Gabriele Wohmann, Alexander Pope, Emile Verhaeren

In verband met een korte vakantie van Romenu zijn de postings even wat minder uitvoerig.

De Duitse schrijfster Gabriele Wohmann werd op 21 mei 1932 in Darmstadt geboren als Gabriele Guyot. Zie ook mijn blog van 21 mei 2007.

Uit: Schön und gut

“Keiner in der kleinen Familie hatte große Lust zum Auto-Ausflug an einem Schönwetter-Samstag Anfang Juni, Ziel Kloster St. Martin am See, nicht einmal Louis, das Oberhaupt. Aber er hielt viel davon, turnusmäßig dorthin zu fahren. Obwohl evangelisch, hatte er im St. Martin’s Kolleg seine letzten drei Schuljahre hinter sich gebracht und das sogar gern. Das wurde von den drei anderen regelmäßig bespöttelt: Wie konnte man Schule, und sei es die angenehmste, überhaupt gern haben? Louis war daran gewöhnt. Das Essen im Internat war katholisch, deshalb um vieles besser als im evangelischen beziehungsweise eher religionslosen Hardenberg-Internat, das er vorher besucht hatte und wohin es ihn als Erwachsenen nicht mehr zog. Die St. Martin’s Lehrer brachten ihn weiter. Louis, kein Mann für Männerfreundschaften, kein Schach-Skatrundentyp und keiner für Kegelabende, Stammtische, Louis nahm sogar an den St. Martin’s-Klassentreffen teil. Nicht jedes Jahr, prinzipiell jedoch schon.
Flora ließ, weil sie den Volvo nahmen, Louis ans Steuer. Sie hatte ein locker fallendes graues Gewand an, kaum Stoff über den dünnen Schultern, es hieß bei ihr Gefängniskleid. Sie lebte mit Louis und David, dessen Mutter früh gestorben war, als die erste Frau, mit der es nach ehelicher Dauer aussah, aber Louis und sie heirateten nicht. Sie hatten es nicht rechtzeitig, nicht früh genug erledigt, und nun schien ihnen der richtige Zeitpunkt entgangen zu sein; es sähe lächerlich aus, fand Flora, es wäre wie bei einem Menschen, der sich erst in der zweiten Lebenshälfte taufen lassen würde. Sie sagten nicht vor andern mein Mann, meine Frau, und David sagte nicht Mutter, sie benutzten die Vornamen. In der kleinen Stadt, zu der St. Martin gehörte, würde Flora holländisch einkaufen. Die deutsch-holländische Grenze verlief entlang dem Mittelstreifen der Hauptstraße. Sie würde Käse, ein paar Spezialitäten, Zigaretten und Genever kaufen, der auf der Rückfahrt herumgereicht würde – nur der chauffierende Louis setzte die Flasche nicht an den Mund; die Sachen waren nicht billiger als zu Haus, aber dort, vor allem herumliegende Gauloises-Packungen, genoß Flora die Anblickssentimentalität und ein internationales Flair.
Im Fond seufzten sich die Kinder, wie sie mit sechzehn immer noch hießen, gnädig durch den Nachmittag, bis zum Abzweig von der Autobahn. Von da an liebten alle vier die Strecke, vielleicht unter dem Einfluß von Flora, die irgendwann einmal gesagt hatte: Westwärts fahren ist das Beste. Der Westen war schon als Kind meine Lieblingsrichtung. Bei Bertha und Esmeralda räumten sie extra für mich um, und ich bekam ein Zimmer mit Westblick. Bei Bertha und Esmeralda, Floras Tanten und noch viel mehr geliebt als der Westen, war Flora vom siebten Lebensjahr an aufgewachsen. Dem Verschwinden ihrer Eltern mußte sie vom ersten Tag an nicht nachtrauern. Dort wars kühl, oft sogar eiskalt, hier aber warmes Behagen, fast überheizt: So veranschaulichte Flora ihr ausgewechseltes Lebensgefühl.”

Gabriele Wohmann (Darmstadt, 21 mei 1932)

De Engelse dichter Alexander Pope werd geboren in Londen op 21 mei 1688. Zie ook mijn blog van 21 mei 2007 en ook mijn blog van 22 mei 2006.

THE DYING CHRISTIAN TO HIS SOUL

VITAL spark of heav’nly flame!

Quit, O quit this mortal frame:

Trembling, hoping, ling’ring, flying,

O the pain, the bliss of dying!

Cease, fond Nature, cease thy strife,

And let me languish into life.

Hark! they whisper; angels say,

Sister Spirit, come away!

What is this absorbs me quite?

Steals my senses, shuts my sight,

Drowns my spirit, draws my breath?

Tell me, my soul, can this be death?

The world recedes; it disappears!

Heav’n opens my eyes! my ears

With sounds seraphic ring!

Lend, lend your wings! I mount! I fly!

O Grave! where is thy victory?

O Death! where is thy sting?

YOU know where you did despise

YOU know where you did despise

(Tother day) my little Eyes,

Little Legs, and little Thighs,

And some things, of little Size,

You know where.

You, tis true, have fine black eyes,

Taper legs, and tempting Thighs,

Yet what more than all we prize

Is a Thing of little Size,

You know where.

Alexander Pope (21 mei 1688 – 30 mei 1744)

De Vlaamse dichter Emile Verhaeren werd geboren in Sint Amands op 21 mei 1855. Zie ook mijn blog van 21 mei 2007 en ook mijn blog van 21 mei 2006.

Je hebt die avond zo fijn met mij gesproken

Je hebt die avond zo fijn met mij gesproken,

dat alle bloemen zich begonnen te tooien ;

Plots werden wij verliefd en zijn zij ontloken,

om hun petaaltjes in onze schoot te strooien.

Je sprak teder over toekomstige jaren,

die we zouden drinken als langbewaarde wijn ;

Hoe zouden wij het luiden van het lot ervaren ?

Hoe zouden wij beminnen, als wij ouder zijn ?

Je stem was als een omhelzing met zoete pijn,

toen jouw brandend hart me kalme schoonheid bood,

zodat ik als ik wou, zonder vrees in staat zou zijn

om de kronkelwegen te volgen naar de dood.

L’Escaut

Et celui-ci puissant, compact, pâle et vermeil,
Remue, en ses mains d’eau, du gel et du soleil ;
Et celui-là étale, entre ses rives brunes,
Un jardin sombre et clair pour les jeux de la lune ;

Et cet autre se jette à travers le désert,
Pour suspendre ses flots aux lèvres de la mer
Et tel autre, dont les lueurs percent les brumes
Et tout à coup s’allument,
Figure un Wahallah de verre et d’or,

Où des gnomes velus gardent les vieux trésors.
En Touraine, tel fleuve est un manteau de gloire.
Leurs noms ? L’Oural, l’Oder, le Nil, le Rhin, la Loire.
Gestes de Dieux, cris de héros, marche de Rois,
Vous les solennisez du bruit de vos exploits.

Leurs bords sont grands de votre orgueil ; des palais vastes
Y soulèvent jusques aux nuages leur faste.
Tous sont guerriers : des couronnes cruelles
S’y reflètent – tours, burgs, donjons et citadelles –
Dont les grands murs unis sont pareils aux linceuls.

Il n’est qu’un fleuve, un seul,
Qui mêle au déploiement de ses méandres
Mieux que de la grandeur et de la cruauté,
Et celui-là se voue au peuple – et aux cités
Où vit, travaille et se redresse encor, la Flandre !

Tu es doux ou rugueux, paisible ou arrogant,
Escaut des Nords – vagues pâles et verts rivages –
Route du vent et du soleil, cirque sauvage
Où se cabre l’étalon noir des ouragans,
Où l’hiver blanc s’accoude à des glaçons torpides,
Où l’été luit dans l’or des facettes rapides
Que remuaient les bras nerveux de tes courants.

T’ai-je adoré durant ma prime enfance !
Surtout alors qu’on me faisait défense
De manier
Voile ou rames de marinier,
Et de rôder parmi tes barques mal gardées.

Les plus belles idées
Qui réchauffent mon front,
Tu me les as données :
Ce qu’est l’espace immense et l’horizon profond,
Ce qu’est le temps et ses heures bien mesurées,
Au va-et-vient de tes marées,
Je l’ai appris par ta grandeur.

Mes yeux ont pu cueillir les fleurs trémières,
Des plus rouges lumières,
Dans les plaines de ta splendeur.
Tes brouillards roux et farouches furent les tentes
Où s’abrita la douleur haletante
Dont j’ai longtemps, pour ma gloire, souffert ;

Tes flots ont ameuté, de leurs rythmes, mes vers ;
Tu m’as pétri le corps, tu m’as exalté l’âme ;
Tes tempêtes, tes vents, tes courants forts, tes flammes,
Ont traversé comme un crible, ma chair ;
Tu m’as trempé, tel un acier qu’on forge,
Mon être est tien, et quand ma voix
Te nomme, un brusque et violent émoi
M’angoisse et me serre la gorge.

Escaut,
Sauvage et bel Escaut,
Tout l’incendie
De ma jeunesse endurante et brandie,
Tu l’as épanoui :
Aussi,
Le jour que m’abattra le sort,
C’est dans ton sol, c’est sur tes bords,
Qu’on cachera mon corps,
Pour te sentir, même à travers la mort, encor !

Au bord du quai

Et qu’importe d’où sont venus ceux qui s’en vont,
S’ils entendent toujours un cri profond
Au carrefour des doutes !
Mon corps est lourd, mon corps est las,
Je veux rester, je ne peux pas ;
L’âpre univers est un tissu de routes
Tramé de vent et de lumière ;
Mieux vaut partir, sans aboutir,
Que de s’asseoir, même vainqueur, le soir,
Devant son oeuvre coutumière,
Avec, en son coeur morne, une vie
Qui cesse de bondir au-delà de la vie.

Emile Verhaeren (21 mei 1855 – 27 november 1916)

Gerrit Achterberg, Annie M.G. Schmidt, Honoré de Balzac, Wolfgang Borchert, A.C. Cirino

In verband met een korte vakantie van Romenu zijn de postings even wat minder uitvoerig.

De Nederlandse dichter Gerrit Achterberg werd geboren in Nederlangbroek op 20 mei 1905. Zie ook mijn blog van 20 mei 2007 en ook mijn blog van 20 mei 2006.

Werkster

Zij kent de onderkant van kast en ledikant
ruwhouten planken en vergeten kieren,
want zij behoort al kruipend tot de dieren,
die voortbewegen op hun voet en hand.

Zij heeft zichzelve aan de vloer verpand,
om deze voor de voeten te versieren
van dichters, predikanten, kruidenieren,
want er is onderscheid van rang en stand.

God zal haar eenmaal op Zijn bodem vinden
gaande de gouden straten naar zijn troon,
al slaande met de stoffer op het blik.

Symbolen worden tot cymbalen in de
ure des doods – en zie, haar lot ten hoon,
zijn daar de dominee, de bakker en de frik.

Beumer & Co.

Hoeken met huisgeheimen
komen bloot.
De vloeren schamen zich dood.
De lamp hangt laag en groot,
want de tafel is weggenomen.

Zij, die naar boven komen,
breken blind kapot
wat was in slot, ontnomen
wordt elk ding aan zijn lot;
maar de liefde is uit God,
en God is liefde. Amen.

De deur die binnen was,
is buitendeur geworden.
Onder de hand der horde
sterft het glas.

De spiegel met eeuwig licht
zwicht langzaam voorover,
en doet de kamer dicht.
Er ligt spinrag over.

Waar divan en donker stonden,
is, hun geheim ten spot,
een vrouwenschoen gevonden;
maar de liefde is uit God.
En buiten zullen staan de honden.

HULSHORST

Hulshorst, als vergeten ijzer

is uw naam, binnen de dennen

en de bittere coniferen,

roest uw station;

waar de spoortrein naar het noorden

met een godverlaten knars

stilhoudt, niemand uitlaat

niemand inlaat, o minuten,

dat ik hoor het weinig waaien

als een oeroude legende

uit uw bossen: barse bende

rovers, rans en ruw

uit het witte veluwhart.

Gerrit Achterberg (20 mei 1905 – 17 januari 1962)
Met zijn vrouw

De Nederlandse schrijfster en dichteres Anna M G Schmidtwerd geboren inKapelle op 20 mei 1911. Zie ook mijn blog van 20 mei 2007 ook mijn blog van 20 mei 2006.

De koning gaat verhuizen

Kadoze, kaduize,
de koning gaat verhuizen.
Hij gaat om negen uur precies
met heel z’n gouden theeservies,
z’n vorken en z’n glazen
en al z’n duizend vazen
en met z’n vogel Trillepiep
verhuizen in de jiep.

Kadoze, kaduize,
de kooi met witte muizen!
De gouden troon, het gouden bad
en de satijnen keukenmat
de hemden en de jassen
en de spiraalmatrassen,
de vissen in de vissenkom,
de lepels in de Turkse trom.
De koning zelf gaat bovenop
en draagt de gouden kolenschop.

Kadoze, kaduize,
de koning gaat verhuizen.
Maar ach, die arme koningin…
o jee, die kan er niet meer in!
Wat hindert dat? Het hindert niets!
De koningin gaat op de fiets.

Zonder jou

De wereld is wonderlijk leeg zonder jou.
Er staat maar zo weinig meer in.
De hemel is aldoor zo hinderlijk blauw.
Waarom? Wat heeft het voor zin?
De merel zit zachtjes te zingen in ‘t groen.
Voor mij hoeft ie heus zo z’n best niet te doen.
De wereld kon vol van geluk zijn, maar nou:
leeg, zonder jou.

Dat zonder jou nog een lente bestaat
met ooievaars en met bloemen,
dat er een meidoorn in bruidstooi staat,
is zonder meer tactloos te noemen.
En wat is het nut van een lindenlaan,
als wij er samen niet langs kunnen gaan?
Langs alle heggetjes bloeit wilde roos
nutteloos, zinneloos.

Annie M.G. Schmidt(20 mei 1911 – 21 mei 1995)

De Franse schrijver Honoré de Balzac werd geboren in Tours op 20 mei 1799. Zie ook mijn blog van 20 mei 2007.

