De Nederlandse dichter Leo Vroman werd op 10 april 1915 in Gouda geboren. Hij had joodse ouders en woonde tot aan het begin van WO II in Gouda. Hij studeerde, na de Rijks-HBS in Gouda, van 1932 tot 1940 biologie in Utrecht. Na de Tweede Wereldoorlog kwam hij bij een oom in New York terecht, waar hij werkte als wetenschappelijk onderzoeker (hematoloog) op het gebied van de bloedstolling. In zijn vakgebied is zijn naam vereeuwigd in het Vroman-effect, bepaalde bloedstollingverschijnselen. Hij woont al sinds 1947 in de Verenigde Staten.
Moet het verzachting zijn
Over de wereld valt langzaam de nacht:
alle schaduw valt op ronde dingen zacht.
Liefs wordt gefluisterd, kwaad wordt luid gesproken,
heuvels, door storm gestreeld, torens gebroken,
kiezel, kanteel en tijger worden rond,
doelloos de ziel, en tandeloos de mond.
Zachte paarden hollen door puree
en dragen klaargesleten voiles vol
haast uitgewiste verzen van mij mee
en vele vreemde even dun daarnaast
vrezende daar doorheen te gaan,
mist, mis, misverstaan.
Het waait, het waait met mij
als met mijn lange zinnen
die dubbelslaan,
zij klapperen elkaar voorbij
versimpelend tot grauw linnen.
Luister maar als een oorwormspook naar binnen
in mij, hoor gedempte plooien
eten wat aan schadedelen
beeld na beeld kapot vervelen
en in de diepte gooien:
Maagd Waarheid, haar zoveel beloofde
borsten zijn twee oude hoofden
maar zonder mond, uit wonden daalt
de laatste leus van huid en haat
want al wat mijn verstand verstaat
is misverstand, is mest vervaald
tot grond, is best.
Brooklyn, 5 juli 1964
De grote tuin
De grondwet van de aarde
is langs de kanten
van wegen en paden
nu al uit planten
en bloemen te raden:
waarom hier dit gras?
Omdat iemand zo pas
of ooit, zeg maar ooit
een eeuw geleden
langs is gereden
en zijn bakje as
had leeg gestrooid.
Waarom daar die planten?
Daar heeft een tante
op een deken gezeten
en bessen gegeten.
Hier was gehoest,
hier gebloed, daar geroest
voor onze aarde
de vrede verklaarde.
Waar vroeger de muren
van steden stonden,
verstomd zijn de monden,
verstomd hun culturen,
worden figuren
van bloemen gevonden.
Sierlijke vlagen
van wind en regen
zullen de wegen
als water vervagen,
maar eens zal dit kleed
van bloemen misschien
van verre gezien
die tekens vertonen
alsof wij nog wonen
op deze planeet.
Leo Vroman (Gouda, 10 april 1915)
De Amerikaanse schrijver Paul Edward Theroux werd geboren op 10 april 1941 in Medford, Massachusetts. Hij schreef eerst korte verhalen, krantenartikelen en romans, maar werd door zijn vriendschap met de reisschrijvers Bruce Chatwin en V.S. Naipaul bekend. Hij maakte zich echter los van deze twee en vond als schrijver over reizen een eigen stijl. Met meer dan derdit boeken op zijn naam is hij een van de bekendste Engelstalige schrijvers. Theroux reist het liefste per trein.
Uit: Dark Star Safari
All news out of Africa is bad. It made me want to go there, though not for the horror, the hot spots, the massacre-and-earthquake stories you read in the newspaper; I wanted the pleasure of being in Africa again. Feeling that the place was so large it contained many untold tales and some hope and comedy and sweetness, too — feeling that there was more to Africa than misery and terror — I aimed to reinsert myself in the bundu, as we used to call the bush, and to wander the antique hinterland. There I had lived and worked, happily, almost forty years ago, in the heart of the greenest continent.
To skip ahead, I am writing this a year later, just back from Africa, having taken my long safari and been reminded that all travel is a lesson in self-preservation. I was mistaken in so much — delayed, shot at, howled at, and robbed. No massacres or earthquakes, but terrific heat and the roads were terrible, the trains were derelict, forget the telephones. Exasperated white farmers said, “It all went tits-up!” Africa is materially more decrepit than it was when I first knew it — hungrier, poorer, less educated, more pessimistic, more corrupt, and you can’t tell the politicians from the witch doctors. Africans, less esteemed than ever, seemed to me the most lied-to people on earth — manipulated by their governments, burned by foreign experts, befooled by charities, and cheated at every turn
Paul Theroux (Medford, 10 april 1941)
De Duitse schrijver Stefan Heym (eig. Hellmuth Flieg) werd geboren op 10 april 1913 in Chemnitz. Heym was al vroeg politiek betrokken. Al in 1931 werd hij van het Gymnasium in Chemnitz gestuurd na publicatie van een anti-fascistisch gedicht. In 1933 verliet Heym Duitsland en vertrok naar Praag in het toenmalige Tsjechoslowakije. In hetzelfde jaar verhuisde hij naar de Verenigde Staten. Hij studeerde in Chicago en was van 1937 tot 1939 hoofdredacteur van het linkse weekblad Deutsches Volksecho in New York. In 1943 nam hij dienst in het Amerikaanse leger en was belast met psychologische oorlogsvoering. De eerste tijd na WO II was hij in München gestationeerd. Vanwege zijn pro-communistische houding werd hij in 1945 overgeplaatst naar de Verenigde Staten. Ten tijde van McCarthy-periode stond Heym zijn Amerikaanse staatsburgerschap en oorlogsonderscheidingen af en vertrok in 1952 naar Praag, om in 1953 naar de DDR te verhuizen. In 1956 kwam hij in conflict met het DDR-regiem over de publicatie van het boek Der Tag X over de volksopstand van 17 juni 1953. Ondanks de wrijvingen met de autoriteiten behield Heym de mogelijkheid om als een van de weinige DDR-burgers vrij naar het buitenland te reizen en er te publiceren. In 1989 was hij betrokken bij de massademonstraties tegen de onvrijheid in de DDR. In 1994 werd hij in de Bondsdag gekozen voor de communistische PDS. In 2001 overleed hij in Israël, waar hij op dat moment een symposium over Heinrich Heine bezocht.
