Christa Winsloe, Albert Ehrenstein, Harry Shearer, Charles Sainte-Beuve, Mathilde Wesendonck, Martin Opitz

De Duits- Hongaarse schrijfster en beeldend kunstenares Christa Winsloe werd geboren in Darmstadt op 23 december 1888. Zie ook alle tags voor Christa Winsloe op dit blog.

Uit: Das Mädchen Manuela (Vertaald door Ruth Baumgarten und Karsten Witte)

„Elisabeth von Bernburg war die Tochter eines hohen Offiziers, wie Fräulein von Kesten, wie fast alle Erzieherinnen der Anstalt. Sie war achtundzwanzig Jahre alt und von diesen achtundzwanzig Jahren nun schon fünf Jahre im Stift, nachdem, wie man munkelte, ihre Verlobung mit einem jungen Dragonerleutnant zurückgegangen war, der Kühle und heftigen seelischen Abwehr des jungen Mädchens wegen, die den Leutnant veranlaßt hatten, kurz vor der Hochzeit die Verbindung zu lösen. Andere wieder wollten wissen, daß Fräulein von Bernburg selbst es gewesen war, die ihrem Verlobten erklärt hatte, sie könne ihn nicht und überhaupt niemals einen Mann heiraten. Diese Äußerung sollte ungeheuer viel Staub aufgewirbelt und zu den verwegensten Deutungen Anlaß gegeben haben. Selbst unter den Zöglingen des Helenenstifts ging sie um; wer sie aufgebracht hatte, wußte niemand so recht genau. Vermutlich aber war es Ilse gewesen, die solche Nachrichten aus den Ferien in Berlin mitbrachte, und zwar geradeswegs von dem sehr jungen zweiten Papa, den sie bekommen hatte, nachdem ihre Mama sich von ihrem Vater getrennt hatte. »Kinder«, sagte sie, »die Bernburgerin … Stellt euch doch vor, daß sie hätte heiraten können und daß sie da lieber hierhergekommen ist! Sie will überhaupt keine eigenen Kinder, soll sie gesagt haben – und dann soll sie den Mann einfach vor die Brust gestoßen haben, als er sie küssen wollte.« Oda und Mia sahen einander an und lachten ihr nicht ganz sauberes Lachen. Aber Manuela fuhr auf. »Ilse, du sollst nicht immer sagen >die Bernburgerin< -und dann, das sind doch ihre Privatsachen, und keiner weiß doch, wie es wirklich gewesen ist.« »Na, hör mal«, sagte Ilse gekränkt, »ein Dragonerleutnant! Also, so was sollte mir nicht passieren!« Alles lachte, nur Marga zischte: »Ruhe!«, denn sie hörte Fräulein von Kesten draußen leise vorbeischleichen. Manuela blieb nachdenklich. In mehr als einer Nacht, wenn Fräulein von Bernburg das Licht im Schlafsaal gelöscht hatte und rings um sie her das Tuscheln begann und die kleinen elektrischen Taschenlampen unter den Kopfkissen hervorgeholt wurden, lag sie und quälte sich ab mit der Frage, was Fräulein von Bernburg nun wohl tat in ihrem Zimmer? Ob sie gern hier war? Ob sie sich nicht doch manchmal sehnte, einen Mann und Kinder zu haben? – Kinder zu haben – ja, das dachte auch Manuela sich schön. Einen Mann, nein, das konnte man sich schwer vorstellen – und Fräulein von Bernburg mit einem Mann, das war ein Gedanke, der sich nicht fassen ließ. Miß Evans, die, die hatte ihren Bräutigam irgendwo in England, und sie sparte sich bloß noch etwas, so hieß es, ehe sie heiraten wollte. Das war ganz in der Ordnung, auch Fräulein von Attems konnte man sich vorstellen als eine Gutsfrau, die in Küche und Keller wirtschaftete – aber Fräulein von Bernburg … „

Christa Winsloe (23 december 1888 – 10 juni 1944)
Scene uit de film « Mädchen in Uniform » met o.a. Lilli Palmer en Romy Schneider. De film is gebasseerd op de roman „The Child Manuela“ van Winsloe

De Oostenrijkse expressionistische dichter en schrijver Albert Ehrenstein werd op 23 december 1886 in Wenen geboren. Zie ook alle tags voor Albert Ehrenstein op dit blog.

WOZU

Ich habe gelebt und gelitten
Und habe mir nichts erstritten.
Wer weiß es, wer weiß es
Nach hundert Jahren?

Ich habe gelebt und gelitten
Und hab mir den Tod erstritten.
Wer weiß es, wer weiß es
Nach hundert Jahren?

DER ENGEL

Ein silberstiller Sonnenklang;
Ins Wintertal Lichtstrahl sich schwang
Und stillt mit stummem Saitenspiel
Den wilden Wanderer Ohneziel —

Über graue Wiesen der Grüne schritt:
Tausanft der Erde einziger Engel glitt,
Der Frühling.

Erklangen und schwangen im Blumengeläut
Die Berg und Täler brustweit und breit.
Und Glück und Liebe und Liebe.

Albert Ehrenstein (23 december 1886 – 8 april 1950)
Portret door Oskar Kokoschka bij bovenstaande gedichten

De Amerikaanse schrijver en komische acteur Harry Shearer werd geboren op 23 december 1943 in Los Angeles. Zie ook alle tags voor Harry Shearer op dit blog.

Uit: Not Enough Indians

“His Hotel Katmandu, opened the previous year, offered a computer-generated Himalayan skyline out of every window and a twice-daily audience with the Dalai Lama for groups of twenty tourists willing to pony up a hun-dred dollars per head. None of them had yet objected that Katmandu was in Nepal while the Dalai Lama came from Tibet. Tony’s previous venture, the Milano, featured a three-fifths-sized replica of the Duomo and slimmed-down versions of famous operas by a company from La Scala. That was part of what so steamed him about Wowosa, as he sat with Serena in Chips, the utilitarian coffee shop tucked at the far end of the slots floor, after Don Nightswim had excused himself, nodding his good-bye and then catching his weighty headdress just as the feathers were about to take a dive into Tony’s chicken in a pot. “Damnit, Reeny, they don’t do doodley fuckin’ squat except plug in the machines and count the money. No goddamn amenities, you know what I mean?” Serena nodded her sad agreement. “It’s not a hotel, there’s no en-tertainment, this rat-infested dump is the closest thing they have to a goddamn restaurant…. Their costs are zip fuckin’ diddley zilch. It’s just pure gaming, pure f-ing profit. And you know how they get away with it? Because they’re fucking Indians,” Tony sputtered, before remem-bering to look around to see if any Wowosas were mind-ing the coffee shop. Of course, how could you tell? Judging by Don Nightswim, the W’s looked just like average specimens who’d suddenly hit the jackpot by dis-covering they had a teaspoon, or an eyedropperful, of In-dian blood in them. Some great-great-grandfather had taken an extremely temporary liking to some squaw, wham-bam-ugh, and now here these lucky bastards were, sitting on the biggest money pot since the Alaskan pipeline plopped on the tundra. “Tone,” Serena purred. “It’s okay. What you’re doing is reinventing the whole idea of a gaming resort. These peo-ple are just living in the past.” Serena still had her good looks — great looks, if you counted the fake tits — that had originally attracted Tony to her when she was a cov-ered dancer in Oops!, the naughty nude show at Tony’s first big hotel, the Gold Rush.”

Harry Shearer (Los Angeles, 23 december 1943)

De Franse dichter, schrijver en criticus Charles Augustin Sainte-Beuve werd geboren op 23 december 1804 in Boulogne-sur-Mer. Zie ook alle tags voor Charles Sainte-Beuve op dit blog.

Uit: Molière

« Il y a en poésie, en littérature, une classe d’hommes hors de ligne, même entre les premiers, très-peu nombreuse, cinq ou six en tout, peut-être, depuis le commencement, et dont le caractère est l’universalité, l’humanité éternelle intimement mêlée à la peinture des mœurs ou des passions d’une époque. Génies faciles, forts et féconds, leurs principaux traits sont dans ce mélange de fertilité, de fermeté et de franchise ; c’est la science et la richesse du fonds, une vraie indifférence sur l’emploi des moyens et des genres convenus, tout cadre, tout point de départ leur étant bon pour entrer en matière ; c’est une production active, multipliée à travers les obstacles, et la plénitude de l’art fréquemment obtenue sans les appareils trop lents et les artifices. Dans le passé grec, après la grande figure d’Homère, qui ouvre glorieusement cette famille et qui nous donne le génie primitif de la plus belle portion de l’humanité, on est embarrassé de savoir qui y rattacher encore. Sophocle, tout fécond qu’il semble avoir été, tout humain qu’il se montra dans l’expression harmonieuse des sentiments et des douleurs, Sophocle demeure si parfait de contours, si sacré, pour ainsi dire, de forme et d’attitude, qu’on ne peut guère le déplacer en idée de son piédestal purement grec. Les fameux comiques nous manquent, et l’on n’a que le nom de Ménandre, qui fut peut-être le plus parfait dans la famille des génies dont nous parlons ; car chez Aristophane la fantaisie merveilleuse, si athénienne, si charmante, nuit pourtant à l’universalité. À Rome je ne vois à y ranger que Plaute, Plaute mal apprécié encore, peintre profond et divers, directeur de troupe, acteur et auteur, comme Shakspeare et comme Molière, dont il faut le compter pour un des plus légitimes ancêtres. Mais la littérature latine fut trop directement importée, trop artificielle dès l’abord et apprise des Grecs, pour admettre beaucoup de ces libres génies. Les plus féconds des grands écrivains de cette littérature en sont aussi les plus littérateurs et rimeurs dans l’âme, Ovide et Cicéron. Au reste, à elle l’honneur d’avoir produit les deux plus admirables poëteC’est aux temps modernes et à la renaissance qu’il faut demander les autres hommes que nous cherchons : Shakspeare, Cervantes, Rabelais, Molière, et deux ou trois depuis, à des rangs inégaux, les voilà tous ; on les peut caractériser par les ressemblances. Ces hommes ont des destinées diverses, traversées ; ils souffrent, ils combattent, ils aiment. Soldats, médecins, comédiens, captifs, ils ont peine à vivre ; ils subissent la misère, les passions, les tracas, la gêne des entreprises. Mais leur génie surmonte les liens, et, sans se ressentir des étroitesses de la lutte, il garde le collier franc, les coudées franches. Vous avez vu de ces beautés vraies et naturelles qui éclatent et se font jour du milieu de la misère, de l’air malsain, de la vie chétive ; vous avez, bien que rarement, rencontré de ces admirables filles du peuple, qui vous apparaissent formées et éclairées on ne sait d’où, avec une haute perfection de l’ensemble, et dont l’ongle même est élégant : elles empêchent de périr l’idée de cette noble race humaine, image des Dieux. s des littératures d’imitation, d’étude et de goût, ces types châtiés et achevés, Virgile, Horace! »

Charles Sainte-Beuve (23 december 1804 – 13 oktober 1869)
Cover biografie

De Duitse dichteres en schrijfster Mathilde Wesendonck werd geboren als Agnes Luckemeyer op 23 december 1828 in Elberfeld. Zie ook alle tags voor Mathilde Wesendonck op dit blog.

