Willem Thies, Jack Gilbert

De Nederlandse dichter Willem Thies werd geboren op 17 februari 1973 in Nijmegen. Zie ook alle tags voor Willem Thies op dit blog.

Utopia (1993)

Je hebt goede bloedlijnen, zegt de Koerd.
Hij is groot en sterk hij heeft gevochten
om de aarde.

Hij bedoelt aders.

Ik zou naar de sportschool
moeten gaan, spieren kweken.

Hij haalt een sigaret van achter zijn oor,
klopt er kort mee op tafel, steekt
hem op, inhaleert, spreekt.

Als Saddam dood is, zijn Iraki’s en Koerden vrij.
Twee vogels, één kogel.

Hij bedoelt twee vliegen, één klap
maar Koerden denken groter.

Honds

Toen ik mij niet langer wilde schamen, werd ik een hond.
Voortaan was ik vervuld van geluk en opwinding,
en niet enkel op gepaste momenten, ik kende geen maat.
At met smaak, warmde mij aan stenen tegels,
tot de schaduw mij riep. Water, als ik wilde bewegen.
Ik droeg niet langer een lichaam met mij mee, het lichaam
droeg mij waar ik wilde. Ik verzamelde takjes en zand
in mijn vacht. En als ik jou, mens, daarmee soms in verlegenheid
bracht, liet ik mij wassen en borstelen, aan je voeten.

Vizier

De tong: een gebalde spier, een mosseldier
omsloten door de kleppen van de mond.

De handen: lepelen water, zonlicht, vingers
strijken tegen de haren, de nagels een pincet
voor splinters.

De ogen: tentakels die zich vasthaken
vangdraden die verslingerd raken aan
waar ze naar grijpen, verdoven
wat ze binnenslepen.

**Willem Thies** **(Nijmegen, 17 februari 1973**)

De Amerikaanse dichter Jack Gilbert werd geboren in Pittsburgh op 17 februari 1925. Zie ook alle tags voor Jack Gilbert op dit blog.

Lopend naar huis over het eiland

Lopend naar huis over de vlakte in het donker.
En Linda die huilt. We zijn weer verzeild geraakt
op een plek waar ik tier en zij lijdt en de maan
komt niet op. We hebben alleen elkaar
maar ik sta te schreeuwen in de regen
en zij huilt als een gewond dier,
wetend dat ze geen kant op kan. Het is moeilijk
te begrijpen hoe we hier door liefde zijn beland.

Vertaald door Joep Stapel en Jur Koksma

**Jack Gilbert (17 februari 1925 – 13 november 2012)**

Zie voor nog meer schrijvers van de 17e februari ook mijn blog van 17 februari 2019 deel 1 en eveneens deel 2.

Willem Thies, Jack Gilbert

De Nederlandse dichter Willem Thies werd geboren op 17 februari 1973 in Nijmegen. Zie ook alle tags voor Willem Thies op dit blog.

Sparagmos

Sinds vijf dagen werk ik in een slachthuis
tijd speelt hier geen rol.
Omdat ik klein van stuk ben en niet erg
sterk krijg ik de makkelijkste werkjes:
runderkarkassen merken met een stempel en
inkt, bloed en darmen wegvegen, de varkens
wegen (digitaal)…

Vandaag sta ik naast een grote Turkse man,
tatoeages op zijn bovenarm. Hij is zijn mes
aan het slijpen, veegt het zweet van zijn
vettige voorhoofd. Zijn taak is het een diepe
inkeping te maken tussen kop en romp. Hij
mag de kop niet lossnijden.

Waarom sidderen de lichamen zo, vraag ik,
leunend tegen een varken.

Contractie van de spieren. Zou jij ook doen als
ze een stalen pin door jouw hoofd zouden schieten.

Ik knik, en ga door met mijn werk, hersenen
verwijderen, de grote en de kleine.

