Salman Rushdie, Sybren Polet, José Rizal, Friedrich Huch, Gustav Schwab

De Indisch-Britse schrijver en essayist Sir Salman Rushdie werd geboren in Bombay op 19 juni 1947. Zie ook mijn blog van 19 juni 2007 en ook mijn blog van 19 juni 2006.

Uit: Shalimar The Clown

“At twenty-four the ambassador’s daughter slept badly through the warm, unsurprising nights. She woke up frequently and even when sleep did come her body was rarely at rest, thrashing and flailing as if trying to break free of dreadful invisible manacles. At times she cried out in a language she did not speak. Men had told her this, nervously. Not many men had ever been permitted to be present while she slept. The evidence was therefore limited, lacking consensus; however, a pattern emerged. According to one report she sounded guttural, glottal-stoppy, as if she were speaking Arabic. Night-Arabian, she thought, the dreamtongue of Scheherazade. Another version described her words as science-fictional, like Klingon, like a throat being cleared in a galaxy far, far away. Like Sigourney Weaver channeling a demon in Ghostbusters. One night in a spirit of research the ambassador’s daughter left a tape recorder running by her bedside but when she heard the voice on the tape its death’s-head ugliness, which was somehow both familiar and alien, scared her badly and she pushed the erase button, which erased nothing important. The truth was still the truth.

These agitated periods of sleep-speech were mercifully brief, and when they ended she would subside for a time, sweating and panting, into a state of dreamless exhaustion. Then abruptly she would awake again, convinced, in her disoriented state, that there was an intruder in her bedroom. There was no intruder. The intruder was an absence, a negative space in the darkness. She had no mother. Her mother had died giving her birth: the ambassador’s wife had told her this much, and the ambassador, her father, had confirmed it. Her mother had been Kashmiri, and was lost to her, like paradise, like Kashmir, in a time before memory. (That the terms Kashmir and paradise were synonymous was one of her axioms, which everyone who knew her had to accept.) She trembled before her mother’s absence, a void sentinel shape in the dark, and waited for the second calamity, waited without knowing she was waiting. After her father died—her brilliant, cosmopolitan father, Franco-American, “like Liberty,” he said, her beloved, resented, wayward, promiscuous, often absent, irresistible father—she began to sleep soundly, as if she had been shriven. Forgiven her sins, or, perhaps, his. The burden of sin had been passed on. She did not believe in sin.”

Salman Rushdie (Bombay, 19 juni 1947)

De Nederlandse dichter en schrijver Sybren Polet (pseudoniem van Sybe Minnema) werd geboren in Kampen op 19 juni 1924. Zie ook mijn blog van 19 juni 2007.

Transparant

Vannacht is een minuut
met de minuut van een
nog nieuwe zin tezaamgeklonken,
versnelde rust van een begin,
geen venster heeft het evenwicht verbrijzeld,
de dag is haast doorzichtig tin
in platen van beheersing opgetrokken,
waartegen ’t licht met gouden stokjes
welluidend trommlend
klinkt en slaat;
dit is het plein, dit is de straat.
Als nu de tijd niet in zal slaan
is dit geluk als cellofaan,
de nieuwe beelden zijn
als ruiterbeelden
tegen ’t verleden aan;
zonder lijn en wet
is het geluk gezet;
de woorden springen aan in weelde

Wij-materie

Ik zeg. Zeg niets. Niets zeg ik dan: Wij. Het splijt
dikwijls maar ís, immers heeft een soort. gewicht
van 34.3, atoomnummer 2:2 protonen (jij
en ik), 2 neutronen (?) en een heel kleine neutrino.
Onder het uitzenden van een λ -deeltje
ontwikkelen wij een zo sterke erotische warmte
– gelijk aan zes volledige echtparen in hun eerste graad
van kennismaking – dat wij materiemystici oplossen
in licht. Neutraal is de witheid
die niets omringt, niets is, niets
wil.
Geen biochemicus zweeft voorbij. Geen supersonische engel
ruist. – Geen adem, geen adat, geen Adam.

Sybren Polet (Kampen, 19 juni 1924)

De Filippijnse schrijver José Rizal (eig. José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda) werd geboren op 19 juni 1861. Zie ook mijn blog van 19 juni 2007.

To the Philippines

Aglowing and fair like a houri on high,
Full of grace and pure like the Morn that peeps
When in the sky the clouds are tinted blue,
Of th’ Indian land, a goddess sleeps.

The light foam of the son’rous sea
Doth kiss her feet with loving desire;
The cultured West adores her smile
And the frosty Pole her flow’red attire.

With tenderness, stammering, my Muse
To her ‘midst undines and naiads does sing;
I offer her my fortune and bliss:
Oh, artists! her brow chaste ring
With myrtle green and roses red
And lilies, and extol the Philippines!

Memories of My Town

When I recall the days
That saw my childhood of yore
Beside the verdant shore
Of a murmuring lagoon;
When I remember the sighs
Of the breeze that on my brow
Sweet and caressing did blow
With coolness full of delight;

When I look at the lily white
Fills up with air violent
And the stormy element
On the sand doth meekly sleep;
When sweet ’toxicating scent
From the flowers I inhale
Which at the dawn they exhale
When at us it begins to peep;

I sadly recall your face,
Oh precious infancy,
That a mother lovingly
Did succeed to embellish.
I remember a simple town;
My cradle, joy and boon,
Beside the cool lagoon
The seat of all my wish.

Oh, yes! With uncertain pace
I trod your forest lands,
And on your river banks
A pleasant fun I found;
At your rustic temple I prayed
With a little boy’s simple faith
And your aura’s flawless breath
Filled my heart with joy profound.
Saw I God in the grandeur
Of your woods which for centuries stand;
Never did I understand
In your bosom what sorrows were;
While I gazed on your azure sky
Neither love nor tenderness
Failed me, ‘cause my happiness
In the heart of nature rests there.

Tender childhood, beautiful town,
Rich fountain of happiness,
Of harmonious melodies,
That drive away my sorrow!
Return thee to my heart,
Bring back my gentle hours
As do the birds when the flow’rs
Would again begin to blow!
But, alas, adieu! E’er watch
For your peace, joy and repose,
Genius of good who kindly dispose
Of his blessings with amour;
It’s for thee my fervent pray’rs,
It’s for thee my constant desire
Knowledge ever to acquire
And may God keep your candour!

José Rizal (19 juni 1861 – 30 december 1896)

Zie voor onderstaande schrijvers ook mijn blog van 19 juni 2007.

De Duitse dichter en schrijver Friedrich Huch werd geboren op 19 juni 1873 in Braunschweig.

De Duitse schrijver en pastor Gustav (Benjamin) Schwab werd geboren op 19 juni 1792 in Stuttgart.

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.