De Poolse dichter, schrijver en essayist Zbigniew Herbert werd geboren op 29 oktober 1924 in Lemberg. Zie ook alle tags voor Zbigniew Herbert op ditblog en ook mijn blog van 29 oktober 2009 en ook mijn blog van 29 oktober 2010.
Huizen in de buitenwijk
Op najaarsdagen zonder zon mag
meneer Cogito graag de vuile buitenwijken
bezoeken. Een zuiverder bron van
melancholie – zegt hij – bestaat er niet.
Huizen in de buitenwijk met kringen onder de ramen
huizen die zacht hoesten
huiveringen van pleisterwerk
huizen met dun haar
een zieke huid
alleen de schoorstenen dromen
hun schrale klacht
bereikt de zoom van het bos
de oever van een groot water
ik zou namen voor jullie willen verzinnen
jullie vullen met de geur van Indië
het vuur van de Bosporus
het rumoer van watervallen
huizen in de buitenwijk met ingevallen slapen
huizen kauwend op een korstje brood
koud als de droom van een verlamde
met trappen die een palm van stof zijn
huizen voortdurend te koop
herbergen van ongeluk
huizen die nooit in het theater waren
ratten van de huizen van de buitenwijk
breng ze naar de kust van de oceaan
laat ze plaats nemen in het hete zand
laat ze de tropennacht bekijken
laat een golf ze met een stormachtig applaus belonen
zoals alleen verspilde levens toekomt
Vertaald door Gerard Rasch
Zbigniew Herbert (29 oktober 1924 – 28 juli 1998)
In 1955
De Russische schrijver en wetenschapsfilosoof Aleksandr Aleksandrovitsj Zinovjev werd geboren in Pachtino op 29 oktober 1922. Zie ook mijn blog van 29 oktober 2010 en eveneens alle tags voor Aleksandr Zinovjev op dit blog.
Uit: Global Suprasociety and Russia (Vertaald door Helen Shelestiuk)
“The word ’tragedy’ itself is polysemantic, its meaning is rather fuzzy for a scientific concept. But this holds true for most other terms of sciences, studying social objects. So I think its use is quite justifiable. If we wish to understand the essence of what happened to Russia and the Russian people at the end of the 20th century and what we can expect to come in the 21st century, we should study this concept carefully. In everyday speech we commonly use the word ’tragedy’ to denote events, which cause loss of lives of individuals or death of groups of people. Not every death may be called ’tragedy’. For example, this word will be used inaccurately to denote death of soldiers in a war. To call death a tragedy, one has to refer to his/ her own or other people’s experience of this death as a tragedy. And this experience has to be so strong, that all other experiences fade in its face. In antiquity the meaning of tragedy had a narrower meaning – it included the semantics of predetermined death of certain people. Their death was predetermined by some supreme powers – gods or Fate. Gods victimized an individual, motivating it by a certain ‘guilt’ of the selected victim and sentencing him or her to death. The tragedy in this sense was predictable – it was predicted by oracles, prophets and gods. Sometimes victims themselves were conscious of their fate and acted as doomed to death. I will use the word ’tragedy’ as a sociological concept, which is closer in its meaning to the antique understanding, rather than to its intuitive everyday usage.
Tragedy in the sociological sense, or social tragedy, includes the following main components: 1) a Victimized, 2) a Judge, 3) an Executioner. All these components are people as social creatures or unities of people viewed as a whole: they are social subjects. Two of these components (or even all the three of them) may coincide in one subject – the Victimized may convict and even punish himself. Two or even three roles may be performed by the same subject, though, of course, these are logically singular cases.”
Aleksandr Zinovjev (29 oktober 1922 – 10 mei 2006)
Als student in 1945
De Amerikaanse dichteres Dora Read Goodale werd geboren op 29 oktober 1866 in Mount Washington, Massachusetts. Zie ook alle tags voor Dora Read Goodale op dit blog.
Confession
Believe me, dear, unyielding though I be,
Ambitions flourish only in the sun–
In noisy daylight every race is run,
With lusty pride for all the world to see.
When darkness sinks the earth in mystery,
When eye or ear or sight or sound is none,
But death, a tide that waits to bear us on,
And life, a loosening anchor in the sea,
When time and space are huge about the soul,
And ties of custom lost beyond recall,
And courage as a garment in the flame,
Then all my spirit breaks without control,
Then the heart opens then the hot tears fall
To prove me wholly woman that I am.
Dora Read Goodale (29 oktober 1866 – 12 december 1953)
De Duitse schrijver Georg Julius Leopold Engel werd geboren op 29 oktober 1866 in Greifswald. Zie ook alle tags voor Georg Julius Leopold Engel op dit blog en ook mijn blog van 29 oktober 2010.