Al onze goede bedoelingen ten spijt

het jonge vogeltje dat wij verloren
wanen in het lage dichte struikgewas,

trachten te vinden, in de vaste overtuiging
het te redden van een zekere verstrengelingsdood,

vertrappen wij onder onze lompe laarzen.
de drenkeling te hulp schietend, duwen we kopje-onder.

we knijpen vlinders fijn, verminken het oog
op de vleugel, onderwijl kreetjes van bewondering

slakend, we stoten kinderen om
in onze blinde ijver lief te hebben.

onze omhelzing is omklemming, onze handen zijn te ruw
en behaard, ons hart te onbehouwen. het slaat te graag.

en zo staan wij ten slotte met in onze armen
een doodgedrukte baby, een engel in scherven.

De laatste lezer

Voorbijgangers turen schaamteloos in de kijkdozen
van woningen, etalages vol huiskamers.

Monsteren de binnenkant: een gezin zit samengepakt
voor een flatscreen, koude parodie op een open haard.

Het blauwe licht van een zonnebank op een bovenverdieping.
De kale ravage van een studentenpand, gedateerde affiches

roepen op tot actie. Gekooide parkieten, aquaria, reproducties
van kostbare schilderijen, een piano, vazen, planten.

Aan een tafel bij het raam zit een man over zijn boek gebogen,
alsof hij de laatste lezer verbeeldt. Hij slaat een bladzijde om

voor de denkbare toeschouwer. Op de vensterbank van
het hoekhuis een kind, zijn handen vormen kokers voor zijn ogen.

De Amerikaanse dichter Jack Gilbert werd geboren in Pittsburgh op 17 februari 1925. Zie ook alle tags voor Jack Gilbert op dit blog.

Het vergeten dialect van het hart

Verbijsterend hoe taal bijna kan betekenen
en beangstigend dat ze het toch niet doet. Liefde, zeggen we,
God, zeggen we, Rome en Michiko schrijven we en de woorden
slaan de plank hopeloos mis. We zeggen brood en het betekent
naargelang het land. Frans heeft geen woord voor thuis
en Engels geen woord voor genot. Een volk
in het noorden van India sterft uit omdat hun oude taal
geen tedere woorden kent. Ik droom van verloren
woordenschatten die iets uitdrukken van wat
wij niet langer kunnen. Misschien dat de Etruskische teksten
eindelijk zouden vertellen waarom de paartjes op hun zerken
glimlachen. Misschien ook niet. Toen de duizenden
mysterieuze Sumerische kleitabletten waren vertaald,
leken het bedrijfsarchieven. Maar wat als het
gedichten of psalmen zijn? Mijn vreugde staat gelijk aan
twaalf Ethiopische geiten, stil in het ochtendlicht.
O Heer, Gij zijt zoutplaten en koperen gietelingen,
groots als rijpe gerst die wuift in de machtige wind.
Haar borsten zijn zes witte ossen beladen met rollen
langvezelig Egyptisch katoen. Mijn liefde is honderd
kruiken honing. Scheepsladingen thuya zijn wat
mijn lichaam tegen jouw lichaam wil zeggen. Giraffen zijn dit
smachten in het donker. Misschien is het Minoïsche spiraalschrift
geen taal maar een kaart. Onze diepste gevoelens hebben
geen naam behalve barnsteen, boogschutters, kaneel, paarden en vogels.

Vertaald door Joep Stapel en Jur Koksma

Zie voor nog meer schrijvers van de 17e februari ook mijn blog van 17 februari 2019 deel 1 en eveneens deel 2.

Jamal Ouariachi, Delmore Schwartz

De Nederlandse schrijver Jamal Ouariachi werd geboren in Amsterdam op 8 december 1978. Zie ook alle tags voor Jamal Ouariachi op dit blog.

