Johan Harstad, Åsne Seierstad, Simone Trieder, Bertolt Brecht, Boris Pasternak, Jakov Lind, Carry-Ann Tjong-Ayong

De Noorse schrijver Johan Harstad werd geboren op 10 februari 1979 in Stavanger. Zie ook alle tags voor Johan Harstad op dit blog.

Uit: Buzz Aldrin, What Happened to You in All the Confusion? (Vertaald door Deborah Dawkin)

“It is a Tuesday.There can be no doubt about that.I see it in the light, the traffic outside the windows will continue to stream all day, slowly,disinterestedly, people driving back and forth out of habit rather than necessity.Tuesday.The week’s most superfluous day. A day that almost nobody notices among all the other days. I read somewhere, I don’t remember where, that statistics showed there were 34 perccent fewer appointments made on an average Tuesday than on any other day.Ona worldwide basis.That’s how it is.On the other hand a much greater number of funerals are held on Tuesdays than during the rest of the week.They sort of bunch up, you never get on top of it.
I had a friend. And had this not been so, I would never have ended up with a large sum of money in my inside pocket, and been almost run over, I would never have rescued a person from the sea nor been thrown out of various bars. I would not have come inches from jumping three thousand feet down from a mountain, I would never have tried building a boat,and last, but not least, I might never have disappeared. But I had a friend. Jørn. Jørn played in a band. And I’d said yes. It was some weeks ago now. He’d asked me one evening, as we sat in his apartment in Storhaug. Jørn and Roar were going over with his band, Perkleiva, at the end of July, together with another Norwegian band, the Kulta Beats from Trondheim, they were going to play at some festival over there, on the Faroe Isles, a gig they’d been offered through the Stavanger Council, as far as I understood. Stavanger and Tórshavn were twinned towns,and Stavanger wanted to do its bit for the Faroese National Day, Olsok. Some Danish band, whose name I can never remember, were invited too, as well as all the Faroese artists.That was what I’d been told. More or less. And that I was going with them in the guise of being their soundman.”

Johan Harstad (Stavanger, 10 februari 1979)

De Noorse schrijfster en journaliste Åsne Seierstad werd geboren in Oslo op 10 februari 1970. Zie ook alle tags voor Åsne Seierstad op dit blog.

Uit: The Angel of Grozny: Inside Chechnya (Vertaald door Nadia Christensen)

“On stairways without banisters, on ledges where one false step means you plummet to the bottom, in rooms where at any moment the ceiling can collapse on top of him or the ﬂoor give way under him – this is where Timur lives. From the top of the concrete skeletons he can peer out through holes in a wall at the people below. When he gets hungry he startles the pigeons, which ﬂutter away in confusion. He chases them into a corner and chooses his victim. The fattest. Grasping it tightly between his legs, he breaks its neck with a practised grip. He twists off the head, quickly turns the bird upside down, and holds it like that until all the blood ﬂows out. Then he plucks it, thrusts a stick through its body and roasts it over a ﬁre he’s lighted on the top ﬂoor whose roof has been blasted off. Sometimes he roasts two. In the rubbish dump on the hillside below he ferrets out half- rotten tomatoes, partially eaten fruit, a crust of bread. He searches in the top layers because the refuse quickly becomes cov- ered with dust and muck and, when the rain comes, gets mixed with bits of glass, metal and old plastic bags. The dump is a life- less place. Only up on the asphalt strip at the top of the steep hill is there movement. People, cars, sounds. When he’s down here, amid the rotting earth, he’s hidden from the life up there, the street life, the human life. Just as on a top ﬂoor, almost in the sky, he’s hidden from the life below. Quick as a squirrel, slippery as an eel, lithe as a fox, with the eyes of a raven and the heart of a wolf, he crushes everything he The Angel of Grozny.”

Åsne Seierstad (Oslo, 10 februari 1970)

De Duitse schrijfster Simone Trieder werd geboren op 10 februari 1959 in Quedlinburg. Zie ook alle tags voor Simone Trieder op dit blog.

