De Pools-Britse dichter, schrijver, filmmaker, componist en filosoof Stefan Themerson werd geboren in Płock op 25 januari 1910. In 1928 ging Themerson als student naar Warschau; hij studeerde eerst natuurkunde aan de Universiteit van Warschau maar stapte na een jaar over op architectuur aan de Technische Universiteit van Warschau. Hij besteedde een groot deel van zijn tijd aan fotografie, collage en het maken van films. Stefan schreef artikelen voor verschillende tijdschriften en schoolboeken; ook schreef hij zo’n tien kinderboeken. In 1936 en 1937 bezochten de Themersons Parijs en Londen, waar zij Moholy-Nagy en andere experimentele kunstenaars ontmoetten. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog, in 1939, meldde Themerson zich aan als vrijwilliger voor het Poolse leger in Frankrijk. In 1940 werd Themerson opgeroepen voor een Pools regiment infanterie. In juni 1940 werd het regiment ontbonden en de manschappen zochten een goed heenkomen. Eind 1942 gelukte het Themerson om via Marseille naar Lissabon te gaan, en vandaar naar Groot-Brittannië waar hij zijn vrouw terugvond en weer dienst nam in het Poolse leger. In Schotland voltooide hij Professor Mmaa, waarna hij naar Londen werd gestuurd, naar de filmgroep van het Poolse Ministerie van Informatie en Documentatie. Daar maakten Stefan en Franciszka twee korte films, Calling Mr Smith, een verslag van de Nazi wreedheden in Polen en The Eye and the Ear, geïnspireerd op vier liederen van Szymanowski. In 1944 verhuisden de Themersons naar Maida Vale, waar zij de rest van hun leven bleven. Stefan en Franciszka Themerson gaven van 1948 tot 1979 boeken uit via hun eigen Gaberbocchus Press. De eerste die het werk van Stefan Themerson een bredere bekendheid in Nederland gaf was Willem Frederik Hermans. In zijn essaybundel Van Wittgenstein tot Weinreb, het sadistische universum II (1970) nam hij een verhandeling op over Kardinaal Pölätüo, een boek van Themerson over een Roomse kardinaal die veel gevoel toont voor de nuttigheid van moderne technologieën.
Uit: The Mystery of the Sardine
“You don’t want to see the mystery. And this place is full of mysteries, Madame. One would need a Simenon to unravel all the coincidences. . . . Pardon? Sherlock Holmes? Oh, no, Madame. Your Sherlock Holmes is a puppet made of papier mache, Madame. One could rewrite his stories to show that he always points out the wrong suspect and lets the real criminal go scot-free. No, no. Sherlock Holmes doesn’t understand a thing. Especially women. And if you don’t like Simenon, Madame, then perhaps Zola? Maupassant? Mauriac? Or, pourquoi pas? Racine? Corneille? Unless you prefer your Father Brown, Chesterton I mean, or do you find the comparison outrageous? Yet, wouldn’t he—Simenon, I mean—wouldn’t he be the best man to explain why she didn’t cry?
(…)
“. . . What is the purpose of piling up and up all those isolated irrelevancies, all those unconnected facts and people near or far if you can’t link them together, hiddenly or not.”
“But I can,” he [the Minister of Imponderabilia] said.
“No,” she said.
“Yes,” he said.
“You really mean that all those various things can be linked with something? Something definite?”
“Yes.”
“Well, what is it? What is this mysterious something?”
“It isn’t a ’something,’ it’s ’somebody.’”
“A person?”
“Yes.”
“Can you tell me who?”
“I can.”
“Well, who?”
“You,” he said.“
Stefan Themerson (25 januari 1910 – 6 september 1988)
De Israëlische schrijver David Grossman werd geboren op 25 januari 1954 in Jeruzalem. Zie ook mijn blog van 25 januari 2007 en ook mijn blog van 25 januari 2008 en ook mijn blog van 25 januari 2009.
Uit: Lion’s Honey: The Myth of Samson (Vertaald door Stuart Schoffman)
„‘Samson the hero’ is what every Jewish child, the first time he or she hears the story, learns to call him. And that, more or less, is how he has been represented over the years, in hundreds of works of art, theatre and film, in the literatures of many languages: a mythic hero and fierce warrior, the man who tore apart a lion with his bare hands, the charismatic leader of the Jews in their wars against the Philistines, and, without a doubt, one of the most tempestuous and colourful characters in the Hebrew Bible.
But the way that I read the story in the pages of my bible — the Book of Judges, chapters 13 to 16 — runs against the grain of the familiar Samson. Mine is not the brave leader (who never, after all, actually led his people), nor the Nazirite of God (who, we must admit, was given to whoring and lust), nor just a muscle-bound murderer. For me, this is most of all the story of a man whose life was a never-ending struggle to accommodate himself to the powerful destiny imposed upon him, a destiny he was never able to realise nor, apparently, fully to understand. It is the story of a child who was born a stranger to his father and mother; the story of a magnificent strongman who ceaselessly yearned to win his parents’ love — and, therefore, love in general — which in the end he never received.
