Uit: Mitternachtskinder (Vertaald door Karin Graf)
“Es war einmal ein kleiner Junge, der wurde in der Stadt Bombay geboren … Nein, so geht es nicht, ich kann mich um das Datum nicht herummogeln: Ich wurde am 15. August 1947 in Dr. Narlikars privatem Entbindungsheim geboren. Und die Zeit? Die Zeit spielt auch eine Rolle. Also dann: nachts. Nein, man muss schon genauer sein … Schlag Mitternacht, um die Wahrheit zu sagen. Uhrzeiger neigten sich einander zu, um mein Kommen respektvoll zu begrüßen.
Oh, sprich’s nur aus: Genau in dem Augenblick, in dem In dien die Unabhängigkeit erlangte, purzelte ich in die Welt. Schweres Atmen war zu hören. Und draußen vor dem Fenster Feuerwerk und Menschenmassen. Ein paar Sekunden später brach mein Vater sich den großen Zeh; aber verglichen mit dem, was mich in diesem verhängnisvollen Augenblick befallen hatte, war sein Unfall eine bloße Lappalie, denn dank der verborgenen Willkürherrschaft dieser verbindlich grüßenden Uhren war ich auf geheimnisvolle Weise an die Geschichte gefesselt, war mein Geschick unlösbar mit dem meines Landes verkettet worden. Für die nächsten drei Jahrzehnte sollte es kein Entkommen geben. Wahrsager hatten mich prophezeit, Zeitungen feierten meine Ankunft, Politiker bescheinigten meine Echtheit. Ich hatte in der ganzen Sache nichts zu sagen. Ich, Saleem Sinai, später auch verschiedentlich Rotznase, Fleckengesicht, Kahlkopf, Schnüffl er, Buddha und sogar Scheibe-vom-Mond genannt, war vom Schicksal schwer mit Beschlag belegt worden – selbst unter günstigsten Umständen eine gefährliche Verstrickung. Und ich konnte mir zu der Zeit noch nicht einmal selbst die Nase putzen.
Nun läuft jedoch die Zeit ab (da sie keine weitere Verwendung für mich hat). Ich werde bald einunddreißig Jahre alt. Vielleicht. Wenn mein zerfallender, überbeanspruchter Körper es zulässt. Aber ich kann nicht darauf hoffen, mein Leben zu retten, ich kann nicht einmal damit rechnen, tausendundeine Nacht zu haben. Ich muss schnell arbeiten, schneller als Scheherazade, wenn mein Leben bei meinem Tod einen Sinn – ja, Sinn – gehabt haben soll. Ich gebe es zu: Mehr als alles andere fürchte ich die Sinnlosigkeit.”
“In the early morning Mohini the sleepless whore of the Hatyapul brothel awoke her foreign guest. He came awake quickly and twisted her roughly into his arms, conjuring a knife from thin air and holding it against her neck. “Don’t be stupid,” she said. “I could have killed you a hundred times last night, and don’t think I didn’t think about it while you were snoring loud enough to wake the emperor in his palace.” She had offered him two rates, one for a single act, the other, only slightly higher, for the whole night. “Which is better value?” he asked her. “People always say it’s the all-night rate,” she replied gravely, “but most of my visitors are so old or drunk or opium-stupid or incompetent that even doing it once is beyond a lot of them, so the rate for a single will almost certainly save you money.” “I’ll pay you double the all-night rate,” he said, “if you promise to stay beside me all night. It’s a long time since I spent the whole night with a woman, and a woman’s body lying beside me sweetens my dreams.” “You can waste your money if you want, I won’t stop you,” she said cold-heartedly, “but there hasn’t been any sweetness left in me for years.”
