Uit: De familie Golden(Vertaald door Martine Vosmaer en Karina van Santen)
“Op de dag van de inauguratie van de nieuwe president, toen we bang waren dat bij vermoord zou worden terwijl hij hand in hand met zijn bijzondere vrouw door de juichende menigte liep, en toen velen van ons op de rand van de economische ondergang stonden in de nasleep van het uiteenspatten van de hypotheekbubbel, en toen Isis nog een Egyptische moedergodin was, kwam een ongekroonde koning van een jaar of zeventig uit een land hier ver vandaan met zijn drie moederloze zoons naar New York, waar hij het paleis van zijn ballingschap betrok en zich gedroeg of er niets mis was met het land of de wereld of zijn eigen geschiedenis. Hij begon over zijn buurt te heersen als een goedertieren keizer, hoewel hij, ondanks zijn charmante glimlach en vaardige spel op zijn Guadagnini-viool uit 1745, iets zwaan en goedkoops ademde, het onmiskenbare luchtje van grof, despotisch gevaar, de geur die ons waarschuwde pas op voor deze man, want hij kan je elk moment laten executeren, als je een hem onwelgevallig overhemd draagt, bijvoorbeeld, of als hij met je vrouw naar bed wil. De volgende acht jaar, de jaren van de vierenveertigste president, waren voor ons ook de jaren van het steeds grilliger en verontrustender bewind van de man die zich Nero Golden noemde en die niet echt een koning was, en aan het eind van zijn tijd- perk was er een grote – en in metaforische zin apocalyptische – brand. De oude man was klein, gedrongen zou je zelfs kunnen zeggen, en droeg zijn haar, dat ondanks zijn gevorderde leeftijd nog overwegend donker was, glad naar achteren gekamd zodat de duivelse v-lijn werd geaccentueerd. Zijn ogen waren zwart en priemend, maar wat als eerste opviel – hij rolde vaak zijn hemdsmouwen op om te zorgen dat het opviel -waren zijn onderarmen, dik en sterk als van een worstelaar, en eindigend in grote, gevaarlijke handen met knotsen van gouden ringen vol smaragden. Weinig mensen hadden hem ooit zijn stem horen verheffen, maar toch twijfelde je er geen moment aan dat er een grote vocale kracht in hem huisde die je maar beter niet kon uitlokken. Hij kleedde zich duur, maar straalde iets °prachtigs, iets dierlijks uit, dat deed denken aan het Beest uit volksverhalen, niet op zijn gemak in menselijke opsmuk. Wij, zijn buren, waren allemaal behoorlijk bang voor hem, hoewel hij enorme, onhandige pogingen deed om een goede, sociale buurman te zijn, door woest met zijn stok naar ons te zwaaien, en op de raarste momenten mensen bijna te dwingen op de borrel te komen. Wanneer hij stond of liep, leunde hij voorover, alsof hij voortdurend tegen een harde wind in tornde die alleen hij kon voelen, licht gebogen vanuit de heupen, maar niet al te veel. Dit was een machtig man; nee, meer dan dat – een man die zwaar verliefd was op het idee van hemzelf als machtig man. Het doel van de wandelstok leek eerder decoratief en expressief dan functioneel. Wanneer hij door de Gardens wandelde, deed hij zijn best om vriendelijk op ons over te komen.”
Salman Rushdie (Bombay, 19 juni 1947)
De Canadese dichteres, essayiste en vertaalster Anne Carson werd geboren op 21 juni 1950 in Toronto. Zie ook alle tags voor Anne Carson op dit blog.
Stad van de lente weer eens
“De lente is altijd zoals het vroeger was.” Zei een oude Chinese man. De regen siste langs de ramen. Verlangens van grote afstand. Bereikten ons.
Uit: Quichot (Vertaald door Martine Vosmaer enKarina van Santen)
“Er woonde eens, op een reeks tijdelijke adressen her en der in de Verenigde Staten van Amerika, een reiziger van Indiase komaf, gevorderde leeft ij d en afnemende geestelijke vermogens, die, vanwege zij n liefde voor hersenloze televisie, een veel te groot deel van zij n leven in het gele licht van smakeloze motelkamers had doorgebracht met onmatig tv-kijken, en als gevolg daarvan een merkwaardige vorm van hersenbeschadiging had opgelopen. Hij verslond ochtendprogramma’s, dagprogramma’s, latenightshows, soaps, sitcoms, vrouwenfilms op Lifetime, ziekenhuisdrama’s, politieseries, vampier- en zombieseries, de ware belevenissen van huisvrouwen uit Atlanta, New Jersey, Beverly Hills en New York, de relaties en ruzies van hotelketenerfgenames en zelfbenoemde sjahs, de capriolen van mensen die beroemd waren geworden door vrolijke naaktheid, de vijftien minuten roem van jonge mensen met veel volgers op de sociale media vanwege hun door plastische chirurgie verkregen derde borst, of hun na een ribverwijdering verworven taille waarmee ze het onmogelijke figuur van de barbiepop van Mattel probeerden te imiteren, of, nog eenvoudiger, vanwege hun talent om grote karpers te vangen in schilderachtige decors gekleed in niets meer dan een minimale string-bikini; naast zangwedstrijden, kookwedstrijden, wedstrijden voor ondernemingsplannen, wedstrijden om in de voetsporen van topmanagers te treden, wedstrijden tussen op afstand bediende monstertrucks, modewedstrijden, wedstrijden om de liefde van vrij gezellen, mannen en vrouwen, honkbalwedstrijden, basketbalwedstrijden, voetbalwedstrijden, worstelpartij en, kickbokspartij en, extreme sporten, en natuurlijk, missverkiezingen. (Hij keek niet naar ijshockey. Voor mensen met zij n etnische overtuiging en tropische jeugd was hockey, dat in de VS ‘veldhockey’ werd genoemd, een sport die op gras werd gespeeld. Hockeyen op ij s was, in zij n ogen, het absurde equivalent van schaatsen op een grasveld.)Omdat hij bij na volledig opging in de stof die hem geboden werd, via, in de oude tij d, de kathodestraalbuis, en in de nieuwe tijd van flatscreens, via lcd, plasma en organische licht-emitterende diodeschermen, viel hij ten prooi aan die steeds vaker voorkomende psychische stoornis waarbij de grens tussen waarheid en leugens vloeiend en vaag is geworden, zodat hij nu en dan merkte dat hij niet in staat was het een van het ander te onderscheiden, realiteit van ‘reality’, en zichzelf begon te beschouwen als een vanzelfsprekende burger (en potentiële bewoner) van die denkbeeldige wereld achter het scherm waaraan hij zo verknocht was, en die hem, en dus iedereen, dacht hij , de morele, sociale en praktische richtlijnen bood waar alle mannen en vrouwen zich aan zouden moeten houden.”