Uit: Illusions perdues

„Le papier, produit non moins merveilleux que l’impression à laquelle il sert de base, existait depuis longtemps en chine quand, par les filières souterraines du commerce, il parvint dans l’Asie-Mineure, où, vers l’an 750, selon quelques traditions, on faisait usage d’un papier de coton broyé et réduit en bouillie. La nécessité de remplacer le parchemin, dont le prix était excessif, fit trouver, par une imitation du papier bombycien (tel fut le nom du papier de coton en Orient), le papier de chiffon, les uns disent à Bâle, en 1170, par les Grecs réfugiés; les autres disent à Padoue, en 1301, par un Italien nommé Pax. Ainsi le papier se perfectionna lentement et obscurément; mais il est certain que déjà sous Charles VI on fabriquait à Paris la pâte des cartes à jouer. Lorsque les immortels Fust, Coster et Guttemberg eurent inventé LE LIVRE, des artisans, inconnus comme tant de grands artistes de cette époque, approprièrent la papeterie aux besoins de la typographie. Dans ce XVe siècle, si vigoureux et si naïf, les noms des différents formats de papier, de même que les noms donnés aux caractères, portèrent l’empreinte de la naïveté du temps. Ainsi le Raisin, le Jésus, le Colombier, le papier Pot, l’Écu, le Coquille, le Couronne, furent ainsi nommés de la grappe, de l’image de Notre-Seigneur, de la couronne, de l’écu, du pot, enfin du filigrane marqué au milieu de la feuille, comme plus tard, sous Napoléon, on y mit un aigle : d’où le papier dit grand-aigle. De même on appela les caractères Cicéro, Saint-Augustin, Gros-Canon, des livres de liturgie, des œuvres théologiques et des traités de Cicéron auxquels ces caractères furent d’abord employés. L’italique fut inventé par les Alde, à Venise : de là son nom. Avant l’invention du papier mécanique, dont la longueur est sans limites, les plus grands formats étaient le Grand-Jésus ou le Grand-Colombier; encore ce dernier ne servait-il guère que pour les atlas ou pour les gravures. En effet, les dimensions du papier d’impression étaient soumises à celles des marbres de la presse. Au moment où David parlait, l’existence du papier continu paraissait une chimère en France, quoique déjà Denis Robert d’Essone eût, vers 1799, inventé pour le fabriquer une machine que depuis Didot Saint-Léger essaya de perfectionner. Le papier vélin, inventé par Ambroise Didot, ne date que de 1780. Ce rapide aperçu démontre invinciblement que toute les grandes acquisitions de l’industrie et de l’intelligence se sont faites avec une excessive lenteur et par des agrégations inaperçues, absolument comme procède la Nature. Pour arriver à leur perfection, l’écriture, le langage peut-être!… ont eu les mêmes tâtonnements que la typographie et la papeterie.»

Honoré de Balzac (20 mei 1799 – 18 augustus 1850)

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 20 mei 2007

De Duitse schrijver Wolfgang Borchert werd geboren op 20 mei 1921 in Hamburg.

De Surinaamse schrijver A.C. Cirino werd geboren in Goede Hoop op 20 mei 1929.

Lorraine Hansberry, Kirsten Boie, Karel van het Reve, Ruskin Bond, Rahel Varnhagen, Fritz Rudolf Fries

In verband met een korte vakantie van Romenu zijn de postings even wat minder uitvoerig.

De Amerikaanse schrijfster Lorraine Hansberry werd geborenop 19 mei 1930 in Chigago. In het zuiden van die stad groeide zij op. De familie trok later naar een door blanken gedomineerde wijk waar zij haar eerste ervaringen opdeed met rascisme en discriminatie. Het was in dezelfde tijd dat haar ouders streden tegen de segregatie in de Amerikaanse maatschappij. De familie raakte in een juridische strijd na de verhuizing, maar het oordeel van de rechter viel uiteindelijk, in 1940, ten gunste van de Hansberry’s uit. Dee gebeurtenissen inspireerden Lorraine Hansberry om haar beroemdste toneelstuk A Raisin in the Sun te schrijven. Het was onmiddellijk een groot succes en het eerste stuk van een Afro-Amerikaanse schrijfster dat uitgvoerd werd op Broadway. Lorraine Hansberry stierf in 1965 op 34 jarige leeftijd aan kanker.

Uit: A Raisin in the Sun

Mama: Oh—So now it’s life. Money is life. Once upon a time freedom used to be life—now it’s money. I guess the world really do change . . .
Walter: No—it was always money, Mama. We just didn’t know about it.
Mama: No . . . something has changed. You something new, boy. In my time we was worried about not being lynched . . . You ain’t satisfied or proud of nothing we done. I mean that you had a home; that we kept you out of trouble till you was grown; that you don’t have to ride to work on the back of nobody’s streetcar—You my children—but how different we done become.

[…]

. Walter: You wouldn’t understand yet, son, but your daddy’s gonna make a transaction . . . a business transaction that’s going to change our lives. . . . That’s how come one day when you ‘bout seventeen years old I’ll come home . . . I’ll pull the car up on the driveway . . . just a plain black Chrysler, I think, with white walls—no—black tires . . . the gardener will be clipping away at the hedges and he’ll say, “Good evening, Mr. Younger.” And I’ll say, “Hello, Jefferson, how are you this evening?” And I’ll go inside and Ruth will come downstairs and meet me at the door and we’ll kiss each other and she’ll take my arm and we’ll go up to your room to see you sitting on the floor with the catalogues of all the great schools in America around you. . . . All the great schools in the world! And—and I’ll say, all right son—it’s your seventeenth birthday, what is it you’ve decided? . . . Just tell me, what it is you want to be—and you’ll be it. . . . Whatever you want to be—Yessir! You just name it, son . . . and I hand you the world!

Lorraine Hansberry (19 mei 1930 – 12 januari 1965)

De Duitse schrijfster Kirsten Boie werd geboren op 19 mei 1950 in Hamburg. Zij studeerde Duits en Engels en promoveerde in de literatuurwetenschap op Brecht. Tot 1983 werkte zij als docente op een gymnasium. Na de adoptie van een kind stopte zij met dit werk en begon zij me
t schrijven. In 1985 verscheen haar eerste boek „Paule ist ein Glücksgriff“, dat meteen een succes werd.

Uit: Alhambra

“Al-Andalus, April 1492
Das Erste, was Boston spürte, war die Wärme. Danach sah er, dass die Fliese nicht mehr in seinen Händen lag. Hatte er sie fallen lassen? Es hatte nicht geklirrt. Es war heller auf einmal.
Es war ja nicht so, dass er wirklich Zeit zum Nachdenken hatte, bevor er sah. Es waren ja nur Bruchteile von Sekunden, bevor er begriff und vor allem nicht begriff.
Die Gasse war verschwunden. Er stand, noch immer gebeugt wie über dem Karton vor dem Laden im Basar, auf einem weiß sandigen Weg, der aufwärts führte zwischen Zypressen und Pinien, breit genug, um der Sonne Zugang zu gewähren.
Das Erste, was er spürte, war Übelkeit. Als müsse er sich übergeben, während in seinem Kopf Gedanken durcheinanderwirbelten, Gefühle, alles war wirr, drehte sich.
Nein! Nein, nein!, dachte Boston und klammerte sich an dem Wort fest, das er als erstes aus dem Taumel in seinem Hirn zu fassen bekam. Nein, nein, nein!
Er taumelte an den Wegrand und unter die Bäume und übergab sich heftig. Nein, nein, nein.
Dann lag er auf dem Teppich aus Piniennadeln, während über ihm die lichten Zweige Sonnenstrahlen filterten. Er atmete schnell, heftig, sein Herz schlug, als versuche jeder Schlag den vor ihm noch zu überholen.
Pinien, dachte Boston. Ruhig werden. Ruhig werden. Pinien. Dies ist ein Wald.
Er zwang sich, seinen Blick wandern zu lassen. Durchscheinende Wipfel. Der Duft von Piniennadeln, fast Sommerduft. Es wird besser, dachte Boston
Nur nicht wieder dieses Schwirren im Kopf. Es ist ja alles in Ordnung. Dies ist ein Wald, ich liege auf dem Boden, ich kann alles sehen und verstehen. Nicht wieder dieses Schwirren im Kopf.
Er atmete langsamer. Dies ist ein Wald. Aber eben noch war ich in einer Gasse.
Sein Herz galoppierte noch immer, sein Atem jagte, langsam atmen, langsam atmen, aber das Schwirren kam nicht wieder.
Irgendwo aus der Ferne hörte er Geräusche, als würde Metall auf Metall geschlagen. Eine Stimme, die etwas rief, weit entfernt. Den Schrei eines Esels.
Er ließ die Augen geschlossen und erlaubte seinen Gedanken zu tun, was sie wollten. Die Verwirrung kam nicht wieder. Er begriff, was an diesen Geräuschen so merkwürdig war: All das, was fehlte.
Kein Motorenlärm, dachte Boston und war gleichzeitig erstaunt und glücklich, dass er etwas begriffen hatte und es in seinen Gedanken formulieren konnte, dass sein Gehirn also wieder funktionierte, wahrnahm, verstand. Wie tief muss dieser Wald sein, dass man keinen Motorenlärm hört. Und trotzdem hängt in der Luft ein Schleier aus Geräuschen, Stimmen, ein Holpern und Klappern, unvertraut.
Gut. Er konnte wieder nachdenken, das war gut. Wenn er wieder er selbst war, konnte alles andere nicht mehr so schrecklich sein.
Boston öffnete die Augen. Die Sonne schien noch immer durch die Pinienwipfel.”

Kirsten Boie (Hamburg, 19 mei 1950)

De Nederlandse letterkundige, vertaler, essayist, schrijver en columnist Karel van het Reve werd geboren in Amsterdam op 19 mei 1921. Zie ook mijn blog van 19 mei 2007.

Uit Uren met Henk Broekhuis

“de nu volgende opinion is, schat ik, iets van honderdvijftig jaar oud: de beschrijving van een ding moet bepaalde eigenschappen met dat ding gemeen hebben.
Ik herinner me de eerste keer dat ik hem tegenkwam: onze leraar Nederlands legde ons uit dat iedere schrijver zijn eigen stijl heeft, en dat hoe eigenaardiger iemands persoonlijkheid, des te eigenaardiger zijn stijl.
Dat was hem nog niet helemaal, want die stijl is het product van de schrijver, en niet een beschrijving van de schrijver, maar het kwam toch in de buurt. Spoedig begon ik deze gemeenplaats in zuiverder vorm tegen te komen in dialogen als: ‘Dat is wel een verschrikkelijk ingewikkelde en onduidelijke tekst!’ Antwoord: ‘Ja maar die tekst gaat ook over een verschikkelijk ingewikkelde en onduidelijke zaak! Dus dat spreekt! Dus je begrijpt! Dus vandaar! Dus dat moet wel! Een ingewikkelde zaak kun je alleen ingewikkeld beschrijven.’
Het schijnt dat reeds Spinoza tegen deze opvatting geprotesteerd heeft. Hij gebruikte daarbij als argument, dat een cirkel rond is, maar dat een beschrijving van een cirkel – de verzameling van alle punten in een vlak die evenver van een bepaald punt afliggen – helemaal niet rond hoeft te zijn. Een andere Nederlandse geleerde heeft er ergens op gewezen dat een goede beschrijving van erwtensoep niet groen hoeft te zijn, en dat je in de Noordzee verdrinken kunt, maar niet in een beschrijving van die Noordzee. Een uitstekend gelukt schilderij van een regenbui kan zo droog als gort zijn. De bekende Franse filosoof en publicist Julien Benda (1867-1956) heeft een aantal boeken tegen deze opvatting geschreven. Maar geholpen heeft het niet.”

Karel van het Reve (19 mei 1921 – 4 maart 1999)

De Indiase dichter en schrijver Ruskin Bond werd geboren op 19 mei 1934 in Kasauli. Zie ook mijn blog van 19 mei 2007.

Uit: Tea at the Dhaba

”The dhabawallah was now up. His dog, emboldened by his master’s presence, began to bark at us. The man lit a charcoal fire in a choolah, and put a kettle of water on to boil.

“Will you eat anything?” he asked conversationally in Hindi.

“No, just tea for us,” I said.

He placed two brass tumblers on a table.

“The milk hasn’t arrived,” he said. “You’re very early.”

“We’ll take the tea without milk,” said Daljit, “but give us lots of sugar.”

“Sugar is costly these days. But since you are school boys, and need more, you can help yourselves.”

“Oh, we are not school boys,” I said hurriedly.

“Not at all,” said Daljit.

“We are just tourists,” I added.

“We have to catch the early train at Dehra,” offered Daljit.

“There’s no train before ten o’clock,” said the puzzled dhabawallah.

“It is the ten o’clock train we are catching,” said Daljit smartly. “Do you think we will be down in time?”

“Oh yes, there’s plenty of time…”

The dhabawallah poured hot tea into the tumblers and placed the sugar bowl in front of us.

“At first I thought you were schoolboys,” he said with a laugh. “I thought you were running away.”

Daljit laughed a little nervously, I thought.

“What made you think that?” he asked.

“Oh, I’ve been here many years,” he said, gesturing towards the small clearing in which his little wooden stall stood, almost like a trading outpost in a wild country.

“Schoolboys always pass this way when they’re running away!”

“Do many run away?” I asked.

“Not many. Just two or three every year. They get as far as the railway station in Dehra and there they’re caught!”

“It is silly of them to get caught,” said Daljit.

“Are they always caught?” I asked.

“Always! I give them a glass of tea on their way down, and I give them a glass of tea on their way up, when they are returning with their teachers.”

“Well, you will not see us again,” said Daljit, ignoring the warning look that I gave him.

“Ah, but you aren’t schoolboys!” said the shopkeeper, beaming at us. “And you aren’t running away!”

We paid for our tea and hurried on down the path. The parrots flew over again, screeching loudly, and settled in a lichee tree. The sun was warmer now, and as the altitude decreased, the temperature and humidity rose, and we could almost smell the heat of the plains rising to meet us.

The hills leveled out into rolling country, patterned with fields. Rice had been planted out, and the sugarcane was waist-high”.