She was so thin that her name among the other whores was Skeleton, and those clients who could afford it often hired her together with her antithesis, the obese whore called Mattress, in order to enjoy the two extremes of what the female form had to offer, first the unyielding dominance of bone and then the flesh that engulfed. The Skeleton ate like a wolf, greedily and fast, and the more she ate the fatter Mattress became, until it was suspected that the two whores had made a pact with the Devil, and in Hell it would be Skeleton who was grotesquely overweight for all eternity while Mattress rattled bonily around with the nipples on her flat chest looking like little wooden plugs.”
“It was during one of these playful sessions at the end of a working day, when the girls were alone with their eunuchs and their wine, that Baal heard the youngest talking about her client, the grocer, Musa. ‘That one!’ she said. ‘He’s got a bee in his bonnet about the Prophet’s wives. He’s so annoyed about them that he gets excited just by mentioning their names. He tells me that I personally am the spitting image of Ayesha herself, and she’s His Nibs’s favourite, as all are aware. So there.’
The fifty-year-old courtesan butted in. ‘Listen, those women in that harem, the men don’t talk about anything else these days. No wonder Mahound secluded them, but it’s only made things worse. People fantasize more about what they can’t see.’
Especially in this town, Baal thought; above all in our Jahilia of the licentious ways, where until Mahound arrived with his rule book, the women dressed brightly, and all the talk was of fucking and money, money and sex, and not just the talk either.
He said to the youngest whore: ‘Why don’t you pretend for him?’
‘Who?’
‘Musa. If Ayesha gives him such a thrill, why not become his private and personal Ayesha?’
‘God,’ the girls said. ‘If they heard you say that they’d boil your balls in butter.’
Zoveel als deze boom heb ik nooit beloofd: mijn schaduw is minder, mijn nutteloze insekten tieren weliger, geen konijnen nestelen aan mijn voet.
Wel is mijn schors schor en hees en ik overschreeuw mijzelf dagelijks met kinderen en bladeren.
Traag en moeizaam is mijn ringen en even moeizaam wen ik aan het snoeien van handen, de taal die mensen spreken. Uit mijn hout worden geen goden gesneden, ook zonder hen wordt mijn hout ouder.
Soms is het in mijn merg zo onophoudelijk donker als in het windstil centrum van een ziekte; je hoort er mensen als marmotten piepen diep uit de zwartste zwammen van hun menszijn.
Maar jij die uit dit hout een stem wilt snijden, snijdt een stem. Zoals mijn litteken is zing ik.
Mijn litteken is mijn sieraad.
Strandschap
Achter de duinen het overbodige landschap. Geronselde wolkenhorden. Strand dat langzaam zichzelf schept.
In ouderwetse rieten strandstoelen zitten mensen te sterven, tatoes op hun geloken oogleden.
Een enkel sigarettenrokend lijk lost op in rook.
Een beroepshond met een bijbaantje snuffelt langs de vloedlijn.
Vindt een kinkhoorn.
Uit de schelp klinkt het zachte geblaf van een dode zeehond.
Sybren Polet (Kampen, 19 juni 1924)
De Tsjechische schrijver Josef Nesvadba werd geboren op 19 juni 1926 in Praag. Hij was opgeleid tot psichiater en introduceerde de groepstherapie in Tsjechoslowakije. Hij begon met het vertalen van Engelse gedichten. Als student schreef hij ook al toneelstukken. Aan het eind van de jaren vijftig begon hij korte verhalen te schrijven die men het best omschrijven kan als satirische science fiction. In de jaren zeventig ontwikkelde hij zich van dit genre vandaan richting meer psychologische romans. Verschillende van zijn boeken werden verfilmd door Juraj Herz.