Steppe, gewatteerde grassen zover het oog reikt kafjes, blaadjes knopen en vachtdragers in marstempo geuren, een golf, het zachte op en neer van kudden, kafnaalden, bloed en een hoop mieren op de stervende schouder van een gnoe – dat ben jij.
Gnoe dus jij – door het gras, met je neusgaten trilt vooruit en alle verwanten, zwaden zoemende zwaden rond je kromme bulten. Bij jou ontstaat een keelgeluid, rauw, anderen volgen langbenig, rood getint, over droge aarde het spoor in het gesis van de stengels. Stil. Nu til je een hoef op. Nu druk je hem in deze oever.
Regarding his own missing wife he was silent. In his house of many photographs, whose walls and mantelpieces were populated by rock stars, Nobel laureates, and aristocrats, there was no image of Mrs. Golden, or whatever she had called herself. Clearly some disgrace was being implied, and we gossiped, to our shame, about what that might have been, imagining the scale and brazenness of her infidelities, conjuring her up as some sort of most high-born nymphomaniac, her sex life more flagrant than any movie star’s, her divagations known to one and all except to her husband, whose eyes, blinded by love, continued to gaze adoringly upon her as he believed her to be, the loving and chaste wife of his dreams, until the terrible day when his friends told him the truth, they came in numbers to tell him, and how he raged!, how he abused them!, calling them liars and traitors, it took seven men to hold him and prevent him from doing harm to those who had forced him to face reality, and then finally he did face it, he accepted it, he banished her from his life and forbade her ever again to look upon her sons. Wicked woman, we said to one another, thinking ourselves worldly-wise, and the tale satisfied us, and we left it there, being in truth more preoccupied by our own stuff, and only interested in the affairs of N. J. Golden up to a certain point. We turned away, and got on with our lives. How wrong we were. What is a good life? What is its opposite? These are questions to which no two men will give the same answers. In these our cowardly times, we deny the grandeur of the Universal, and assert and glorify our local Bigotries, and so we cannot agree on much. In these our degenerate times, men bent on nothing but vainglory and personal gain—hollow, bombastic men for whom nothing is off-limits if it advances their petty cause—will claim to be great leaders and benefactors, acting in the common good, and calling all who oppose them liars, envious, little people, stupid people, stiffs, and, in a precise reversal of the truth, dishonest and corrupt. We are so divided, so hostile to one another, so driven by sanctimony and scorn, so lost in cynicism, that we call our pomposity idealism, so disenchanted with our rulers, so willing to jeer at the institutions of our state, that the very word goodness has been emptied of meaning and needs, perhaps, to be set aside for a time, like all the other poisoned words, spirituality, for example, final solution, for example, and (at least when applied to skyscrapers and fried potatoes) freedom. But on that cold January day in 2009 when the enigmatic septuagenarian we came to know as Nero Julius Golden arrived in Greenwich Village in a Daimler limousine with three male children and no visible sign of a wife, he at least was firm about Murray between 1901 and 1903 by the architectural firm of Hoppin & Koen, who, to make room for it, had demolished two of the original houses put up in 1844 by the estate of the merchant Nicholas Low.“
The big river rolls past our town at Hobson’s Bend, takes a slow look at the houses on stilts with timber creaking, paint flaking, at the graveyard hushed in the lonely shade, at the fruit bats dropping mango pulp into the undergrowth, at the foundry, and sawmill grinding under a blazing sun, at the pub with welcoming verandahs shaded in wisteria vine, at Durra Creek surrendering to the incessant flow, at Pearce Swamp upstream on the creek among the willows and rivergum, at the storm clouds rumbling over Rookwood Hill, at the two boys casting a line on the crumbling bank, at the cow fields purple with Paterson’s curse, at the jammed tree-trunks washed down after summer thunder, at the shop with dead flies in the window display, at the mosquito mangroves and the sucking sound of mud crabs, at the children throwing mulberries the stain like lipstick. The big river rolls past our town, takes a slow look, and rolls away.
Steven Herrick (Brisbane, 31 december 1958) Brisbane
“Sometimes, watching him, I thought of Dr. Frankenstein’s monster, a simulacrum of the human that entirely failed to express any true humanity. His skin was brown leather and his smile glittered with golden fillings. His was a raucous and not entirely civil presence, but he was immensely rich and so, of course, he was accepted; but, in our downtown community of artists, musicians and writers, not, on the whole, popular. We should have guessed that a man who took the name of the last of the Julio-Claudian monarchs of Rome and then installed himself in a domus aurea was publicly acknowledging his own madness, wrongdoing, megalomania, and forthcoming doom, and also laughing in the face of all that; that such a man was flinging down a glove at the feet of destiny and snapping his fingers under Death’s approaching nose, crying, “Yes! Compare me, if you will, to that monster who doused Christians in oil and set them alight to provide illumination in his garden at night! Who played the lyre while Rome burned (there actually weren’t any fiddles back then)! Yes: I christen myself Nero, of Caesar’s house, last of that bloody line, and make of it what you will. Me, I just like the name.” He was dangling his wickedness under our noses, reveling in it, challenging us to see it, contemptuous of our powers of comprehension, convinced of his ability easily to defeat anyone who rose against him. He came to the city like one of those fallen European monarchs, heads of discontinued houses who still used as last names the grand honorifics, of-Greece or of-Yugoslavia or of-Italy, and who treated the mournful prefix, ex-, as if it didn’t exist. He wasn’t ex-anything, his manner said; he was majestic in all things, in his stiff-collared shirts, his cufflinks, his bespoke English shoes, his way of walking toward closed doors without slowing down, knowing they would open for him; also in his suspicious nature, owing to which he held daily separate meetings with his sons to ask them what their brothers were saying about him; and in his cars, his liking for gaming tables, his unreturnable Ping-Pong serve, his fondness for prostitutes, whiskey, and deviled eggs, and his often repeated dictum—one favored by absolute rulers from Caesar to Haile Selassie—that the only virtue worth caring about was loyalty. He changed his cellphone frequently, gave the number to almost no one, and didn’t answer it when it rang. He refused to allow journalists or photographers into his home but there were two men in his regular poker circle who were often there, silver-haired lotharios usually seen wearing tan leather jackets and brightly striped cravats, who were widely suspected of having murdered their rich wives, although in one case no charges had been made and in the other, they hadn’t stuck.”