Ruskin Bond (Kasauli, 19 mei 1934)

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 19 mei 2007.

De Duitse schrijfster Rahel Varnhagen werd geboren op 19 mei 1771 in Berlijn.

De Duitse schrijver Fritz Rudolf Fries werd geboren op 19 mei 1935 in Bilbao als zoon van een Duitse koopman.

François Nourissier, W.G. Sebald, Ernst Wiechert, Omar Khayyam, Bertrand Russell , John Wilson

In verband met een korte vakantie van Romenu zijn de postings even wat minder uitvoerig.

De Franse schrijver François Nourissier werd geboren op 18 mei 1927 in Parijs. Hij werkte als secretaris-generaal bij Éditions Denoël (1952-1955), uitgever van “La Parisienne” (1955-1958), en als adviseur van uitgeverij Éditions Grasset (1958-1996). In 1970 won hij de Prix Femina voor zijn boek La crève. In 1977 werd hij in de Académie Goncourt gekozen. Van 1996 tot 2002 was hij er de president van. In 2002 ontving hij de Prix mondial Cino Del Duca.

Uit: Le bar de l’escadrille

“A l’aéroport, comme il faisait la queue pour enregistrer sa valise, un chariot à bagages vint grincer dans ses pieds et une voix cria: «C’est vous Fornerod?» Il ôta ses lunettes noires et à contre-jour reconnut Rigault, d’autant plus pâle et malsain que l’accompagnait une naïade couleur d’Indien, autour de laquelle bâillait très peu de tissu. «Mais oui c’est lui!» Rigault paraissait stupéfait que Fornerod pût faire la queue, un sac à ses pieds, par quarante degrés. Accablé, Jos ne reprit vie qu’en pensant aux seins de l’Indienne qu’il pourrait peut-être contempler, d’un regard coulé à sa droite ou à sa gauche, jusqu’à Paris.

L’avion fit escale à Lyon et se posa à Roissy vers huit heures. Rigault avait arraché à Jos un rendez-vous pour le déjeuner du lendemain. Il n’avait pas voulu parler devant sa compagne. Tout le temps du vol il avait fait bonne figure. Peine perdue: toutes les fois qu’il se penchait au-dessus d’elle Rigault recouvrait le parfum de bon pain de la jeune femme de son odeur aigre et défaite.

Rue de Seine, Jos n’ouvrit que deux fenêtres, sur le jardin, et se versa du whisky tiède. Il trouva des biscottes, un pot de confiture et renonça à sortir pour dîner. Assis dans le canapé, aussi immobile que l’après-midi dans la voiture qui le menait à l’avion, il attendit que l’alcool accélérât ses pensées. Des pensées? Des effilochures de souvenirs ou d’angoisses. Il en fut enveloppé deux ou trois heures encore et il alla se coucher, assommé par le soleil du matin, le voyage et l’alcool que, méthodiquement, il avait continué de boire.

Jos contemplait Rigault: bajoues livides des gros mangeurs d’hydrates de carbone. Sans doute ne fumait-il plus depuis quelques mois et croquait-il des sucres dans ses moments de désarroi. Désarroi: c’est le mot moite, béant, dont il usa, à peine assis, comme s’il expliquait tout et justifiait à lui seul leur déjeuner. Heureusement Rupert ne fermait qu’en août le restaurant; il avait retenu pour Jos sa table préférée, la ronde, avec une banquette circulaire et la lampe suspendue très bas. On se serait cru dans une Weinstube munichoise. Rigault émergeait d’un long tunnel. «Long tunnel», «émerger», comme «désarroi», paraissaient l’apaiser. Il avait préparé les mots susceptibles de lui faire du bien. «Tous ces mois, répétait-il, tous ces mois…» Jos se dit qu’en effet il était resté longtemps sans nouvelles de Rigault et qu’il n’avait pas pensé à s’en inquiéter. Derrière les milliers de livres publiés depuis la première «rentrée», rue de la Harpe, combien y avait-il d’auteurs? Plusieurs centaines. Une cinquantaine d’habitués, de gens à succès et de raseurs fréquentaient assidûment la Maison. Les autres allaient et venaient. Certains s’étaient évanouis à jamais. Et si, par hasard, un soir à Bordeaux ou à Montréal Jos en rencontrait un, qu’il connaissait à peine (le nom, le titre, l’année: tout s’était effacé), quelle amertume sur ce visage incertain, vieilli, qui ne lui disait plus rien. D’autres réapparaissaient après dix ans de silence, un manuscrit sous le bras et des illusions plein la tête, familiers, terriblement à côté. Le secret, devant cette rivière qui coulait, d’offrir de la sollicitude à tous ses poissons! Il arrivait à Jos de penser: «Tiens, Untel, on ne le voit plus. Travaille-t-il? Je vais lui écrire un mot.» Les mois passaient (Jos n’avait pas écrit le mot), et Untel refaisait surface, aux trois quarts pourri par son cancer, méconnaissable. Quand ce n’était pas l’annonce nécrologique du Monde ou, la devançant de vingt-quatre heures, la petite phrase sèche que Brutiger lançait en passant sa tête par la porte de l’Alcôve.

François Nourissier (Parijs, 18 mei 1927)

De Duitse schrijver W.G. (Winfried Georg Maximilian) Sebald werd geboren in Wertach (Allgäu) op 18 mei 1944. Zie ook mijn blog van 18 mei 2007.

Uit: Campo Santo,

“Im September vergangenen Jahres, während eines zweiwöchigen Ferienaufenthalts auf der Insel Korsika, bin ich einmal mit einem blauen Linienbus die Westküste hinab nach Ajaccio gefahren, um mich in dieser Stadt, von der ich nichts wußte, außer daß der Kaiser Napoleon in ihr auf die Welt gekommen ist, ein wenig umzusehen. Es war ein schöner, strahlender Tag, die Zweige der Palmen auf der Place Maréchal-Foch bewegten sich leicht in einer vom Meer hereinkommenden Brise, im Hafen lag wie ein großer Eisberg ein schneeweißes Kreuzfahrerschiff, und ich wanderte in dem Gefühl, daß ich frei sei und ledig, in den Gassen herum, betrat hier und da einen der dunklen, stollenartigen Hauseingänge, las mit einer gewissen Andacht die Namen der fremden Bewohner auf den blechernen Briefkästen und versuchte mir vorzustellen, wie es wohl wäre, wenn ich in einer dieser steinernen Burgen wohnte, bis an mein Lebensende mit nichts beschäftigt als dem Studium der vergangenen und der vergehenden Zeit. Weil aber keiner von uns wirklich still nur für sich sein kann und wir alle immer etwas mehr oder weniger Sinnvolles vorhaben müssen, wurde das in mir aufgetauchte Wunschbild von ein paar letzten, an keinerlei Verpflichtung gebundenen Jahren bald schon verdrängt von dem Bedürfnis, den Nachmittag irgendwie auszufüllen, und also fand ich mich, kaum daß ich wußte, wie, in der Eingangshalle des Musée Fesch mit Notizbuch und Bleistift und einem Billett in der Hand.
Joseph Fesch war, wie ich später in meinem alten Guide Bleu nachlas, der Sohn einer späten zweiten Ehe der Mutter Letizia Bonapartes mit einem in genuesischen Diensten stehenden Schweizer Offizier gewesen und somit ein Stiefonkel Napoleons. Zu Beginn seiner ekklesiastischen Karriere versah er ein unbedeutendes Kirchenamt in Ajaccio. Nachdem er aber von seinem Neffen zum Erzbischof von Lyon und Generalbevollmächtigten am Heiligen Stuhl ernannt worden war, entwickelte er sich zu einem der unersättlichsten Kunstsammler seiner Zeit, einer Zeit, in der der Markt im wahrsten Sinne des Wortes überflutet war mit Gemälden und Artefakten, die während der Revolution aus Kirchen, Klöstern und Schlössern geholt, den Emigrés abgenommen und bei der Plünderung der holländischen und italienischen Städte erbeutet wurden.”

W.G. Sebald (18 mei 1944 – 14 december 2001)

De Duitse dichter en schrijver Ernst Wiechert werd geboren op 18 mei 1887 in Kleinort bij Sensburg in Oostpruisen.(Tegenwoordig Polen). Zie ook mijn blog van 18 mei 2007.

Uit: Der Wald

“Die Nacht war sturmbewegt und warm. Schwere, dunkle Wolkenmassen jagten mit zerrissenen Rändern über den Himmel, schleppten feuchte Gewänder hinter sich her und griffen mit gierigen, lang gereckten Händen nach vorn; rafften einen Fetzen, der ihnen unter den Fingern zerrann oder tasteten haltlos ins Leere, wie jagende Menschen, die den Tod hinter sich haben und das Grauen.
Auf der Chaussee glänzten die Wasserlachen fahl und kalt, wenn das Mondlicht hastig und gedämpft hernieder fiel. Stand aber zwischen zwei Wolkenwänden die glänzende Scheibe für ein paar Atemzüge ruhig und strahlend in blauer Höhe, dann schimmerten wie ein Kirchenschiff Nähe und Ferne, die dampfende Frühlingsscholle, Wiesen und Gebüsch, bis zum hohen Walde am Ende der leuchtenden Welt.
Dann erschien jedes Mal auf der Chaussee, als springe er aus der Nacht heraus, der unruhige, zuckende Schatten des Wanderers, der mit dem Sturm nach Norden schritt, den Hut in der Hand und den klingenden Stock in der Faust. Und jedes Mal war es, als risse ihn das Bild des rastlosen Schattens eiliger vorwärts, den Wolken nach, die ihn überjagten, und dem Sturme nach, der in dem ersten Grün der Birken wühlte. Der Schrei der Wildgänse flog ihm voraus, in die unruhige, brausende Nacht, die aufglänzte und versank wie unter dem Licht von Scheinwerfern.
Das schlafende Dorf erschien lebendig, von hastendem, heimlichem Treiben erfüllt. Über die feuchten Strohdächer lief es wie von ausbrechender Glut und verlöschte, bis hier und dort ein First, ein schmaler Giebel aufflammte und plötzlich wieder wie in trüber Asche erstarb. Hinter den kleinen Fenstern zuckten Lichter auf wie hinter Vorhängen, verstohlen geöffnet und hastig zugezogen, irrten über die Wände und versanken wie über böser, heimlicher Tat, während der Wind wehklagend aufschrie und in jammervollen Tönen von Haus zu Haus lief, an Türen und Fenstern rüttelnd, als schreie jemand Hilfe suchend an den dunklen Hütten vorbei, weiter und weiter, das ganze Dorf entlang, bis die Wolken sich über den Mond stürzten und nur ein dunkles, böses Flüstern sich in der Ferne verlor.”

Ernst Wiechert (18 mei 1887 – 24 augustus 1950)

De Perzische dichter Omar Khayyám, of zoals zijn arabische naam luidt, al-Imâm Abu Hafs ‘Omar ebn Ebrâhim al-Khayyâmi, werd geboren op 18 mei 1048 te Nishapur.Zie ook mijn blog van 18 mei 2007 en ook mijn blog van 18 mei 2006.

Kwatrijnen

Het diepst geheim is voor Hem naakt en klaar.
Hij kent ’t geringste, en u tot op een haar.
Menschen kan men met huichelarij bedotten.
Voor Hem is alle zonde openbaar.

Hij zaait in ’t hart de heete netelpijn
Der liefde, en eischt dat ze uitgeroeid moet zijn.
O tegenspraak! Hij wil den beker kantlen
En toch daarbij verspillen niet den wijn.

Een steen, die diep in de aarde moet vernachten,
Wordt tot robijn na duizend jaren wachten.
O adeldom, gekocht met hartebloed,
O licht, geperst uit donker zelfbetrachten.

Voor al begeerten sloot ‘k harts deuren toe.
‘k Hoef niemand danken, geen dank maakt mij moe.
Tot U alleen strek ik de hand! – dies ben ik
Dat, wat ik ben; ons twee belangt slechts ’t hoe.

Vertaald door Willem de Mérode

Omar Khayyam (18 mei 1048 – 4 december 1131)

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 18 mei 2007

De Britse filosoof, logicus, wiskundige en politiek activist Bertrand Arthur William Russell werd geboren in Trellech (Monmouthshire), Wales, op 18 mei 1872.

De Schotse schrijver John Wilson werd geboren in Paisley op 18 mei 1785.

Peter Høeg, Lars Gustafsson, Henri Barbusse, Cor Bruijn, Virginie Loveling, Dorothy Richardson

In verband met een korte vakantie van Romenu zijn de postings even wat minder uitvoerig.

De Deense schrijver Peter Høeg werd geboren in Kopenhagen op 17 mei 1957. Zie ook mijn blog van 17 mei 2007.