Uit:Claus Störtebecker
“Sommerabend. – über die Buchenwipfel droben auf den Dünenhöhen fährt ein Rauschen. In langer Kette wälzt sich das bewegliche Gold der Sonne durch die aufgescheuchten Zweige. Und zwischen den grauen Stämmen steht blaß und aufrecht das Schweigen und starrt mit seinen unbeweglichen Zügen auf die tanzende See.
Das Meer aber spricht. Seine Augen sind bald tiefblau, bald purpurn, und wild blitzen sie, wenn das Element herüberruft zu den Kreidefelsen, die sich dicht unter die Wälder schmiegen wie ein weißes Knie unter ein grünes Gewand.
Was das Meer ruft, das versteht niemand. Denn nur selten horcht ein menschliches Ohr in den Wind, obwohl es manchmal von dort klingt, als donnere von draußen eine Forderung herüber oder ein vergessener Schrei aus fernen Zeiten. Doch zu deuten vermag man die Sprache des Wassers nicht. Und dann liegt der ungeheure Spiegel wieder still. Das Abbild des einzelnen strahlt er niemals wider, so tief man sich auch beugt, aber die Bewegungen des Himmels malt er ab, der goldne und der silberne Wagen rollen über seine Scheibe, die Zeiten huschen über ihn hinweg, und ein Kranz von Völkern faßt ihn ein.
Und in der Rüste des Tages, gerade als der purpurne Ball sich im Wasser kühlt, da steigt eine andächtige Stunde herauf. Da stockt der Tanz der Zeiten über dem Meer, der Zug der Völker wallt deutlicher, und die Vergangenheit schickt vom Rande des Horizontes ihr Schattenschiff an die Gestade der Lebendigen.
Ich stehe am Ufer und sehe die Scharen aus dem Fahrzeug an mir vorüberquillen. Sie tragen meine Züge, sie reden meine Sprache, es sind Menschen, die nicht tot sind, denn der Mensch stirbt nicht auf Erden, weil sein Geschick dauert. Unvermutet bin ich selbst in den Segler der Schatten gestiegen, und ich fühle, wie ich zurückgleite in den Nebel der Jahrhunderte. Oder vorwärts?“
Georg Engel (29 oktober 1866 – 19 oktober 1931)
Cover
De Franse schrijver, toneelauteur en beroepsdiplomaat Jean Giraudoux werd geboren op 29 oktober 1882 in Bellac/Haute-Vienne. Zie ook alle tags voor Jean Giraudoux op dit blog en ook mijn blog van 29 oktober 2010.
Uit: La guerre de Troie n’aura pas lieu
“CASSANDRE. – Je pense qu’elle se met un peu de rouge.
La paix reparaît, outrageusement fardée.
LA PAIX. – Et comme cela?
HÉLÈNE. – Je la vois de moins en moins.
LA PAIX. – Et comme cela?
CASSANDRE. – Hélène ne te voit pas davantage.
LA PAIX. – Tu me vois, toi, puisque tu me parles!
CASSANDRE. – C’est ma spécialité de parler à l’invisible.
LA PAIX. – Que se passe-t-il donc? pourquoi les hommes dans la ville et sur la plage poussent-ils ces cris?
CASSANDRE. – Il paraît que leurs dieux entrent dans le jeu et aussi leur honneur.
LA PAIX. – Leurs dieux! Leur honneur!
CASSANDRE. – Oui… Tu es malade!
Le rideau tombe.
ACTE DEUXIÈME
Square clos de palais. À chaque angle, échappée sur la mer. Au centre un monument, les portes de la guerre. Elles sont grandes ouvertes.
SCÈNE PREMIÈRE
HÉLÈNE, LE JEUNE TROÏLUS
HÉLÈNE. – Hé, là-bas! Oui, c’est toi que j’appelle!… Approche!
TROÏLUS. – Non.
HÉLÈNE. – Comment t’appelles-tu?
TROÏLUS. – Troïlus.
HÉLÈNE. – Viens ici!
TROÏLUS. – Non.
HÉLÈNE. – Viens ici, Troïlus!… (Troïlus approche.) Ah! te voilà! Tu obéis quand on t’appelle par ton nom: tu es encore très lévrier. C’est d’ailleurs gentil. Tu sais que tu m’obliges pour la première fois à crier, en parlant à un homme? Ils sont toujours tellement collés à moi que je n’ai qu’à bouger les lèvres. J’ai crié à des mouettes, à des biches, à l’écho, jamais à un homme. Tu me paieras cela… Qu’as-tu? Tu trembles?”
