De Engelse schrijfster Virginia Woolf werd als Adeline Virginia Stephen geboren op 25 januari 1882 te Londen, in een klassiek Victoriaans gezin. Na de dood van haar moeder in 1895 maakte ze de eerste van diverse zenuwinzinkingen door. In 1905 maakte ze van schrijven haar beroep. Aanvankelijk schreef ze voor het Times Literary Supplement. In 1912 trouwde ze met Leonard Woolf, een ambtenaar en politicoloog. Haar eerste boek, The Voyage Out, kwam uit in 1915. Ze publiceerde romans en essays, en had zowel bij de literaire kritiek als het grote publiek succes. Veel van haar werk gaf ze zelf uit via de uitgeverij Hogarth Press. Op 28 maart 1941 pleegde Woolf zelfmoord door haar zakken te vullen met stenen, en zich te verdrinken in de rivier de Ouse nabij haar huis in Rodmell (Sussex).
Uit: A room of one’s own
“But, you may say, we asked you to speak about women and fiction—what, has that got to do with a room of one’s own? I will try to explain. When you asked me to speak about women and fiction I sat down on the banks of a river and began to wonder what the words meant. They might mean simply a few remarks about Fanny Burney; a few more about Jane Austen; a tribute to the Brontës and a sketch of Haworth Parsonage under snow; some witticisms if possible about Miss Mitford; a respectful allusion to George Eliot; a reference to Mrs Gaskell and one would have done. But at second sight the words seemed not so simple. The title women and fiction might mean, and you may have meant it to mean, women and what they are like, or it might mean women and the fiction that they write; or it might mean women and the fiction that is written about them, or it might mean that somehow all three are inextricably mixed together and you want me to consider them in that light. But when I began to consider the subject in this last way, which seemed the most interesting, I soon saw that it had one fatal drawback. I should never be able to come to a conclusion. I should never be able to fulfil what is, I understand, the first duty of a lecturer to hand you after an hour’s discourse a nugget of pure truth to wrap up between the pages of your notebooks and keep on the mantelpiece for ever.”
Virginia Woolf (25 januari 1882 – 28 maart 1941)
De Nederlandse schrijfster Renate Dorrestein werd geboren in Amsterdam op 25 januari 1954. Als romancier debuteerde Dorrestein in 1983 met Buitenstaanders, daarvoor was ze al bekend van haar columns in onder andere Opzij. In 1993 ontving ze de Annie Romeinprijs voor haar hele werk. Verder kreeg ze voor Een sterke man een nominatie voor de Libris Literatuurprijs, en een nominatie voor de Publieksprijs voor Een hart van steen. In 2002 werd Zonder genade genomineerd voor de AKO Literatuur Prijs. Ook kreeg ze twee internationale nominaties. In 1997 schreef ze op uitnodiging van de CPNB het Boekenweekgeschenk onder de titel Want dit is mijn lichaam.
Uit: Een hart van steen
“We waren al met z’n vieren toen Ida werd geboren, in een ongewoon koude zomernacht. Dankzij de bijna volle maan was het om twee uur nog zo licht dat we de sproeten op elkaars neus konden tellen. We waren vastbesloten wakker te blijven totdat we de eerste kreet van de nieuwe baby hadden gehoord.
We hadden chips en cola meegenomen naar onze slaapkamer op zolder en onze warmste flanellen p
yjama’s aangetrokken.
Ik had het me met een stapel kussens gemakkelijk gemaakt op Kesters bed. Om de tijd te doden lazen hij en ik samen een Batman-strip. Hij porde me zachtjes in mijn zij als ik de pagina moest omslaan. Onze zuster Billie zat op haar vaste plek voor de spiegel die naast de kleerkast hing en knipte met een nagelschaartje geconcentreerd de gespleten punten uit haar lange zwarte haren. En Carlos stond van opwinding rechtop in zijn ledikant te zingen, slaapdronken, zijn buikje bolde over zijn afgezakte slaapluier heen. We noemden hem Carlos omdat hij als baby als twee druppels water had geleken op die bonenstaak van Engeland, prins Charles.”