Salman Rushdie (Bombay, 19 juni 1947) Cover
De Nederlandse dichter en schrijver Sybren Polet (pseudoniem van Sybe Minnema) werd geboren in Kampen op 19 juni 1924. Zie ook alle tags voor Sybren Polet op dit blog.
De geïmmigreerde schaduw
Dan, op een morgen loopt geruisloos de rivier je kamer binnen, je staat op, je neemt plaats in een lichaam als in een huis dat lang geleden verlaten is, de ogen staan nog open, maar er groeien microscopisch kleine bloemen in, enkele achtergebleven gedachten geuren vaag nog, bijna komt er iets tot leven, er beweegt iets, en je neemt plaats in een ander lichaam als een huis, bijna zie je iets bewegen, iets glinstert, en je verandert van lichaam als van huis en je ontmoet iemand die bewoonbaarder lijkt dan jij; hij woont in hetzelfde huis,
verwarmt dezelfde droom, ontdekt hetzelfde brood. En zie, je pols is niet langer gekneusd, je bent genezen als in een literatuur van ezelinnemelk, mijn dag knort tevreden en zelfs je ouder worden is licht als moezelwijn.
Ik zie je slapen en komen, zoals een rivier slaapt en komt, doornat van de zon, fietsend van de kou, jij ziet mij slapen en komen: dronken struik, baldadige boom van het seizoen. Tegen de morgen wordt het even donker: het knipperen van een oog dat nauwelijks dicht, liever dag is.
En naarmate de liefde helderder beelden aanneemt, de wanden met kleur zoomt, de lampen van water aansteekt en het beschikbare licht gelijkelijk over de dingen verdeelt, – in die zin, misschien, wordt er iets geboren, een droom van dezelfde vader, een plant van dezelfde adem, een jonge speelse marmot die van ons drieën is.
De oude natuur – de nieuwe natuur
Let op: je ligt met je hand in de wond van een wetenschappelijk landschap. Wie weet ontdek je zo de vrolijke natuurwetenschap: toekomend lichaam, karakter van cultuur, één- cellig en ingeboren, ìk erfde het niet. Opnieuw opgroeiend in bomen, boomwortels als hagedissen, in eenvoudige betekenissen, bedenken wij de tekens, de eerste: de boom een boom, boomwortels als vingers, een bed van harde vogels en zachte hagedissen.
Onder ons, boven ons is dezelfde zon. De toekomst groeit als haren op ons hoofd. De oude hemel van de schedel droomt eronder.
Uit:The Half-wit of Xeenemuende (Vertaald door Iris Unwin)
“He
doesn’t let anybody else go in there,” his mother explained. “That’s
his kingdom,” and she winked conspiratorially at the teacher. “I’ve
watched him through the keyhole sometimes,” she went on as she conducted
the old man to the gate. “All day long he just plays about with a set
of boy’s tools and some stuff my husband brought home from the factory
for him. It’s just harmless play.” “Are you so sure?” the man
replied as he looked across the road at the burned-out butcher’s shop.
“You never can tell with children like that. He’s not well, you know. He
really ought to be in an institution…” That made Mrs. Habicht really angry; so he had gone over to the side of the neighbours who hated Bruno! “Oh, no, not at all. I’m really quite fond of him. I’m sorry for him. But still, I think he’d be happier in a Home.” “Never!” Mrs. Habicht stamped her foot with fury. “Never as long as I live!” And
so the teacher decided to have a look a Bruno’s laboratory for himself
next day. He went straight round to the veranda at the back of the
house. The boy hadn’t locked himself in. He’d got a little kitten tied
up there and was torturing it with faradic current. The creature was
half-dead when the teacher rescued it. Bruno did not want to give it up
and they fought each other for it in silence, broken only by the boy’s
unintelligible grunts. The old man’s heart began to pain him. There was
only one thing to do. He aimed a blow at the boy’s head. Bruno dived
into a corner and stared at him with hatred. “Krumme!” he
spluttered. “You Krumme!” Now Bruno’s governess had been Miss Krumme.
The tutor’s name was Brettschneider, and the boy knew that very well.
The old man felt a strange horror creeping over him. He did not even
begin lessons that day. Avoiding Mrs. Habicht, he went to see her
husband at the works. He was led along endless underground passages,
with two armed men preceding him and two behind. It was like being in
an anthill that was larger than life. The engineer listened to him
impatiently. “I know the boy has been responsible for a lot of
trouble. He’s a mischievous lad. But I really can’t imagine how he could
have had anything to do with either of the tragedies.” “Well, we’ll
see,” said the teacher. “Nothing is going to make me sleep at home
tonight. You can keep watch with me in the garden if you like.” He lived
in a little house near the station. “You must excuse me. I’ve other things to think about. More important things…” Mr. Habicht refused the suggestion.”