Uit: Fräulein Smillas Gespür für Schnee (Vertaald door Peter Urban-Halle)

“Wir wohnen im Weißen Schnitt.
Auf einem Grundstück, das man der Wohnungsbaugesellschaft geschenkt hat, hat sie ein paar vorfabrizierte Schachteln aus weißem Beton aufeinandergestapelt, für die sie vom Verein zur Verschönerung der Hauptstadt eine Prämie erhalten hat.
Das Ganze, einschließlich Prämie, macht einen billigen und notdürftigen Eindruck; die Mieten allerdings haben nichts Kleinliches, sie sind so hoch, daß hier nur Leute wohnen können wie Juliane, für die der Staat aufkommt, oder wie der Mechaniker, der nehmen mußte, was er kriegen konnte, oder die eher marginalen Existenzen wie zum Beispiel ich.
Die Leute haben offenbar sehr gut begriffen, was Leukotomie ist. So ist der Spitzname für uns, die hier wohnen; das ist zwar verletzend, im großen und ganzen aber korrekt. Es gibt Gründe dafür, hier einzuziehen, und Gründe, hier auch wohnen zu bleiben. Mit der Zeit ist das Wasser für mich wichtig geworden. Der Weiße Schnitt liegt direkt am Kopenhagener Hafen. In diesem Winter konnte ich sehen, wie sich das Eis bildete. Der Frost setzte im November ein. Ich habe Respekt vor dem dänischen Winter. Die Kälte – nicht die meßbare, die auf dem Thermometer, sondern die erlebte – hängt mehr von der Windstärke und vom Feuchtigkeitsgrad der Luft ab als davon, wie kalt es ist. Ich habe in Dänemark mehr gefroren als je in Thule. Sobald die ersten klammen Regenschauer mir und dem November ein nasses Handtuch ins Gesicht peitschen, begegne ich ihnen mit pelzgefütterten Capucines, schwarzen Alpakaleggings, langem Schottenrock, Pullover und einem Cape aus schwarzem Goretex.
Dann fällt die Temperatur allmählich. Irgendwann hat die Meeresoberfläche minus 1,8 Grad Celsius, die ersten Kristalle bilden sich, eine kurzlebige Haut, die der Wind und die Wellen
zu frazil Eis zerschlagen, das zu dem seifigen Mus verknetet wird, das man Breieis, grease ice, nennt; es bildet allmählich freitreibende Platten, pancake ice, das dann an einem Sonntag in einer kalten Mittagsstunde zu einer zusammenhängenden Schicht gefriert.
Es wird kälter, und ich freue mich, denn ich weiß, daß der Frost jetzt zugelegt hat, das Eis bleibt liegen, und die Kristalle haben Brücken gebildet und das Salzwasser in Hohlräumen eingekapselt, die eine Struktur haben wie die Adern eines Baumes, durch die langsam die Flüssigkeit hindurchsickert; daran denkt kaum jemand, der zur Marineinsel Holmen hinüberschaut, es ist aber ein Argument für die Ansicht, daß Eis und Leben auf mehrfache Weise zusammenhängen.
Wenn ich auf die Knippelsbrücke komme, ist das Eis normalerweise das erste, wonach ich Ausschau halte. An diesem Tag im Dezember aber sehe ich etwas anderes. Ich sehe das Licht.”

Peter Høeg (Kopenhagen, 17 mei 1957)

De Zweedse dichter en schrijver Lars Gustafsson werd geboren in Västeras, op 17 mei 1936. Zie ook mijn blog van 17 mei 2007.

Uit: A Defence of Poetry (Vertaald door Susan W. Howard)

“Baudelaire often starts his poems as stories: “Autour de moi le rue hurlait” (“A une passante”). There is, as has often been observed, a very modern trend here, an influence from journalism, even from yellow journalism. We make acquaintance with a subject, who lets us share a part of its world and nothing else. Here no attempt is made to establish some sort of pseudo-third-person perspective. There is this poet and he is who he is. It is maybe this attitude which makes Baudelaire’s poems so immediately captivating. They don’t simulate an objectivity which they don’t have. We get to borrow the eyes and ears of an observer and we know that it is just this one person and nobody else. The street noise in the background and the buzzing sound of flies inside a swelling body of a dead cow surround us with its obtrusive, assonant, and still enchanting music.

This is one possible poetical solution. There are, thank God, other ones. Tomas Tranströmer’s quick, exact metaphors which like the flash of a camera, for a very short instance, illuminate a darkness. And then there are Rilke’s strange constructions, where quite often concepts which no human would think could have anything at all to do with one another all of a sudden produce startling connections: God becomes a tower and the angels become staircases, the lion mask of the antique fountain becomes a mouth which talks.

This brings us back to our main theme: What is supposed to be defended? And against what?What has to be defended is a way of communicating which is unique because it preserves the subjectivity of an experience in its subjectivity and still makes it accessible. In a world where almost all communication strives towards a third-person perspective this first-person perspective obviously becomes important simply because it is rare.

Sometimes one sees poetry represented as if it were in some sort of adverse position to rationality, technology, indeed, to all acts governed by reason. In a mixture of romantic and psychoanalytic inspiration, poetry is presented as representative of feeling, passion, subconscious impulses, as a sort of defensive bulwark against what is supposed to be sterile rationality. But this is of course nonsense. There are, as for example Hans Larsson showed already in his The Logic of Poetry very strong rational and logical elements in successful poetry. And when it comes to emotions, we find them everywhere, where there are human beings. The idea that emotions should have some special sort of sanctuary inside poetry is the consequence of an aesthetic which I used to call ‘toothpaste aesthetics’. The poet is perceived of as existing inside a tube containing passions and unstable emotional life. When you press on this tube, feelings are expressed and turn into poetical expression.

Whatever you might think about this model, whatever it leads to, it doesn’t lead to poetry.

In the arts, ambiguity always plays a very important role. The musical chord tells us where it belongs only when it appears in a series of chords; a green patch of colour on the canvas radically changes its appearance if it is placed close to a red patch. A seemingly unimportant utterance in the beginning of a novel might prove to contain the key for everything that follows. The hovering element, that which is still undecided, that which only afterwards can tell you where it wants to go, is the secret centre of the poem.

The truth about the world is not an end station. It is a process.

Lars Gustafsson (Västeras, 17 mei 1936)
Foto: Dan Hansson

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 17 mei 2007.

De Franse schrijver Henri Barbusse werd geboren op 17 mei 1873 in Asnières-sur-Seine.

De Nederlandse schrijver Cor Bruijn werd geboren in Wormerveer op 17 mei 1883.

De Vlaamse schrijfster Virginie Loveling werd geboren in Nevele op 17 mei 1836.

De Engelse schrijfster Dorothy Miller Richardson werd geboren op 17 mei 1873 in Abington, Oxfordshire.

Adrienne Rich, Jakob van Hoddis, Friedrich Rückert, Olaf J. de Landell, Paul Gellings, Lothar Baier, Juan Rulfo

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook mijn blog van 16 mei 2007.

In a Classroom

Talking of poetry, hauling the books
arm-full to the table where the heads
bend or gaze upward, listening, reading aloud,
talking of consonants, elision,
caught in the how, oblivious of why:
I look in your face, Jude,
neither frowning nor nodding,
opaque in the slant of dust-motes over the table:
a presence like a stone, if a stone were thinking
What I cannot say, is me. For that I came.

My Mouth Hovers Across Your Breasts

My mouth hovers across your breasts
in the short grey winter afternoon
in this bed we are delicate
and touch so hot with joy we amaze ourselves
tough and delicate we play rings
around each other our daytime candle burns
with its peculiar light and if the snow
begins to fall outside filling the branches
and if the night falls without announcement
there are the pleasures of winter
sudden, wild and delicate your fingers
exact my tongue exact at the same moment
stopping to laugh at a joke
my love hot on your scent on the cusp of winter

Adrienne Rich (Baltimore, 16 mei 1929)

De Duitse dichter Jakob van Hoddis (pseudoniem van Hans Davidsohn) werd geboren in Berlijn op 16 mei 1887. Zie ook mijn blog van 16 mei 2007.

Morgens

Ein starker Wind sprang empor.
Öffnet des eisernen Himmels blutende Tore.
Schlägt an die Türme.
Hellklingend laut geschmeidig über die eherne Ebene der Stadt.
Die Morgensonne rußig. Auf Dämmen donnern Züge.
Durch Wolken pflügen goldne Engelpflüge.
Starker Wind über der bleichen Stadt.
Dampfer und Kräne erwachen am schmutzig fließenden Strom.
Verdrossen klopfen die Glocken am verwitterten Dom.
Viele Weiber siehst du und Mädchen zur Arbeit gehn.
Im bleichen Licht. Wild von der Nacht. Ihre Röcke wehn.
Glieder zur Liebe geschaffen.
Hin zur Maschine und mürrischem Mühn.
Sieh in das zärtliche Licht.
In der Bäume zärtliches Grün.
Horch! Die Spatzen schrein.
Und draußen auf wilderen Feldern
singen Lerchen.

Jakob van Hoddis (16 mei 1887 – mei/juni ? 1942)

De Duitse dichter Johann Michael Friedrich Rückert werd geboren in Schweinfurt op 16 mei 1788. Zie ook mijn blog van 16 mei 2007.

Wo sonst ich im Frühlingswind

Wo sonst ich im Frühlingswind

Flocht Kränze mit dir, mein Kind,

Wie pflegt’ ich zu theilen? Sprich

Die Dorne für mich,

Die Rose für dich!

Ich theilte wol väterlich.

Und als du im Winterwind

Mir flogest hinweg, mein Kind,

Wie hast du getheilet? sprich!

Die Rose für dich,

Die Dorne für mich!

Du theiltest untöchterlich.

Nun flecht’ ich im Frühlingswind

Dir wieder den Kranz, mein Kind,

Wie soll ich nun theilen? Sprich!

Die Rose für dich!

Die kein Weh gethan auf Erden

Die kein Weh gethan auf Erden,

Muß nun leiden diese Wehn;

Daß sie dir erträglich werden,

Denke, daß sie auch vergehn.

Wenn das Leben überwindet,

Und sie blühet frisch und jung;

Dir und ihr wie bald verschwindet

Dieser Kämpf Erinnerung.

Aber wenn sie unterlieget

Dieser Noth und Todespein;

Wo sie dort als Engel flieget,

Wird es auch vergessen sein.

Friedrich Rückert (16 mei 1788 – 31 januari 1866)

De Nederlandse schrijver Olaf J. de Landell werd geboren in Cirebon op Java in Nederlands-Indië op 16 mei 1911. Zie ook mijn blog van 16 mei 2007.

Uit: Het Klooster van de Lichtgroene Paters

“Als ik nou doodga vlieg ik regelrecht naar God!” zei Rogier, op z’n rug drijvend.
“Ik geloof niet dat het netjes is,” betoogde Angelo vroom, “zo in je blote speelgoedwinkel voor de Opperste te verschijnen. Ik zal je eventueel een bosje riet meegeven.”
Doch Rogiers geloof ging veel dieper. “God vindt het enig me zonder kleren te zien,” zei hij. “Hij heeft de hele zaak zelf in elkaar gedraaid, moet je denken!”

Olaf J. de Landell (16 mei 1911 – 26 april 1989)

De Nederlandse dichter en vertaler Paul Johann Gellings werd geboren in Amsterdam op 16 mei 1953. Zie ook mijn blog van 16 mei 2007.

TERUGKEER

Daar ben je weer, Anne, voor altijd
terug op dat vredige Merwedeplein,
dat je tegelijk voor altijd verlaat
op weg naar een onontkoombare trein.

Je staat daar zo trots en verstandig
en bijna vergevingsgezind,
geflankeerd door bosschages,
niet jong meer en toch nog een kind.

De Wolkenkrabber strijkt ‘s morgens

met zijn schaduw over je hoofd,
en later glanst weer dat lachje
om alles wat ze je hadden beloofd:

een huis om te dromen en een leven
vol boeken, reizen en hartstocht,
een wereld waarin de mensheid
haar ziel nooit meer verkocht.

In brons kijk je nu met de ogen
van die andere wereld op ons uit.
Welkom terug, Anne, op het plein
waar je woonde in Amsterdam-Zuid

MERWEDEPLEIN

Delta met baaitje, nauwelijks vloed

in het groen waarvan het geruis

de stad overstemt. Laatste

rustplaats zonder gedenksteen.

In deze rust tuimelt geen kind van

het klimrek. Gevels blijven hier

maskers, geven geen troost.

Alleen kronkelen takken omhoog

als armen. Of rails, op een dag

in de lucht gevlogen.

Behalve het silhouet van twaalf

etages, de Wolkenkrabber, als

rots uit de bodem geperst. Of

een fabriek, op leven gestookt.

Paul Gellings (Amsterdam, 16 mei 1953)

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 16 mei 2007.

De Duitse schrijver, vertaler en essayist Lothar Baier werd geboren in Karlsruhe op 16 mei 1942.

De Mexicaanse schrijver Juan Rulfo werd geboren op 16 mei 1917 in Sayula.

Arthur Schnitzler, Albert Verwey, Judith Hermann, Max Frisch, Peter Shaffer, Raymond Federman, W. Bronzwaer, Mikhail Bulgakov, Lyman Frank Baum

De Oostenrijkse schrijver en arts Arthur Schnitzler werd geboren in Wenen op 15 mei. Zie ook mijn blog van 15 mei 2007.

Uit: Traumnovelle

“Vierundzwanzig braune Sklaven ruderten die prächtige Galeere, die den Prinzen Amgiad zu dem Palast des Kalifen bringen sollte. Der Prinz aber, in seinen Purpurmantel gehüllt, lag allein auf dem Verdeck unter dem dunkelblauen, sternbesäten Nachthimmel, und sein Blick –”

Bis hierher hatte die Kleine laut gelesen, jetzt, beinahe plötzlich, fielen ihr die Augen zu. Die Eltern sahen einander lächelnd an, Fridolin beugte sich zu ihr nieder, küßte sie auf das blonde Haar und klappte das Buch zu, das auf dem noch nicht abgeräumten Tische lag. Das Kind sah auf wie ertappt.

“Neun Uhr,” sagte der Vater, “es ist Zeit, schlafen zu gehen.” Und da sich nun auch Albertine zu dem Kind herabgebeugt hatte, trafen sich die Hände der Eltern auf der geliebten Stirn, und mit zärtlichem Lächeln, das nun nicht mehr dem Kind allein galt, begegneten sich ihre Blicke. Das Fräulein trat ein, mahnte die Kleine, den Eltern Gute-Nacht zu sagen, gehorsam erhob sie sich, reichte Vater und Mutter die Lippen zum Kuß und ließ sich von dem Fräulein ruhig aus dem Zimmer führen. Fridolin und Albertine aber, nun allein geblieben unter dem rötlichen Schein der Hängelampe, hatten es mit einem Mal eilig, ihre vor dem Abendessen begonnene Unterhaltung über die Erlebnisse auf der gestrigen Redoute wieder aufzunehmen.