Uit: Herfstdraad

“Het leukste nieuwe geluid in mijn leven is dat van de trekbel. Een ouderwets mechaniek: van buitenaf trek je aan een hendel, die binnenshuis een systeem van stangetjes, scharnieren en metaaldraad in werking brengt waardoor een koperen bel tot klingelen wordt gebracht. Een hoopvol geluid.
Daar gaat-ie, de bel.
En daarmee stokt mijn zoektocht naar een schaartje om een gescheurde duimnagel bij te punten. Ik erger me al de halve dag dood aan dat brutale zeisje dat zich keer op keer vasthaakt in de stof van mijn kleding. Maar dat komt dan dadelijk wel.
Voor de deur staat een vrouw van middelbare leeftijd in een donkerblauw windjack. Asblond haar, haar gezichtshuid heeft de lijkgele kleur van een gepelde knoflookteen.
‘Goeiedag. Monique Sluiter, Belastingdienst. Bent u…’
De vrouw slaat een zwartleren foliomap open, speurt met haar wijsvinger een formulier af en noemt mijn naam. Met vertraging dringt het woord Belastingdienst tot me door. Het is herfst aan het worden, kille lucht glipt ongevraagd naar binnen.
Ik bevestig mijn identiteit, krijg de hand van het lijk aangereikt, die ik dan maar schud, waarna ze zegt: ‘Da’s mooi, want u moet ik hebben. Ik kom in verband met een openstaande schuld. Mag ik even binnenkomen? Dat praat wat makkelijker.’
Ik tuur snel even de straat in, links, rechts. Geen buren te zien. Geen getuigen. Monique Sluiter, Belastingdienst, mag binnenkomen. Het was te verwachten, maar nu al? En niet eerst een paar dreigbrieven, maar meteen, hopla, aan de deur? We hebben ons hier twee weken terug pas ingeschreven.
In de huiskamer ligt Liek op de bank Netflix te kijken. Die schrikt zich het apelazarus als ik met zo’n figuur kom binnenvallen. Ik weet hoe ze is als het om geld gaat.
‘Komt u maar even mee naar mijn werkkamer,’ zeg ik zacht.
De draaiknop van de souterraindeur maakt een geluid dat doet denken aan de soundtrack van de moordscènes in Psycho. Opendicht, iek! iek!
Er hapert iets in de motoriek van de vrouw: met háár ogen kijk ik naar het duistere trapgat. Licht aan: de spinnenwebben, de ongelakte traptreden. Voor haar ben ik nu de seriemoordenaar die het op belastingdeurwaarders heeft gemunt.
‘Ik heb daar geen lijken liggen, hoor.’ Poging tot een lachje van mij. Zij blijft stoïcijns. ‘Zal ik anders even voorgaan?’
‘Nee, het gaat wel,’ zegt ze. En monter waagt ze zich aan de afdaling, krakende trede na krakende trede.”

**Jamal Ouariachi (Amsterdam, 8 december 1978)**

De Amerikaanse dichter en schrijver Delmore Schwartz werd geboren op 8 december 1913 in New York. Zie ook alle tags voor Delmore Schwarz op dit blog.

Zulke antwoorden zijn een schrale troost voor de doden

‘Wat een holle retoriek,’ zei de stilte,
‘jij leert de jongens en meisjes dat brood en wijn,
waarop hun wellust spuugt als op de macht,
binnen handbereik zijn.
Het zijn waanbeelden van je schuldgevoel
dat je tot schande strekt als een leugen die uitkomt.
De andere jongens ploften als zoutzakken op wanhopige kusten.’

‘Maar je weet toch wat voor leven ik heb geleid,
dat werkelijk alles wat ik ben geweest me afsnijdt
van normale burgermansgenoegens.
Hoe vaak ben ik niet ’s nachts langs een feest gekomen
waar goedkope minachting getoeterd werd
en klokslag twaalf de gulle lach losbarstte,
het feest waar ze het nieuwe jaar ontkurkten
als champagne of als liefde, met een knal en schuim,
terwijl ik langdurig studeerde op de kunst
waarmee je in Amerika een muur van stilte verdient.
– Ik ben een onderzoeker van de typen licht,
ik ben een dichter van de waakzame nacht,
in het nieuwe en nog ongekende Amerika.
Ik ben een onderzoeker van de gedurige nederlaag van de liefde.
Ik schonk de jongens en meisjes mijn geest en mijn kunst,
ik leerde hun over het vroege morgenlicht:
kan ik dat niet aanvoeren als enigszins goed?’

Vertaald door Joep Stapel en Jur Koksma

**Delmore Schwartz (8 december 1913 – 11 juli 1966)**

Zie voor nog meer schrijvers van de 8^e december ook mijn blog van 8 december 2020 en eveneens mijn blog van 8 december 2018 deel 1 en eveneens deel 2.

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.