Christina Guirlande, Hans Magnus Enzensberger. Mircea Dinescu, Carlos Fuentes, Kurt Vonnegut

Christina Guirlande werd als Godelieve De Beule geboren te Moerzeke bij Dendermonde op 11 november 1938. Na de lagere school in haar geboortedorp studeerde zij voor onderwijzeres aan de Normaalschool O.L.V. Presentatie te Sint-Niklaas. Zij gaf daarna enkele jaren les aan de Oefenschool van hetzelfde Instituut. Op haar dertiende begon ze met het schrijven van verhaaltjes maar vooral van gedichten. De Schelde speelde er een grote rol in. Zij was een van de eersten in Vlaanderen om voor de jeugd over de Derde Wereld te schrijven. Haar verhalen voor jonge kinderen spelen zich overwegend af in de wereld van de fantasie. Zij schrijft ook gedichten voor volwassenen, gebundeld in tien dichtbundels.

DE WALS

Bij het gelijknamige bronzen beeld van Camille Claudel (1864-1943)

Er klinkt muziek die niemand op de wereld
horen kan. Er is ook niemand op de wereld
buiten hen. Ze zien alleen elkaar zelfs
met de ogen dicht. In deze dans op de

kadans van hartslag en betovering
laat zij zich leiden door zijn forse arm
die om haar middel zit. Niets is
méér ernstig in dit ogenblik dan dit:

de draaikolk waarin beiden in een
werveling vergaan. Geen hemel en
geen aarde, geen waanzin en geen wet
brengt hen nog ooit tot staan.

Christina Guirlande (Moerzeke, 11 november 1938)

Hans Magnus Enzensberger werd geboren op 11 november 1929 in Kaufbeuren. Hij studeerde letterkunde en filosofie en promoveerde op een dissertatie over de poëtica van Clemens Brentano. In 1957 vestigde hij zich in Noorwegen. Enzensberger maakte veel reizen en bezocht onder meer Cuba. Hij sympathiseerde sterk met het Cubaanse revolutionaire model. Na terugkeer in Duitsland vestigde hij zich in München. Enzensberger is dichter, prozaïst, essayist en toneelschrijver. Hij debuteerde in 1957 als dichter met de bundel Verteidigung der Wölfe. Zijn debuut als essayist maakte hij in 1962 met Einzelheiten I en II. Medio jaren zestig richtte Enzensberger het toonaangevende tijdschrift Kursbuch op. In de jaren zestig legde hij zich hoofdzakelijk toe op proza en poëzie. Uit deze tijd dateert onder meer de documentaire roman Der kurze Sommer der Anarchie (1972) over het leven van de Spaanse anarchist Buenaventura Durutti, die een belangrijke rol speelde in de Spaanse revolutie van 1936. De jaren tachtig stonden weer in het teken van de essayistiek (Politische Brosamen, Mittelmass und Wahn). Ook ontwikkelde Enzensberger in deze jaren een toenemende belangstelling voor de vraag naar de toekomst van Europa. In Ach Europa! presenteerde hij een verzameling reisverhalen annex essays, die hij van een ironisch nawoord voorzag.

abendnachrichten

massaker um eine handvoll reis,

höre ich, für jeden an jedem tag

eine handvoll reis: trommelfeuer

auf dünnen hütten, undeutlich

höre ich es, beim abendessen.

auf den glasierten ziegeln

höre ich reiskörner tanzen,

eine handvoll, beim abendessen,

reiskörner auf meinem dach:

den ersten märzregen, deutlich.

Für Karajan und andere

Drei Männer in steifen Hüten
vor dem Kiewer Hauptbahn
hof –
Posaune, Ziehharmonika, Saxophon –

im Dunst der Oktobernacht,
die zwischen zwei Zügen zaudert,
zwischen Katastrophe und Katastrophe:

vor Ermüdeten spielen sie, die voll Andacht
in ihre warmen Piroggen beißen
und warten, warten

ergreifende Melodien, abgetragen
wie ihre Jacken und speckig
wie ihre Hüte, und wenn Sie da

fröstelnd gestanden wären unter Trinkern,
Veteranen, Taschendieben,
Sie hätten mir recht gegeben:

Salzburg, Bayreuth und die Scala
haben dem Bahnhof von Kiew
wenig, sehr wenig voraus.

Hans Magnus Enzensberger (Kaufbeuren,11 november 1929)

De Roemeense dichter en schrijver Mircea Dinescu werd geboren op 11 november 1950 in Slobozia. Na zijn eindexamen en studie journalistiek werkte hij als redacteur bij literaire tijdschriften. Zijn poëzie, waarin hij kritisch verwees naar de misstanden onder het regime van Ceauþescu, werd meerdere keren bekroond. In interviews stelde hij de schendingen van de mensenrechten onder Ceauþescu aan de kaak en prees hij de “perestroika” in de Sovjet Unie. Het machtsapparaat reageerde repressief. Hij werd bespioneerd, kreeg huisarrest en in 1989 volgde een verbod om zijn beroep uit te voeren. Op 12 december 1989 kondigde Dinescu op de Roemeense televisie het einde van het tijdperk Ceauþescu aan.