There are few other Bible stories with so much drama and action, narrative fireworks and raw emotion, as we find in the tale of Samson: the battle with the lion; the three hundred burning foxes; the women he bedded and the one woman that he loved; his betrayal by all the women in his life, from his motherto Delilah; and, in the end, his murderous suicide, when he brought the house down on himself and three thousand Philistines. Yet beyond the wild impulsiveness, the chaos, the din, we can make out a life story that is, at bottom, the tortured journey of a single, lonely and turbulent soul who never found, anywhere, a true home in the world, whose very body was a harsh place of exile.“
De Italiaanse schrijver Alessandro Baricco werd geboren op 25 januari 1958 in Turijn. Zie ook mijn blog van 25 januari 2007 en ook mijn blog van 25 januari 2008 en ook mijn blog van 25 januari 2009.
Uit: Silk (Vertaald door Guido Waldman)
„1.
Although his father had imagined for him a brilliant future in the army, Hervé Joncour ended up earning his living in an unusual profession that, with singular irony, had a feature so sweet as to betray a vaguely feminine intonation.
For a living, Hervé Joncour bought and sold silkworms.
It was 1861. Flaubert was writing Salammbô, electric light was still a hypothesis and Abraham Lincoln, on the other side of the ocean, was fighting a war whose end he would not see.
Hervé Joncour was thirty-two years old.
He bought and sold.
Silkworms.
2.
To be precise, Hervé Joncour bought and sold silkworms when the silkworms consisted of tiny eggs, yellow or grey in colour, motionless and apparently dead. Merely in the palm of your hand you could hold thousands of them.
“It’s what is meant by having a fortune in your hand.”
In early May the eggs opened, freeing a worm that, after thirty days of frantic feeding on mulberry leaves, shut itself up again, in a cocoon, and then, two weeks later, escaped for good, leaving behind a patrimony that in silk came to a thousand yards of rough thread and in money a substantial number of French francs: assuming that everything happened according to the rules and, as in the case of Hervé Joncour, in a region of southern France.
Lavilledieu was the name of the town where Hervé Joncour lived.
Hélène that of his wife.
They had no children.
Alessandro Baricco (Turijn, 25 januari 1958)
De Surinaamse dichter en journalist Jozef Hubert Maria Slagveer werd geboren in Totness op 25 januari 1940. Zie ook mijn blog van 25 januari 2009.
Humanae vitae
maria
laat het geen
dertien worden
ze vragen ons
straks te eten
in de hitte
van abrabroki
de paus kent
geen armoede
maria
ons leven
van geloof
in de kerk
in pinari
en de twaalf
jezussen
die je gedragen hebt
krijgen een beloning
van onbegrip
dat humanae vitae
heet
maria
vraag de paus
om met ons te komen
eten de resten van
de vorige dag
vraag hem te komen
slapen tussen de
muizen en kakkerlakken
dit is onze dank
voor zijn begrijpen
van onze ellende.
Jozef Slagveer (25 januari 1940 — 8 december 1982)
De Finse dichter, toneelschrijver en uitgever Paavo Juhani Haavikko werd geboren in Helsinki op 25 januari 1931. Zie ook mijn blog van 25 januari 2009.
Uit: Kullervon tarina/Kullervo’s Story (Vertaald door Anselm Hollo)
„I have a good memory. I remember how I was born, not from a woman but from the fire. That was my birth. I wasn’t killed. I wasn’t given my right, not even the right to die the day I was born. I do remember how the Father woke up, Mother woke up, how they disappeared into the smoke […] and this master came and took me away. Do I remember this, I don’t remember, and I’ll never forget. But I don’t dwell on it. I don’t want it to
fade and grow distant in my mind.
(…)
Perkele. The god of fire. I woke up. It woke me. It woke me because I sleep with my hand held over a burned spot, at the edge of the burned ground. […] Good hand, it knows to wake me up when the fiery ground burns it. I know how to take the broom out of the water I’ve dammed, to put out the fire. It won’t surprise me in my dream. My dream wakes me up, instantly, and without a word. My hand is a trap for that fire. If it wakes up
or ignites, I drown it with water, kill it on the spot. It won’t have time to run far, it won’t get away from me…
(…)
Now I know how to do things. No longer will I listen to any advice. Now I know, and it’s working. I won’t listen to others, I won’t ponder things. What if the others don’t feel anything? What if the others weren’t made the way I was made, so that everything hurts me?[…] I used to think that people were made the way I was made, but I was made by fire, born from fire. I don’t want to know anything about anybody: no family, no name,
let it all go! And it is going. Fate changed, life healed, like a wound. How does the kind of life heal that leaves a deep scar? I don’t know.“
Paavo Haavikko (25 januari 1931 – 6 oktober 2008)
De Duitse dichter, schrijver, musicus en filmmaker Alfred Gulden werd geboren op 25 januari 1944 in Saarlouis. Zie ook mijn blog van 25 januari 2009.
So weit gehen
Nichts da verloren
außer die Angst
aus dem Kopf geschlagen
in die Füße
das Argument laufen
so weit es geht
Die Zunge brennt
Mitten ins Gesicht direkt
die Augen hättest du
Antworten schuldig
frag nicht wie
plötzlich die Zunge brennt
ein Wort das andere
gedacht schon auf die Zunge
mitten ins Gesicht
zusammenfährt
in Grund und Boden
daß Worte das
Alfred Gulden (Saarlouis, 25 januari 1944)