Uit: The Einstein Brain
„“The situation is extremely grave,” Professor Kozhevkin brought his report to a close. “During the lifetime of the last few generations our progress in various technical fields has liberated mankind, freed mankind from drudgery, hunger and war, and opened the way to the Universe. I can still remember the time when the Engineering Faculties of our Universities had the pick of the finest students, and when it was the heart’s desire of every young man to study some branch of technical science. Look at things today! Our young people have lost interest in what we are doing. Physics, chemistry and mathematics suddenly seem to have lost all interest for them. Every year there are fewer and fewer students applying for entrance to our Engineering Faculty in Alma-Ata. There is a danger that in a few years we shall find ourselves obliged to restrict our research work and set limits to the number of staff we can employ. This state of affairs cannot be allowed to go on. Our machines cannot work without people to control them; they cannot take care of the needs of mankind unless there is someone to run them. Energetic steps must be taken.”
We all clapped and Dr. Kozhevkin sat down.
“At our University in Toronto,” Professor Clark Smith-Jones took the floor, “things are almost worse. We have already had to shut down several of our specialised departments in certain aspects of space research, as well as the Department for Research into the Nature of Elementary Particles.“
Josef Nesvadba (19 juni 1926 – 26 april 2005)
De Japanse schrijver Osamu Dazai (eig.Shūji Tsushima) werd geboren op 19 juni 1909 in Tsugaru. Osamu Dazai behoort tot de generatie van Mishima, Kawabata en Tanizaki. Hij was echter een enfant terrible die geen aansluiting vond bij de gevestigde orde. Hij had en heeft de status van cultheld. In 1948 pleegde hij samen met zijn minnares zelfmoord. Deze en andere sensationele gegevens uit zijn leven krijgen vaak meer aandacht dan zijn werk. Zijn eerste korte verhaal dat hij ondertekende met zijn pseudoniem was Ressha dat verscheen in 1933. Na zijn zelfmoord trof men 14 verhalen aan onder de veelzeggende titel ‘Jaren van verval’.
Uit: The setting sun
“I drink out of desperation. Life is too dreary to endure. The misery, the loneliness, crampedness – they’re heartbreaking. Whenever you can hear the gloomy sighs of woe from the four walls around your, you know that there’s not a chance of happiness existing just for you. What feelings do you suppose a man has when he realizes that he will never know happiness or glory as long as he lives? Hard work. All that amounts to is food for the wild beasts of hunger. There are too many pitiful people. – Is that a pose again?” “No.” “Only love. Just like you wrote in your letters.” “Yes.” My love was extinguished. When the room became faintly light, I stared at the face of the man sleeping beside me. It was the face of a man soon to die. It was an exhausted face. The face of a victim. A precious victim. My man. My rainbow. My child. Hateful man. Unprincipled man. It seemed to me then a face of a beauty unmatched in the whole world. My breast throbbed with the sensation of resuscitated love. I kissed him as I stroke his hair. The sad, sad accomplishment of love. Mr. Uehara, his eyes still shut, took me in his arms. “I was all wrong. What do you expect of a farmer’s son?” I could never leave him. “I am happy now. Even if I were to hear the four walls all shriek in anguish, my feeling of happiness would still be at the saturation point.” Mr. Uehara laughed. “But it’s too late now. It’s dusk already.” “It’s morning!” That morning my brother Naoji committed suicide.”
To my Creator I sing Who did soothe me in my great loss; To the Merciful and Kind Who in my troubles gave me repose.
Thou with that pow’r of thine Said: Live! And with life myself I found; And shelter gave me thou And a soul impelled to the good Like a compass whose point to the North is bound.
Thou did make me descend From honorable home and respectable stock, And a homeland thou gavest me Without limit, fair and rich Though fortune and prudence it does lack.
To Virgin Mary
Mary, sweet peace, solace dear Of pained mortal ! You’re the fount Whence emanates the stream of succor, That without cease our soil fructifies.
From thy throne, from heaven high, Kindly hear my sorrowful cry! And may thy shining veil protect My voice that rises with rapid flight.
Thou art my Mother, Mary, pure; Thou’ll be the fortress of my life; Thou’ll be my guide on this angry sea. If ferociously vice pursues me, If in my pains death harasses me, Help me, and drive away my woes!