An Guido

I.
Ruhe holder Knabe,
Ruhe sanft und lind
Nun im frühen Grabe,
Du mein liebes Kind!

Weiß dich da geborgen
Vor der Erde Noth;
Schützet uns vor Sorgen
Einzig doch der Tod!

Rinnen meine Thränen
Noch so heiß herab,
Glücklich muß ich wähnen
Dich im kühlen Grab.

Ob das Herz in Bangen
Nach dem Liebling ruft,
Schweiget sein Verlangen
Vor der stillen Gruft.

Möchte nimmer stören
Deine süße Ruh’;
Leiden abzuwehren,
Schlafe, Liebling, du!

Schlafe – laß mich weinen,
Weinen lang und schwer,
Du, in süßen Träumen,
Hörst es ja nicht mehr!

Schwebe, Engel, schwebe
Leuchtend himmelan,
Wie die Sterne webe
Deine lichte Bahn;

Hebe dich zur Sonne,
Tauch in Aether’s Blau,
Unermeßne Wonne
Kränze deine Brau’.

Mathilde Wesendonck (23 december 1828 – 31 augustus 1902)
Portret door Ernst Benedikt Kietz van Mathilde met haar zoontje Guido, 1856

De Duitse dichter Martin Opitz von Boberfeld werd geboren op 23 december 1597 in Bunzlau (Silezië). Zie ook alle tags voor Martin Opitz op dit blog.

Sonnet XII

Wann ich mit frieden kan in deinen Armen liegen /
So hab’ ich schon genung: mehr ehre wüntsch’ ich nicht
Auff dieser weiten Welt/ als dir/ mein Trost vnd Liecht/
In deiner weissen Schoß zu ruhen nach genügen.
Diß ist mein bester zweck: es mag ein andrer kriegen
Dem Mars im Hertzen steckt das aus jhm selber bricht /
Nach Helm’ vnd Waffen greifft/ den kühnen Feind bespricht
Vnd wanckt nicht vmb ein Haar/ wil sterben oder siegen.
So wilde bin ich nicht: Dorinde/ wann du dich
Vmb meine Schuldern wirffst das ist ein krieg für mich;
Hiervon soll meinen Sinn kein Ruhm vnd Gut bewegen.
Das Glücke deiner Gunst hat bey mir grössern schein
Als etwan Cesar selbst vnd Alexander seyn/
Vnd diese gantze Welt zun Füssen können legen.

Martin Opitz (23 december 1597 – 20 augustus 1639)
Bunzlau (Nu: Bolesławiec) in de kersttijd

Giusepe di Lampedusa, Iván Mándy, Christa Winsloe, Albert Ehrenstein, Harry Shearer, Charles Sainte-Beuve, Mathilde Wesendonck, Martin Opitz

De Italiaanse schrijver Giuseppe Tomasi di Lampedusa werd geboren in Palermo op 23 december 1896. Zie ook alle tags voor Giuseppe Tomasi di Lampedusa op dit blog.

Uit: The Leopard (Vertaald door Archibald Colquhoun)

“Don Ciccio was still thundering on: “For you nobles it’s different. You might be ungrateful about an extra estate, but we must be grateful for a bit of bread. It’s different again for profiteers like Sedira with whom cheating is a law of nature. Small folk like us have to take things as they come. You know, Excellency, that my father, God rest his soul, was gamekeeper at the royal shoot of Sant’ Onofrio back in Ferdinand IV’s time, when the English were here? It was a hard life, but the green royal livery and the silver plaque conferred authority. Queen Isabella, the Spaniard, was Duchess of Calabria then, and it was she who had me study, made me what I am now, organist of the Mother Church, honoured by your Excellency’s kindness; when my mother sent off a petition to Court in our years of greatest need, back came five gold ounces, sure as death, for they were fond of us there in Naples, they knew we were decent folk and faithful subjects; when the King came he used to clap my father on the shoulder. ‘Don Liona,’ he said, ‘I wish we’d more like you, devoted to the throne and to my Person.’ Then the officer in attendance used to hand out gold coin. Alms, they call it now, that truly royal generosity; and they call it that so as not to give any themselves; but it was just a reward for loyalty. And if those holy Kings and lovely Queens are looking down at us from heaven to-day, what’ld they say? °The son of Don Leonardo Tumeo betrayed us!’ Luckily the truth is known in Paradise! Yes, Excellency, I know, people like you have told me, such things from royalty mean nothing, they’re just part of the job. That may be true, in fact is true. But we got those five gold ounces, that’s a fact, and they helped us through the winter. And now I could repay the debt my ‘no’ becomes a `yes’! I used to be a ‘faithful subject’, I’ve become a ‘filthy Bourbonite’. Everyone’s Savoyard nowadays! But I take `Savoyards’ with coffee!” And he dipped an invisible biscuit between finger and thumb into an imaginary cup. Don Fabrizio had always liked Don Ciccio, partly because of the compassion inspired in him by all who from youth had thought of themselves as dedicated to the Arts, and in old age, realising they had no talent, still carried on the same activity at lower levels, pocketing withered dreams; and he was also touched by the dignity of his poverty. But now he also felt a kind of admiration for him, and deep down at the very bottom of his proud conscience a voice was asking if Don Ciccio had not perhaps behaved more nobly than the Prince of Salina. »

Giuseppe Tomasi di Lampedusa (23 december 1896 – 23 juli 1957)
Claudia Cardinale en Alain Delon in de gelijknamige film van Luchino Visconti, 1963

Lees verder →

Iván Mándy, J.J.L. ten Kate, Christa Winsloe, Albert Ehrenstein, Harry Shearer

De Hongaarse schrijver Iván Mándy werd geboren op 23 december 1918 in Boedapest. Zie ook alle tags voor Iván Mándy op dit blog.

Uit: The Watermelon Eaters (Vertaald door Albert Tezla)

“A face was ascending the stairs, a face so long and stony it seemed to be borne on a platter. Its eyes closed, its mouth a straight, hard line. On this blinded face was visible the restaurant with its cold mirrors, tiny tables, and guests who failed to notice the face. The outstretched, dead hand then rose into view, trailing an invisible veil. A blue-gray greatcoat, closed at the neck, held the entire man together like a sack. He passed by the boxes and stopped in the middle under a chandelier. He raised his head in the glittering light; his face and hands glistened, but his tunic remained dark. He stood there wordless, motionless, his face flung open to the light, his hands thrust out. Slowly, slowly, as if searching for someone, he turned to one of the boxes.
Three persons were sitting in the box: two women with a pimply-faced youth. The woman with gray hair lifted her fork, then put it down, and said: “Poor thing.” The girl ate and didn’t look up from her plate. She had thick blonde hair, her arms were firm and darkly tanned as if she were sitting on the edge of a swimming pool.
The boy groped in his pocket.
The girl looked up.
“I will!”
The blind man caught the coin with a sweep of one hand, but by then he was being held by the arms. A waiter with a trimmed mustache was standing behind him; he pushed him forward slowly. The blind man opened his mouth wide, he became an astonished black hole.
“You know that’s not permitted,” and the waiter shoved him down the stairs. The beggar tripped and his hand banged against the banister. He remained there hanging on to it, his head slumped forward lifelessly. The waiter grabbed his shoulders and stood him up on his feet like a rag doll. “Don’t be such an ass!”
Half risen, Károly, the pimply-faced boy, was observing him. His head slumped forward again, and meantime his dark, gaping mouth seemed to sneer. His sister touched his hand.
“Why are you staring?”
Ágnes’s taut, impassive face, with two blue earrings, shut out everything in front of her. She lit a cigarette with lazy, prolonged movements. Singing sounded from below. The blind man was already halfway out on the street; he was singing, meanwhile turning around.”

**Iván Mándy (23 december 1918 – 26 oktober 1995)**

Lees verder →

J.J.L. ten Kate, Harry Shearer, Christa Winsloe, Albert Ehrenstein

De Nederlandse dichter-dominee Jan Jakob Lodewijk ten Kate werd geboren op 23 december 1819 in Den Haag. Zie ook alle tags voor J.J.L. ten Kate op dit blog.

Het verdorde blaadje

Blaadje, door de noordse vlagen
Van de stengel afgeslagen,
Werwaards gaat gij?

” ‘k Weet het niet!
Wind en Zefier doen mij dwalen
Naar een onbekend verschiet,
Van de bergen naar de dalen,
Van de vlakte naar het riet:
Nu eens in de zonnestralen,
Dan eens waar de regen giet.
‘k Mag niet vragen
En niet klagen:
‘k Ga waar àlles heen moet gaan,
’t Lenteroosje
Met zijn bloosje,
En de groene lauwerblaân!”

De Bijbel in huis

Als de Bijbel wordt gelezen
In het christlijk huisgezin,
Poost de zorge van haar vrezen,
Houdt de scherts haar lachjes in.

Vader voelt zijn diere plichten,
Moeder sterkt zich in gebeên,
En Gods liefdestralen lichten
Over ’t hoofd der kindren heen!

Al het goede, in ’t harte slapend,
Waakt en wordt op nieuw gewijd;
Oud en jong voelt zich gewapend
Voor des Levens heilige strijd.

Droef zou ’s Levens echo wezen,
Klonk er niets dan ’s Mensen woord:
Waar de Bijbel wordt gelezen,
Wordt des Heren stem gehoord!

J.J.L. ten Kate (23 december 1819 – 24 december 1889)

Portret door A.J. Ehnle

Lees verder “J.J.L. ten Kate, Harry Shearer, Christa Winsloe, Albert Ehrenstein” →

J.J.L. ten Kate, Harry Shearer, Christa Winsloe, Albert Ehrenstein

De Nederlandse dichter-dominee Jan Jakob Lodewijk ten Kate werd geboren op 23 december 1819 in Den Haag. Zie ook mijn blog van 23 december 2006 en ook mijn blog van 23 december 2007 en ook mijn blog van 23 december 2008 en ook mijn blog van 23 december 2009.

De sneeuwman

Zie zo, mijn kleine sneeuwman,
Nu ben je kant en klaar;
Maar ‘k heb nog wat vergeten,
Een kuifje op je haar,
En dan dit korte pijpje….
Kom, open nu je mond,
Kijk, Piet, hij staat er heuzig
Of hij er jaren stond.

De vlucht des tijds

Dít kan mij vaak weemoedig maken,
Dat ons de tijd zó snel ontvaart,
Dat, eer zij ’t Heden recht mocht smaken,
De ziel reeds in ’t Verleden staart.