Josef Nesvadba (19 juni 1926 – 26 april 2005) Praag
“Vanaf daar, leunend tegen het aanrechtblad, zag ik de vele omhelzingen die zich in dit halletje hadden afgespeeld aan mij voorbijtrekken. Vanaf hier zie ik ook hoe ik een paar maanden daarna, in een geknakte houding, onder de kapstok zal liggen, en het er niet alleen maar uitziet alsof ik boven op de schoenen en de lege flessen in de hoek ben gesmeten, maar dat het ook daadwerkelijk zo is. Man heeft mij van zich afgeworpen. Mijn achterhoofd tegen het kinderkapstokje aan de muur. Mijn wang is rood, mijn slaap bonkt, ik voel de zwelling. Ik huil als een klein kind. ‘Jij wil mij gewoonwegdoen. Mij?’ Het leven is echt een slechte film. Alleen al daarom is het zaak dat wij mensen er iets beters van maken. Dit is een slecht verhaal, en als ik niet zou proberen de loop ervan te veranderen, er een goed verhaal van te maken of ten minste iets beters, ben ik als schrijver geen knip voor de neus waard. Dat ismijn enige taak. Ik zie hoe ik zijn borstkas met één hand tegen de voordeur zal drukken, mijn knie in zijn ballen stoot, en zijn hoofd, het hoofd dat ik zo lang heb geliefkoosd, wordt helemaal scheefgetrokken, want met die andere hand trek ik zo hard ik kan aan zijn krullen. Hij zal brullen: ‘Kutwijf, jij hebt mijn leven verpest.’ En: ‘Rot op. Ik smijt je het huis uit.’ ‘Dat is wat je eigenlijk wilt, hè?’ schreeuw ik. ‘Dat is wat je echt wilt.’ Daarom moeten die haren allemaal tegelijk uit zijn hoofd. Hij kermt. Zo kom ik dus uiteindelijk onder die kapstok terecht.”
Elke Geurts (Heijen, 1973)
De Tsjechische schrijver Marek Šindelka werd
geboren in 1984 in Polička. Šindelka studeerde naast zijn literaire
activiteiten cultuurwetenschappen aan de Karelsuniversiteit, alsmede
scenarioschrijven aan de FAMU in Praag. Voor zijn debuut, de dichtbundel
“Strychnin a jiné básně” (Strychnine en andere gedichten), ontving hij
in 2006 de Jiří-Orten-prijs. In 2008 publiceerde Šindelka zijn eerste
roman “Chyba” (De fout), die in 2011 ook als strip verscheen. Daarnaast
schreef Šindelka artikelen voor de Tsjechische literaire tijdschriften
Souvislosti, A2 en Host, evenals de verhalenbundels “Zůstaňte s námi”
(Blijf bij ons), waarvoor hij de 2012 Magnesia Litera Prijs ontving in
de categorie proza, en “Mapa Anny” (Anna in kaart gebracht). In 2016
verscheen de tweede roman “Únava materiálu” (Materiaalmoeheid). In 2017 ontving Šindelka opnieuw de Magnesia Litera-prijs voor proza voor deze roman.
Uit: Materiaalmoeheid (Vertaald doorEdgar de Bruin)
“Een rugzak plofte in de sneeuw, gevolgd door een jongen. Avond. Gloed aan de einder. Een rauw stuk hemel uitgesneden in het grijs. De adem zichtbaar. Het ijzeren hek fonkelend van de ijzel. Ook de betonmuur fonkelde. Achter de muur een rij ruiten, verlichte vensters, een stralende flat. De jongen kwam vlug overeind, klopte de sneeuw van zijn knieën. Over een winding van het prikkeldraad hing een deken met een inventarisnummer. Alles heeft een nummer hier, flitste het door zijn hoofd. Hij keek even om zich heen, deed de rugzak om. Er zat een shirtje in, zeep, lucifers, een mes dat hij uit de kantine had gepikt. In zijn zak een zorgvuldig opgevouwen briefje met daarop de naam van een stad in het noorden. Hij moet naar het noorden. Daar ergens zit zijn broer. Maar voor alles moet hij aan een telefoon zien te komen, of ten minste een kaart. Nee. Eerst moet hij de deken van het hek trekken en meenemen, anders snappen ze hem. Hij had hem ook tegen de vrieskou nodig. Zo’n winter heeft hij nog nooit meegemaakt. Hij heeft de deken nodig om niet dood te vriezen. Hij sjorde aan de deken, maar de prikkeldraadpunten sneden alleen maar steeds dieper in de vezels. Het had geen zin. In de verte hoorde hij een hond kort blaffen. Even werd het zwart voor zijn ogen. Hij liet de deken zitten. Zette het op een rennen. Verdween tussen de bomen. Verwondde zijn handen. Hij had zijn huid aan iets opengehaald. Wreef zijn handpalm schoon met sneeuw. Zoog de wond uit. Het bloed klopte voelbaar binnen in zijn palm. Zijn ze er al achter gekomen? De deken hing aan het hek, hij keek nog een keer om, maar er was geen tijd. Hij bleef maar rennen. Takken zwiepten langs zijn hoofd, kronkelende barsten van struiken tegen de hemel, boomtakken dor van de vorst. Hij had ze kunnen afbreken. Het liefst had hij ze allemaal afgebroken, had hij tijd gehad. Hij stampte door de sneeuw. Gleeduit, maar sprong meteen weer overeind, gaf een trap tegen de eerste de beste boomstam en rennen maar weer. Hij haatte die bomen, maandenlang had hij er door de getraliede ramen van dat gebouw op uitgekeken, kon hij volgen hoe ze hun bladeren verloren, hoe ze hun sapstroom onder de grond terugtrokken,hoe ze breekbaar werden.”