Jean Giraudoux (29 oktober 1882 – 31 januari 1944)
The Reconciliation of Helen and Paris after his Defeat by Menelaus door Richard Westall, ca.1805
De Franse dichter André Chénier (eigentlich André Marie Chénier ofde Chénier) werd geboren op 29 oktober 1762 in Galata bij Constantinopel. Zie ook alle tags voor André Chénier op dit blog en ook mijn blog van 29 oktober 2010.
L’amour laboureur
Nouveau cultivateur, armé d’un aiguillon,
L’Amour guide le soc et trace le sillon ;
Il presse sous le joug les taureaux qu’il enchaîne.
Son bras porte le grain qu’il sème dans la plaine.
Levant le front, il crie au monarque des dieux :
” Toi, mûris mes moissons, de peur que loin des cieux
Au joug d’Europe encor ma vengeance puissante
Ne te fasse courber ta tête mugissante.
J’étais un faible enfant qu’elle était grande et belle
J’étais un faible enfant qu’elle était grande et belle ;
Elle me souriait et m’appelait près d’elle.
Debout sur ses genoux, mon innocente main
Parcourait ses cheveux, son visage, son sein,
Et sa main quelquefois, aimable et caressante,
Feignait de châtier mon enfance imprudente.
C’est devant ses amants, auprès d’elle confus,
Que la fière beauté me caressait le plus.
Que de fois (mais, hélas ! que sent-on à cet âge ?)
Les baisers de sa bouche ont pressé mon visage !
Et les bergers disaient, me voyant triomphant :
” Ô que de biens perdus ! ô trop heureux enfant ! “
André Chénier (29 oktober 1762 – 25 juli 1794)
Portret door Louis Léopold Boilly, 1790
Onafhankelijk van geboortedata
De Nederlandse schrijver Lodewijk van Oord werd geboren in Madrid in 1977. Zie ook alle tags voor Lodewijk van Oord op dit blog.
Uit: Alles van waarde
`1978, 79, 8o,’ mompelde hij, ’81, 82,, 84.’ Hij zette een stap terug en keek naar de metershoge wand, systematisch samengepakte kennis in vuistdikke groene, rode en blauwe banden. Vreemd, dacht hij, en hij legde een vinger op zijn kin. De jaargang 1983 was verdwenen zonder dat de band een gat op de plank had achtergelaten, als een tevreden echtpaar schurkten de banden 1982, en 1984 tegen elkaar aan. Ook elders zag hij de ontbrekende jaargang niet. Hij ging naar de uitgiftebalie, waar het meisje in alle rust wat tabak in een vloeitje rolde. Enigszins ineengebogen bleef hij voor haar staan en bekeek haar handen. Hij rook de tabak, een geur die hij onaangenaam vond.
`Wat is er?’ vroeg ze. ‘Heb je nog nooit iemand een sjekkie zien draaien?’ De leeszaal aan de Papengracht, keurig verscholen achter het statige Museum van Oudheden, was op het tweetal na verlaten. De meeste lampen waren al uitgedaan, de lamellen dichtgedraaid. `Zou u mij misschien even kunnen assisteren? Het gaat om de journal of Etruscan Studies. Ik kan volume 37 uit 1983 nergens vinden.’ `Zeg maar jij. Ik ben gewoon een student met een baantje.’ Ze stopte haar vloei en tabak terug in het pakje en liep met hem mee. Tousvoyeren is een mooie academische traditie. Het is niet aan mij daarvan af te wijken. Kijk, hier zou het moeten staan, tussen de volumes 36 en 38.’ Hij wees naar een plank op ooghoogte. `Misschien heeft iemand het geleend. Dat kan ik wel even opzoeken.’ `Geleend? Tijdschriften worden nooit uitgeleend.’ `Tja.’ Met twee handen voelde ze aan haar paarse hoofddoek en verstelde deze aan de achterkant. ‘Mevrouw Devilee gedoogt weleens wat. Een enkele hoogleraar mag soms iets meenemen. Jagtman doet het regelmatig, en ook Singaar van Archeologie. Er is verder toch geen hond die deze tijdschriften leest, zeker die oude jaargangen niet. In mijn taakomschrijving staat dat ik eens in de paar weken een rondje langs de diverse vakgroepen moet lopen om alle meegenomen werken weer op te halen.’ `Als Jagtman het heeft meegenomen had ik dat zeker geweten, zijn werkkamer is naast de mijne.’
Lodewijk van Oord (Madrid, 1977)