Het zaligst uur, sinds lange jaren
Verwacht en vurig afgebeên,
Het komt gelijk een klank van snaren:
Hij ruist, verrukt, en — vliegt daarheen!

J.J.L. ten Kate (23 december 1819 – 24 december 1889)

Lees verder “J.J.L. ten Kate, Harry Shearer, Christa Winsloe, Albert Ehrenstein” →

Tim Fountain, Marcelin Pleynet, Robert Bly, Norman Maclean, J.J.L. ten Kate, Iván Mándy, Harry Shearer, Albert Ehrenstein, G.A. Sainte-Beuve, Giusepe di Lampedusa, Mathilde Wesendonck, Martin Opitz

De Britse schrijver Tim Fountain werd geboren op 23 december 1967 in Dewsbury, West Yorkshire. Zie ook mijn blog van 23 december 2008.

Uit: Icons: Quentin Crisp

„If Quentin Crisp had not existed, I doubt anyone would have had the nerve to invent him. With his rouged cheeks, painted toenails and vast ‘bird’s nest’ comb-over hair, the self-styled “stately homo” of England looked like a creature from another planet. And it wasn’t just Crisp’s appearance, which he described as “a leaflet thrust into the hands of astonished bystanders”, that marked him out from the rest of society; his views, too, often made him an outsider. Cleaning was a waste of time because “after the first four years the dust doesn’t get any worse”, sex was “the last refuge of the miserable” and Princess Diana was “trash who got what she deserved”. The celebrated writer and raconteur described himself as a man who was merely famous for wearing make-up, and yet when he died in 1999 it was headline news on the BBC and even the Daily Mail devoted two pages to the subject. But who was the real Quentin Crisp, or to use Mail parlance, “the man behind the mascara”, and what made him such an unlikely superstar?

This was the question the actor Bette Bourne and myself attempted to answer when we went to visit Crisp in New York on a freezing March day in 1999 to research Resident Alien, the play I was writing about him. It provided a fascinating insight. Despite being 90 years old at the time and globally famous (the TV version of his book, The Naked Civil Servant, starring John Hurt, played to millions of people all over the world), Crisp was still living in the tiny, filthy, one-room apartment off the Bowery that he had emigrated to in 1980. The electricity in the building was so weak that it wouldn’t power the doorbell, so Bette had to call him from the box on the corner to get him to let us in. When he did so, the ancient icon greeted us at the door in his trademark fedora hat and scarf and stars-and-stripes brooch before leading us up the narrow staircase to perhaps the most famous bedsit in the world.

Nothing, not even a lifetime of quotes about his hatred of domestic chores, could have prepared me for what I saw. The room was tiny and utterly filthy, the curtains were thick with dirt, which obscured the light, and his tiny two-ring stove was utterly coated in grime. When Crisp first moved into this apartment, someone accused him of having the dust shipped in from Fortnum and Mason; if he had, they must have stopped delivering in recent years because this dirt was real. Crisp clearly practised what he preached.“

Tim Fountain (Dewsbury, 23 december 1967)

De Franse dichter, schrijver en essayist Marcelin Pleynet werd geboren op 23 december 1933 in Lyon. Zie ook mijn blog van 23 december 2008.

Uit: Le Propre du temps

Avec cette langue-ci
bien avant l’injustice
à disposition
comme si c’était possible
je cherche dans l’histoire du temps
de la vérité dans l’erreur

J’ai rêvé…
la flotte achéenne dans le Golfe
les drapeaux tendus
l’or noir brûlant dans les déserts
la fumée épaisse sur nous
grassement payés
un océan de pétrole où flottait la navicella del nostro ingenio

Avec les deux yeux
j’ai rêvé
le grec et l’hébreu en même temps

Pensée en même temps sauvage et bornée : la fratrie universelle
cette machine de guerre du refoulement
“Qui aura le pied assez vif pour en sortir d’un bond ?”
Lequel est le chef ?
Qui commande l’armée ?
Nous sommes légion !

Uit: Stanze

Chant IV

Éclair ou tonnerre
Lucrèce ami de tout au monde le dit
ainsi par l’univers s’envolent les pensées de
la nature
Quant à moi en lisant je suis sans maître et sans
pensée
Et je laisse vers moi l’année perdue dans
la matière
Et ces sages roseaux ceux qui disent la science
Et les éclats de leur vie cachée selon le rythme des
héros lorsque je les rencontre dans l’histoire comme
Dante aux enfers
toujours luttant contre l’obscurité
et toujours sans repos
Sans limite là ne sachant plus ce que je peux trouver
avec joie
Et pourtant comme tant d’autres porteurs d’étincelles
dans le vide
Après des siècles ce qui n’est plus continue de chanter
dans la saveur brûlante du plais
ir et de la poésie
où il porta l’art-guerre docti furor arduus Lucreti
le premier
plus proche dans la grande douleur vidée
de l’univers et de l’océan qui l’emporte histoire opéra
de la science logique à la portée de notre histoire
ici
comme à la porte des enfers
AOI.

Marcelin Pleynet (Lyon, 23 december 1933)

De Amerikaanse dichter en schrijver Robert Bly werd geboren op 23 december 1926 in Madison, Minnesota. Zie ook mijn blog van 23 december 2008.

Snowbanks North of the House

Those great sweeps of snow that stop suddenly six

feet from the house …

Thoughts that go so far.

The boy gets out of high school and reads no more

books;

the son stops calling home.

The mother puts down her rolling pin and makes no

more bread.

And the wife looks at her husband one night at a

party, and loves him no more.

The energy leaves the wine, and the minister falls

leaving the church.

It will not come closer

the one inside moves back, and the hands touch

nothing, and are safe.

The father grieves for his son, and will not leave the

room where the coffin stands.

He turns away from his wife, and she sleeps alone.

And the sea lifts and falls all night, the
moon goes on

through the unattached heavens alone.

The toe of the shoe pivots

in the dust …

And the man in the black coat turns, and goes back

down the hill.

No one knows why he came, or why he turned away,

and did not climb the hill.

The Cat in the Kitchen

(For Donald Hall)

Have you heard about the boy who walked by

The black water? I won’t say much more.

Let’s wait a few years. It wanted to be entered.

Sometimes a man walks by a pond, and a hand

Reaches out and pulls him in.

There was no

Intention, exactly. The pond was lonely, or needed

Calcium, bones would do. What happened then?

It was a little like the night wind, which is soft,

And moves slowly, sighing like an old woman

In her kitchen late at night, moving pans

About, lighting a fire, making some food for the cat.

Robert Bly (Madison, 23 december 1926)

De Amerikaanse schrijver Norman Fitzroy Maclean werd geboren op 23 december 1902 in Clarinda, Iowa. Zie ook mijn blog van 23 december 2008.

Uit: Young Men and Fire

„Then Dodge saw it. Rumsey and Sallee didn’t, and probably none of the rest of the crew did either. Dodge was thirty-three and foreman and was supposed to see; he was in front where he could see. Besides, he hadn’t liked what he had seen when he looked down the canyon after he and Harrison had returned to the landing area to get something to eat, so his seeing powers were doubly on the alert. Rumsey and Sallee were young and they were crew and were carrying tools and rubbernecking at the fire across the gulch. Dodge takes only a few words to say what the “it” was he saw next: “We continued down the canyon for approximately five minutes before I could see that the fire had crossed Mann Gulch and was coming up the ridge toward us.”

Neither Rumsey nor Sallee could see the fire that was now on their side of the gulch, but both could see smoke coming toward them over a hogback directly in front. As for the main fire across the gulch, it still looked about the same to them, “confined to the upper third of the slope.”

At the Review, Dodge estimated they had a 150- to 200-yard head start on the fire coming at them on the north side of the gulch. He immediately reversed direction and started back up the canyon, angling toward the top of the ridge on a steep grade. When asked why he didn’t go straight for the top there and then, he answered that the ground was too rocky and steep and the fire was coming too fast to dare to go at right angles to it.

You may ask yourself how it was that of the crew only Rumsey and Sallee survived. If you had known ahead of time that only two would survive, you probably never would have picked these two—they were first-year jumpers, this was the first fire they had ever jumped on, Sallee was one year younger than the minimum age, and around the base they were known as roommates who had a pretty good time for themselves. They both became big operators in the world of the woods and prairies, and part of this story will be to find them and ask them why they think they alone survived, but even if ultimately your answer or theirs seems incomplete, this seems a good place to start asking the question. In their statements soon after the fire, both say that the moment Dodge reversed the route of the crew they became alarmed, for, even if they couldn’t see the fire, Dodge’s order was to run from one. They reacted in seconds or less. They had been traveling at the end of the line because they were carrying unsheathed saws. When the head of the line started its switchback, Rumsey and Sallee left their positions at the end of the line, put on extra speed, and headed straight uphill, connecting with the front of the line to drop into it right behind Dodge.“

Norman Maclean (23 december 1902 – 2 augustus 1990)
Portret door Janet Hamlin

Het nachtegaaltje.

Een woord vooraf aan de kleine Lezers.

In zijn groene looverzaaltje,

Waar het warme zonnestraaltje

Vriendelijkjes binnenschiet,

Zingt het vrolijk nachtegaaltje

Onvermoeid zijn lentelied.

Wat al deuntjes kwinkeleert hij,

Wat al trillertjes schakeert hij,

Zoet en zangrig voor ’t gehoor!

En geen ander loon begeert hij

Dan een toegenegen oor.

‘k Weet een boekje met gedichtjes,

Vol van prentjes en gezichtjes,

En van buiten marokijn:

Laat dat boekje, zoete wichtjes,

U een nachtegaaltje zijn!

Neemt de proef eens, lievelingen!

Kijkt het in, en ’t zal u zingen,

Mooije liedjes bij de vleet,

Snaaksche stukjes, wondre dingen,

Die ge zeker nooit vergeet!

Mogt ge dat de waarheid vinden,

Lieve kindren, welbeminden!

Grooter vreugde hadt ge niet,

Dan het drietal kindervrinden,

Dat u ’t nachtegaaltje biedt!

J.J.L. ten Kate (23 december 1819 – 24 december 1889)
Portret van J.J.L. ten Kate, door H.F.C. Ten Kate / J.P. Lange.

De Hongaarse Iván Mándy werd geboren op 23 december 1918 in Boedapest. Zie ook mijn blog van 23 december 2006 en ook mijn blog van 23 december 2007 en ook mijn blog van 23 december 2008.

Uit: Sylvia Plath

„Why does she mean so much to me? Maybe the most since Dostoevsky? It would be hard to explain. Besides, like all explanations in general, it’s not necessary to do so. So? The Bell Jar is on my shelf. I could never part with it, not even for a day. Actually, I don’t have lots of books. I am likely, at any time, to give a book to anyone, and I don’t make a fuss if I don’t get it back. I’ll never lend this book to anybody. Does it give me strength? Encouragement? I hardly think so. It isn’t some sort of nutrient. Do I read it every day? Or at least dip into it? I don’t take it into my hands for months. I feel its presence, though, its constant presence. Even so, whenever I look up at the shelf, an icy terror grips me.