“On the day of the new president’s inauguration, when we worried that he might be murdered as he walked hand in hand with his exceptional wife among the cheering crowds, and when so many of us were close to economic ruin in the aftermath of the bursting of the mortgage bubble, and when Isis was still an Egyptian mother-goddess, an uncrowned seventy-something king from a faraway country arrived in New York City with his three motherless sons to take possession of the palace of his exile, behaving as if nothing was wrong with the country or the world or his own story. He began to rule over his neighborhood like a benevolent emperor, although in spite of his charming smile and his skill at playing his 1745 Guadagnini violin he exuded a heavy, cheap odor, the unmistakable smell of crass, despotic danger, the kind of scent that warned us, look out for this guy, because he could order your execution at any moment, if you’re wearing a displeasing shirt, for example, or if he wants to sleep with your wife. The next eight years, the years of the forty-fourth president, were also the years of the increasingly erratic and alarming reign over us of the man who called himself Nero Golden, who wasn’t really a king, and at the end of whose time there was a large—and, metaphorically speaking, apocalyptic—fire. The old man was short, one might even say squat, and wore his hair, which was still mostly dark in spite of his advanced years, slicked back to accentuate his devil’s peak. His eyes were black and piercing, but what people noticed first—he often rolled his shirtsleeves up to make sure they did notice—were his forearms, as thick and strong as a wrestler’s, ending in large, dangerous hands bearing chunky gold rings studded with emeralds. Few people ever heard him raise his voice, yet we were in no doubt that there lurked in him a great vocal force which one would do well not to provoke. He dressed expensively but there was a loud, animal quality to him which made one think of the Beast of folktale, uneasy in human finery. All of us who were his neighbors were more than a little scared of him, though he made huge, clumsy efforts to be sociable and neighborly, waving his cane at us wildly, and insisting at inconvenient times that people come over for cocktails. He leaned forward when standing or walking, as if struggling constantly against a strong wind only he could feel, bent a little from the waist, but not too much. This was a powerful man; no, more than that—a man deeply in love with the idea of himself as powerful. The purpose of the cane seemed more decorative and expressive than functional. When he walked in the Gardens he gave every impression of trying to be our friend. Frequently he stretched out a hand to pat our dogs or ruffle our children’s hair. But children and dogs recoiled from his touch.”
Salman Rushdie (Bombay, 19 juni 1947)
De Nederlandse dichter en schrijver Sybren Polet (pseudoniem van Sybe Minnema) werd geboren in Kampen op 19 juni 1924. Zie ook alle tags voor Sybren Polet op dit blog.
Stopwoord
Ik vond een oorschelp in de grond om aan te luisteren. ik luisterde en vond drie takken taal een drietakttaal voor één gedicht. daar is geen zin mee te verrichten. ik stop dat oor maar met een stopwoord dicht.
De dichter als dokter
Klop klop. Hier komt de dokter met zijn woorden, als een vriendelijk geklede avond, een avond in sportkostuum.
Zeg maar niets. Ik zal de pijn wegzuigen uit je wang en als je wilt leg ik mij op je als een warm compres. Zo wen je misschien misschien gemakkelijker aan je lichaam.
Ben je alleen? Stel je maar voor: iedere minuut treed ik opnieuw de kamer binnen, ik steek de lamp aan en schik je bed; één woord leg ik op je voorhoofd als een hand koel ijs, twee woorden duw ik als kussens in je rug, één woord laat ik achter om je te strelen. Zo heeft mijn gedicht toch een funktie.
En als je wakker wordt en wilt drinken, twee jonge in het wit gestoken woorden geven je te drinken en als je slapen wilt dit is een woord zó zacht dat je wel moet slapen.
Uit:The Half-wit of Xeenemuende (Vertaald door Iris Unwin)
“The unfortunate teacher always counted the minutes to suppertime; never in all his life had lessons seemed so long, and never before had he felt so reluctant to go and teach his pupils. About a month later he caught sight of Bruno fighting a gang of younger children in the street. He was attacking a couple of eight-year-olds, tripping them up and then kicking them when they were down. “Bruno!” he shouted from a way off, but he couldn’t run because he had trouble with his breathing, and so it was the butcher’s wife who dealt with Bruno because she had seen the whole thing from her shop. She grabbed the boy by the collar — she was a muscular woman — and just lifted him over the fence into the Habichts’ garden. Then she took the other children indoors and washed their grazes for them. “He’s always doing things like that,” she explained to the horrified teacher. “An idiot, that’s what he is. Ought to be in a Home. If his father wasn’t such a big bug they’d have taken him away long ago. Everybody’s surprised at you going there at all.” It was a particularly good supper at the Habichts’ that evening, though, and he could even taste a hint of real coffee in the ersatz. Even Bruno was behaving quietly, only staring sulkily at one spot in the corner of the room. And so the old man could not bring himself to give notice. That night the whole town was roused by another catastrophe. The butcher’s shop opposite the Habichts’ was destroyed the very same way as the governess’s house had been: by a small-calibre bomb or an artillery shell. The missile must have passed in through the window, and exploded inside the room, demolishing it. The shop was burned down. Next day Bruno was smiling all through his lesson. The teacher began to feel uneasy. “Who looks after your boy all day?” he carefully approached Mrs. Habicht at supper-time. “Nobody. He’s awfully good. He spends all his time on the veranda at the back of the house. His father put together a little workshop for him to potter about in.” “I’d like to see that.” “No!” the boy blurted out in a low, furious voice, and his face darkened.”
„I have never liked breakfast and am not hungry before ten o’clock. This morning I managed to get through the soup, but it was an effort to eat anything. I put some rice-balls on a plate and poked at them with my chopsticks, mashing them down. I picked up a piece with my chopsticks, which I held at right angles to my mouth, the way Mother holds a spoon while eating soup, and pushed it into my mouth, as if I were feeding a little bird. While I dawdled over my food, Mother, who had already finished her meal, quietly rose and stood with her back against a wall warmed by the morning sun. She watched me eating for a while in silence. “Kazuko, you mustn’t eat that way. You should try to make breakfast the meal you enjoy most.” “Do you enjoy it, Mother?” “It doesn’t matter about me — I’m not sick anymore.” “But I’m the one who’s not sick.” “No, no.” Mother, with a sad smile, shook her head. Five years ago I was laid up with what was called lung trouble, although I was perfectly well aware that I had willed the sickness on myself. Mother’s recent illness, on the other hand, had really been nerve-racking and depressing. And yet, Mother’s only concern was for me. “Ah,” I murmured. “What’s the matter?” This time it was Mother’s turn to ask. We exchanged glances and experienced something like a moment of absolute understanding. I giggled and Mother’s face lighted into a smile. Whenever I am assailed by some painfully embarrassing thought, that strange faint cry comes from my lips. This time I had suddenly recalled, all too vividly, the events surrounding my divorce six years ago, and before I knew it, my little cry had come out. Why, I wondered, had Mother uttered it too? It couldn’t possibly be that she had recalled something embarrassing from her past as I had. No, and yet there was something. “What was it you remembered just now, Mother?”
Osamu Dazai (19 juni 1909 – 13 juni 1948) Cover
De Filippijnse dichter en schrijver José Rizal (eig. José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda) werd geboren op 19 juni 1861 in Calamba. Zie ook alle tags voor José Rizal op dit blog.