Es war in diesem Jahre ihr erstes Ballfest gewesen, an dem sie gerade noch vor Karnevalschluß teilzunehmen sich entschlossen hatten. Was Fridolin betraf, so war er gleich beim Eintritt in den Saal wie ein mit Ungeduld erwarteter Freund von zwei roten Dominos begrüßt worden, über deren Person er sich nicht klar zu werden vermochte, obzwar sie über allerlei Geschichten aus seiner Studenten- und Spitalzeit auffallend genauen Bescheid wußten. Aus der Loge, in die sie mit verheißungsvoller Freundlichkeit geladen, hatten sie sich mit dem Versprechen entfernt, sehr bald, und zwar unmaskiert, zurückzukommen, waren aber so lange fortgeblieben, daß er, ungeduldig geworden, vorzog, sich ins Parterre zu begeben, wo er den beiden fragwürdigen Erscheinungen wieder zu begegnen hoffte. So angestrengt er auch umherspähte, nirgends vermochte er sie zu erblicken, statt ihrer aber hing sich unversehens ein anderes weibliches Wesen in seinen Arm; seine Gattin, die sich eben brüsk einem Unbekannten entzogen, dessen melancholisch-blasiertes Wesen und fremdländischer, anscheinend polnischer Akzent sie anfangs bestrickt, der sie aber plötzlich durch ein unerwartet hingeworfenes häßlich-freches Wort verletzt, ja erschreckt hatte.”

Arthur Schnitzler (15 mei 1862 – 21 oktober 1931)

De Nederlandse dichter, essayist en letterkundige Albert Verwey werd geboren in Amsterdam op 15 mei 1865.Zie ook mijn blog van 15 mei 2006 en ook mijn blog van 15 mei 2007.

Begeerte

Zoolang mijn leven

Luistert en fluistert,

Mijn voet niet kluistert

De donkre zoô,

Zal ik van droomen

Het web wel weven:

Wind, water en boomen

En rozen, wit en roô.

Zoolang mijn adem

Beweegt en warm is,

Mijn hart niet arm is

Aan bloed dat kleurt,

Zij mij de wereld

Die ik omvadem

De aardsche die dauw-ompereld

Altijd uit nacht zich beurt.

Zoolang mijn oogen

Lachen en schreien,

Zoolang ik de zijen

Huiden bemin,

Zoolang geur en donzen

Warmte en bewogen

Harten die bonzen

Heerschen op mijn bedwelmden zin, –

Zoolang begeeren

Niet zal verlaten

De kronkelstraten

Van aar en spier,

Zal ik van aarde

Noch droom ontberen

De eens geopenbaarde

Schoonheid, die ik vier.

Onrust

Dichter die uw laatste vragen

Stellen zult wanneer gij sterft,

Antwoord zonder zelfbehagen

Welk een leed uw geest doorkerft

Dat gij nooit tevree kunt zwijgen –

Of ge uit iedre schemering

Bleeke maan van angst ziet stijgen

Die uw mond tot klachten dwing’.

‘Bleeke maan niet, maar het weten

Dat mij, reizende in den nacht,

’s Morgens weer een ongeweten,

Grijs of kleurig, landschap wacht,

Maakt mij angstig niet, maar rustloos,

Daar mijn droom vooruit wou zien

En nu raadselblind en lustloos

Mat wordt van ’t herhaald misschien.

De ochtend komt: de klare stralen

Leevren mij het ware beeld,

Eindlijk kan ik ademhalen

Heel den dag tot d’avond geelt.’

Het Sterrenbeeld

Het dal was donker en de weg was eng,

Hij wist dat uit de ruigten slangen loerden,

De hemel was een dunne en bleeke streep.

Hij was gedaald: nu steeg hij, slank en streng,

Alsof de steenen hem naarboven voerden,

Een knods van wingerd hield zijn vaste greep.

En toen het scheen alsof op hoogste rand

Zich oogen brandend in de zijne boorden,

Hij toeslaan wilde op ’t monster dat hem zocht,

Zag hij, zich neigend van de hemelwand

’t Gesternte slingren, dat zijn gulden koorden,

Een labyrinth van licht, rondom hem vlocht.

Albert Verwey (15 mei 1865 – 8 maart 1937)

De Duitse schrijfster Judith Hermann werd geboren op 15 mei 1970 in Berlijn-Tempelhof. Zie ook mijn blog van 15 mei 2007.

Uit: Sonja

“…Sonja war biegsam – im Kopf. Es ist schwierig zu erklären. Vielleicht daß sie mir jede Projektion erlaubte. Sie erlaubte mir jede mögliche Wunschvorstellung von ihrer Person, sei konnte eine Unbekannte sein, eine kleine Muse, jene Frau, der man einmal auf der Straße begegnet und an die
man sich noch Jahre später mit dem Gefühl eines ungeheuren Versäumnisses erinnert. Sie konnte dumm sein und bieder, zynisch und klug. Sie konnte herrlich sein und schön, und es gab Augenblicke, da war sie ein Mädchen, blaß im braunen Mantel und wirklich unwichtig; ich glaube sie war so biegsam, weil sie eigentlich nichts war.”

Judith Hermann (Berlijn-Tempelhof, 15 mei 1970)

De Zwitserse schrijver en architect Max Frisch werd geboren in Zürich op 15 mei 1911. Zie ook mijn blog van 15 mei 2007.

Uit: Homo faber

“Ich habe mich schon oft gefragt, was die Leute eigentlich meinen, wenn sie von Erlebnis reden. Ich bin Techniker und gewohnt, die Dinge zu sehen, wie sie sind. Ich sehe alles, wovon sie reden, sehr genau; ich bin ja nicht blind. Ich sehe den Mond über der Wüste von Tamaulipas – klarer als je, mag sein, aber eine errechenbare Masse, die um unseren Planeten kreist, eine Sache der Gravitation, interessant, aber wieso ein Erlebnis? Ich sehe die gezackten Felsen, schwarz vor dem Schein des Mondes; sie sehen aus, mag sein, wie die gezackten Rücken von urweltlichen Tieren, aber ich weiß: Es sind Felsen, Gestein, wahrscheinlich vulkanisch, das müßte man nachsehen und feststellen. Wozu soll ich mich fürchten? Es gibt keine urweltlichen Tiere mehr. Wozu sollte ich sie mir einbilden? Ich sehe auch keine versteinerten Engel, es tut mir leid; auch keine Dämonen, ich sehe, was ich sehe: die üblichen Formen der Erosion, dazu meinen langen Schatten auf dem Sand, aber keine Gespenster. Wozu weibisch werden?

Max Frisch (15 mei 1911 – 4 april 1991)

De Britse toneelschrijver Peter Shaffer werd geboren op 15 mei 1926 in Liverpool. Zie ook mijn blog van 15 mei 2007.

Uit: Amadeus

„SCENE 1

Vienna

[Darkness.
Savage whispers fill the theater. We can distinguish nothing at first from this snakelike hissing save the word Salieri! repeated here, there and everywhere around the theater. Also, the barely distinguishable word Assassin!

The whispers overlap and increase in volume, slashing the air with wicked intensity. Then the light grows Upstage to reveal the silhouettes of men and women dressed in the top hats and skirts of the early nineteenth century–CITIZENS OF VIENNA, all crowded together in the Light Box, and uttering their scandal. ]

WHISPERERS: Salieri! . . . Salieri! . . . Salieri!
[Upstage, in a wheelchair, with his back to us, sits an old man. We can just see, as the light grows w little brighter, the top of his head, encased in an old red cap, and perhaps the shawl wrapped around his shoulders. ]
Salieri! . . . Salieri! . . . Salieri!
[Two middle-aged gentlemen hurry in from either side, also wearing the long cloaks and tall hats of the period. These are the two VENTICELLI: purveyors of fact, rumor and gossip throughout the play. They speak rapidly–in this first appearance extremely rapidly–so that the scene has the air of a fast and dreadful overture. Sometimes they speak to each other, sometimes to us–but always with the urgency of men who have ever been first with the news.

VENTICELLO 1: I don’t believe it.

VENTICELLO 2: I don’t believe it.

V.1: I don’t believe it.

V.2: I don’t believe it.

WHISPERERS: Salieri!

V.1: They say.

V.2: I hear.

V.1: I hear.

V.2: They say.

V.1: & V.2: I don’t believe it!

WHISPERERS:Salieri!

V.1: The whole city is talking.

V.2: You hear it all over.

V.1: The cafes.

V.2: The Opera.

V.1: The Prater.

V.2: The gutter.

V.1: They say even Metternich repeats it.

V.2: They say even Beethoven, his old pupil.

V.1: But why now?

V.2: After so long?

V.1: Thirty-two years!

V.1: & v.2: I don’t believe it!

WHISPERERS: SALIERI!

V.1: They say he shouts it out all day!

V.2: I hear he cries it out all night!

V.1: Stays in his apartments.

V.2: Never goes out.

V.1: Not for a year now.

V.2: Longer. Longer.

V.1: Must be seventy.

V.2: Older. Older.

V.1: Antonio Salieri–

V.2: The famous musician–

Peter Shaffer (Liverpool 15, mei 1926)

De Amerikaanse dichter, schrijver, essayist, criticus, vertaler en literatuurwetenschapper Raymond Federman werd geboren in het Franse Montrouge op 15 mei 1928. Zie ook mijn blog van 15 mei 2007.

AMERICAN DREAM

every morning after breakfast

the family gathers in the garage

to mumble their daily quota

of admiration & veneration

to their two chevrolets

while on the television

an old wrinkled actor

out of work

pledges allegiance

to Budweiser

IN THE END

Some die heroically

on the battlefield

others defiantly

by jumping off a cliff

but many die

unexpectedly

in their sleep

without knowing it

while a great number

go in fear

and cowardliness

in hospital wards

very few depart

unashamedly

without resisting

but me I want to die

just like that

without enthusiasm

A LITTLE TRIP

Flying Mexican Airlines
I go loco
and bite my lips
and blast a stick
to boot the gong
as I blow the roof
while burning one
and hit the hay
to mow the grass
that puffs the dragon

Raymond Federman (Montrouge, 15 mei 1928)

De Nederlandse letterkundige, essayist en criticus W.J.M. Bronzwaer werd geboren op 15 mei 1936 in Heerleen. Daar bezocht hij het door de paters franciscanen geleide Bernardinus-College. In 1954 begon hij aan de studie Engels in Nijmegen. Tussen 1958 en 1962 was hij leraar Engels aan het R.K. Lyceum Onze Lieve Vrouw ter Eem in Amersfoort. In 1961 studeerde hij af met een een scriptie over Joseph Conrad. In 1962 werd hij wetenschappelijk medewerker aan het instituut Engels-Amerikaans van de Nijmeegse universiteit. Zijn eerste publicatie in boekvorm was de in 1969 verschenen essaybundel Vormen van imitatie. Tot 1968 schreef hij met grote regelmaat kritieken over Engelse en Amerikaanse literatuur in het dagblad De Tijd. In 1970 promoveerde hij op Tense in the Novel. In 1974 volgde zijn benoeming tot hoogleraar Algemene literatuurwetenschap aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen. Hij schreef o.a. over Vestdijk, Bordewijk en Koolhaas, nog vaker over Eliot, Hopkins, Thomas Mann en Rilke. Van de laatste heeft hij ook gedichten en proza vertaald. Zijn zeer grote kennis van de Nederlandse poëzie bleek uit zijn in 1993 verschenen Lessen in lyriek. De bloemlezing met vertalingen die hij maakte uit de poëzie van Gerald M. Hopkins (verschenen in 1984) was volgens kenners, vanwege de algemene inleiding en het commentaar bij de afzonderlijke gedichten, een hoogtepunt uit zijn oeuvre.

Uit: De gehoorzaamheid aan het tweede gebod. Over de essays van Frans Kellendonk

„Het strenge moralisme dat aan deze twee opstellen ten grondslag ligt, is wel bij uitstek de reden waarom De veren van de zwaan, dat de samenhang tussen de beide stukken zichtbaar maakte, zo’n indrukwekkend en tegelijk zo’n uit de toon vallend boek was. Indrukwekkend was het vanwege de ernst waarmee Kellendonk de grondslagen van zijn schrijverschap onderzocht, en niet minder vanwege de stilistische en retorische vorm waarin de boodschap was verpakt en dikwijls verhuld, achter felle polemische uitvallen en achter altijd waakzame, ook tegen zichzelf gerichte ironie. De ironie was het instrument waarmee de schrijver zijn moralisme behoedde tegen het gevaar van bemoeizucht, leerstelligheid of bekrompenheid. De ironie is echter niet bij machte te verhullen dat Kellendonks moralisme van fundamentele aard is. Dit moralisme is immers bepalend voor zijn schrijverschap en levert er de sterkste i
mpulsen aan. Het is zelfs fundamentalistisch in die zin, dat waar de kunstenaar in de beklaagdenbank staat, tegelijk de mens achter de kunstenaar er staat, want de menselijkheid van de kunst vormt de inzet van het geding. Onderworpen als hij is aan het tweede gebod, kan de mens immers de kunstenaar in zich niet anders dan als idolator zien. Aanklager en beschuldigde zijn één.

(…)

Frans Kellendonk (7 januari 1951 – 15 februari 1990)

(…)

In een wat vroeger confessioneel stuk, ‘Beeld en gelijkenis’ uit 1983, werkt Kellendonk het in deze gelijkstelling geïmpliceerde godsbeeld nader uit. God wordt hier letterlijk een kunstenaar genoemd, wiens maaksel de schepping is. Die kan echter niet als voltooid worden beschouwd; zij moet worden gezien als een voortdurend proces waarin het scheppen zich voltrekt en waarin de schepper zich dus pas constitueert. Op de vraag of hij ook werkelijk in zo’n godsbeeld gelooft, geeft Kellendonk geen positief of negatief antwoord. Met karakteristieke ironie ontloopt hij de vraag in anekdotes over zijn katholieke jeugd. Bij nader inzien blijken deze geenszins vrijblijvend, maar illustreren zij een schakel in de redenering“.

W.J.M. Bronzwaer (15 mei 1936 – 20 januari 1999)
Boekomslag (Geen portret beschikbaar)

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 15 mei 2007.

De Russische schrijver Mikhail Afanasjevitsj Bulgakov werd geboren op 15 mei 1891 in Kiev.

De Amerikaanse schrijver Lyman Frank Baum werd geboren in Chittenango op 15 mei 1856.

Dante Alighieri, Jo Gisekin, Eoin Colfer, Jens Sparschuh, Karl-Markus Gauß, Karin Struck, Gaby Hauptmann

De Italiaanse dichter Dante Alighieri werd tussen 14 mei en 13 juni 1265 (volgens hemzelf in de Divina Comedia in de Goede Week en in het teken van de Tweelingen) in Florence geboren. Zie ook mijn blog van 14 mei 2007.