Let’s pause here.

Icy terror.

A drama like hers had never overwhelmed me before. One so sincere and without an ounce of self pity. And yes, so true. A life of torment. And all with such great humor. Once, some time ago, I thought humor was a good protective. Maybe work is. That also kills. But at least it’s a worthy death.

It’s very significant, too that Sylvia Plath never invents anything. She’s not given to speculation. She’s not even concerned about where literature stands in her time. All the while, she is fundamentally modern, however. Such a true, opulent, lively modernity. This noble, aloof talent protects her from being fashionable. No, she won’t be fashionable. Still, she permeates into our lives.

I doubt anyone had any influence on her. Of course, that in itself isn’t a virtue. But what irony and self irony! And so her humor again! For instance, in one of her attempts at suicide. She wants to hang herself, but her body resists. At such a time my body always leaves me in a lurch. We could call this catastrophic humor. But why should we? What’s the point of pasting little labels on things? This is certain: this humor is entirely her own, and inimitable.

What could her weekdays have been like?

I received that book of letters put together by her mother. Unfortunately, I don’t know English. (This is quite depressing.) And so I gaze at the pictures. I turn the pages, I stare at each picture. Just like an old detective trying to track down something. An old detective who no longer has connections anywhere and now just works on his own.

The endpapers are strewn with childhood pictures. The little girl is smiling in nearly all of them. The smile expectant but still a bit anxious. At times her face clouds over and hardens in an odd way. Behind her a garden, a veranda with white columns, a beach, an ocean. Yes, it would be possible to live. The ocean and the beach are recurring backgrounds. The sandy beach in a blazing sun. This is a considerably later picture. Blonde and apparently bronze-brown, Sylvia Plath lies stretched out on the ocean beach. Again, she’s just smiling.“

Iván Mándy (23 december 1918 – 26 oktober 1995)

De Amerikaanse schrijver en komische acteur Harry Shearer werd geboren op 23 december 1943 in Los Angeles. Zie ook mijn blog van 23 december 2007 en ook mijn blog van 23 december 2008.

Uit: The Huffington Post Blog

Hey, Tiger, Lack of Privacy Is Part of the Deal

„The spectacle of near-celebrities going on Larry King Live to ask for the return of their privacy has been one of the long-running jokes of our era. Now Tiger Woods puts a new spin on it with his profound-apology-but-give-me-my privacy press release.

Memo to Tiger: if you really wanted your privacy, maybe you should just have played championship golf, lived on the prize money, and gone home. Maybe you shouldn’t have inked dozens of deals with sponsors who were using your name and image to create a bond with potential consumers, a bond that’s implicitly aspirational. The grandaddy of such advertising in the modern age, of course, is three simple words: “Be Like Mike”. Once you’re asking people to be like you, you’re inviting them to wonder about the “you” they’re supposed to want to be like. End of privacy. In case your agents, lawyers, managers, and other handlers didn’t mention it, that’s the deal.“

Harry Shearer (Los Angeles, 23 december 1943)

De Oostenrijkse expressionistische dichter en schrijver Albert Ehrenstein werd op 23 december 1886 in Wenen geboren. Zie ook mijn blog van 23 december 2006 en ook mijn blog van 23 december 2008.

Uit: Zigeuner

“Ich bin schuld. Ich habe der Feuerwehr von Motschidlan die Spritze verschafft. Schon als Kind konnte ich sehr schön schreiben und damals nützte man das aus. Der Onkel entdeckte meine kalligraphischen Fähigkeiten, der Ärger, in der Ferienzeit zu irgend einer Arbeitsleistung gepreßt zu werden, mag in das Konzept gedrungen sein, aber mein Widerstreben und meine Versuche zu entrinnen, nützten mir nicht: ich mußte heran. Während meiner republikanischen Periode betrachtete ich die Affäre als den Schandfleck meines Lebens und später – aus anderen Gründen – ebenfalls. Hätte ich doch damals dem ewigen: »Also geh, Rudolf, sei brav und schreib!« nicht gefolgt!

Es ist nicht zu verhehlen: ich war es, der das Majestätsgesuch abfaßte. Es kam ein günstiger Bescheid und bald darauf das Geld für die Spritze. Zahllose Kataloge, Utensilien und Branduniformen betreffend stellten sich ein. Nun ging es zu Ende mit den Kübeln und Feuerhaken. Unter der Dorfjugend grassierten zwar schon längst kleine Spritzen aus Hollunderholz. Aber die große Spritze der Erwachsenen funktionierte bedeutend besser. Vom Bach aus schoß der Strahl wahrhaftig über die Dorfkirche und dann war er noch so kräftig, daß ein Enterich, der ein wenig abbekam, die Muschel seiner Sehnsucht ungeöffnet liegen ließ und mit einem, die Schlechtigkeit der Welt bloßlegenden »Waat, Waat!« die Flucht ergriff.

Das Löschgerät also war da, aber woher schnell einen Brand nehmen? Aber noch waren Zigeuner im Orte, Zigeuner, denen nichts Menschliches fremd war: sie eigneten sich alles an. Ihre Hütte stand nahe dem übelriechenden Schlachthaus, hart am Sumpf. Sie nährten sich vom Abfall und den Dingen, die sich gelegentlich zu ihnen fanden. Der Schlachttag war für sie ein Fest. Da durfte der Familienvater, der alte, graulockige Tonek dem Fleischhauer die Kuh hinrichten helfen, kleine Handreichungen fielen für ihn ab, die mit Schimpfwörtern belohnt wurden. Endlich bekam er die ersehnten Kaldaunen an den Kopf geworfen.”

Albert Ehrenstein (23 december 1886 – 8 april 1950)

De Franse dichter, schrijver en criticus Charles Augustin Sainte-Beuve werd geboren op 23 december 1804 in Boulogne-sur-Mer. Zie ook mijn blog van 23 december 2006 en ook mijn
blog van 23 december 2008.

Uit: PORTRAITS LITTÉRAIRES

L’ABBÉ PRÉVOST

„On a comparé souvent l’impression mélancolique que produisent sur nous les bibliothèques, où sont entassés les travaux de tant de générations défuntes, à l’effet d’un cimetière peuplé de tombes. Cela ne nous a jamais semblé plus vrai que lorsqu’on y entre, non avec une curiosité vague ou un labeur trop empressé, mais guidé par une intention particulière d’honorer quelque nom choisi, et par un acte de piété studieuse à accomplir envers une mémoire. Si pourtant l’objet de notre étude ce jour-là, et en quelque sorte de notre dévotion, est un de ces morts fameux et si rares dont la parole remplit les temps, l’effet ne saurait être ce que nous disons; l’autel alors nous apparaît trop lumineux; il s’en échappe incessamment un puissant éclat qui chasse bien loin la langueur des regrets et ne rappelle que des idées de durée et de vie. La médiocrité, non plus, n’est guère propre à faire naître en nous

un sentiment d’espèce si délicate; l’impression qu’elle cause n’a rien que de stérile, et ressemble à de la fatigue ou à de la pitié. Mais ce qui nous donne à songer plus particulièrement et ce qui suggère à notre esprit mille pensées d’une morale pénétrante, c’est quand il s’agit d’un de ces hommes en partie célèbres et en partie oubliés, dans la mémoire desquels, pour ainsi dire, la lumière et l’ombre se joignent; dont quelque production toujours debout reçoit encore un vif rayon qui semble mieux éclairer la poussière et l’obscurité de tout le reste; c’est quand nous touchons à l’une de ces renommées recommandables et jadis brillantes, comme il s’en est vu beaucoup sur la terre, belles aujourd’hui, dans leur silence, de la beauté d’un cloître qui tombe, et à demi couchées, désertes et en ruine. Or, à part un très-petit nombre de noms grandioses et fortunés qui, par l’à-propos de leur venue, l’étoile constante de leurs destins, et aussi l’immensité des choses humaines et divines qu’ils ont les premiers reproduites glorieusement, conservent ce privilège éternel de ne pas vieillir, ce sort un peu sombre, mais fatal, est commun à tout ce qui porte dans l’ordre des lettres le titre de talent et même celui de génie.“

G.A. Sainte-Beuve (23 december 1804 – 13 oktober 1869)

De Italiaanse schrijver Giuseppe Tomasi di Lampedusa werd geboren in Palermo op 23 december 1896. Zie ook mijn blog van 23 december 2006 en ook mijn blog van 23 december 2008.

Uit: The Leopard (Vertaald door Archibald Colquhoun)

„The daily recital of the Rosary was over. For half an hour the steady voice of the Prince had recalled the Glorious and the Sorrowful Mysteries; for half an hour other voices had interwoven a lilting hum from which,
now and again, would chime some unlikely word: love, virginity, death; and during that hum the whole aspect of the rococo drawing room seemed to change; even the parrots spreading iridescent wings over the silken walls appeared abashed; even the Magdalen between the two windows looked a penitent and not just a handsome blonde lost in some dubious daydream, as she usually was.
Now, as the voices fell silent, everything dropped back into its usual order or disorder. Bendicò, the Great Dane, vexed at having been shut out, came barking through the door by which the servants had left. The women rose slowly to their feet, their oscillating skirts as they withdrew baring bit by bit the naked figures from mythology painted all over the milky depths of the tiles. Only an Andromeda remained covered by the soutane of Father Pirrone, still deep in extra prayer, and it was some time before she could sight the silvery Perseus swooping down to her aid and her kiss.
Thedivinities frescoed on the ceiling awoke. The troops of Tritons and Dryads, hurtling across from hill and sea amid clouds of cyclamen pink toward a transfigured Conca d’Oro,* and bent on glorifying the House of Salina, seemed suddenly so overwhelmed with exaltation as to discard the most elementary rules of perspective; meanwhile the major gods and goddesses, the Princes among gods, thunderous Jove and frowning Mars and languid Venus, had already preceded the mob of minor deities and were amiably supporting the blue armorial shield of the Leopard. They knew that for the next twenty-three and a half hours they would be lords of the villa once again. On the walls the monkeys went back to pulling faces at the cockatoos.“

Giuseppe Tomasi di Lampedusa (23 december 1896 – 23 juli 1957)

De Duitse dichteres en schrijfster Mathilde Wesendonck werd geboren als Agnes Luckemeyer op 23 december 1828 in Elberfeld. Zie ook mijn blog van 23 december 2008.

Träume

Sag’, welch’ wunderbare Träume

Halten meinen Sinn umfangen,

Daß sie nicht wie leere Schäume

Sind in ödes Nichts vergangen?

Träume, die in jeder Stunde,

Jedem Tage schöner blühn,

Und mit ihrer Himmelskunde

Selig durchs Gemüte ziehn?