Flower Among Flowers
Flower among flowers, soft bud swooning, that the wind moves to a gentle crooning. Wind of heaven, wind of love, you who gladden all you espy; you who smile and will not sigh, candour and fragrance from above; you who perhaps came down to earth to bring the lonely solace and mirth, and to be a joy for the heart to capture. They say that into your dawn you bear the immaculate soul a prisoner — bound with the ties of passion and rapture?
They say you spread good everywhere like the Spring which fills the air with joy and flowers in Apriltime. They say you brighten the soul that mourns when dark clouds gather, and that without thorns blossom the roses in your clime. If then, like a fairy, you enhance the joy of those on whom you glance with the magic charm God gave to you; oh, spare me an hour of your cheer, a single day of your career, that the breast may savor the bliss it knew.
José Rizal (19 juni 1861 – 30 december 1896) Standbeeld in Fort Santiago
„Wurde Fox am Ende seiner Erzählungen König, so verscholl Pitt am Schlusse ganz und gar und wußte selbst nicht, wo er blieb. – In solchen Augenblicken schwelgte Fox im Gefühle seiner eingebildeten Stärke. Herr Sintrup aber sagte: Aus dir wird mal was Großes! Aber du, Pitt, kannst dich nur gleich begraben lassen. – Dann zog Pitt unbemerkt ein Taschenbüchlein hervor, suchte eine bestimmte Seite und machte einen Bleistiftstrich. Sein Vater und seine Mutter sagten stets dasselbe, und er führte darüber eine Art Statistik. Herr Sintrup war ein rühriger, geachteter Fabrikant in dem kleinen Städtchen. Pünktlich mit dem Glockenschlag war er zumeist im Bureau und schnauzte seinen Angestellten ein gutmütiges «Guten Morgen» zu. Nur manchmal kam es vor, daß er im Bett länger liegenblieb, denn ab und zu liebte er einen «guten Tropfen», wie er das nannte. Bekam er einen neuen Lehrling, so stellte er ihn vor sich hin, durchbohrte ihn mit seinen Augen und sagte in schrecklich drohendem Ton: Bengel, Bengel, ich sage dir…! Im Grunde aber war er gutmütig und leicht gerührt. Fox fühlte sich in seiner Haut sehr wohl; den Dienstboten gegenüber tat er, als sei er eigentlich eine Art von Kronprinz; seine Mutter hatte er ganz in der Gewalt, sie verwöhnte ihn und gab ihm in allem seinen Willen, um so mehr, als Pitt ihr nicht im Wege war, der nie um etwas bat und mit einem stereotypen Danke alles in Empfang nahm, mochte es nun Gutes oder Geringwertiges sein. Pitt erschien wie ein verschlossenes, etwas impertinentes Waisenkind, das trotz aller jahrelangen Gewöhnung niemals recht häuslich wird in dem Kreise seiner Pflegeltern. Die Namen seiner nächsten Verwandten konnte er nicht auseinanderhalten. Manchmal mußte er sich erst besinnen, wo das Eßzimmer, wo die Wohnstube lag. Genau so fremd lebte er in der Schule. Seinen Kameraden gegenüber hatte er einen leise überlegenen, ironischen Ton, feiner oder plumper, je nachdem er es für angemessen hielt. Wirkliche Freundschaften kannte er nicht. Er litt darunter, konnte es aber nicht ändern. Einmal schloß er sich an eine gleichaltrige Kusine an; aber das Mädchen wurde so gefühlvoll, ihm war, als spielten sie Theater; und als sie ihn eines Tages wie gewöhnlich besuchen wollte, fand sie seine Tür verschlossen, und er rief ihr durchs Schlüsselloch zu, es sei aus zwischen ihnen, er wolle sie nie wiedersehen. Als er dann später einmal ein tragisch auf ihn gerichtetes Gesicht erblickte, mußte er sich erst besinnen, wer das war.“
Nenne mir die stille Stadt, Die den ew’gen Frieden hat, Deren düstere Gemächer Sanft sich bauen grüne Dächer: Ueber ihrer Häuser Zinne Wandelt ernst der Fremdling hin, Ziehet fort und hält nicht inne, Grauen fasset ihm den Sinn. Aber endlich tritt er wieder Zitternd auf das morsche Dach, Und die Wölbung sinket nieder, Daß er stürzt in das Gemach. Drunten in den Hallen traurig Sieht er da die Bürger ruhn, Alle liegen stumm und schaurig, Mögen keinen Gruß ihm thun. Die geschlossne Pforte kündet Ihm sein ewig Bürgerrecht, Und der arme Wandrer findet Bald ein Bettlein recht und schlecht, Ist des Prunkens müde worden, Schickt sich in den stillen Orden, Legt sich nieder in der Stadt, Die den ew’gen Frieden hat.
Sonette aus dem Bade 1835
1
Was liegt der Schlaf auf meinen Augenlidern
Am hellen Tag? was ist mein Haupt so schwer?
Bald ras’t mein Puls, bald find’ ich ihn nicht mehr!
Pickt schon der Totenwurm in meinen Gliedern?
»Du bist nicht krank!« hör’ ich den Arzt erwiedern Auf dieser Klagen ungestümes Heer. »Setz’ gegen deine Bücher dich zur Wehr! Laß dir den trägen Mut Natur befiedern!
Geh’ in ein Bad, doch hüte dich zu baden; Zum Brunnen, doch das Glas nicht an den Mund, Viel lieber laß zum Firnewein dich laden.
Hinab zur Kühle, dort im Felsengrund! Empor im Schweiß auf steilen Tannenpfaden, Lern’ wieder leben, und du wirst gesund!
