Carl Spitteler, Marcus Clarke, Anthony Trollope, Carl Immermann

De Zwitser dichter, schrijver, essayist en criticus Carl Friedrich Georg Spitteler (eig. Carl Felix Tandem) werd geboren op 24 april 1845 in Liestal bij Basel. Zie ook alle tags voor Carl Spitteler op dit blog.

Pfauenauge

Ein kühles Schloß, ein schattiger Palast von Nesseln. –

Dicke Marienkäferchen mit rundem Schild

Reisen geschäftig trippelnd durch die Jalousien.

Zuoberst unterm Dache, am Mansardenfenster

Sitzt äsend eine schwarze, blaugeperlte Raupe.

Plötzlich ein dunkler Tulpenschein verdeckt die Aussicht –

Und schlüpfend in die Nesseln durch das schmale Fenster

Ein Pfauenauge zieht in seine Jugendheimat.

Flatternd durcheilt es die geliebten Säle, rot

Mit blut’gem Flammenlicht erhellend den Palast.

Plötzlich entspringt es durch die Tür. Ein Blitz. Verschwunden.

Aber die Raupe, ob dem Purpurflammenspiel

Jählings erfaßt von unnennbarer Seelensehnsucht,

Steigt auf das Dach und klettert an der steilen Mauer

Empor zum Sims. Daselbst, hangend in freier Luft,

Spinnt sie sich ab von aller Welt und träumt und dichtet.

Ob ihrem Träumen färbt und schildert sich ihr Wesen;

Ob ihrem Dichten füllt sie sich mit rotem Herzblut;

Während die Wintersonne, glitzernd überm Eis,

Schmückt ihr den Helm mit Gold und stählt den Schild und Panzer.

Bis daß nach langer Zeit an einem Mai und Morgen

Die Grille zirpt und schreit die Lerche überm Saatfeld:

Da zwängt und drängt sie sich ans Licht nach heft’gen Krämpfen

Und weint fünf Tropfen zähen Blutes. Plötzlich – ha! –

Bin ich es selbst? Mich dünkt, ich spüre Geist und Flügel!

Es hebt und trägt mich! Auf! empor zum hohen Himmel!

Gefahr zu suchen und die weite Welt zu messen.

Das höchste Los und Glück auf Erden nenn’ ich mein:

Leibhaft zu wissen meinen besten Seelenschein

Und was ich vormals stumm bewundert selbst zu sein.

Carl Spitteler (24 april 1845 – 29 december 1924)

De Australische schrijver Marcus Clarke werd geboren op 24 april 1846 in Londen. Zie ook alle tags voor Marcus Clarke op dit blog.

Uit: For the Term of His Natural Life

„Having thus made preparations for supper, he ascended a pathway which led to the highest point of the rock. His fetters compelled him to take short steps, and, as he walked, he winced as though the iron bit him. A handkerchief or strip of cloth was twisted round his left ankle; on which the circlet had chafed a sore. Painfully and slowly, he gained his destination, and flinging himself on the ground,
gazed around him. The afternoon had been stormy, and the rays of the setting sun shone redly on the turbid and rushing waters of the bay. On the right lay Sarah Island; on the left the bleak shore of the opposite and the tall peak of the Frenchman’s Cap; while the storm hung sullenly over the barren hills to the eastward. Below him appeared the only sign of life. A brig was being towed up the harbour
by two convict-manned boats.
The sight of this brig seemed to rouse in the mind of the solitary of the rock a strain of reflection, for, sinking his chin upon his hand, he fixed his eyes on the incoming vessel, and immersed himself
in moody thought. More than an hour had passed, yet he did not move. The ship anchored, the boats detached themselves from her sides, the sun sank, and the bay was plunged in gloom. Lights began to twinkle along the shore of the settlement. The little fire died, and the water in the iron pot grew cold; yet the watcher on the rock did not stir. With his eyes staring into the gloom, and fixed steadily on the vessel, he lay along the barren cliff of his lonely prison as motionless as the rock on which he had stretched himself.
This solitary man was Rufus Dawes.“

Marcus Clarke (24 april 1846 – 2 augustus 1881)

De Engelse schrijver Anthony Trollope werd geboren in Londen op 24 april 1815. Zie ook alle tags voor Anthony Trollope op dit blog.

Uit: The Genius of Nathaniel Hawthorne

„And so in the world of melancholy romance, of agony more realistic than melancholy, to which Hawthorne brings his readers, there is compensation to the reader in the feeling that, in having submitted himself to such sublime affliction, he has proved himself capable of sublimity. The bird that feeds upon your vitals would not have gorged himself with common flesh. You are beyond measure depressed by the weird tale that is told to you, but you become conscious of a certain grandness of nature in being susceptible of such suffernig. When you hear what Hawthorne has done to others, you long to search his volumes. [p. 239] When he has operated upon you, you would not for worlds have foregone it. You have been ennobled by that familiarity with sorrow. You have been, as it were, sent through the fire and purged of so much of of your dross. For a time, at least, you have been free from the mundane touch of that beef and ale with which novelists of a meaner school will certainly bring you in contact. No one will feel himself ennobled at once by having read one of my novels. But Hawthorne, when you have studied him, will be very precious to you. He will have plunged you into melancholy, he will have overshadowed you with black forebodings, he will almost have crushed you with imaginary sorrows; but he will have enabled you to feel yourself an inch taller during the process. Something of the sublimity of the transcendent, something of the mysery of the unfathomable, something of the brightness of the celestial, will have attached itself to you, and you will all but think that you too ought to live to be sublime and revel in mingled light and mystery.

The creations of American literature generally are no doubt more given to the speculative, — less given to the realistic, — than are those of English literature. On our side of the water we deal more with beef and ale, and less with dreams.“

Anthony Trollope (24 april 1815 – 6 december 1882)

De Duitse dichter en schrijver Karl Leberecht Immermann werd geboren op 24 april 1796 in Magdeburg. Zie ook alle tags voor Karl Immermann op dit blog.

Bei trübem Wetter

Sie sprach zu mir in dieser Tage Grauen,

Wo alle Wolkenschläuche niederregnen:

Wenn Sonne scheinet, will ich dir begegnen

An unsrem Haag, auf unsrere Blumen-Auen.

So laß, o schöne Sonne, laß dich schauen!

Blick’ neubelebt aus deinem Leichentuche,

Und mach’, entlastet von dem nassen Fluche,

Den Himmel reingewaschen wieder blauen.

Belohnt wird, ich versprech’s, dir deine Güte.

Willst du dich meinen Wünschen gnädig neigen,

Soll sich das Schönste deinen Augen zeigen.

Glaubst du etwa, es prahle mein Gemüte?

Das Liebchen kommt, wenn unsre Sonne strahlet;

Nun güldnes Tages-Aug’, hab’ ich geprahlet?

Karl Immermann (24 april 1796 – 25 augustus 1840)

Standbeeld in Düsseldorf

Gerelateerd

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.