Träume, die wie hehre Strahlen

In die Seele sich versenken,

Dort ein ewig Bild zu malen:

Allvergessen, Eingedenken!

Träume, wie wenn Frühlingssonne

Aus dem Schnee die Blüten küßt,

Daß zu nie geahnter Wonne

Sie der neue Tag begrüßt,

Daß sie wachsen, daß sie blühen,

Träumed spenden ihren Duft,

Sanft an deiner Brust verglühen,

Und dann sinken in die Gruft.

Mathilde Wesendonck (23 december 1828 – 31 augustus 1902)

De Duitse dichter Martin Opitz von Boberfeld werd geboren op 23 december 1597 in Bunzlau (Silezië). Zie ook mijn blog van 23 december 2008.

Sonnet XXXV.

Ich wil diß halbe mich / was wir den Cörper nennen /

Diß mein geringstes Theil / verzehren durch die Glut /

Wil wie Alcmenen Sohn mit vnverwandtem Muth’

Hier diese meine Last / den schnöden Leib / verbrennen /

Den Himmel auff zu gehn: mein Geist beginnt zu rennen

Auff etwas bessers zu. diß Fleisch / die Handvoll Blut /

Muß außgetauschet seyn vor ein viel besser Gut /

Daß sterbliche Vernunfft vnd Fleisch vnd Blut nicht kennen.

Mein Liecht entzünde mich mit deiner Augen Brunst /

Auff daß ich dieser Haut/ deß finstern Leibes Dunst /

Deß Kerkers voller Wust vnd Grawens / werd entnommen /

Vnd ledig / frey vnd loß / der Schwachheit abgethan /

Weit vber alle Lufft vnd Himmel fliegen kan

Die Schönheit an zu sehn von der die deine kommen.

Martin Opitz (23 december 1597 – 20 augustus 1639)

Marcelin Pleynet, Tim Fountain, Robert Bly, Norman Maclean, Iván Mándy, Harry Shearer, J.J.L. ten Kate, Albert Ehrenstein, G.A. Sainte-Beuve, Giusepe di Lampedusa, Mathilde Wesendonck, Martin Opitz

De Franse dichter, schrijver en essayist Marcelin Pleynet werd geboren op 23 december 1933 in Lyon. Tussen 1962 en 1982 was hij redacteur bij het invloedrijke blad Tel Quel en werkte hij samen met Philippe Sollers bij L’Infini (Gallimard). Hij was professor voor esthetica aan de Ecole Nationale Supérieure des Beaux Arts in Parijs van 1987 tot 1998. Hij publiceerde talrijke boeken over moderne kunst. Daarnaast schrijft hij gedichten en romans.

Uit: La vie à deux ou à trois

„La place de la Concorde ouvre la rive gauche sur la rive droite, la périphérie sur le centre, le Paris historique du Louvre sur le Paris de la belle époque, du Petit Palais, du Grand Palais et des Champs-Élysées. Elle est comme la plaque tournante, le centre de l’exposition universelle et permanente des grandes vitrines de la capitale.
Près du pont Alexandre III, les Palais des Expositions se perdent dans l’ouverture panoramique qui les domine, et de l’autre côté, la résidence du président de la République française, l’Élysée, n’est qu’un pavillon de grand luxe. Paris n’a pas de monument. Les siècles ont voulu lui en inventer quelques-uns pour alimenter la chronique. L’Arc de Triomphe, le Sacré-Coeur, la tour Eiffel, des curiosités. Notre-Dame, le Louvre, l’Institut sont comme des aide-mémoire, des rappels discrets d’ouvrages bien connus, des reliures patinées, des livres anciens. Lorsque les Français ont pris la Bastille, ils n’ont pas fait du plein, ils ont fait du vide. Trop de vide peut-être ? Tant de vide que certains n’en sont pas revenus. Si l’on devait donner la formule de l’esprit français, en ce qu’il ne ressemblerait à aucun autre, et en conséquence inquiéterait, je dirais qu’il fait de la place. Non pas comme le baroque italien en manière, en révulsion de regards, en torsions extatiques, mais plus tranquillement pour se complaire et se plaire à lui-même, pour dégager le panorama des croyances inutiles et des autres, pour la circulation, les besoins du plaisir et les jeux rhétoriques de l’esprit. Du siècle de Louis XIV au siècle de Voltaire, même combat. Il faudrait enseigner aux enfants que c’est l’esprit même du siècle de Louis XIV qui renverse la Bastille. Au demeurant, peu importe, tout passe dans l’air vide et plein de musique : sonate, fanfare, orchestre de la lumière. À vous de jouer.“

Marcelin Pleynet (Lyon, 23 december 1933)

De Britse schrijver Tim Fountain werd geboren op 23 december 1967 in Dewsbury, West Yorkshire. In 1987 ging hij studeren aan Hull University. Zijn eerste grote theatersucces was Resident Alien, gebaseerd op leven en werk van Quentin Crisp. Dekrantenkoppen haalde hij met zijn stuk Sex Addict, voor het eersdt te zien op het Edinburgh Festival in 2004. Op een groot scherm in het theater liet Fountain in zijn onemanshow een homochatbox zien. Voor zijn publiek van het Edinburgh Festival surfte hij langs de profielen van profielensite Gaydar en liet ze een date voor hem uitzoeken door een stemming. Daarna fietste hij naar die date toe, had seks en vertelde de volgende avond aan het publiek hoe het gegaan was.

Uit: Sex at the click of a mouse

„The reason I refuse to give in to Gaydar and the reason I will continue to offer myself up for sex with strangers is the same reason I created the show. I wanted to tell the truth about internet sex and I didn’t want to do it in a prurient, let’s-laugh-at-the-freaks way. I wanted to say that I, too, am a user (which is why I share pictures of my profile during the show and even pictures of my erect penis).

I also wanted to say to my audience: “What do you think of this?” I have had hundreds of partners on the site and scores of my friends have done the same. This virtual world where you can get, in the words of Gaydar, “what you want, when you want it” is an entirely new phenomenon. Previously, this much sex was available to you only if you were rich or powerful or famous. Now, if you are a gay man livin
g in a metropolitan area of Britain, you can get somebody round for a shag in the time it takes to order a pizza.

Night after night during the show, audience members have shared their stories. There was the gay man from Birmingham who arranged a liaison with a gorgeous guy in his thirties who eventually turned out to be in his sixties; and the guy from Leeds who said he just wished there was an equivalent site for straights that cut through all the hypocrisy he had to endure to get a woman into the bedroom.“

Tim Fountain (Dewsbury, 23 december 1967)

De Amerikaanse dichter en schrijver Robert Bly werd geboren op 23 december 1926 in Madison, Minnesota. Als oprichter-redacteur van het tijdschrift THE FIFTIES en later THE SIXTIES en THE SEVENTIES heeft hij een aanzienlijke invloed uitgeoefend op zijn tijdgenoten en op de jongere generatie dichters in de U.S.A. In de jaren zestig toonden zijn gedichten een toenemend politiek engagement, in het bijzonder een afkeer van de Vietnamoorlog, en verwierf hij bekendheid door het voorlezen van eigen werk op protestbijeenkomsten. Zijn bekendste en succesvolste boek is wellicht

Iron John: A Book About Men. (Nederlands: De Wildeman), waarin hij aan de hand van oeroudeverhalen en legenden probeerde aan te tonen hij de actievemannelijkheid noemt.

In Danger from the Outer World

This burning in the eyes, as we open doors,

This is only the body burdened down with leaves,

The opaque flesh, heavy as November grass,

Growing stubbornly, triumphant even at midnight.

And another day disappears into the cliff,

And the Eskimos come to greet it with sharp cries–

The black water swells up over the new hole.

The grave moves forward from its ambush,

Moving over the hills on black feet,

Living off the country,

Leaving dogs and sheep murdered where it slept;

Some shining thing, inside, that has served us well

Shakes its bamboo bars–

It may be gone before we wake . . .

Moving Inward at Last

The dying bull is bleeding on the mountain!

But inside the mountain, untouched

By the blood,

There are antlers, bits of oak bark,

Fire, herbs are thrown down.

When the smoke touches the roof of the cave,

The green leaves burst into flame,

The air of night changes to dark water,

The mountains alter and become the sea.

Robert Bly (Madison, 23 december 1926)

De Amerikaanse schrijver Norman Fitzroy Maclean werd geboren op 23 december 1902 in Clarinda, Iowa. Tot 1913 kregen hij en zijn broer onderwijs van hun vader. In 1909 trok de familie naar Missoula, Montana. De jaren daar waren van grote invloed op het latere werk van Maclean. In 1928 begon hij een studie Engels aan de universiteit van Chicago. Drie jaar later werd hij er al professor en dat zou hij tot aan zijn pensioen in 1973 blijven. Na zijn pensionering begon Maclean op veelvuldig aandringen van zijn kinderen de verhalen te schrijven die hij al zo vaak verteld had. Zijn bekendste boeken zijn A River Runs Through It and Other Stories (1976) enYoung Men and Fire (1992)

Uit: A River Runs Through It

„In our family, there was no clear line between religion and fly fishing. We lived at the junction of great trout rivers in western Montana, and our father was a Presbyterian minister and a fly fisherman who tied his own flies and taught others. He told us about Christ’s disciples being fishermen, and we were left to assume, as my brother and I did, that all first-class fishermen on the Sea of Galilee were fly fishermen and that John, the favorite, was a dry-fly fisherman.

It is true that one day a week was given over wholly to religion. On Sunday mornings my brother, Paul, and I went to Sunday school and then to “morning services” to hear our father preach and in the evenings to Christian Endeavor and afterwards to “evening services” to hear our father preach again. In between on Sunday afternoons we had to study The Westminster Shorter Catechism
for an hour and then recite before we could walk the hills with him while he unwound between services. But he never asked us more than the first question in the catechism, “What is the chief end of man?” And we answered together so one of us could carry on if the other forgot, “Man’s chief end is to glorify God, and to enjoy Him forever.” This always seemed to satisfy him, as indeed such a beautiful answer should have, and besides he was anxious to be on the hills where he could restore his soul and be filled again to overflowing for the evening sermon. His chief way of recharging himself was to recite to us from the sermon that was coming, enriched here and there with selections from the most successful passages of his morning sermon.”

Norman Maclean (23 december 1902 – 2 augustus 1990)

De Hongaarse Iván Mándy werd geboren op 23 december 1918 in Boedapest. Zie ook mijn blog van 23 december 2006 en ook mijn blog van 23 december 2007.