José Rizal (19 juni 1861 – 30 december 1896)
Portret door Fabian Dela Rosa, 1902
„Pitt – so nannte Philipp Sintrup sein Spiegelbild, wie er es als kleines Kind zum erstenmal erblickte und mit dem Finger berührte. Die Familie heftete den Namen an ihn, und mit einer Art von Folgerichtigkeit ward nun sein jüngerer Bruder nur noch Fox gerufen. Pitt war es gleichgültig, wie er hieß. Fox dagegen wehrte sich gegen den ihm aufgehängten Namen, ohne daß er ihn vertreiben konnte. So behauptete er denn, als er in das Alter kam, wo man moderne Weltgeschichte lernt, ein Nachkomme des großen, bekannten Fox wäre sein Pate, und seinen gewaltigen Reichtum werde er einmal erben.
Schon früh begann Fox Großes von sich zu erzählen. Er stellte sich als den Helden von selbsterfundenen Geschichten hin, die er Märchen nannte, die aber außer ihrer Unmöglichkeit nichts Märchenhaftes an sich hatten, sondern der allernächsten Umgebung entnommen waren und nur in einem Tone vorgetragen wurden, der Grausen erregen sollte. – Der grauäugige, etwas hochgeschossene Pitt hörte sie mit gelangweilten Augen an, und wenn Fox geendet, erzählte er mit gleichmäßiger Stimme: ihm sei Ähnliches begegnet, nur sei alles umgekehrt gewesen; vor seinen Feinden habe er, anstatt sie anzugreifen, sich versteckt, indem er sich bewegungslos gegen den Zaun drückte, so daß sie ihn für einen Holzpfahl hielten. Während unter seines Bruders Tritten die dicksten Brückenbalken krachten, genügte ihm ein Strohhalm, sich seinen Verfolgern über das Wasser hin zu entziehen. Unter diesen befanden sich ganz unbesehen seine nächsten Verwandten, seine eigenen Eltern. Herr Sintrup zog an ihrer Spitze, und Frau Sintrup, Pitts Mutter, sonnte sich im Eingang einer Höhle, ohne sich zu bewegen, so daß er nicht an ihr vorbei konnte, um sich ein für allemal zurückzuziehen.“
Friedrich Huch (19 juni 1873 – 12 mei 1913)
Braunschweig (Geen portret beschikbaar)
„Auf herrlichen Säulen erbaut stand die Königsburg des Sonnengottes, von blitzendem Gold und glühendem Karfunkel schimmernd; den obersten Giebel umschloss blendendes Elfenbein, gedoppelte Türen strahlten in Silberglanz, darauf in erhabener Arbeit die schönsten Wundergeschichten zu schauen waren. In diesen Palast trat Phaethon, der Sohn des Sonnengottes Helios, und verlangte den Vater zu sprechen. Doch stellte er sich nur von ferne hin, denn in der Nähe war das strahlende Licht nicht zu ertragen. Der Vater Helios, von Purpurgewand umhüllt, saß auf seinem fürstlichen Stuhle, der mit gänzenden Smaragden besetzt war; zu seiner Rechten und zu seiner Linken stand sein Gefolge geordnet, der Tag, der Monat, das Jahr, die Jahrhunderte und die Horen; der jugendliche Lenz mit seinem Blütenkranze, der Sommer mit Ährengewinden bekränzt, der Herbst mit einem Füllhorn voll Trauben, der eisige Winter mit schneeweißen Haaren. Helios, in ihrer Mitte sitzend, wurde mit seinem allschauenden Auge bald den Jüngling gewahr, der über so viele Wunder staunte. »Was ist der Grund deiner Wallfahrt«, sprach er, »was führt dich in den Palast deines göttlichen Vaters, mein Sohn?«
Gustav Schwab (19 juni 1792 – 4 november 1850)
Onafhankelijk van geboortedata:
De Duitse dichteres Karin Fellner werd geboren 1970 in München, waar zij nog steeds woont. Zij studeerde psychologie in Konstanz en literatuurwetenschappen in München. Zij vertaalt en werkt als zelfstandig lectrice. In 2005 verscheen haar bundel »avantgarde des schocks« en in 2007 »in belichteten wänden«.
verschnittenes gras: du tastest
verschnittenes gras: du tastest es ab in der brust, ein grünes gefühl, prüfst die haltbarkeit von wiesen, hunger nach gärten beauty beyond production aus rotem klee, das süße ende der halme im mund ein kühles versprechen.