Renate Dorrestein (Amsterdam, 25 januari 1954)
De Engelse schrijver William Somerset Maugham werd geboren in Parijs op 25 januari 1874 en groeide op in Frankrijk. Na het overlijden van zijn ouders haalde zijn familie hem naar Kent en plaatste hem intern op de King’s School in Canterbury. In 1914, tijdens de Eerste Wereldoorlog, zette hij zich een periode praktisch in voor het Rode Kruis in Frankrijk. Als geheim agent voor de Britse Geheime Dienst werkte hij in Genève en in Petrograd, waar hij betrokken was bij pogingen de uitbraak van de Russische Revolutie tegen te houden. Later schreef hij over deze ervaringen verschillende verhalen. Maugham trouwde met zijn maîtresse, de in die tijd bekende binnenhuisarchitecte Maud Gwendolen Syrie Barnardo. Het grootste deel van hun huwelijk bleven William en Syrië echter apart wonen. Sommigen menen dat Maugham wellicht homoseksueel was, maar daar niet voor wilde uitkomen uit angst voor wat collega-auteur Oscar Wilde was overkomen (gevangenschap). Zeker is dat Maugham vanwege die gebeurtenissen angstvallig vermeed het thema homoseksualiteit in zijn stukken te verwerken. Een complicerende factor in zijn huwelijk was mogelijk zijn vriendschap met de jonge en extraverte Amerikaan Gerald Haxton. Tijdens Maughams vele reizen die hij vanaf 1914 ondernam was hij vaak in gezelschap van zijn kompaan. Tot diens dood in 1944 zouden ze samen blijven reizen. Na een turbulent huwelijk scheidden William en Syrie in 1928. In 1940 wachtte Maugham het verloop van de oorlog niet af en vluchtte vanuit Frankrijk per boot naar de Verenigde Staten, waar hij de oorlog rustig uitzat. In 1944 overleed Gerald Haxton. Maugham keerde na de oorlog naar Frankrijk terug in gezelschap van Alan Searle. In 1946 riep hij de Somerset Maugham Award in het leven, een prijs die jonge schrijvers in staat stelde te reizen.
Uit: The Magician
“Arthur Burdon and Dr Porhoët walked in silence. They had lunched at a restaurant in the Boulevard Saint Michel, and were sauntering now in the gardens of the Luxembourg. Dr Porhoët walked with stooping shoulders, his hands behind him. He beheld the scene with the eyes of the many painters who have sought by means of the most charming garden in Paris to express their sense of beauty. The grass was scattered with the fallen leaves, but their wan decay little served to give a touch of nature to the artifice of all besides. The trees were neatly surrounded by bushes, and the bushes by trim beds of flowers. But the trees grew without abandonment, as though conscious of the decorative scheme they helped to form. It was autumn, and some were leafless already. Many of the flowers were withered. The formal garden reminded one of a light woman, no longer young, who sought, with faded finery, with powder and paint, to make a brave show of despair. It had those false, difficult smiles of uneasy gaiety, and the pitiful graces which attempt a fascination that the hurrying years have rendered vain.”
William Somerset Maugham (25 januari 1874 – 16 december 1965)
Robert Burns is de bekendste dichter die in het Schots (het Engels-schotse dialect, niet de Keltisch schotse taal) geschreven heeft. Zijn gedicht Auld Lang Syne wordt in Engelssprekende gebieden vaak gezongen bij de overgang naar het nieuwe jaar. Hij werd geboren op 25 januari 1759 in Alloway, Ayrshire, Schotland in een arme boerenfamilie. Zijn ouders zorgden ervoor dat hij een goede opleiding kreeg toen hij jong was. Hij begon met het schrijven van poëzie in 1783, en gebruikte een traditionele stijl en het Ayrshire dialect van het Schots. De gedichten werden lokaal goed ontvangen, en werden in 1786 onder de naam Poems, Chiefly in the Scottish dialect uitgegeven door een drukkerij in Kilmarnock. Hierdoor werd hij beroemd in Schotland en als gevolg hiervan bracht hij een aantal jaren door in Edinburgh. Maar zijn faam bracht verder geen geld met zich mee, en hij zag zich genoodzaakt terug te gaan naar de boerderij. Maar ook dat bleek niet winstgevend te zijn, en in 1789 ging hij voor de regering werken op de afdeling Douane en Heffingen.
Auld Lang Syne
(fragment)
Should auld acquaintance be forgot,
And never brought to mind?
Should auld acquaintance be forgot,
And auld lang syne!
Chorus.-For auld lang syne, my dear,
For auld lang syne.
We’ll tak a cup o’ kindness yet,
For auld lang syne.
And surely ye’ll be your pint stowp!
And surely I’ll be mine!
And we’ll tak a cup o’kindness yet,
For auld lang syne.
For auld, &c.
The Parting Kiss
Humid seal of soft affections,
Tenderest pledge of future bliss,
Dearest tie of young connections,
Love’s first snowdrop, virgin kiss!