Uit: Im Karree

„Hier wär es so schön still, sagst du.
Bleib einen Moment stehen, lass den Straßenlärm hinter dir, das Seufzen und Zischen der Laster, das Geschwätz der herbeieilenden Autos, die dann wie Katapulte bei Rot gespannt warten, derweil die Autoradios mit Techno und Herbert Grönemeyers „Irgendwann find und lieb ich dich“ den Countdown zählen, bis sie bei Grün alle losschnipsen – einen kurzen Hopser nur, denn gleich wird sie das nächste Rot aufhalten.
Tritt ein in das vermeintlich stille Karree, mein Karree. Hier stoßen restaurierte Gründerzeithäuser auf einen unsanierten Sozialbau. Angesehene Bürger der Stadt mussten es sich zu Beginn der 30er Jahre gefallen lassen, dass an ihre reichverzierte Häuserzeile dieser schlichte Sozialbau im rechten Winkel angedockt wurde. Aber niedriger musste er bleiben. Und die Bürger wendeten den kleinen Angestellten unter ihnen ihren Wirtschaftstrakt zu, Toiletten, Bad, Küche. Der Sozialbau trotzte mit intelligent gestalteter Schlichtheit: Die Treppenhäuser springen vorwitzig vor, ein Torbogen verbindet elegant die beiden Blöcke, jede Wohnung hat ein bis zum Boden gehendes Fenster, das italienisches Flair verbreitet und das den Bewohnern des Sozialbaus einen fast bürgerlichen Blick auf die gemeinsame Wäschewiese ermöglicht. Die Bewohner der Gründerzeitzeile allerdings verstecken die Wäsche in ihren Höfen, die sie von den Nachbarn trennen. Aber aus den Fenstern ihrer Wohnungen müssen sie den Anblick karierter Hemden, Arbeitskombinationen, Schürzchen und Schlüpferchen ertragen.“

Simone Trieder (Quedlinburg, 10 februari 1959)

De Duitse dichter en schrijver Bertolt Brecht werd op 10 februari 1898 in de Zuid-Duitse stad Augsburg geboren. Zie ook alle tags voor Bertolt Brecht op dit blog.

Voorstel, architectuur met poëzie te verbinden

Waarom niet geschreven op de mooie bouwsels
Die jullie bouwen, met het geweer over de schouder?
Ze zullen in steen gehouwen de namen dragen
Van de klassen die ze doen verrijzen

Vermeld ook de gebruiksaanwijzing, en dat gij u eraan houdt!
En dat die voor iedereen geldt, hak dat erin!
Dat jullie voor het eerst voor jullie zelf bouwen
Vermeldt het op het jullie overlevende steen!

En jullie dichters, die eindelijk een loflied
Zingen op die het verdiend hebben (onder ons gezegd
Ook zij de eersten die zoiets doen!)

Wanneer de steenhouwer jullie vraagt: welke woorden?
Geef hem dan alleen de beste te schrijven:
Ge ziet, het is moeilijk ze in het steen te drijven.

Vertaald door Jacq Vogelaar

De rook

Het kleine huisje onder de bomen aan het meer.
Uit het dak stijgt rook op.
Ontbrak hij
Hoe troosteloos zouden dan
Huis, bomen en meer zijn.

Vertaald door Germain Droogenbrood

Ballade van de ontoereikendheid van ‘s mensen plannen

De mens leeft met zijn kop. Zijn kop is vaak abuis.
Probeer het maar, ook van jouw kop
Leeft op zijn hoogst een luis.
Voor dit aardse leven
Is de mens gewoon te dom,
Niet in list bedreven,
Voor bedrog te stom.

Ja, maak jij maar een plan!
Wees jij maar een groot licht!
En maak dan nog een ander plan, nooit zijn ze waterdicht.
Voor dit aardse leven
Is de mens gewoon te goed.
Doch zijn hoger streven
Is toch o, zo zoet.