Gustav Schwab (19 juni 1792 – 4 november 1850) Stuttgart, Ansicht von Südosten. Gravure door C. Gerstner naar H. Schönfeld, ca. 1870
Onafhankelijk van geboortedata:
De Nederlandse schrijfster Elke Geurts werd geboren in Heijen in 1973. Zij studeerde aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Ze schreef toneelstukken en hoorspelen alvorens ze doorbrak met korte verhalen. Zij was de eerste winnaar van de verhalenwedstrijd Duizend Woorden en won de Nieuw Proza Prijs Venlo 2008Geurts publiceerde de verhalenbundels “Het besluit van Dola Korstjens” (2008), “Lastmens” (2010) en “Lastmens & andere verhalen” (2015), en de veelgeprezen roman “De weg naar zee” (2013). Haar werk werd genomineerd voor onder andere De Gouden Boekenuil, de BNG Literatuurprijs en de Anna Bijns Prijs. Geurts is schrijfdocent aan o.a. Schrijversvakschool Amsterdam, en columniste en recensent buitenlandse fictie voor Trouw.
Uit: Ik nog wel van jou
“Ik vroeg of hij de titel die mijn nieuwe uitgever had bedacht goed vond. ‘Veel te plat,’ zei ik. ‘Dat kan écht niet, toch?’ We hingen tegen het aanrecht in onze keuken met onze armen over elkaar en praatten over het werk en de kinderen, maar niet over de zakelijke mail die we om kwart over negen in de ochtend beiden hadden ontvangen. Met het stappenplan. We hadden uitzicht op onze kleine entreehal en keken naar de jassen aan, op en onder de kapstok; een plank met haakjes die man zelf had gemaakt toen we hier kwamen wonen. Mijn vader ergert zich er al jaren aan dat er in ons nieuwbouwhuis niets waterpas is. ‘Alles wat dat jong hier zelf timmert is waardevermindering.’ We zagen een onordelijke berg schoenen, heely’s, skeelers en één groezelig grijze slof, daarnaast de uitpuilende rieten mand vol ongelezen kranten en wijnfl essen, erg veel lege wijnflessen. Die grijze afgedragen sloff en staan nu nóg overal waar ik kijk, alsof er hier in huis een onzichtbaar mannetje achter me aan sloft dat ze – waar ik ook zit of sta – steeds precies in mijn zicht legt. Op dit punt van het verhaal bevonden we ons in de donkere dagen voor kerst, een ijskoude wind kwam naar binnen, maar man had de deur naar het halletje wijd open laten staan, zo ook onze voordeur. Wagenwijd. Het lelijkste standaardmodel, met vier horizontale ramen waar ik de afgelopen anderhalf jaar nogal vaak – kromgebogen – doorheen had staan kijken. Zoals de buurvrouwen in het dorp waar ik vandaan kom vroeger altijd door de jaloezieën gluurden om te kijken wie er thuiskwam en wie er wegging, zo stond ik daar op die ingelegde droogloopmat de straat af te speuren. Te wachten. Op man.”
Eigentlich hatte ich gehofft, der Bus sei schon abgefahren.
Ich hatte ja keine Ahnung von den Rokokokirchen und
ihren egozentrischen Lichtspielen. Dich dagegen befriedigt es
offensichtlich völlig, wenn eine Taube sich aus den Glocken
schlägt, so wie wir damals dachten, wir wüßten alles über
das Leben und diese albernen Raclettegeräte. Heute weiß
ich zumindest, daß wir jahrelang neben einem berühmten
Hirnchirurgen gewohnt haben, ohne auch nur seinen Namen
zu kennen. Im Nachhinein bin ich mir sicher, daß er
ein guter Gesprächspartner gewesen wäre.
Ja, es ist wahr, von der Natur können wir so manches über Ordnung lernen. Und ich meine nicht die Ordnung, die sich ständig wiederholt und deshalb langweilig ist. Sondern ich meine die komplexe Ordnung der Welt der Dinge, in der wir leben. Also das Chaos als subtilere, nicht wiederkehrende Art von Ordnung.
Schreibst du das alles auf? Rufst du mich an, wenn du wiederkommst von dem Kontinent, der dich aufbläht wie einen Mathematiker, der über seiner Arbeit verzweifelt? Ich wünschte, wir hätten noch etwas von dem Käse da, den wir im Morgengrauen in der alten Markthalle neben der Themse gekauft haben. Als du am anderen Ende der Welt am Fenster standst und ein Insekt aus deinem Auge riebst.
The Ambassador Hotel Swimming Pool door Joseph Kleitsch, jaren 1920
By A Swimming Pool Outside Syracusa
All afternoon I have been struggling to communicate in Italian with Roberto and Giuseppe, who have begun to resemble the two male characters in my Italian for Beginners, the ones who are always shopping or inquiring about the times of trains, and now I can hardly speak or write English.
I have made important pronouncements in this remote limestone valley with its trickle of a river, stating that it seems hotter today even than it was yesterday and that swimming is very good for you, very beneficial, you might say. I also posed burning questions about the hours of the archaeological museum and the location of the local necropolis.
But now I am alone in the evening light which has softened the white cliffs, and I have had a little gin in a glass with ice which has softened my mood or— how would you say in English— has allowed my thoughts to traverse my brain with greater gentleness, shall we say,
or, to put it less literally, this drink has extended permission to my mind to feel—what’s the word?— a friendship with the vast sky which is very—give me a minute—very blue but with much great paleness at this special time of day, or as we say in America, now.