ALS DE SCHOONHEID VAN JE AANBLIK MIJ VERBLIJDT

Als de schoonheid van je aanblik mij verblijdt,
krimpt elk verzet, o liefste, in mij ineen.
Als ik bij je ben, zucht ik: ‘O hart, strijd
voor wat je waard bent en vlucht dan heen!’

Voor mijn lijkbleek gezicht wordt alles zwart
en vallend zoek ik soelaas bij iedereen.
In de angstige roes die mij verwart
hoor ik: ‘Sterf, o sterf dan!’ van elke steen.

En wie mij ziet wanneer mij dit gebeurt,
is schuldig, als hij niet vol mededogen
laat zien hoe hij om mijn ontzetting treurt.

En ach, wie wordt niet tot in ’t hart bewogen
als hij, wanneer je om mij spot bespeurt
hoezeer de dood zich nestelt in mijn ogen.

VERVULD VAN LIEFDE ZIJN AL MIJN GEDACHTEN

Vervuld van liefde zijn al mijn gedachten,
ofschoon ze van elkaar totaal verschillen:
de ene verwijst naar haar dwaze grillen,
de andere doet mij naar haar gaven smachten,

de ene vervolgt mij met jammerklachten,
de andere doet mijn hart van hoop doortrillen,
terwijl ze allemaal hetzelfde willen:
mijn kwellingen genadevol verzachten.

Vandaar dat ik niet weet waar te beginnen,
noch zie in welke richting ik moet gaan,
zozeer bedwelmt de liefdesroes mijn zinnen.

ALLE MENSEN MET EEN LIEFDEVOL HART

Alle mensen met een liefdevol hart,
lees deze verzen zonder respijt
en geef me uw mening in openheid,
in naam van Amor, die ons verwart!

De nacht had al een derde van de tijd
aan de fonkelende sterren ontnomen,
toen Amor zich vertoonde in mijn dromen,
een dwangbeeld waar ik nu nog onder lijd.

Hij hield mijn hart verheugd in zijn handen
terwijl hij zich aan mijn liefste wijdde,
zodat de slaap haar leden overmande.

Hij wekte haar, waarna hij haar leidde
naar mijn hart, dat deemoedig brandde.
Toen hij wegging, zag ik dat hij schreide.

Dante Alighieri (14 mei/13 juni 1265 – 13/14 september 1321)

De Vlaamse dichteres Jo Gisekin (Leentje Vandemeulebroecke) werd geboren in Gent op 14 mei 1942. Zie ook mijn blog van 14 mei 2007.

Niemand hoeft het ooit te weten

Niemand hoeft het ooit te weten
dat liefde een wijd open plek is
een verdronken land bijna
met hunkerende vogels en
druppelend water

twee zielen als duiven op een tak
in een nachtelijk september
twee harten in struikgewas

één peluw
met het hoofd
van slechts die

en geen ander.

Poëtisch

Een vrouw
wordt opgevuld en leeggehaald

af en toe
kan ze ook poëtisch zijn
wanneer de kinderen
tussen vogels en vlinders
de laan zijn uitgestuurd

om in haar kookpan
een hartig
gedicht te bereiden

Jo Gisekin (Gent, 14 mei 1942)

De Ierse schrijver Eoin Colfer (zijn voornaam wordt uitgesproken als Owen) werd geboren in Wexford op 14 mei 1965. Zie ook mijn blog van 14 mei 2007.

Uit: Half Moon Investigations

“My name is Moon. Fletcher Mon. And I’m a private detective. In my twelve years on this spinning ball we call Earth, I’ve seen lots of things normal people never see. I’ve seen lunch boxes stripped of everything except fruit. I’ve seen counterfeit homework networks that operated in five counties, and I’ve seen truckloads taken from babies.

I thought I’d seen it all. I had paid so many visits to the gutter looking for lost valentines that I though nothing could shock me. After all, when you’ve come face-to-face with the dark side of the schoolyard, life doesn’t hold many surprises.

Or so I’d believed. I was wrong. Very wrong.”

Eoin Colfer (Wexford, 14 mei 1965)

De Duitse schrijver Jens Sparschuh werd geboren op 14 mei 1955 in Karl-Marx-Stadt en groeide op in Oost-Berlijn. Van 1973 tot 1978 studeerde hij filosofie en logica in Leningrad. Tot 1983 was hij wetenschappelijk medewerker aan de Humboldt-Universität, waar hij ook promoveerde. Sindsdien leeft hij als zelfstandig schrijver in Berlijn. Hij was geenageerd in de burgerrechtenbeweging in de DDr, voorafgaand aan de val van de muur. Sparschuh schrijft romans, essays, gedichten en hoorspelen.

Uit: Ich glaube, sie haben uns nicht gesucht

“Mein 9. November

Robert Karge, der Hörspielchef vom Saarländischen Rundfunk, war zu Besuch.

Im Frühjahr ’89 hatten wir zusammen ein Hörspiel über Immanuel Kant produziert, und nun, am Abend des 9. November, saßen wir in Pankow, vor beziehungsweise hinter dem Eisernen Vorhang aus Beton, jedenfalls in seinem Schatten – und konspirierten bei Rotwein und Tabak angelegentlich darüber, wie wir beim nächsten gemeinsamen Stück eventuell etwas unbürokratischer zusammenarbeiten könnten.

Unbürokratischer – im Klartext: Wir wollten das DDR-»Büro für Urheberrechte«, das ungebeten, per Zwangsumtausch, alle Westhonorare zum Umtauschkurs 1:1 in harte Ostmark umrubelte, austricksen. Wie, das wußten wir auch nicht so richtig. Heute weiß ich: Das war ein historischer Irrtum!

Kein Büro der Welt wäre mehr so generös, für eine Stunde Hörspiel im Westradio (ich habe es eigenhändig am Taschenrechner ausgerechnet!) den sagenhaften Gegenwert von S (in Worten: fünf) Jahren Miete in Ostb
erlin zu tauschen. Wie auch immer, es ging an jenem Abend um Kunst und Geld – Grund genug also für allerhöchste geistige Konzentration. Auch die immer lauter werdenden Hupgeräusche von der Straße konnten dem nichts anhaben.

Karge, der höfliche Westler, war zwar irritiert, fragte aber pietätvollerweise nicht weiter nach. Wahrscheinlich hielt er es für einen ganz besonderen Brauch der geheimnisvollen Ostdeutschen, nachts um i t dauerhupend um den Block zu rasen. Und so sehe ich uns sitzen: im Stile des deutschen Idealismus vergangener Jahrhunderte weitschweifende, aber vorsichtige Erwägungen darüber anstellend, wie wir eventuell die Mauer ein kleines bißchen durchlässiger machen könnten – während draußen die Welt ihre ganz und gar eigenen Wege ging und die Mauer einfach sang- und klanglos zu Staub zerfiel. Am nächsten Tag, so erzählte mir Karge später, rief ihn ganz aufgeregt seine Tante – tief, tief aus dem Westen – in seinem Westberliner Hotel an: Wo und wie er denn diese unglaubliche Nacht zugebracht hätte?

Karge erzählte es. – Unglaublich!

»Na ja«, resümierte sie, »dann kannst du nichts wissen. Ich jedenfalls hab alles miterlebt, live. Am Fernseher!« Recht hat die Tante! „

Jens Sparschuh (Karl-Marx-Stadt, 14 mei 1955)

De Oostenrijkse schrijver, essayist en uitgever Karl-Markus Gauß werd geboren op 14 mei 1954 in Salzburg. Daar studeerde hij ook geschiedenis en germanistiek. Zijn eerste essays verschenen in het Winer Tagebuch. Terugkerende thema’s zijn de toenadering aan verschillende zogenaamde nationale minderheden en etniciteiten, waarvan de meesten aan de lezers nauwelijks bekend zijn. Zijn reisreportages gaan over culturele ontmoetingen, de uitwisseling met intellectuelen en schrijvers, maar ook met heel „normale“ mensen op straat of in café’s. Men kan ze lezen als bijdragen tot de Europese ethnologie.

Uit: Zu früh, zu spät

„Vor einem halben Jahr ist Aleksandar Tisma gestorben, jetzt erhalte ich seine Tagebücher zur Lektüre. Mein Freund Dragan Velikic´, der serbische Autor, der es schafft, daß selbst ich in seiner Gegenwart kaum zu Wort komme, hat mir von ihnen vorgeschwärmt. Als Jüngling von achtzehn Jahren, der schreiben wollte, aber nicht recht wußte wie und worüber, hat Tisma mit seinem Tagebuch begonnen, das er erst 2001, als weltberühmter Autor, der seinem literarischen Werk gegenüber nahezu gleichgültig geworden war, beendete. 1200 Seiten umfaßt die serbische Ausgabe dieses Buchs der Selbstbezichtigung, dessen Autor sich nicht sorgte, der Nachwelt womöglich ein unsympathisches, mitunter abstoßendes Zeugnis seiner selbst zu hinterlassen. Mit kalter Leidenschaft seziert da ein Narziß, der nur in die düsteren Züge seines Selbstbilds verliebt war, über sechs Jahrzehnte sein Streben und Trachten, seine Eitelkeit und Scham, seine Gier nach Frauen, Anerkennung, literarischem Erfolg, die sich nur allmählich abmilderte und endlich in einem erschreckenden Gleichmut erlosch.

Die große Konfession erschüttert zweifach: durch die selbstverletzende Energie, mit der sich hier jemand den Prozeß macht, in dem er selbst als Ankläger, Angeklagter und Zeuge auftritt und keinen Verteidiger zuläßt; und durch die Entschiedenheit, mit der er sich dabei auf wenige Grundfragen seiner Existenz konzentriert und wichtige Facetten seines Lebens ebenso rigoros außer Betracht läßt wie politische Ereignisse der Epoche, die sein eigenes und das Leben von Millionen beeinflußten, gefährdeten, zerstörten. Tismas Frau soll über das autobiographische Riesenwerk einmal gesagt haben, es sei darin nicht einmal Platz für die kleinste Notiz gewesen,

die Geburt ihres gemeinsamen Sohnes zu würdigen oder immerhin festzuhalten. Doch hat Tisma in seinen Tagebüchern nicht nur von privatem Glück geschwiegen, sondern auch über historisches Unglück kaum ein Wort verloren.”

Karl-Markus Gauß (Salzburg,14 mei 1954)

De Duitse schrijfster Karin Struck werd geboren op 14 mei 1947 in Schlagtow. Zij stamde uit een boerenfamilie die in 1953 wegens de collectivering van de landbouw in de DDR naar de BRD vluchtte. Struck studeerde romanistiek, germanistiek en psychologie in Bochum, Bonn en Düsseldorf. Met haar in 1992 verschenen Ich sehe mein Kind im Traum ontpopte de schrijfster zich als tegenstandster van abortus. Diverse keren liepen discussies met haar op de Duitse televisie uit de hand. In 1996 bekeerde zij zich tot het katholieke geloof. In haar latere levensjaren lukte het haar niet meer uitgevers voor haar werk te vinden, maar zij bleven bijdragen leveren aan voornamelijk katholieke media.

Uit: Klassenliebe

„16. Mai 72. Ich arbeitete bei einer Gewerkschaftsschulung mit, als Mitglied eines »Teams« von zwei Studenten und zwei Gewerkschaftlern. Am ersten Tag der Wochenendschulung wollten wir mit den jungen Arbeitern über die Geschichte der Arbeiterbewegung diskutieren. Ein Student referierte. Danach saßen alle steif und starr und schwiegen. Nach dem Mittagessen gingen die Kollegen nach draußen einen Feldweg entlang (wir wohnten auf dem Land). An einer Wiese blieben alle stehen: zwei Bauern oder Arbeiter in blauen Kitteln waren dabei, zwei Bullen einzufangen. Dieses Schauspiel verfolgten alle mit großer Lust bestimmt eine halbe Stunde lang: die Bullen waren ziemlich wild. Und nachts kamen Jungen in das Mädchenzimmer, in dem ich mit drei jungen Arbeiterinnen schlief. Sie saßen sehnsüchtig auf den Hockern und sprachen mit den Mädchen, die schon im Bett lagen. Im Dunkeln. Alles natürlich heimlich. Kann man den Kapitalismus anfassen? Warum sollte alles so anonym sein, daß man nichts mehr anfassen kann, sinnlich wahrnehmen? Ist ein Krebs in der Brust nicht sinnlich wahrnehmbar? Die Ursache des Krebses schon nicht mehr sinnlich, anschaulich. Aber Theorie ist Anschauung und Denken, könnte es sein.“

Karin Struck (14 mei 1947 – 6 februari 2006)

De Duitse schrijfster Gaby Hauptmann werd geboren op 14 mei 1957 in Trossingen. Zij volgde een opleiding tot journaliste en werkte o.a. als redactrice bij Seefunk Radio Bodensee. Haar radioloopbaan vervolgde zij in Tübingen en Baden-Baden. Midden jaren negentig schreef Hauptmann een serie bestsellers rond het thema: strijd der sexen. Na het verschijnen van Suche impotenten Mann fürs Leben kreeg zij vanuit de vrouwenbeweging het verwijt dat zij de emancipatie had verraden. De storm ging als snel liggen. Haar boeken werden verfilmd en er zijn nu al meer dan 6 miljoen exemplaren van verkocht.

Uit: Ran an den Mann

„Eva beachtete ihn nicht, bis sie bemerkte, daß sein Blick sie abtastete. Da beachtete sie ihn noch weniger. Sie drehte sich auf ihrem Barhocker leicht weg und ihm damit den Rücken zu. So, jetzt konnte er weiterschauen. Aber das Gefühl blieb da und lenkte sie ab.

Sie hatte sich nach einem anstrengenden Tag ein Pils an der Bar des Maritim-Hotels gönnen wollen, ganz für sich allein, bevor sie sich zu Hause ihren Töchtern und dem unerledigten Haushalt stellen mußte. Sie brauchte das manchmal. Einfach ein paar Minuten für sich, fern von allem Trubel, jeder Form von Chaos und pubertären Ausbrüchen. Auf diese W
eise hatte sie ihre Nerven besser im Griff, ging nicht gleich hoch und konnte auch mal lächeln, statt immer gleich aus der Haut zu fahren.