Ja, loop naar het geluk
Maar loop niet ver vooraan,
Eenieder loopt naar het geluk,
‘t Geluk loopt achteraan.
Voor dit aardse leven
Is de mens te ijdel toch.
Daarom is zijn streven
Enkel zelfbedrog.

De mens is toch niet goed,
Dus mep hem op zijn hoed.
Heb jij hem op zijn hoed gemept
Dan wordt hij misschien goed.
Voor dit aardse leven
Is de mens niet goed genoeg.
Mep hem daarom even
Rustig op zijn hoed!

Vertaald door Geert van Istendael en Koen Stassijns

Bertolt Brecht (10 februari 1898 – 14 augustus 1956)
Cover biografie

De Russische dichter en schrijver Boris Leonidovich Pasternak werd geboren in Moskou op 10 februari 1890. Zie ook alle tags voor Boris Pasternak op dit blog.

July

A ghost is roaming through the building,
And shadows in the attic browse;
Persistently intent on mischief
A goblin roams about the house.

He gets into your way, he fusses,
You hear his footsteps overhead,
He tears the napkin off the table
And creeps in slippers to the bed.

With feet unwiped he rushes headlong
On gusts of draught into the hall
And whirls the curtain, like a dancer,
Towards the ceiling, up the wall.

Who is this silly mischief-maker,
This phantom and this double-face?
He is our guest, our summer lodger,
Who spends with us his holidays.

Our house is taken in possession
By him, while he enjoys a rest.
July, with summer air and thunder-
He is our temporary guest.

July, who scatters from his pockets
The fluff of blow-balls in a cloud,
Who enters through the open window,
Who chatters to himself aloud,

Unkempt, untidy, absent-minded,
Soaked through with smell of dill and rye,
With linden-blossom, grass and beet-leaves,
The meadow-scented month July.

Boris Pasternak (10 februari 1890 – 30 mei 1960)
Boris en zijn broer Alexander, portret door hun vader Leonid Pasterrnak

De Joods-Oostenrijks-Britse schrijver Jakov Lind (pseudoniem van Heinz Landwirth) werd geboren in Wenen op 10 februari 1927. Zie ook alle tags voor Jakov Lind dit blog.

Uit: Selbstporträt (Vertaald door Jakov Lind en Günther Danehl)

„Der Krieg ist noch nicht vorüber. Die Welt ringsum ist immer noch dein Feind. Schreien sie um Hilfe, so stell dich taub; verlangen sie nach deiner Kraft, geh fort; appellieren sie an dein Mitgefühl, zeig ihnen Haß. Ehe ich ganz begriff, was geschehen war, erkannte ich, daß Leben nicht nur eine Sache des körperlichen Überlebens ist. Mitgefühl mit allen menschlichen Wesen ist nicht mehr der Kern, der Saft meines Lebens. Aus ihrer Schale gepreßt, verläßt die Seele den Körper, und du stirbst mit dem, dem du den Tod wünschst.“

Jakov Lind (10 februari 1927 – 17 februari 2007)

De Surinaamse dichteres Carry-Ann Tjong-Ayong werd op 10 februari 1941 in Paramaribo, Suriname geboren Zie ook alle tags voor Carry-Ann Tjong-Ayong op dit blog.

Weerzien

Een zweem van tederheid
Als een witte nevel
Een handvol goudstof
Verbond mijn gisteren met vandaag
gerijpte handen grijpen de mijne gretig
als was vandaag nog gisteren
en diepe donkere ogen
doorboren mijn wezen
zacht als laserstralen helend
en weer verheft zich mijn huid
met steile haartjes van emoties
ongekend, toch zo vertrouwd
ik ben weer jong.

Carry-Ann Tjong-Ayong (Paramaribo, 10 februari 1941)

Zie voor nog meer schrijvers van de 10e februari ook mijn blog van 10 februari 2013 deel 2 en eveneens deel 3

Gerelateerd

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.