Karin Fellner (München, 1970)
De Duitse dichteres Claudia Gabler werd in 1970 geboren in Lörrach. Zij bezocht de kunstnijverheidsschool in Basel en studeerde theaterwetenschappen en communicatiewetenschappen in Berlijn. Zij is werkzaam in redacties en persafdelingen. Werk van haar verscheen in tijdschriften en bloemlezingen. In 2008 verscheen haar bundel Die kleinen Raubtiere unter ihrem Pelz.
mal wieder ein Stadtplan ohne Wirklichkeitsmomente
mal wieder ein Stadtplan ohne Wirklichkeitsmomente. ich zog Kreise um den Bahnhof, an dem unser ungleichzeitiges Timing abprallte wie unser Winken. das Image wurde später eingefroren, auch die gleichförmigen Krusten der Teigtaschen auf den Stoffbezügen der Sitze. es gab seit Tagen nur aufgetaute Wraps und geschlossene Pubs. hitzebeständig behielten wir unsere Pullover an, um das Bild
vom Kennenlernen aufrechtzuerhalten, ließen wir die Sitze oben bis zum nächsten präventiv angelegten Streitgespräch. alles wirkte in diesen schlecht ausgeleuchteten Bussen und Städten wie ein Arrangement unter Freunden, die ganz zufällig die gleichen Interessen hatten. Körperkontakt war eine ganz gute Konsequenz.
Claudia Gabler (Lörrach, 1970)
De Duitse dichter Marius Hulpe werd geboren in 1982 in Soest, Westfalen. Hij woonde en studeerde in Berlijn en sinds 2006 studeert hij creatief schrijven en cultuurjournalistiek in Hildesheim. Hij is medewerker aan het literatuurtijdschrift Am Erker en redacteur bij lit.07. In 2008 verscheen zijn bundel Wiederbelebung der Lämmer.
sonnenaufgänge an neuköllner schulen
liebliche reihen am zaun, am spitzen & nicht lebensungefährlichen geländer, ihr fangt ihn tagtäglich ein, den stummen hass des asphalts, die wut in der luft, die schneidende stille im herzen der straße: ihr fangt das erste wort, den blick, den atem ein: hier wird nicht mehr viel gehen, hier wird wahrscheinlich bald gesprengt: ihr wusstet’s. das geländer? wozu. & wer muss sich schon noch da hinein . . . ja wer will verpassen, was kommt. wer hätte nicht lust, zu sehen. welche angst.
“At twenty-four the ambassador’s daughter slept badly through the warm, unsurprising nights. She woke up frequently and even when sleep did come her body was rarely at rest, thrashing and flailing as if trying to break free of dreadful invisible manacles. At times she cried out in a language she did not speak. Men had told her this, nervously. Not many men had ever been permitted to be present while she slept. The evidence was therefore limited, lacking consensus; however, a pattern emerged. According to one report she sounded guttural, glottal-stoppy, as if she were speaking Arabic. Night-Arabian, she thought, the dreamtongue of Scheherazade. Another version described her words as science-fictional, like Klingon, like a throat being cleared in a galaxy far, far away. Like Sigourney Weaver channeling a demon in Ghostbusters. One night in a spirit of research the ambassador’s daughter left a tape recorder running by her bedside but when she heard the voice on the tape its death’s-head ugliness, which was somehow both familiar and alien, scared her badly and she pushed the erase button, which erased nothing important. The truth was still the truth.