L’Histoire

L’histoire,
on dirait qu’elle nous porte dans son ventre
et qu’elle a oublié de nous mettre au monde,
les bienheureux à la courte vue
avalent la soupe du dogme qui leur pleut dessus,
chaque jour devant les choses ils s’inclinent
pour si des fois un prélat se serait endormi
dans l’écuelle, dans les haillons, à la cuisine
dans les canons de ces tristes fusils
là où le Fou prépare ses attentats
pour nous tuer ensuite par affection,
quand on a faim il dessine des poissons
quand vient l’hiver il se ferme le froid,
arrêtez l’histoire; je descends à cette heure,
arrêtez à la station Préserve-nous-Seigneur !

Le grand nigaud

Il tape avec sa louche sur les villages,
le grand nigaud, il engloutit des cloches,
laboure des églises, sême la panique
et fauche avec sa langue mécanique.
Il savait ce qu’il disait, le pauvre Grec :
ne te marie pas en Turquie
et surtout ne bâtis pas en Valachie,
tu perdras en moins de trois saisons
tes fênetres avec tes chevrons,
Dieu te préserve des Pétchénègues,
des Coumans et des vice-rois bègues,
surtout méfie-toi du nigaud avec sa louche,
marchant en tête avec ses babouches

Vertaald door Sanda Stolojan.

Mircea Dinescu (Slobozia, 11 november 1950)

Carlos Fuentes Macías werd geboren op 11 november 1928 in Panama-Stad . Zijn vader was diplomaat en daardoor leerde Fuentes bijna alle landen in Midden- en Zuidamerika kennen. Hij studeerde rechten in Zwitserland en Mexico. Eerst werkte Fuentes ook als diplomaat. Vanaf 1959 is hij schrijver en draaiboekauteur. Van 1975 tot 1977 was hij consul in Parijs. In zijn verhalen, essays en romans houdt Fuentes zich bezig met de geschiedenis van Mexico en met het Mexicaanse leven van alledag. In later werk schenkt hij ook aandacht aan de verhouding tussen Europa en Amerika en kiest hij positie in het noord – zuid – conflict. Sinds 1990 woont Fuentes in Europa.

Uit: Inez (2002, vertaald door Margaret Sayers Peden)

“We shall have nothing to say in regard to our own death.”

For a long time this sentence had been going around and around in the aged maestro’s head. He did not dare write it down. He was afraid that consigning it to paper would make it real, with fateful consequences. He would have nothing more to say after that: the dead man does not know what death is, but neither do the living. For that reason the sentence that haunted him like a verbal ghost was both sufficient and insufficient. It said everything, but at the price of never saying anything again. It condemned him to silence. And what could he say about silence? He, who had dedicated his life to music — “the least annoying of noises,” in the crude phrase of the crude Corsican soldier Bonaparte.

He spent hours concentrating on one object. He liked to imagine that by touching some thing his morbid thoughts would dissipate, would cling to the material and physical. He discovered very soon that the price of such displacement was very high. He believed that if death and music identified him (or themselves) too closely as and with an old man with no resources but those of memory, holding on to an object would give him, at ninety-three, earthly gravity, specific weight. Him and his object. Him and his tactile, precise, visible, physical thing: an object of unalterable form.

It was a seal.”

Carlos Fuentes (Panama-Stad, 11 november 1928)

De Amerikaanse schrijver en schilder Kurt Vonnegut werd op 11 november 1922 geboren in Indianapolis, Indiana. Vonnegut studeerde aan Cornell university waar ook Thomas Pynchon studeerde.Hij schrijft fictie, proza, theater enz. Hij is vooral bekend door zijn boek “Slaughterhouse 5” over het bombardement van Dresden — een vernietigend bombardement dat Vonnegut zelf meemaakte als Amerikaans krijgsgevangene. Vonnegut illustreert zijn boeken zelf, met eenvoudige, vaak graffitti-achtige tekeningen, die soms doen denken aan het werk van Keith Haring, dan weer aan dat van Paul Klee. Een centraal thema in zijn werk is de futiliteit van alle menselijke inspanningen. Vonnegut combineert een bedrieglijk eenvoudige schrijfstijl met zwarte humor. Hij schrijft ook vaak onder zijn pseudoniem dat hij in zijn romans laat optreden en vertellen: Kilgore Trout. Dit zijn dan meestal absurde of sciencefictionverhalen.

Uit: Slaughterhouse-Five

“When the three fools found the communal kitchen, whose main job was to make lunch for workers in the slaughterhouse, everyb
ody had gone home but one woman

who had been waiting for them impatiently. She was a war widow. So it goes. She had her hat and coat on. She wanted to go home, too, even though there wasn anybody there. Her white gloves were laid out side by side on the zinc counter top.

She had two big cans of soup for the Americans.

It was simmering over low fires on the gas range. She had stacks of loaves of black bread, too.

She asked Gluck if he wasn’t awfully young to be in the army. He admitted that he was.

She asked Edgar Derby if he wasn’t awfully old to be in the army. He said he was.

She asked Billy Pilgrim what he was supposed to be. Billy said he didn’t know. He was just trying to keep warm.

‘All the real soldiers are dead,’ she said. It was true. So it goes, ( p.159).”

Kurt Vonnegut (Indianapolis, 11 november 1922)

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.