? ) en gaan er dan 66k voor !

Het inspirerende nu is dat Jezus, want ik schilder dat tafereel helemaal uit, dat Jezus dat doet om niet. Voor noppes. Nou ja : pro Deo.

9.33 uur. Cor gebeld. Omdat ik dacht – ten onrechte – dat hij vandaag op vakantie zou gaan. Maar dat is pas de negende. En dan voor drie weken. Dit soort notities er even tussendoor kan ook zo mooi op de tekstverwerker. Tenslotte kan ik het straks weghalen of verplaatsen. Cor gaat naar Florence. Bella Italia. “Mijn biologische klok loopt zes dagen voor op andere mensen.” Nou nee, het zijn er eerder zeven. Zo viel Bevrijdingsdag voor mij op 28 april !

Het is goed dat ik je gisteren nog gezien heb. Zo kan ik je mij nog levendig voor de geest halen en even tegen je aan praten alsof je hier bent. Ik ben hevig aan het werk en doe zeven dingen tegelijk. Spontaan, zonder orde en discipline, en dat allemaal in de hoop om tot echte rust te komen. Ik drink er nu maar een Bavaria malt bij, want de ergste schrik is voorbij en de rode spa was bij de COOP uitverkocht. Behalve die dure die mijn moeder altijd drinkt. ( Stik toch mens IK kan dat niet betalen, want er wordt niet gewerkt in dit land.

Ik ben met schrijven bezig en ik heb zelfs heel moeilijke boeken uit de bibliotheek gehaald om mij af te leiden en mij zo nodig met zinnigere dingen te kunnen vermoeien dan de Derde Wereldoorlog of zo. Ik heb toch al weer twee jaar geleden op Koninginnedag in Wessem al geroepen dat die niet zou komen en dat is ook niet gebeurd. Het is 4 mei en een prachtige dag om dat te gedenken.

Kenan, gooi eens een lijn open naar het Witte Huis.

Michael P. Steinberg is lecturer in the Collegiate Division of the Social Sciences at the University of Chicago. Quote : “This study reveals Broch as a major historian as well, one who believes that true historical understanding requires the faculties of both poet and philosopher”.

Kijk, Peter, dan zit ik ineens in een stuk literatuurgeschiedenis te graven, in mijn eigen verleden en via allerlei dwarsverbindingen in mijn eigen brein met de actualiteit. Vrije associatie als het ware.

Maar goed dat wij daar al over gesproken hebben. Dat tekstverwerken ten dele bestaat uit schuiven met stukken die in flitsen bij je opkomen en in een gewone tekst gevoegd nogal ongestructureerd en ongeordend en verward overkomen. Maar je kunt later bij elkaar passende en horende stukken bij elkaar voegen en er zo verschillende coherente teksten van maken. Al vraag ik mij af of het dan nog wel literatuur is.

Op radio 10 gold is het 1974, Kenan.

18:03:20, uur

Ik denk aan Stefan, na een middagsluimering en met Sky-radio op de achtergrond.”

Michael P. Steinberg

 

Zie voor de schrijvers van de 17e september ook mijn blog van 17 september 2018.