These agitated periods of sleep-speech were mercifully brief, and when they ended she would subside for a time, sweating and panting, into a state of dreamless exhaustion. Then abruptly she would awake again, convinced, in her disoriented state, that there was an intruder in her bedroom. There was no intruder. The intruder was an absence, a negative space in the darkness. She had no mother. Her mother had died giving her birth: the ambassador’s wife had told her this much, and the ambassador, her father, had confirmed it. Her mother had been Kashmiri, and was lost to her, like paradise, like Kashmir, in a time before memory. (That the terms Kashmir and paradise were synonymous was one of her axioms, which everyone who knew her had to accept.) She trembled before her mother’s absence, a void sentinel shape in the dark, and waited for the second calamity, waited without knowing she was waiting. After her father died—her brilliant, cosmopolitan father, Franco-American, “like Liberty,” he said, her beloved, resented, wayward, promiscuous, often absent, irresistible father—she began to sleep soundly, as if she had been shriven. Forgiven her sins, or, perhaps, his. The burden of sin had been passed on. She did not believe in sin.”
Vannacht is een minuut met de minuut van een nog nieuwe zin tezaamgeklonken, versnelde rust van een begin, geen venster heeft het evenwicht verbrijzeld, de dag is haast doorzichtig tin in platen van beheersing opgetrokken, waartegen ’t licht met gouden stokjes welluidend trommlend klinkt en slaat; dit is het plein, dit is de straat. Als nu de tijd niet in zal slaan is dit geluk als cellofaan, de nieuwe beelden zijn als ruiterbeelden tegen ’t verleden aan; zonder lijn en wet is het geluk gezet; de woorden springen aan in weelde
Wij-materie
Ik zeg. Zeg niets. Niets zeg ik dan: Wij. Het splijt dikwijls maar ís, immers heeft een soort. gewicht van 34.3, atoomnummer 2:2 protonen (jij en ik), 2 neutronen (?) en een heel kleine neutrino. Onder het uitzenden van een λ -deeltje ontwikkelen wij een zo sterke erotische warmte – gelijk aan zes volledige echtparen in hun eerste graad van kennismaking – dat wij materiemystici oplossen in licht. Neutraal is de witheid die niets omringt, niets is, niets wil. Geen biochemicus zweeft voorbij. Geen supersonische engel ruist. – Geen adem, geen adat, geen Adam.
Sybren Polet (Kampen, 19 juni 1924)
De Filippijnse schrijver José Rizal (eig. José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda) werd geboren op 19 juni 1861. Zie ook mijn blog van 19 juni 2007.
To the Philippines
Aglowing and fair like a houri on high,
Full of grace and pure like the Morn that peeps
When in the sky the clouds are tinted blue,
Of th’ Indian land, a goddess sleeps.
The light foam of the son’rous sea Doth kiss her feet with loving desire; The cultured West adores her smile And the frosty Pole her flow’red attire.
With tenderness, stammering, my Muse To her ‘midst undines and naiads does sing; I offer her my fortune and bliss: Oh, artists! her brow chaste ring With myrtle green and roses red And lilies, and extol the Philippines!
Memories of My Town
When I recall the days
That saw my childhood of yore
Beside the verdant shore
Of a murmuring lagoon;
When I remember the sighs
Of the breeze that on my brow
Sweet and caressing did blow
With coolness full of delight;
When I look at the lily white Fills up with air violent And the stormy element On the sand doth meekly sleep; When sweet ’toxicating scent From the flowers I inhale Which at the dawn they exhale When at us it begins to peep;
I sadly recall your face, Oh precious infancy, That a mother lovingly Did succeed to embellish. I remember a simple town; My cradle, joy and boon, Beside the cool lagoon The seat of all my wish.