Eva nahm noch einen Schluck aus ihrem Glas, und dabei blieb ihr Blick zunächst an der Flaschenbatterie hinter der Theke hängen und dann an den Augen, die sie im Spiegel anschauten. Sie starrte zurück. Es war ein unglaubliches Gefühl, einfach in ein Paar Augen zu schauen, die zu keinem Gesicht gehörten – zwei Whiskyflaschen verdeckten den Rest. Es waren schöne Augen. Dunkle Augen. Und sie bewegten sich nicht.

Langsam drehte sich Eva zu ihrem Barnachbarn. Jetzt hatte er auch ein Gesicht, und die Augen lächelten ihr aus nächster Nähe zu.

»Warum tun Sie das?« fragte sie.

»Was?« wollte er wissen.

Eva schwieg. Wenn er es nicht selbst wußte, was sollte sie dann dazu sagen?

Sie wollte sich wieder wegdrehen, und das schien er gespürt zu haben.

»Sie haben schöne Augen«, sagte er schnell.

Eva musterte das Gesicht zu den Augen jetzt etwas genauer.

Ein leichtes Lächeln zupfte an seinen Mundwinkeln, um die braunen Augen lagen kleine Fältchen, seine Gesichtszüge waren kantig, weich schienen nur die Haare, die leicht gewellt waren und in seine Stirn fielen.“

Gaby Hauptmann (Trossingen, 14 mei 1957)

Bruce Chatwin, Daphne du Maurier, Alphonse Daudet, Kathleen Jamie, Armistead Maupin, Reinhold Schneider, Adolf Muschg, Franz Michael Felder, Jacob Gottfried Haafner, Roch Carrier

De Engelse schrijver Bruce Chatwin werd op 13 mei 1940 in Sheffield geboren. Zie ook mijn blog van 13 mei 2007.

Uit: In Patagonia

„In my grandmother’s dining-room there was a glass-fronted cabinet and in the cabinet a piece of skin. It was a small piece only, but thick and leathery, with strands of coarse, reddish hair. It was stuck to a card with a rusty pin. On the card was some writing in faded black ink, but I was too young then to read.

‘What’s that?’

‘A piece of brontosaurus.’

My mother knew the names of two prehistoric animals, the brontosaurus and the mammoth. She knew it was not a mammoth. Mammoths came from Siberia.

The brontosaurus, I learned, was an animal that had drowned in the Flood, being too big for Noah to ship aboard the Ark. I pictured a shaggy lumbering creature with claws and fangs and a malicious green light in its eyes. Sometimes the brontosaurus would crash through the bedroom wall and wake me from my sleep.

This particular brontosaurus had lived in Patagonia, a country in South America, at the far end of the world. Thousands of years before, it had fallen into a glacier, travelled down a mountain in a prison of blue ice, and arrived in perfect condition at the bottom. Here my grandmother’s cousin, Charley Milward the Sailor, found it.

Charley Milward was captain of a merchant ship that sank at the entrance to the Strait of Magellan. He survived the wreck and settled nearby, at Punta Arenas, where he ran a ship-repairing yard. The Charley Milward of my imagination was a god among men–tall, silent and strong, with black mutton-chop whiskers and fierce blue eyes. He wore his sailor’s cap at an angle and the tops of his sea-boots turned down.

Directly he saw the brontosaurus poking out of the ice, he knew what to do. He had it jointed, salted, packed in barrels, and shipped to the Natural History Museum in South Kensington. I pictured blood and ice, flesh and salt, gangs of Indian workmen and lines of barrels along a shore–a work of giants and all to no purpose; the brontosaurus went rotten on its voyage through the tropics and arrived in London a putrefied mess; which was why you saw brontosaurus bones in the museum, but no skin.

Fortunately cousin Charley had posted a scrap to my grandmother.

My grandmother lived in a red-brick house set behind a screen of yellow-spattered laurels. It had tall chimneys, pointed gables and a garden of blood-coloured roses. Inside it smelled of church.

I do not remember much about my grandmother except her size. I would clamber over her wide bosom or watch, slyly, to see if she’d be able to rise from her chair. Above her hung paintings of Dutch burghers, their fat buttery faces nesting in white ruffs. On the mantelpiece were two Japanese homunculi with red and white ivory eyes that popped out on stalks. I would play with these, or with a German articulated monkey, but always I pestered her: ‘Please can I have the piece of brontosaurus.’

Bruce Chatwin (13 mei 1940 – 18 januari 1989)

De Britse schrijfster Daphne du Maurier werd geboren in Londen op 13 mei 1907
. Zie ook mijn blog van 13 mei 2007.

Uit: Jamaica Inn

„It was a cold grey day in late November, The weather had changed overnight when a backing wind brought a granite sky and a mizzling rain with it,and although it was now only a little after two o’clock in the afternoon the pallour of a winter evening seemed to have closed upon the hills, cloaking them in mist. It would be dark by four. The air was clammy cold, and for all the tightly closed windows It penetrated the interior of the coach. The leather seats damp to the hands, and there must have been a small crack in the roof, because now and again little drips of rain fell softly through, smudging the leather and leaving a dark blue stain like a splodge of ink. The Wind came in gusts, at times shaking the coach as it travelled round the bend of the road, and in the exposed places on the high ground it blew with such force that the whole body of the coach trembled and swayed, rocking between the high wheels like a drunken man.

The driver, muffled in a greatcoat to his ears, bent almost double in his seat; in a faint endeavour to gain shelter from his own shoulders, while the dispirited horses plodded sullenly to his command, too broken by the wind and the rain to feel the whip that now and again cracked above their heads, while it: swung between the numb fingers of the driver.

The wheels of the coach creaked and groaned as they sank onto the rats on the road, and sometimes they flung up the soft spattered mud against the windows, where it mingled with the constant driving rain, and whatever view there might have been of the countryside was hopelessly obscured.

The few passengers huddled together for warmth, exclaiming in unison when the coach sank into a heavier rut than usual, and one old fellow, who had kept up a constant complaint ever since he had joined the coach at Truro, rose from his seat in a fury, and, fumbling with the window sash, let the window down with a crash, bringing a shower of rain in upon himself and his fellow passengers. He thrust his head out and shouted up to the driver, cursing him in a high petulant voice for a rogue and a murderer; that they would all be dead before they reached Bodmin if he persisted in driving at breakneck speed; they had no breath left in their bodies as it was, and he for one would never travel by coach again.

Whether the driver heard him or not was uncertain; it seemed more likely that the stream of reproaches was carried away in the wind, for the old fellow, after waiting a moment, put up the window again, having thoroughly chilled the interior of the coach, and, settling himself once more in his comer, wrapped his blanket about his knees and muttered in his beard.”

Daphne du Maurier (13 mei 1907 – 19 april 1989)

De Franse schrijver Alphonse Daudet werd geboren in Nîmes op 13 mei 1840. Zie ook mijn blog van 13 mei 2007.

Uit: La chèvre de monsieur Seguin

“Tu seras bien toujours le même, mon pauvre Gringoire !
Comment ! on t’offre une place de chroniqueur dans un bon journal de Paris, et tu as l’aplomb de refuser… Mais regarde-toi, malheureux garçon ! Regarde ce pourpoint troué, ces chausses en déroute, cette face maigre qui crie la faim. Voilà pourtant où t’a conduit la passion des belles rimes ! Voilà ce que t’ont valu dix ans de loyaux services dans les pages du sire Apollo… Est-ce que tu n’as pas honte, à la fin ?
Fais-toi donc chroniqueur, imbécile ! Fais-toi chroniqueur ! Tu gagneras de beaux écus à la rose, tu auras ton couvert chez Brébant, et tu pourras te montrer les jours de première avec une plume neuve à ta barrette…
Non ? Tu ne veux pas ?… Tu prétends rester libre à ta guise jusqu’au bout… Eh bien, écoute un peu l’histoire de la chèvre de M. Séguin. Tu verras ce que l’on gagne à vouloir vivre libre.
M. Ségui
n n’avait jamais eu de bonheur avec ses chèvres.
Il les perdait toutes de la même façon : un beau matin, elles cassaient leur corde, s’en allaient dans la montagne, et là-haut le loup les mangeait. Ni les caresses de leur maître, ni la peur du loup, rien ne les retenait. C’était, paraît-il, des chèvres indépendantes, voulant à tout prix le grand air et la liberté.
Le brave M. Séguin, qui ne comprenait rien au caractère de ses bêtes, était consterné. Il disait :
– C’est fini ; les chèvres s’ennuient chez moi, je n’en garderai pas une.
Cependant, il ne se découragea pas, et, après avoir perdu six chèvres de la même manière, il en acheta une septième ; seulement, cette fois, il eut soin de la prendre toute jeune, pour qu’elle s’habituât à demeurer chez lui.
Ah ! Gringoire, qu’elle était jolie, la petite chèvre de M. Séguin ! qu’elle était jolie, avec ses yeux doux, sa barbiche de sous-officier, ses sabots noirs et luisants, ses cornes zébrées et ses longs poils blancs qui lui faisaient une houppelande ! C’était presque aussi charmant que le cabri d’Esméralda, tu te rappelles, Gringoire ? – et puis, docile, caressante, se laissant traire sans bouger, sans mettre son pied dans l’écuelle. Un amour de petite chèvre…
M. Séguin avait derrière sa maison un clos entouré d’aubépines. C’est là qu’il mit la nouvelle pensionnaire.”

Alphonse Daudet (13 mei 1840 – 17 december 1897)

De Schotse dichteres Kathleen Jamie werd geboren op 13 mei 1962 in Currie, Edinburgh. Zie ook mijn blog van 13 mei 2007.

Arraheids

See thon raws o flint arraheids
in oor gret museums o antiquities
awful grand in Embro –
Dae’ye near’n daur wunner at wur histrie?
Weel then, Bewaur!
The museums of Scotland are wrang.
They urnae arraheids
but a show o grannies’ tongues,
the hard tongues o grannies
aa deid an gaun
back to thur peat and burns,
but for thur sherp
chert tongues, that lee
fur generations in the land
like wicked cherms, that lee
aa douce in the glessy cases in the gloom
o oor museums, an
they arnae lettin oan. But if you daur
sorn aboot an fancy
the vanished hunter, the wise deer runnin on;
wheesht… an you’ll hear them,
fur they cannae keep fae muttering
ye arnae here tae wonder,
whae dae ye think ye are?

Speirin

Binna feart, hinny
yin day we’ll gang thegither
tae thae stourie
blaebellwids
and loss wirsels-

see, I’d rather
whummel a single oor
intae the blae o thae wee flo’ers
than live fur a’ eternity
in some cauld hivvin.

Wheest, nou, till I spier o ye
will ye haud wi me?

Kathleen Jamie (Currie, 13 mei 1962)

De Amerikaanse schrijver Armistead Jones Maupin Jr. werd geboren op 13 mei 1944 in Washington. Zie ook mijn blog van 13 mei 2007.

Uit: ‘MICHAEL TOLLIVER LIVES’

“Several times a month I pick up fruit trees at a nursery on Clement Street called Plant Parenthood. That always makes me nostalgic, since I ran the place for twelve years before selling it to my business partner, Brian Hawkins. My T cells had begun to climb by then, and I was sick of pushing Tuscan flowerpots to bored housewives. I wanted to plant something serious for once, to leave my mark on the earth before somebody planted me. I’ve never regretted that decision. I’m now tending at least a dozen mature gardens that I myself created years ago: lush green kingdoms seeded from my own imagination.

Not that it’s getting easier. My arthritis seems to be here for good, and the sheer grunt work of the job can put me out of commission for days on end. I’m my own boss, of course, so I can adjust my schedule accordingly, and I do have an assistant now — the aptly named Jake Greenleaf — who helps me with the trimming and hauling. But the big question remains: How long can I keep this up? The topic is almost unavoidable at Plant Parenthood, since Brian turned sixty-one this year, and retirement is his chief preoccupation.“

Armistead Maupin ( Washington, 13 mei 1944)

De Nederlandse dichter en godsdiensthistoricus Theo van Baaren werd op 13 mei 1912 geboren in Utrecht. Zie ook mijn blog van 13 mei 2007.

Neptunus

De schaduw hangt over het bleek gazon,

de sparren worden zwarte silhouetten;

Neptunus met zijn drietand staat te letten

op ’t schuchter ruisen van een kleine bron,

vergeefs geboren, want de zomerzon

staat haar niet toe het gele gras te betten,

reeds hier en daar gezengd door sigaretten,

de stank waarvan hij nooit verdragen kon.

Alleen de nacht verlost hem uit zijn pijn

en hij verheugt zich op de milde reuken

van dauw en nevel als op ambrozijn,

die helen zal zijn schaarden en zijn deuken,

maar aan zijn voeten ligt, rokend, onrein,

een tweetal tartende sigarettenpeuken.

Studeerkamer bij avond

Een verre trein. Het tikken van een klok.

En zo vertrouwd de boeken om mij heen.

Wat stille dingen. En dan ik, alleen,

temidden dezer afgesloten wereld:

een kleine bol en ik het middelpunt,

waar buiten langs de grote wereld glijdt

en dwarrelt.

Het oude kleed dat op mijn tafel ligt,

het zachte schijnsel van een kleine lamp

wordt deel van mij: ik dek het naakte hout

en schuchter schijn ik door de kamer heen.

Ik ben niet meer een levend ding alleen,

omgeven door een massa dode dingen:

wat is hier levend en wat is hier dood?

wat is hier klein en wat hier groot?

wie is hier schipper en wat is hier boot?

Ik weet het niet: ‘k ben mèt de dingen dood

en leef met hen, hier ’s avonds laat alleen.

Theo van Baaren (13 mei 1912 – 4 mei 1989)

De Duitse dichter Reinhold Schneider werd op 13 mei 1903 geboren in Baden-Baden. Zie ook mijn blog van 13 mei 2006.