Uit: Ahasver
“Angst”, sagt er, “ich habe Angst vor dem Nichts. Früher, bei den Papisten, da herrschte gute kaufmännische Ordnung, so viele silberne Pfennige Hamburgsch für so viele Jahr Ablass vom Fegefeuer und anderen Plagen, und war verbrieft vom Heiligen Vater selber. Aber jetzt, nachdem dein Herr Doktor Luther dagegen gewettert? Wer ist jetzt, der mir’s geben kann mit Brief und Siegel, dass es weitergeht nach dem Tode, oder aber am Tag der Auferstehung, da die mürben Knochen sich wieder zusammenfügen und das verrottete Fleisch sich beseelen und die toten Augen sich auftun sollen, den Gl
anz und die große Pracht zu sehen? Wer garantiert’s, und welcher Jüd leiht mir auch nur einen Groschen darauf?”
Stefan Heym (10 april 1913 – 16 december 2001)
De Duitse schrijver Richard Wagner werd geboren op 10 april 1952 in Lowrin, in Roemenië. Na zijn studie germanistiek en Roemeens in Timişoara werdte hij als docent en journalist. Daarnaast publiceerde hij proza en gedichten in de Duitse taal. In 1987 verliet hij na een publicatieverbod Roemenië en sindsdien woont hij in Berlijn. Naast romans en verhalen schrijft hij ook essays en kritieken.
Uit: Miss Bukarest
„Schön sah die Leiche nicht aus.
Wir standen in der stummen Halle. Schelski hatte die Schublade aufgezogen. Wasserleiche. Was soll man daran schon erkennen?
Nachher, in seinem Büro, zeigte er mir die Fotos. “Eine Landsfrau von dir”, sagte er in seinem unnachahmlichen Ton. “Rumänin.”
Er warf mir einen prüfenden Blick zu. “Kennst du sie?”
Ich verneinte mit einer Kopfbewegung. Dabei war mir sofort klar, dass es sich um Erika handelte. Aber das wollte ich Schelksi nicht verraten. Hatte meine Gründe.
Ich wollte zuerst einmal herausfinden, was Schelski wusste. War es wirklich nur die Spekulation auf die Herkunft, oder ahnte er etwas?
Ich heiße Dino Schullerus. Heute heiße ich so. Warum ich früher anders hieß, ist eine lange Geschichte, die sich aber kurz erklären lässt. Erklären, nicht erzählen.
Ich arbeite in einer Detektei. Wir machen alles. Wir suchen entlaufene Hunde, bringen Mädchen vom Drogenstrich zurück, finden verschollene Erben und dokumentieren Ehebrüche.
Ehebruch. Damit fing es an.
In der Detektei nennt man mich allgemein den Rumänen. So hieß es auch damals: ein Fall für den Rumänen!
Erika Osthoff, Auftraggeber der Ehemann. Ich hatte ein paar ähnliche Fälle bereits zur Zufriedenheit von Arbeit- und Auftraggeber erledigt.“
Richard Wagner (Lowrin, 10 april 1952)
De Engelse schrijver en essayist William Hazlitt werd geboren op 10 april 1778 in Maidstone. Hij was bevriend met romantische dichters als Wordsworth en Coleridge. Hij publiceerde diverse bundels met essays en schreef voor verschillende kranten als The Times en de Edinburgh Revieuw. Hazlitt woonde in een klein pension en had een affaire met een van dienstmeisjes, Sarah Walker. Toen hij hun briefwisseling publiceerde onder de titel Liber Amoris veroorzaakte dat een schandaal en was zijn journalistieke loopbaan voorbij.
Uit: Liber Amoris, Or, The New Pygmalion
“H. But I am afraid I tire you with this prosing description of the French character and abuse of the English? You know there is but one subject on which I should ever wish to talk, if you would let me.
S. I must say, you don’t seem to have a very high opinion of this country.
H. Yes, it is the place that gave you birth.
S. Do you like the French women better than the English?
H. No: though they have finer eyes, talk better, and are better made. But they none of them look like you. I like the Italian women I have seen, much better than the French: they have darker eyes, darker hair, and the accents of their native tongue are much richer and more melodious. But I will give you a better account of them when I come back from Italy, if you would like to hear it.
S. I should much. It is for that I have sometimes had a wish for travelling abroad, to understand something of the manners and characters of different people.
H. My sweet girl! I will give you the best account I can—unless you would rather go and judge for yourself.
S. I cannot.
H. Yes, you shall go with me, and you shall go WITH HONOUR—you know what I mean.”
William Hazlitt (10 april 1778 – 18 september 1830)