Speaking silence, dumb confession,
Passion’s birth, and infant’s play,
Dove-like fondness, chaste concession,
Glowing dawn of future day!
Sorrowing joy, Adieu’s last action,
(Lingering lips must now disjoin),
What words can ever speak affection
So thrilling and sincere as thine!
Robert Burns (25 januari 1759 – 21 juli 1796)
Vladmir Semjonovitsj Vysotsky was een Russische zanger, acteur en dichter, immens populair in de voormalige Sovjet-Unie. Hij werd geboren op 25 januari 1938. Hij heeft meer dan 600 liederen geschreven over onderwerpen als alcoholisme, de oorlog, sport, het gekkenhuis, de ochtendgymnastiek, prostitutie, geruchten en politie. Een enkel nummer is uit de naam van een voorwerp geschreven, zoals de belevenissen van een microfoon of een oorlogsvliegtuig. Hij hoorde bij geen enkele vereniging en was derhalve officieel geen dichter en geen zanger. Zichzelf noemde hij een dichter die zijn gedichten met een gitaar opvoerde. Hij onderscheidde serieuze liederen en de zgn. “grapliederen”, die overigens vaak een moraal bevatten.
Das kotzt mich an
Zum Selbstmord lasse ich mich nicht verleiten,
vom Tod zu singen bin ich auch nicht scharf.
Zuwider sind mir jene Jammerzeiten,
wenn man malade ist, nicht saufen darf.
Zutraulichkeit erweckt nicht mein Vertrauen.
Von Zynikern im amtlichen Talar
laß ich mir ungern in die Karten schauen,
von Schnüfflern lesen meine Briefe gar.
Ich lasse mir nicht gern das Maul verschließen,
schweig nicht, wenn man im Satz mich unterbricht.
Nur ungern laß ich mich von vorn erschießen,
doch auch von hinten lieb ich so was nicht.
So wie ich Tratsch in allen Formen hasse,
empfind ich Ehrennadeln nur als Stich,
als kratz’ ein Messer über Glas, als lasse
ich streicheln mir das Fell gegen den Strich.
Da ich nicht satte Sicherheit begehre,
mag’s sein, daß meine Bremse mal versagt,
wenn man den wahren Sinn des Wortes »Ehre«
vergißt, verfälscht und zu beschmutzen wagt.
Für Demutstypen mit gebrochnen Flügeln
fühl ich zu Recht niemals Barmherzigkeit.
Gewaltlos ist Gewalt zwar nicht zu zügeln,
doch mir ist’s gleich … nur Christus tut mir leid.
Als miesen Feigling würde ich mich hassen,
ließe ich zu, daß man Unschuldige schlägt.
Von keinem möcht ich mich lobhudeln lassen,
der sonst auf Menschlichkeit zu spucken pflegt.
Der ewige Zirkus, wo wie Seifenblasen
Versprechen platzen, juble, wer da kann.
Große Veränderungen? – Nichts als Phrasen.
Das alles mag ich nicht, das kotzt mich an.
Vertaald door Martin Remane
Vladimir Semjonovitsj Vysotsky (25 januari 1938 – 25 juli 1980)
De Duitse schrijfster en dichteres Eva Zeller werd geboren op 25 januari 1923 in Eberswalde. Zij studeerde germanistiek en filosofie en woont tegenwoordig in Berlijn. Zij is voor haar werk meerdere keren bekroond. Zij is lid van de Deutsche Akademie für Sprache und Dichtung en de Akademie der Wissenschaften und der Literatur
unterwegs
in letzter Zeit
will ich abwärtsfließende
Rolltreppen hochlaufen
und wildfremde Leute
nach dem Weg fragen
Wenn mir das
nochmal passiert…
Unterwegs fällt es mir
siedend heiß auf die Seele
daß in meiner Wohnung
ein Kabel durchschmort
und ich sowieso
im falschen Zug sitze
Wo komme ich hin
Auf jedem Bahnsteig
hole ich mich ab
falle mir um den Hals
und sage: Schön
daß du da bist
ich dachte schon
du bist verloren-
gegangen.
Eva Zeller (Eberswalde, 25 januari 1923)
De Duitse dichter Daniel Caspar von Lohenstein werd geboren op 25 januari 1635 in Nimptsch, in Silezië. Hij was jurist, diplomaat en een van de belangrijkste dichters uit de Silezische Barok.