The Deceased (On the Balcony)

“They got along quite well together, The furniture and the deceased. He lay slumped in the room opening on the garden. His face resting on the carpet very peacefully, like someone who has finally found refuge. A cheerful red-and-white sprinkling can next to his outstretched arm. He probably started this way for the garden early in the morning. But he fell headlong and the water spilled from the can on to the flowers in the carpet.
The furniture stood around him. The dining table covered with a green cloth,
the high-backed, faintly touchy chairs, the snuff-coloured cupboard.
The aroma of toasted bread could be sensed from somewhere in the kitchen.
The damp glitter of the sunlight streamed in through the open door. The translucent blue sky. The cosy summer morning. Tranquility itself.
Then a door slams shut,
stamping steps,
screams,
shouts,
sobs,
a woman throws herself on the deceased, shakes his shoulders madly.
Ringing telephone,
the room fills with various figures,
ambulance siren,
and they again shake and tug at the deceased.“

Iván Mándy (23 december 1918 – 26 oktober 1995)

De Amerikaanse schrijver en komische acteur Harry Shearer werd geboren op 23 december 1943 in Los Angeles. Zie ook mijn blog van 23 december 2007.

Uit: Forget the Yanks, Here Come the Dutch

„Up on the wall were the vision as designs and maps. The team advocated rediscovering the network of canals that New Orleans used to have, canals that have been largely buried by the same mentality that put the Los Angeles River in a concrete coffin. They proposed tearing down the ugly (and fatally flawed) walls that line the drainage canals that remain in New Orleans, and opening neighborhoods to a view of those canals — waterfront living, anyone?

And, unlike the planners who gleefully descended on the city in the wake of Katrina, welcoming it as a “clean slate” for their notions, the Dutch proclaimed respect for the street grid, the circulation system of the communities, and for the cultural history of the neighborhoods.

It was, in short, an inspiring trip to Dreamland. In reality, the future of New Orleans is still in the hands of the water warriors who almost succeeded in drowning it. Not that the candidates noticed.“

Harry Shearer (Los Angeles, 23 december 1943)

De Nederlandse dichter-dominee Jan Jakob Lodewijk ten Kate werd geboren op 23 december 1819 in Den Haag. Zie ook mijn blog van 23 december 2006 en ook mijn blog van 23 december 2007.

Verbleekte driekleur

Hoe is uw lief gelaat zo bleek,
Dat eenmaal zo vriendlijk kon blozen?
Ach, als de zuivre zonne week,
Verbleken de lachende rozen.

Hoe is uw voorhoofd nu zo dof,
Zo stroef en zo droef en zo duister?
Ach, als de wind ze sleurde in ’t stof,
Verliezen de lelies hun luister.

Hoe staan die oogjes nu zo flauw,
In wenende wimpers verscholen?
Ach, drijvende in te kille dauw,
Besterven de blauwe violen.

J.J.L. ten Kate (23 december 1819 – 24 december 1889)
Portret door A.J. Ehnle

De Oostenrijkse expressionistische dichter en schrijver Albert Ehrenstein werd op 23 december 1886 in Wenen geboren. Zie ook mijn blog van 23 december 2006.

Friede

Die Bäume lauschen dem Regenbogen,
Tauquelle grünt in junge Stille,
Drei Lämmer weiden ihre Weiße,
Sanftbach schlürft Mädchen in sein Bad.

Rotsonne rollt sich abendnieder,
Flaumwolken ihr Traumfeuer sterben.
Dunkel über Flut und Flur.

Frosch-Wanderer springt großen Auges,
Die graue Wiese hüpft leis mit.
Im tiefen Brunnen klingen meine Sterne.
Der Heimwehwind weht gute Nacht.

Albert Ehrenstein (23 december 1886 – 8 april 1950)

De Franse dichter, schrijver en criticus Charles Augustin Sainte-Beuve werd geboren op 23 december 1804 in Boulogne-sur-Mer. Zie ook mijn blog van 23 december 2006.

Enfant, je m’étais

Enfant, je m’étais dit et souvent répété :
” Jamais, jamais d’amour ; c’est assez de la gloire ;
En des siècles sans nombre étendons ma mémoire,
Et semons ici-bas pour l’immortalité. “

Plus tard je me disais : ” Amour et volupté,
Allez, et gloire aussi ! que m’importe l’histoire ?
Fantôme au laurier d’or, vierges au cou d’ivoire,
Je vous fuis pour l’étude et pour l’obscurité. “

Ainsi, jeune orgueilleux, ainsi longtemps disais-je ;
Mais comme après l’hiver, en nos plaines, la neige
Sous le soleil de mars fond au premier beau jour,

Je te vis, blonde Hélène, et dans ce coeur farouche,
Aux rayons de tes yeux, au souffle de ta bouche,
Aux soupirs de ta voix, tout fondit en amour.

G.A. Sainte-Beuve (23 december 1804 – 13 oktober 1869)

De Italiaanse schrijver Giuseppe Tomasi di Lampedusa werd geboren in Palermo op 23 december 1896. Zie ook mijn blog van 23 december 2006.

Uit: Der Gattopardo (Vertaald door Gio Waeckerlin Induni)

„Auf der Deckenfreske erwachten die Gottheiten. Die Heerscharen der Tritonen und Driaden, die zwischen himbeer- und lilaroten Wolken von den Bergen und Meeren zu einer verklärten Conca dOro stürmten, das Haus Salina zu verherrlichen, waren von so viel jähem Frohlocken beseelt, dass sie anscheinend die einfachsten perspektivischen Regeln missachteten, während die Hauptgötter, die Fürsten unter den Göttern, der Blitze schleudernde Zeus, der finster blickende Mars, die schmachtende Venus, den Haufen Mindere überflügelt hatten und leutselig das blaue Pardelwappen stützten, wussten sie doch, dass sie jetzt für dreiundzwanzigeinhalb Stunden wieder die Herrschaft über die Villa innehaben würden. An den Wänden schnitten die Makakenäffchen den cacatoés wieder Grimassen.

Unter diesem palermischen Olymp stiegen auch die Sterblichen des Hauses Salina eilig von den mystischen Sphären nieder. Die Töchter glätteten ihre Röcke, tauschten zartblaue Blicke und Wörter im Klosterschülerinnenjargon. Schon vor über einem Monat, vom Tag der »Unruhen« des Vierten Aprils an, waren sie vorsorglich nach Hause geholt worden, und sie trauerten den Baldachin-Schlafsälen und der kollektiven Intimität des Pensionats nach. Schon rauften sich die jüngeren Söhne um ein Bildchen des heiligen Franz von Paola; der älteste, Herzog Paolo, der Erbe, hätte am liebsten jetzt schon geraucht, doch zu schüchtern, es in Anwesenheit der Eltern zu tun, betastete er verstohlen das geflochtene Stroh des Zigarettenetuis; metaphysische Melancholie trat in sein schmales Gesicht; der Tag war unerfreulich gewesen: Guiscardo, der irische Falbe, hatte lustlos gewirkt, und Fanny hatte keine Möglichkeit (oder keine Lust?) gehabt, ihm das gewohnte veilchenblaue Briefchen zukommen zu lassen. Wozu war der Erlöser Fleisch geworden, wozu? Die Fürstin liess in ungeduldigem Hochmut den Rosenkranz brüsk in das mit jais bestickte Ridikül fallen, während ihre schönen manischen Augen flüchtig über die unterwürfigen Kinder und den tyrannischen Gatten glitten, dem sich der winzige Körper im müssigen Verlangen nach liebender Unterwerfung entgegenbeugte.“

Giuseppe Tomasi di Lampedusa (23 december 1896 – 23 juli 1957)

De Duitse dichteres en schrijfster Mathilde Wesendonck werd geboren als Agnes Luckemeyer op 23 december 1828 in Elberfeld. In het revolutiejaar 1848 trouwde Mathilde Wesendonck in Düsseldorf met de zijdehandelaar Otto Wesendonck. Het echtpaar vestigde zich enkele jaren later in Zürich. Daar leerden beiden de componist Wagner kennen, die om politieke redenen uit Saksen was uitgeweken: Otto werd de mecenas van de componist en Mathilde diens muze. Wagner en zijn vrouw Minna kregen onderdak in de directe nabijheid van de villa die de Wesendoncks in 1857 in Zürich hadden laten bouwen. Mathilde kreeg er inzage in het libretto van Wagners nog onvoltooide opera Tristan en Isolde en schreef daarop een vijftal gedichten, die de componist op muziek zette en bekend zouden worden als de Wesendonck-Lieder. Het zijn de enige door Wagner ge
toonzette teksten die de componist niet zelf heeft geschreven.

Der Engel

In der Kindheit frühen Tagen
Hört’ ich oft von Engeln sagen,
Die des Himmels hehre Wonne
Tauschen mit der Erdensonne,

Daß, wo bang’ ein Herz in Sorgen
Schmachtet vor der Welt verborgen,
Daß, wo still es will verbluten,
Und vergehn in Tränenfluten,

Daß, wo brünstig sein Gebet
Einzig um Erlösung fleht,
Da der Engel niederschwebt,
Und es sanft gen Himmel hebt.

Ja, es stieg auch mir ein Engel nieder,
Und auf leuchtendem Gefieder
Führt er, ferne jedem Schmerz,
Meinen Geist nun himmelwärts

Mathilde Wesendonck (23 december 1828 – 31 augustus 1902)

De Duitse dichter Martin Opitz von Boberfeld werd geboren op 23 december 1597 in Bunzlau (Silezië). Hij werd door zijn landgenoten als de grootste dichter aller tijden gezien werd en maakte er geen geheim van dat hij zich voor zijn dichtkunst van buitenlandse voorbeelden bediende. Het waren met name twee dichters: de Fransman Pierre Ronsard en de Nederlander Daniel Heinsius. In de voorrede tot zijn Teutsche Poëmata uit 1624 (de titel van zijn gedichtenbundel is ontleend aan Heinsius’ Nederduytsche Poëmata ) noemt hij Heinsius ‘der Niederländische Apollo’ en spreekt van diens ‘vbernatürliche Geschickligkeit’. Opitz was ook de schrijver van het Buch von der deutschen Poeterey, dat als richtsnoer voor de Duitse dichtkunst gebruikt werd.

Sonnet XXXIX

EIn jeder spricht zu mir / dein Lieb ist nicht dergleichen
Wie du sie zwar beschreibst: ich weiß es warlich nicht /
Ich bin fast nicht mehr klug; der scharffen Sinnen Liecht
Vermag gar kaum was weiß vnd schwartz ist zu erreichen.
Der so im Lieben noch was weiß herauß zustreichen /
Durch vrtheil vnd verstandt / vnd kennt auch was gebricht /
Der liebet noch nicht recht. Wo war ist was man spricht /
So hat der welcher liebt der sinnen gar kein zeichen /
Vnd ist ein lauter Kind. Wer schönheit wehlen kan /
Vnd redet recht darvon der ist ein weiser Mann.
Ich weiß nicht wie ich doch die Fantasie gelose /
Vnd was die süsse Sucht noch endlich auß mir macht:
Mein wissen ist dahin / der Tag der ist mir Nacht /
Vnd eine Distelblüt’ ist eine schöne Rose

Martin Opitz (23 december 1597 – 20 augustus 1639)

J.J.L. ten Kate, Iván Mándy, Harry Shearer, Albert Ehrenstein, Sainte-Beuve, Giuseppe Tomasi di Lampedusa

De Nederlandse dichter-dominee Jan Jakob Lodewijk ten Kate werd geboren op 23 december 1819 in Den Haag. Zie ook mijn blog van 23 december 2006.