Oh, yes! With uncertain pace I trod your forest lands, And on your river banks A pleasant fun I found; At your rustic temple I prayed With a little boy’s simple faith And your aura’s flawless breath Filled my heart with joy profound. Saw I God in the grandeur Of your woods which for centuries stand; Never did I understand In your bosom what sorrows were; While I gazed on your azure sky Neither love nor tenderness Failed me, ‘cause my happiness In the heart of nature rests there.
Tender childhood, beautiful town, Rich fountain of happiness, Of harmonious melodies, That drive away my sorrow! Return thee to my heart, Bring back my gentle hours As do the birds when the flow’rs Would again begin to blow! But, alas, adieu! E’er watch For your peace, joy and repose, Genius of good who kindly dispose Of his blessings with amour; It’s for thee my fervent pray’rs, It’s for thee my constant desire Knowledge ever to acquire And may God keep your candour!
De Nederlandse dichter en schrijver Sybren Polet (pseudoniem van Sybe Minnema) werd geboren in Kampen op 19 juni 1924. Hij volgde een opleiding tot leraar in Zwolle. Na de Tweede Wereldoorlog debuteerde hij onder zijn eigen naam met de dichtbundel “Genesis” (1946). Als Sybren Polet debuteerde hij in 1949 in het literaire tijdschrift Podium, waarvan hij van 1952 tot 1965 redacteur zou zijn. In 1961 verscheen zijn eerste roman “Breekwater”.
Zijn dichtwerk wordt tot dat van de Vijftigers gerekend. Zijn proza (romans en verhalen) had een sterk experimenteel/vernieuwend karakter. Sybren Polet schreef ook toneelstukken en kinderboeken en stelde bloemlezingen samen van poëzie en sciencefiction.
Uit: Mannekino revisited
“Hij opende en sloot zijn ogen. Deed het soms op willekeurige momenten, stilstaande in de stad.
Beelden kwamen en gingen, openingen vormden zich spontaan, onafhankelijk van hem en van elkaar en sloten zich weer, als evenzoveel kringspieren rond leegte en niets, kringspieren, diafragma’s, vele, vele, overal in de materie, in het bewustzijn en het onbewuste, halfbewuste, allemaal kleine mondjes die zich openden, o, o, en weer sloten, o.
Verderlopend kreeg hij opnieuw het gevoel geobserveerd te worden. Hij had dit gevoel de laatste maanden steeds vaker en steeds sterker gehad, op sommige plaatsen meer dan op andere, maar altijd heel direkt en indringend alsof er een vrij zwevend, meezwervend oog op hem gericht was, een krachtig video-oog dat stralen uitzond – op straat, in concertzaal en schouwburg, restaurant, in cafés met vrienden en gasten -, de straal was er soms plotseling, waarna hij onwillekeurig om zich heenkeek of hij een camera-oog kon lokaliseren en niet zelden was dit inderdaad het geval – waar zijn ze tegenwoordig niet -, maar je kon niet zien of het werkte, laat staan ontdekken of er enige straling van uitging. Bovendien had hij vaak het gevoel dat de straling juist niet van het ontdekte oog uitging.”
Sybren Polet (Kampen, 19 juni 1924)
De Filippijnse schrijver José Rizal (eig. José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda) werd geboren op 19 juni 1861. Rizal is de nationale held van de Filippijnen. Hij was een nationalist en de meeste prominente voorstander van hervormingen in de Filippijnen aan het einde van het Spaanse koloniale tijdperk en van de uiteindelijke onafhankelijkheid. De militaire berechting en de executie van Rizal in 1896 maakte van hem een martelaar van de Filippijnse revolutie. Zijn sterfdag wordt nog steeds herdacht middels de Filippijnse nationale feestdag Rizal Day. Rizal schreef gedichten, essays, dagboeken, brieven en novellen. Zijn twee meest bekende werken zijn de novellen Noli Me Tangere en El Filibusterismo.