Denn lieben ist nichts mehr / als eine schifferey
Denn lieben ist nichts mehr / als eine schifferey /
Das schiff ist unser hertz / den seilen kommen bey
Die sinnverwirrungen. Das meer ist unser leben /
Die liebeswellen sind die angst / in der wir schweben /
Die segel / wo hinein bläst der begierden wind /
Ist der gedancken tuch. Verlangen / hoffnung sind
Die ancker. Der magnet ist schönheit. Unser strudel
Sind Bathseben. Der weun und überfluß die rudel.
Der stern / nach welchem man die steiffen seegel lenckt /
Ist ein benelckter mund. Der port / wohin man denckt /
Ist eine schöne Frau. Die ufer sind die brüste.
Die anfahrt ist ein kuß. Der zielzweck /süsse lüste.
Wird aber hier umwölckt / durch blinder brünste rauch /
Die sonne der vernunfft / so folgt der schiffbruch auch /
Der seelen untergang / und der verderb des leibes:
Denn beyde tödtet uns der lustbrauch eines weibes.
Daniel Caspar von Lohenstein (25 januari 1635 – 28 april 1683)
De Israëlische schrijver David Grossman werd geboren op 25 januari 1954 in Jeruzalem. Hij studeerde filosofie en theaterwetenschappen aan de universiteit aldaar. Hij schrijft romans, kinder- en jeugdboeken en uitte zich in verschillende boeken kritisch over de Palestijnse kwestie. Grossmann verlangde ook samen met andere schrijvers in augustus 2006 een onmiddellijk stoppen van de strijd in Libanon. Enkele dagen later, op 12 augustus 2006 werd zijn zoon Uri in Zuidlibanon gedood toen diens pantservoertuig door een raket werd getroffen.
Uit: Das Gedächtnis der Haut
„Auch wenn, wie es Rotem am Ende der Geschichte klar wird, ihr Text kein einziges Körnchen Wahrheit enthält, sich alles anders abgespielt hat und ihre Erzählung nichts als ein Haufen Illusionen, Irrtümer und Phantasmagorien enthält, dann macht das nichts. Denn dies ist nun ihr Platz geworden, in dieser Welt hat sie sich eingerichtet, dies ist ihr Heim. Geborgen hat sie sich bei ihrer Mutter nie gefühlt. Diese Geschichte ist nun ihr Refugium, ihr Heim. Und mit diesem Gefühl kann ich mich sehr gut identifizieren: je unerträglicher die Welt wird, je unentzifferbarer, je grausamer, je mehr ich von Informationen, die für mich völlig irrelevant sind, von Fakten und Gegebenheiten überflutet werde, gegen die ich mich nur sehr mühevoll wehren kann, für die ich so viel Energie aufwenden muß, um mich ihnen anzupassen, desto stärker wird für mich der Text, meine Erzählung, das Buch, an dem ich gerade schreibe zu meinem Heim, dies ist der wichtigste Ort für mich. Ein Ort, den ich nach zwei, drei Jahren Arbeit verlassen kann, wo ich die Menschen kenne, ihre Charaktere verstehe, eine Welt, deren Logik ich verstehe, dies ist mein Heim.“
David Grossman (Jeruzalem, 25 januari 1954)
De Italiaanse schrijver Alessandro Baricco werd geboren op 25 januari 1958 in Turijn. Hij studeerde fikosofie en muziekwetenschappen. Tien jaar lang werkte hij als muziek recensent voor Italiaanse dagbladen. In 1995 ontving hij de Franse literatuurprijs Prix Médicis (étranger). Hij doceert creatief schrijven en de door hem opgerichte Scuola Holden in Turijn. Werk o.a.: Oceano Mare (1993), Novecento (1994), City (2000)
Uit: Land van glas (1991)
“Een geopend boek betekent altijd aanwezigheid van een lafaard – je ogen gekluisterd aan die regels om je blik niet te laten stelen door de brandende wereld – de woorden die één voor één het geraas van de wereld door een ondoorzichtige trechter drukken zodat het in glazen vormpjes wordt gegoten die men boeken noemt – de geraffineerdste manier om je terug te trekken, dat is de waarheid. Een rotstreek. Maar wel: heel teder. Dat is belangrijk, en dat moet altijd worden onthouden, en overgeleverd, beetje bij beetje, van zieke op zieke, als een geheim, het geheim, zodat het nooit verloren gaat door iemands ontkenning of door iemands kracht, zodat het altijd zal overleven in het geheugen van tenminste één uitgeputte ziel, en daar zal klinken als een vonnis dat iedereen tot zwijgen kan brengen: lezen is een heel tedere rotstreek.”
Alessandro Baricco (Turijn, 25 januari 1958)