Billy Collins (New York, 22 maart 1941) New York, Astoria Park Pool. Billy Collins werd geboren in New York
“She was a doli-arthi prostitute of the Hatyapul, meaning that the terms of her employment stated that she was literally married to the job and would only leave on her arthi or funeral bier. She had had to go through a parody of a wedding ceremony, arriving, to the mirth of the street rabble, on a donkey-cart instead of the usual doli or palanquin. “Enjoy your wedding day, Skeleton, it’s the only one you’ll ever have,” shouted one lout, but the other prostitutes poured a chamber pot of warm urine over him from an upstairs balcony, and that shut him up just fine. The “groom” was the brothel itself, represented symbolically by the madam, Rangili Bibi, a whore so old, toothless, and squinty that she had become worthy of respect, and so fierce that everyone was scared of her, even the police officers whose job it theoretically was to close her business down, but who didn’t dare make a move against her in case she gave them a lifetime’s bad luck by fixing them with the evil eye. The other, more rational explanation for the brothel’s survival was that it was owned by an influential noble of the court — or else, as the city’s gossips were convinced, not a noble but a priest, maybe even one of the mystics praying nonstop at the Chishti tomb. But nobles go in and out of favor, and priests as well. Bad luck, on the other hand, is forever: so the fear of Rangili Bibi’s crossed eyes was at least as powerful as an unseen holy or aristocratic protector. Mohini’s bitterness was not the result of being a whore, which was a job like any other job and gave her a home, and food and clothing, without which, she said, she would be no better than a pye-dog and would in all likelihood die like a dog in a ditch. It was aimed at one single woman, her former employer, the fourteen-year-old Lady Man Bai of Amer, currently residing at Sikri, a young hussy who was already receiving, in secret, the eager attentions of her cousin Crown Prince Salim. Lady Man Bai had one hundred slaves, and Mohini the Skeleton was one of her favorites.“
“There was once, in the city of Kahani in the land of Alifbay, a boy named Luka who had two pets, a bear named Dog and a dog named Bear, which meant that whenever he called out “Dog!” the bear waddled up amiably on his hind legs, and when he shouted “Bear!” the dog bounded towards him wagging his tail. Dog the brown bear could be a little gruff and bearish at times, but he was an expert dancer, able to get up on to his hind legs and perform with subtlety and grace the waltz, the polka, the rhumba, the wah-watusi and the twist, as well as dances from nearer home, the pounding bhangra, the twirling ghoomar (for which he wore a wide mirrorworked skirt), the warrior dances known as the spaw and the thang-ta, and the pea cock dance of the south. Bear the dog was a chocolate Labrador, and a gentle, friendly dog, though sometimes a bit excitable and nervous; he absolutely could not dance, having, as the saying goes, four left feet, but to make up for his clumsiness he possessed the gift of perfect pitch, so he could sing up a storm, howling out the melodies of the most popular songs of the day, and never going out of tune. Bear the dog and Dog the bear quickly became much more than Luka’s pets. They turned into his closest allies and most loyal protectors, so fierce in his defence that nobody would ever have dreamed of bullying him when they were nearby, not even his appalling classmate Ratshit, whose behaviour was usually out of control.
This is how Luka came to have such unusual companions. One fine day when he was twelve years old, the circus came to town – and not just any circus, but the GROF or Great Rings of Fire itself, the most celebrated circus in all of Alifbay, “featuring the Famous Incredible Fire Illusion.” So Luka was at first bitterly disappointed when his father the storyteller Rashid Khalifa told him they would not be going to the show. “Unkind to animals,” Rashid explained.
“Once it may have had its glory days but these days the GROF has fallen far from Grace.” The Lioness had tooth decay, Rashid told Luka, and the Tigress was blind and the Elephants were hungry and the rest of the circus menagerie was just plain miserable.”
“Afterwards, when the world was exploding around him and the lethal blackbirds were massing on the climbing frame in the school playground, he felt annoyed with himself for forgetting the name of the BBC reporter, a woman, who had told him that his old life was over and a new, darker existence was about to begin. She had called him at home on his private line without explaining how she got the number. “How does it feel,” she asked him, “to know that you have just been sentenced to death by the Ayatollah Khomeini?” It was a sunny Tuesday in London but the question shut out the light. This is what he said, without really knowing what he was saying: “It doesn’t feel good.” This is what he thought: I’m a dead man. He wondered how many days he had left to live and thought the answer was probably a single- digit number. He put down the telephone and ran down the stairs from his workroom at the top of the narrow Islington row house where he lived. The living room windows had wooden shutters and, absurdly, he closed and barred them. Then he locked the front door.
It was Valentine’s Day but he hadn’t been getting on with his wife, the American novelist Marianne Wiggins. Six days earlier she had told him she was unhappy in the marriage, that she “ didn’t feel good around him anymore,” even though they had been married for little more than a year, and he, too, already knew it had been a mistake. Now she was staring at him as he moved nervously around the house, drawing curtains, checking window bolts, his body galvanized by the news as if an electric current were passing through it, and he had to explain to her what was happening. She reacted well, beginning to discuss what they should do next. She used the word “we.” That was courageous.
A car arrived at the house, sent by CBS television. He had an appointment at the American network’s studios in Bowater House, Knightsbridge, to appear live, by satellite link, on its morning show. “I should go,” he said. “It’s live television. I can’t just not show up.” Later that morning the memorial service for his friend Bruce Chatwin was to be held at the Orthodox church on Moscow Road in Bayswater”.
“When Baal proceeded to lay out the plan for the madam, she responded: “It is very dangerous, but it could be damn good for business.” While I do not wholly subscribe to the theory that authors tend to write self-fulfilling novels, it seems quite clear to me that “they” did hear and that they are indeed mad enough to “boil his balls in butter.” The Ayyatollah Khomeni, who issued the fatwa for Rushdie’s death, in fact stated that what Rushdie wrote about the Prophet literally made his blood boil (quoted in Appignanesi and Maitland 1990:73). The whole thing has been very dangerous, and there is little doubt but that the controversy has been “damn good for business.”
The question that remains for me is why Rushdie — being brought up as a Muslim, even a backsliding one — did not realize what the reaction of his fellow Muslims would be (Baal was certainly not naive about how Mahound would respond to knowing whores were pretending to be his wives), or why Rushdie realized it but went ahead and did it anyway. To a certain extent Rushdie’s public presentation of his private doubt came at the wrong time — it was a convenient lightning rod at a time when anger against the West — understandable anger at that — needed to go somewhere.
But the key I think is found in the same passage (p. 380), where Rushdie comments: “Where there is no belief, there is no blasphemy.” In an interview ironically broadcast the same day in 1989 as Khomeini’s death warrant, Rushdie added: “Doubt, it seems to me, is the central condition of a human being in the 20th century” (quoted in Appignanesi and Maitland 1990:24). Here I think is the crux of the problem. We can readily identify with Rushdie on doubt as the norm in the secular as well as much of the sacred thinking of our West. We can read The Satanic Verses as an exercise in dealing with that doubt, one that Rushdie as an immigrant author in our backyard vigorously defends as viable even though it may be seen as blatant unbelief by his critics. But the problem is that Rushdie, at least up until a recent interview with
David Frost, has never claimed not to have belief. He has simply admitted to doubt.”