Meiner Seele tiefe Trauer

Meiner Seele tiefe Trauer
Stillt keines Sommersleuchtens Glut
Wohl tut mir des Herbstes Schauer
Und des Daseins flüchtige Dauer
Und die immer ziehende Flut.

Meines Gartens Bäume neigen
Tief sich auf den Grund herein
Schlummernd unter ihren Zweigen
Fühl ich die Gestirne steigen
Auf geschloß’nen Augen ihren Schein.

Nie hör’ ich ein Lachen klingen
Auf der immerstillen Flur;
Nur die fernen Geigen singen
Von denen, die vorübergingen
In diesem Leben ohne Spur.

An den Turm des Freiburger Münsters

Steh’ unzerstörbar herrlich im Gemüte
Du großer Beter glaubensmächtiger Zeit!
Wie dich verklärt des Tages Herrlichkeit,
Wenn längst des Tages Herrlichkeit verglühte:

So will ich bitten, daß ich treulich hüte
Das Heilige, das Du ausstrahlst in den Streit
Und will ein Turm sein in der Dunkelheit,
Des Lichtes Träger, das der Welt erblühte.

Und sollt’ ich fallen in dem großen Sturm,

So sei’s zum Opfer,daß noch Türme ragen
Und daß mein Volk der Wahrheit Fackel werde.

Du wirst nicht fallen, mein geliebter Turm.
Doch wenn des Richters Blitze Dich zerschlagen,

Steig’ in Gebeten kühner aus der Erde.

Reinhold Schneider (13 mei 1903 – 6 april 1958)

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 13 mei 2007.

De Zwitserse schrijver en literatuurwetenschapper Adolf Muschg werd geboren op 13 mei 1934 in Zollikon, kanton Zürich.

De Oostenrijkse schrijver Franz Michael Felder werd geboren op 13 mei 1839 in Schoppernau.

De Duits-Nederlandse schrijver Jacob Gottfried Haafner werd geboren op 13 mei (volgens anderen op 13 maart) 1754 in Halle an der Saale.

De Canadese schrijver Roch Carrier werd geboren op 13 mei 1937 in Sainte-Justine, Quebec.

August Vermeylen, Bertus Aafjes, Dante Gabriel Rossetti, Hagar Peeters, Andrej Voznesensky, Farley Mowat, Nicolaas Anslijn, Andrej Amalrik, Eva Demski

De Vlaamse schrijver. dichter, kunsthistoricus en politicus August Vermeylen werd geboren in Brussel, op 12 mei 1872. Zie ook mijn blog van 12 mei 2007.

Misanthropie

Menschen zijn lelijk, met hun lijf mismaakt
Door ’t zwoegen, ’t droevig kleed en eeuw’ge ziekten;
Hun geest is laf, of zij voor ’t leven schrikten,
’t Onloofbare, dat rond uw schijn-zijn waakt,

Verkracht smartvleesch, dat nooit de banden braakt
Waarin u wevers van den dood verstrikten
Uit duistren nacht! Vleeschoogen die uw blik ten
Hemel nooit hieft, en maar wat stoflijks raakt!

Uw beendren zijn verkankerd door de zonde;
‘k Zou, als ‘k uw bleeke mom afscheuren konde,
’n Beestmuil zien grijnzen. Dóód zijt gij; gesmoord,

Dóód is uw vlam. Rondtastend draait ge, als beesten
Verplet ge elkaar, te zoeken naar één Woord,
Dat lang vergeten is uit menschengeesten.

Op Zee

Groote onvoldane, o albezielde Zee!
Laat steigrend nu dien storm-hoogdag opjoelen,
Zee! Zee, die twijfel-lach en kreet van wee
Als scheurend uit uw diepst-grommend omwoelen
Lost in het hijgend duizendvoudig meê-
Opjoelend leven, dat in golf-krioelen
Verlangt en zwoegt, of ’t uit zichzelf zich streê,
Om zijn diep eeuw’ge dieper toch te voelen!

Zee! eindlijk mijn! Hoog jubelt in mijn lijf
Herboren kracht; met al uw golven drijf
En golf ik op en neêr in blij vertrouwen.

– Straks zien we u, door de schemering gewijd,
Tot rust uitglijden met zacht-glim’ge vouwen,
Verlicht in eigen loutere eindloosheid.

Zomermiddag

Vlij u hier onder warme schaduw,
En versterve in het mijmerend lied,
In het lied der boomen uw lied.
Zie hoe rein en eenzaam hun donker
Met het eindeloos hemelgeflonker
Verglijdt in de effen en langzamen vliet.

Ach kind, weet ik nog of ge droef zijt,
Weet ik nog of ge lacht of niet?…

Ons lachen en twijflen en weenen
Vervliegt in ’t gestraal als doom,
Verbrandt als de morgendoom.
Het licht, kristallige bronne,
Vliet met de uren zoo stil van de zonne…
Hoor ‘k het licht, of den soezenden boom?

Licht, geuren en vormen versluim’ren
Tot één onbeweeglijken droom.

Weet ik nog of ge lacht of droef zijt,
Mijn ziel, over wie zich besloot,
Als één broeiend licht zich besloot
De verte en de tintelgewelven
Van den dag die verblindt zichzelven,
Onroerbaar en groot, als de dood.

August Vermeylen (12 mei 1872 – 10 januari 1945)

De Nederlandse schrijver en dichter Bertus Aafjes (pseudoniem Jan Oranje) werd geboren in Amsterdam op 12 mei 1914. Zie ook mijn blog van 22 april 2006. en mijn blog van 12 mei 2007

Park in de winter

Het park ligt wijd en zijd onder de sneeuw
en rond de zwarte groeve van de takken
zweeft als een lasso de vlucht der meeuw
De kleine vijver is inktzwart en stil
als hoedde hij, een kleinodie, het slijk
De zomerbark, een dodenboot gelijk,
ligt bij het tuinhuis, even zwart en stil.

In het Atrium der Vestalinnen (Fragment)

De dagen gaan als groote gouden rozen
Open en dicht, naar de luim van het seizoen,
En in de stad, waar de minnaars verpoozen,
Puilt in de parken als blauw vuur, het groen.
Zie, op de tafels van de minnaressen
Glanst het geschenk van hun purperen wijn,
Om te vergeefs den hellen dorst te lesschen
Van wie op aarde onverzadigbaar zijn.
O droomen, kort uw onbesuisde wieken,
Ontvlucht de luidheid van het middaguur
En nestelt u diep in den angelieken
Tempelhof, gewijd aan het Vestaalsche vuur.
Dichters moeten de minnaars uit zich weren
Willen zij naakt gelijk de goden zijn,
En in eenzaamheid de muziek der spheren
Ontlokken aan de harpen van hun pijn.
Daarom, neem afscheid, ziel, van de lichamen
En hun zachte, verwilderende pracht,
En vouw nog eenmaal uwe vleugels samen
Binnen de kuischheid van den eigen nacht.

Bertus Aafjes (12 mei 1914 – 22 april 1993)

De Engelse schilder en dichter Dante Gabriel Rossetti werd op 12 mei 1828 in Londen geboren. Zie ook mijn blog van 12 mei 2007 en mijn blog van 12 mei 2006.

Love-Lily

Between the hands, between the brows,
Between the lips of Love-Lily,
A spirit is born whose birth endows
My blood with fire to burn through me;
Who breathes upon my gazing eyes,
Who laughs and murmurs in mine ear,
At whose least touch my colour flies,
And whom my life grows faint to hear.
Within the voice, within the heart,
Within the mind of Love-Lily,
A spirit is born who lifts apart
His tremulous wings and looks at me;
Who on my mouth his finger lays,
And shows, while whispering lutes confer,
That Eden of Love’s watered ways
Whose winds and spirits worship her.

Brows, hands, and lips, heart, mind, and voice,
Kisses and words of Love-Lily,–
Oh! bid me with your joy rejoice
Till riotous longing rest in me!
Ah! let not hope be still distraught,
But find in her its gracious goal,
Whose speech Truth knows not from her thought
Nor Love her body from her soul.

Sudden Light

I have been here before,
But when or how I cannot tell:
I know the grass beyond the door,
The sweet keen smell,
The sighing sound, the lights around the shore.

You have been mine before,–
How long ago I may not know:
But just when at that swallow’s soar
Your neck turn’d so,
Some veil did fall,–I knew it all of yore.

Has this been thus before?
And shall not thus time’s eddying flight
Still with our lives our love restore
In death’s despite,
And day and night yield one delight once more?

Dante Gabriel Rossetti (12 mei 1828 – 9 april 1882)

De Nederlandse dichteres Hagar Peeters werd geboren in Amsterdam op 12 mei 1972. Zie ook mijn blog van 12 mei 2007.

Nachtzwemmen

De maan rolt een loper
van licht op het water.
We waden ernaar
naakt in het donker
raken niet verloren
langs de baan van de maan
van licht door het water
alleen zichtbaar
voor dat van elkaar
is ons lichaam.

Elke morgen, wedergeboorte

Hoe ik ziek van liefde
op bed lag en de slaap niet kon vatten
omdat jij in mijn oor fluisterde:
ik ben er nog maak jezelf niets wijs
mij raak je niet kwijt.

Van de ene op de andere zij
en terug bleef je met me meedraaien.
Al die tijd had je mijn hand niet
losgelaten en mijn klamme voorhoofd
streelde je toen ik opstond om het leven
tegemoet te treden
viel je pas van me af.

Als schilfers, als as.
Ik stapte er over,
trok mijn jas aan,
sloot de deur achter me
op een kier na.

Hagar Peeters (Amsterdam, 12 mei 1972)

De Russische dichter Andrey Andreyevich Voznesensky werd geboren in Moskou op 12 mei 1933. Zie ook mijn blog van 12 mei 2007.

SELF-PORTRAIT

Unshaven and thin, with an angular face
He’s lain on my mattress
for several days.
A cast-iron shadow hangs down the stair,
the lips, huge and bulging, smuggle and flare.

“Hello, Russian poets, — his voice sounds wistful —
shall I give you a razor or, maybe, a pistol?
Are you a genius? Disdain all this chaos…
Or, p’rhaps, you will say your confessional prayers?
Or take a newspaper, clip out a bar
and roll self-reproach like you roll a cigar?”

Why is he cuddling you when I’m there?
Why is he trying my scarf on? How dare?
He’s squinting at my cigarettes… Oh yes!

Keep off me! Keep off!
SOS! SOS!

MY FRIEND’S LIGHT

I’m waiting for my friend. The gate’s unlocked.
The banisters are lit so he can walk.

I’m waiting for my friend. The times are dull and tough.
Anticipation lightens our life.

He’s driving down the Ring Road, at full speed,
the way I did it when he was in need.

He will arrive to find the spot at once,
the pine is lit well in advance.

There is a dog. His eyes are phosphorescent.
Are you a friend? I see you’re not complacent…

Some headlights push the darkness off the drive.
My friend is to arrive.

He said that he would come at nine or so.
People are watching a TV show.

Should animosity drop in I’ll turn it out, —
I’ll wait around.

Months, years go by, but Herman’s not in sight.
The whole of nature is cut off from light.

I’ll see my friend in hell, or paradise, alive.
I have been waiting for him all my life.

He said he’d come at nine or so today.
God save him while he’s on his way.

Vertaald door Alec Vagapov

Andrej Voznesensky (Moskou, 12 mei 1933)

De Canadese schrijver Farley Mowat werd geboren in Belleville, Ontario, op 12 mei 1921. Zie ook mijn blog van 12 mei 2007.

Uit: Walking on the Land

„On a summer’s day in 1999 our aging Labrador announced the arrival of a visitor to our Cape Breton farmstead.

Nothing unusual in that. My wife, Claire, and I receive many visitors. However, this was an exceptional one. The small, solidly built, black-haired woman with darting eyes and gleaming smile who stepped tentatively out of a rental car was from another time.

She was Elisapee – a name given to her at three yea
rs of age when she was thrust into our world from another, older one. There she had been called Nurrahaq. Her people were Inuit whom I had met in 1947 and again in 1948. The Ihalmiut – People from Beyond – were inland dwellers with no knowledge of the sea and little of modern times. Nurrahaq was the youngest daughter of a woman named Kikik, whose tormented latter days impinged on my days for more than a decade.

Although Elisapee grew up on the fringes of the ancient Ihalmiut lands, and in the company of other Inuit, she was nevertheless walled off from her origins because the few remaining adult Ihalmiut believed the phantoms of the past could best be dealt with by consigning memory of them to limbo.
When Elisapee Karetak – her married name – was in her early thirties, she felt compelled to enter that place of shadows but was advised, “Leave it alone. It is all over now. It is nothing to you now.”
Elisapee might have obeyed these injunctions. Nurrahaq would not. So Kikik’s child embarked on a search “for understanding of what I was … of who my people were … of why I had no past.”

Severe disapproval from her compatriots and peers frustrated her early efforts. Yet she persisted with such intensity as to alienate her from her own community and threaten her health.

It was at this juncture that a worn copy of a book of mine, The Desperate People, published in 1959, made its way to the Arctic village of Arviat (formerly Eskimo Point), where Elisapee was living. In it she found an account of the ordeals endured by her mother and her people, and something of their history.

Heartened by this discovery, she eventually travelled from her home on the western coast of Hudson Bay to mine on the eastern seaboard of North America, determined to add whatever I might know to her knowledge of a forgotten and forbidden past.

Many others assisted Elisapee in her search. Foremost among them was Ole Gjerstad, a documentary film-maker from Montreal who became Elisapee’s champion. Such was his capacity for sympathetic mediation that the situation in Arviat underwent a sea change and the barriers between past and present were overthrown. Elisapee and the other surviving Ihalmiut became one again, and together they resurrected memories of other times, not as tales of suffering and guilt but as testimony to the indomitable spirit of their kind.”

Farley Mowat (Belleville, 12 mei 1921)

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 12 mei 2007.

De Nederlandse schrijver Nicolaas Anslijn werd op 12 mei 1777 geboren in Leiden.

De Russische schrijver en dissident Andrej Aleksejevitsj Amalrik werd geboren in Moskoui op 12 mei 1938.

De Duitse schrijfster Eva Demski werd geboren op 12 mei 1944 in Regensburg.

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.