Morgenlied

Groote Schepper, bron van zegen!

U begroet ons morgenlied.

Wat zou ooit ons hart bewegen,

Deed Uw groote liefde ’t niet?

Wat wij hebben, wat wij zijn,

Daaglijksch brood en zonneschijn,

Minnende ouders, siel en leven,

Alles hebt Gij ons gegeven!

Maar de grootste gift van allen

Is uw eigen lieve Zoon,

Al Uw lust en welgevallen,

Deelgenoot van Uwen troon;

Die voor ons op aarde kwam,

Om te lijden als een lam;

Om ook ons den weg te wijzen

Naar des Hemels paradijzen!

‘Laat de kindren tot Mij komen’,

Aldus spraakt gij, lieve Heer!

En wij buigen zonder schromen

Op de knietjes voor u neêr.

Maak ons leerzaam, zacht en stil!

Leer ons wandlen naar Uw wil!

Leer ons zelf, met ziel en zinnen

Boven alles U beminnen!

J.J.L. ten Kate (23 december 1819 – 24 december 1889)

De Hongaarse Iván Mándy werd geboren op 23 december 1918 in Boedapest. Zie ook mijn blog van 23 december 2006.

Uit: The Crossing (vertaald door Eszter Molnár)

„The sea opened before him. Gave way. The waves rose high. For a moment it seemed as though they would break over his head. But then they fell back silently, parted. Ma
de way for him.

Onwards he walked, with that unearthly smile, a bottle in his hand. Matted, reddish beard, a faded raincoat buttoned up to the chin. Neither jacket nor shirt under the coat. Even the trousers seemed to hang irresolutely somehow. But this did not bother him. He held the bottle high. Not flaunting it, no, nothing of the sort! The label had long since rubbed off. Just as everything had rubbed off him. On and on he walked, not the least bit hurried. Taking his time rather. There was no need to fear the waves any longer. The sea could be depended upon absolutely. But it wouldn’t do to hurry on such a journey. Someone had given an order to the sea. Had commanded it to be still. A lord. The lord of the seas. Had honoured him with his friendship. But a friendship like that must not be presumed on.

He sensed that he was being followed. Tracked. They had massed up behind him. Were dogging his footsteps. Sniggering. Whispering. He did not turn round. Did not look back. Did not want to see them. He had nothing to do with them. Parasites. Predators. The lord had made way for him. Only for him.

He held the bottle up to his eyes, turning it. There’s got to be a couple of swallows left in it. Just a few swallows. And if they’re counting on his giving them a taste… No fear! If there’s anyone he’ll offer a sip to, it won’t be anyone other than…

He raised the bottle high. Held it there. Any minute now and a hand will beckon to him from up there. Thanks, old chap!

The sky darkened. You couldn’t really call it angry, but still…

He hid the bottle under his coat. Hugged it tight. Blinked contritely. I didn’t mean to offend you. You mustn’t think I did.

On he went, head hanging. Just my luck. I’ve made him angry, exasperated him.

No, the lord was not angry. His brow had darkened for a moment, perhaps. But he had not lashed the sea into fury. Keep going, old man! Continue on your way.

And he continued on his way.

Like the others. No doubt about it, they too had stopped short for a moment. Had been startled, taken unawares. But when they’d seen there was nothing to fear…

They’re coming after me. What do they want? To reach the shore? What shore? That’s the question, what shore?

Slender saplings in the wet sand. As though they had just risen up out of the deep. The depths of the sea. The sea had withdrawn. Left them to themselves.

The old man stood before them. Hugging the bottle. His only friend. The only friend he could still count on. He blinked distrustfully. Benches behind the trees. Must reach one of them. Sit, lie down. Easier said than done. He felt giddy. Perhaps from the air. The harsh, relentless sunlight. He staggered as he started off towards one of the benches. He caught hold of a sapling with his free hand. It almost snapped under his weight. Startled, taken aback.

Slowly he slid down to the ground beside the tree. The bottle between his feet. Alright. Who said he had to reach the bench?

He sat. Gazed about him.

Grey houses. Doorways, windows, balconies. Tiny black dots, thin lines. As the square began to stir. As men and women began to emerge from the houses, the shops.

Well! So they’d already arrived! Arrived and settled in. A clever move. Crafty. They were behind me on the road just a short while ago. Not one had thought to cut ahead of me then. No one had had ideas of the sort. And now look at them. They’ve got here ahead of me after all!

They stood around him. Men, women, children. A woman in a blue smock from the video rental on the corner leaned over him.

“Good Lord!”

“What’s the matter?”

“Look at him. Just look at him! How could they let him go out looking like this! They should be punished…”

“Who should be punished?”

“Why, whoever it was that let him out on the streets!”

Iván Mándy (23 december 1918 – 26 oktober 1995)

De Amerikaanse komische acteur en schrijver Harry Shearer werd geboren op 23 december 1943 in Los Angeles. Hij begon zijn loopbaan reeds als kind toen hij in 1953 meespeelde in The Robe. Later werd hij lid van de Los Angeles Radio Comedy groep The Credibility Gap. Shearer leent zijn stem aan talrijke figuren in de originele versie van de tekenfilmserie The Simpsons zoals Mr. Burns, Waylon Smithers, Ned Flanders, Rev. Lovejoy, Dr. Hibbert, Rektor Skinner, Lenny, Kent Brockman, Gil, Rainier Wolfcastle, Scratchy, Kang, Dr. Marvin Monroe, Gott en Jebediah Springfield. Hij publiceerde drie boeken: “Man Bites Town” (een collectie van zijn Los Angeles Times Magazine columns), “It’s the Stupidity, Stupid”, and “Not Enough Indians”.

Uit: It’s the Stupidity, Stupid: Why (Some) People Hate Clinton and why the Rest of Us Have to Watch

“Clinton, smart enough to be a Jeopardy champion, couldn’t figure out that the rules governing public figures had changed since the heyday of JFK and his molls, and through his recklessness (and the insatiably prurient curiosity of his detractors, of which he was ever aware) he introduced a generation of subteens to the ideas of fellatio and sex toys years before their mothers were prepared to tell them to ask their fathers. He and his supporters helped make sexual harassment a highly profitable new area of legal practice, and then he chose as his sex partner the least powerful, least credentialed woman cleared into his official compound. And certainly Clinton, who derived great popularity from crusading for years against the tobacco industry, should have anticipated the negative publicity attendant on using a cigar as an erotic implement.

His recent stupidity has been appalling, almost as much so as the stupidity he exhibited in the halcyon days of health-care reform. Back then, you may recall, he sent the missus out for a well-regarded week of congressional testimony, then retired from the field of public contention while the insurance industry blanketed the airwaves with commercials featuring the frightened and frightening Harry and Louise. The president behaved as if in the big leagues the opposition wilts once the votes have been counted, as if the cozy one-party politics of Little Rock had moved up to D.C. along with the Clintons and the Tyson chicken gang. “Smart people acting stupid” may well be the epitaph of this administration. Hillary Rodham, after all, helped draft the rules for considering the last presidential impeachment”.

Harry Shearer (Los Angeles, 23 december 1943)

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 23 december 2006.

De Oostenrijkse expressionistische dichter en schrijver Albert Ehrenstein werd op 23 december 1886 in Wenen geboren.

De Franse dichter, schrijver en criticus Charles Augustin Sainte-Beuve werd geboren op 23 december 1804 in Boulogne-sur-Mer.

De Italiaanse schrijver Giuseppe Tomasi di Lampedusa werd geboren in Palermo op 23 december 1896.

Iván Mándy, Albert Ehrenstein , J.J.L. ten Kate, Sainte-Beuve, Giuseppe Tomasi di Lampedusa

De Hongaarse Iván Mándy werd geboren op 23 december 1918 in Boedapest. In 1946 nam hij de leiding op zich van het literaire tijdschrift Újhold. Als veel schrijvers in die tijd nam hij volop deel aan het liberale literaire leven in de jaren tot 1949. Na de stalinistische machtsovername werd hij in de jaren vijftig een zelfstandig schrijver, al werden toen zijn mogelijkheden om te publiceren aanzienlijk beperkt, een handicap die voor hem duurde tot 1956. In 1988 ontving hij de prestigieuze Attila József prijs en in 1993 werd hij door de Hongaarse Akademie der kunsten voorgedragen voor de Nobelprijs.

Uit: The Balcony

God

I’ve been getting ready for our chat a long time. Sometime, somewhere we’ll sit down together. Maybe at a table in an old café. (There must still be a table like that somewhere!) In a quiet little tavern. Maybe on a terrace around the end of summer or in the fall. At such times the weather is cooler, and maybe no other guests will turn up besides ourselves. In a movie vestibule. Under a deserted football stand. On a secluded back pew in a church on the outskirts of town. Maybe we’ll bump into each other on the street. Two passersby. Two rather weary passersby who even so keep expecting something.

It’ll make no difference where. He won’t turn away. He’ll recognize the child who prayed so fervently. The praying stopped suddenly, but He won’t be terribly angry about that. Silence is still more bearable than rattling off lessons in meaningless repetition. Silence can always bring forth something worthy.

But maybe now we might break the silence. It’s certain I’d begin with some stupid complaint. My lament would be a faint melody. What if He took a crack at it!

I wouldn’t ask Him anything. I wouldn’t grill Him about wars, plagues, famine, floods. If He wants to say something, let Him say it on His own.

Just so He doesn’t want to put my fears to rest, because then I’ll…

Is it possible we’d quarrel? That a big fight is in the air that could suddenly explode? That wouldn’t be such a great problem either. I can have a real good fight only with those I love.

But there is something I’d ask Him, after all.

His humor, what’s happened to it?

What a sense of humor He had! He created the braying of Balaam’s ass before Balaam’s ass. Joseph’s coat before Joseph himself.

I say, I’d ask Him this. Otherwise, I’d leave Him in peace. Just let Him sit at the table in the café, in the tavern, on the terrace, in the movie vestibule, under the football stand, in the church on the outskirts.

If He doesn’t want to talk, I’ll understand that too.

After a time we’ll say goodbye. He’ll go his way, and I’ll go mine.”

Iván Mándy (23 december 1918 – 26 oktober 1995)

De Oostenrijkse expressionistische dichter en schrijver Albert Ehrenstein werd op 23 december 1886 in het Weense stadsdeel Ottakring geboren en leefde lange tijd als zelfstandig schrijver en literatuurcriticus in Berlijn. Zijn familie was niet bepaald rijk en al tijdens zijn gymnasiumtijd schreef hij zijn eerste satiren. Op slag beroemd werd hij in 1910 met het gedicht Wanderers Lied“, dat zijn mentor Karl Kraus publiceerde in zijn tijdschrift Die Fackel. In 1911 verscheen Ehrensteins belangrijkste verhaal Tubutsch met illustraties van Oskar Kokoschka. Er volgden tientalle reizen. O.a. naar China en Afrika. In 1932 emigreerde Ehrenstein uit angst voor het opkomende nationaal-socialisme naar Zwitserland en hij moest om te ontkomen aan een dreigende uitzetting uitwijken naar de VS. Daar leidde hij tot aan zijn dood in een New Yorks armenhuis op 8 april 1950 een leven in verbittering en eenzaamheid.

Wanderers Lied

Meine Freunde sind schwank wie Rohr,
Auf ihren Lippen sitzt ihr Herz,
Keuschheit kennen sie nicht;
Tanzen möchte ich auf ihren Häuptern.

Mädchen, das ich liebe,
Seele der Seelen du,
Auserwählte, Lichtgeschaffene,
Nie sahst du mich an,
Dein Schoß war nicht bereit,
Zu Asche brannte mein Herz.

Ich kenne die Zähne der Hunde,
In der Wind-ins-Gesicht-Gasse wohne ich,
Ein Sieb-Dach ist über meinem Haupte,
Schimmel freut sich an den Wänden,
Gute Ritzen sind für den Regen da.

„Töte dich!” spricht mein Messer zu mir.
Im Kote liege ich;
Hoch über mir, in Karossen befahren
Meine Feinde den Mondregenbogen.

Albert Ehrenstein (23 december 1886 – 8 april 1950)

De Nederlandse dichter-dominee Jan Jakob Lodewijk ten Kate werd geboren op 23 december 1819 in Den Haag. Ten Kate groeide samen met zijn broers Mari en Herman, die bekende schilders zouden worden, op in Den Haag. Zijn eerste bundel Gedichten verscheen in 1836. Ten Kate studeerde van 1838 tot 1843 theologie aan de Universiteit Utrecht. Samen met Anthony Winkler Prins richtte hij in 1842 het berijmde literaire tijdschrift Braga op, waarvan twee jaargangen verschenen. Op 7 mei 1845 trouwde hij met Johanna Sophia Waldorp, een dochter van de schilder Antonie Waldorp. Hij werkte als predikant achtereenvolgens in Marken, Almkerk, Middelburg en Amsterdam. Ten Kate was een zeer productief dichter, die gemakkelijk kon rijmen. Zijn bekendste gedicht is De schepping (1866), waarin hij probeert bijbelse en natuurwetenschappelijke standpunten met elkaar in overeenstemming te brengen. Hij vertaalde ook buitenlandse literatuur, waaronder Paradise Lost van John Milton en Faust van Goethe. Ten Kate werd evenals andere dominee-dichters gepariodeerd door Cornelis Paradijs (Frederik van Eeden) in de bundel Grassprietjes of Liederen op het gebied van Deugd, Godsvrucht en Vaderland.

De wakkere knaap

Hoeplen kan ik wonder wel:

‘k Hou ook van het kegelspel,

‘k Weet den bal te raken:

’t Haasje-over op de plaats,

’t Vaartje-spelen met de maats

Kan mij best vermaken:

‘k Heb een tol, die lang en mooi,

Waar ik hem ook nedergooi,

Draaijen kan en brommen:

‘k Ben meermalen, zonder schroom,

In den hoogen perenboom

D’andren voorgeklommen:

Vast van hand en juist van oog,

Kan ik ook met pijl en boog

Schieten als de beste:

In het kort, wat spel men speel,

Ik neem aanstonds daaraan deel.

‘k Toon mij nooit de leste.

Maar – hoe graag ik mij vermaak,

Altijd zorg ik, eerst mijn taak

Netjes af te werken.

‘k Wed, had ik dit niet gedaan

Voor ik was aan ’t spel gegaan,

Elk zou ’t aan mij merken.

Neen! had ik mijn pligt verzuimd,

‘k Waar bij ’t spel niet opgeruimd,

’t Zou mij niet vermaken,

En, hoe vlug i
k spelen kan

‘k Zal toch daarmeê nooit als man

Door de wereld raken.

J.J.L. ten Kate (23 december 1819 – 24 december 1889)

De Franse dichter, schrijver en criticus Charles Augustin Sainte-Beuve werd geboren op 23 december 1804 in Boulogne-sur-Mer. Sainte-Beuve is vooral bekend gebleven als een van de belangrijkste literaire critici van de negentiende eeuw, en zelfs de gehele Franse literatuurgeschiedenis. Sainte-Beuve evolueerde meer en meer van dichter naar criticus. In 1831 werd de Revue des deux mondes opgericht, als concurrent van de Revue de Paris, en Sainte-Beuve was een van de eerste die bijdragen tot dit blad leverde. Hij produceerde echter nog wel literaire werken in deze periode, zoals zijn roman Volupté (1834), die autobiografisch geïnspireerd was. Het werk kende echter eveneens geen succes en zou Sainte-Beuves enige roman blijven. Sainte-Beuve schreef dit toe aan het kwaad bloed dat sommige van zijn kritieken had gezet. De tegenslag betekende echter dat Sainte-Beuve zich bijna volledig ging toeleggen op de literaire kritiek. De kritiek van Sainte-Beuve was gebaseerd op het postulaat dat het leven van een kunstenaar niet mocht worden losgekoppeld van zijn werk, aangezien een werk het resultaat is van het temperament van zijn auteur. Het werk moet beschouwd worden vanuit een onderzoek naar het historisch, biologisch en sociaal milieu van de kunstenaar. Sainte-Beuve onderzoekt ras, geboortestreek, godsdienst, kinderen … en kan hierdoor kunstenaar en werk in een bepaalde familie onderbrengen. In feite past hij op de literatuur de methode van de natuurlijke historie en de geschiedwetenschap toe. Beide waren toen in opgang. Sainte-Beuve werkte vrij intuïtief bij zijn kritiek en wist zo valkuilen te vermijden die hem ertoe zouden leiden het individu gelijk te stellen met zijn milieu of de theorie van de “overheersende eigenschap” van Hyppolyte Taine te volgen.

Sainte-Beuve heeft zijn tijdgenoten veel bijgebracht over de schrijvers van de 16de en 17de eeuw, maar wat zijn eigen tijd betreft lijdt zijn smaak onder jaloezie en rivaliteit. Sainte-Beuve heeft nooit goed zijn tijdgenoten als Stendhal, Baudelaire of Balzac, die hem smalend Sainte-Bévue° noemde, begrepen.

(°Het Franse woord “une bévue” betekent “een flater”.)

Uit: PORTRAITS LITTÉRAIRES

DIDEROT

J’ai toujours aimé les correspondances, les conversations, les pensées, tous les détails du caractère, des moeurs, de la biographie, en un mot, des grands écrivains; surtout quand cette biographie comparée n’existe pas déjà rédigée par un autre, et qu’on a pour son propre compte à la construire, à la composer. On s’enferme pendant une quinzaine de jours avec les écrits d’un mort célèbre, poëte ou philosophe; on l’étudie, on le retourne, on l’interroge à loisir; on le fait poser devant soi; c’est presque comme si l’on passait quinze jours à la campagne à faire le portrait ou le buste de Byron, de Scott, de Goethe; seulement on est plus à l’aise avec son modèle, et le tête-à-tête, en même temps qu’il exige un peu plus d’attention, comporte beaucoup plus de familiarité. Chaque trait s’ajoute à son tour, et prend place de lui-même dans cette physionomie qu’on essaye de reproduire; c’est comme chaque étoile qui apparaît successivement sous le regard et vient luire à son point dans la trame d’une belle nuit. Au type vague, abstrait, général, qu’une première vue avait embrassé, se mêle et s’incorpore par degrés une réalité individuelle, précise, de plus en plus accentuée et vivement scintillante; on sent naître, on voit venir la ressemblance; et le jour, le moment où l’on a saisi le tic familier, le sourire révélateur, la gerçure indéfinissable, la ride intime et douloureuse qui se cache en vain sous les cheveux déjà clair-semés,—à ce moment l’analyse disparaît dans la création, le portrait parle et vit, on a trouvé l’homme.

G.A. Sainte-Beuve (23 december 1804 – 13 oktober 1869)

De Italiaanse schrijver Giuseppe Tomasi di Lampedusa werd geboren in Palermo op 23 december 1896 in een van de oudste adellijke families van Sicilië. Zijn vader was de Hertog van Parma en zijn grootvader de prins van Lampedusa. Ooit was de familie rijk, maar ze verloren het meeste van hun bezit. Er is weinig bekend over het privéleven van Tomasi di Lampedusa. Hij was een wild kind, en alleen zijn moeder kon hem onder controle houden. De familie keurde zijn enthousiasme voor literatuur af. Het verhinderde hem niet alle boeken uit de familiebibliotheek te lezen. De invloed van zijn moeder belemmerde zijn literaire aspiraties. Pas na haar dood voelde Lampedusa zich vrij om voor zijn eigen plezier te schrijven. In 1957 werd bij hem een longtumor geconstateerd. Hij overleed in juli van datzelfde jaar. Tijdens zijn leven heeft Tomasi di Lampedusa alleen wat artikelen over Franse schrijvers uit de 16e eeuw gepubliceerd en een stuk over Stendhal. Pas na zijn dood verscheen ‘De Tijgerkat’ (Il Gattopardo, 1958). Het is de kroniek over het effect van de eenwording in Sicilië. Het begint met de aankomst van Garibaldi op het eiland in 1860 en eindigt met het verval van een ooit schatrijke Siciliaanse familie.

Uit : Il Gattopardo ( Vertaling: Charlotte Birnbaum)

„Nune et in hora mortis nostrae. Amen.
Der tägliche Rosenkranz war zu Ende. Eine halbe Stunde hindurch hatte die gelassene Stimme des Fürsten den Versammelten die ruhm- und schmerzensreichen Mysterien ins Gedächtnis gerufen; eine halbe Stunde hindurch hatten andere Stimmen ein auf- und abwogendes Gesumm dazwischengewoben, aus dem sich die goldenen Blüten ungewohnter Worte heraushoben: Liebe JUngfräulichkeit und Tod. Bei diesem Summen schien der Rokokosaal sein Aussehen geändert zu haben; selbst die Papageien, die ihre regenbogenfarbenen Flügel über die Seide der Wandbekleidung breiteten, schienen eingeschüchtert; sogar die Magdalena zwischen den beiden Fenstern war wohl nun eine Büßerin und nihct mehr die schöne, füllige, wer weiß welchen Träumen hingegebene blonde Frau, als die man sie sonst sah.“

Giuseppe Tomasi di Lampedusa (23 december 1896 – 23 juli 1957)

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.