MI ULTIMO ADIOS
Farewell, my adored Land, region of the sun caressed, Pearl of the Orient Sea, our Eden lost, With gladness I give you my Life, sad and repressed; And were it more brilliant, more fresh and at its best, I would still give it to you for your welfare at most.
On the fields of battle, in the fury of fight, Others give you their lives without pain or hesitancy, The place does not matter: cypress laurel, lily white, Scaffold, open field, conflict or martyrdom’s site, It is the same if asked by home and Country.
I die as I see tints on the sky b’gin to show And at last announce the day, after a gloomy night; If you need a hue to dye your matutinal glow, Pour my blood and at the right moment spread it so, And gild it with a reflection of your nascent light!
My dreams, when scarcely a lad adolescent, My dreams when already a youth, full of vigor to attain, Were to see you, gem of the sea of the Orient, Your dark eyes dry, smooth brow held to a high plane Without frown, without wrinkles and of shame without stain.
My life’s fancy, my ardent, passionate desire, Hail! Cries out the soul to you, that will soon part from thee; Hail! How sweet ’tis to fall that fullness you may acquire; To die to give you life, ‘neath your skies to expire, And in your mystic land to sleep through eternity!
If over my tomb some day, you would see blow, A simple humble flow’r amidst thick grasses, Bring it up to your lips and kiss my soul so, And under the cold tomb, I may feel on my brow, Warmth of your breath, a whiff of your tenderness.
Let the moon with soft, gentle light me descry, Let the dawn send forth its fleeting, brilliant light, In murmurs grave allow the wind to sigh, And should a bird descend on my cross and alight, Let the bird intone a song of peace o’er my site.
Let the burning sun the raindrops vaporize And with my clamor behind return pure to the sky; Let a friend shed tears over my early demise; And on quiet afternoons when one prays for me on high, Pray too, oh, my Motherland, that in God may rest I.
Pray thee for all the hapless who have died, For all those who unequalled torments have undergone; For our poor mothers who in bitterness have cried; For orphans, widows and captives to tortures were shied, And pray too that you may see your own redemption.
And when the dark night wraps the cemet’ry And only the dead to vigil there are left alone, Don’t disturb their repose, don’t disturb the mystery: If you hear the sounds of cittern or psaltery, It is I, dear Country, who, a song t’you intone.
And when my grave by all is no more remembered, With neither cross nor stone to mark its place, Let it be plowed by man, with spade let it be scattered And my ashes ere to nothingness are restored, Let them turn to dust to cover your earthly space.
Then it doesn’t matter that you should forget me:
Your atmosphere, your skies, your vales I’ll sweep;
Vibrant and clear note to your ears I shall be:
Aroma, light, hues, murmur, song, moanings deep,
Constantly repeating the essence of the faith I keep.
My idolized Country, for whom I most gravely pine, Dear Philippines, to my last goodbye, oh, harken There I leave all: my parents, loves of mine, I’ll go where there are no slaves, tyrants or hangmen Where faith does not kill and where God alone does reign.
Farewell, parents, brothers, beloved by me, Friends of my childhood, in the home distressed; Give thanks that now I rest from the wearisome day; Farewell, sweet stranger, my friend, who brightened my way; Farewell, to all I love. To die is to rest.
Op 6 maart 1989 kondigde Ayatollah Khomeini, de geestelijke leider van Iran, een fatwa af tegen Salman Rushdie. Deze reageerde met een gedicht.
6 March 1989
Boy, yaar, they sure called me some good names of late:
e.g. opportunist (dangerous). E.g. full-of-hate,
self-aggrandizing, Satan, self-loathing and shrill,
the type it would clean up the planet to kill.
I justjust remember my own goodname still.
Damn, brother. You saw what they did to my face?
Poked out my eyes. Knocked teeth out of place,
stuck a dog’s body under, hung same from a hook,
wrote what-all on my forehead! Wrote ‘bastard’! Wrote ‘crook’!
I justjust recall how my face used to look.
Now, misters and sisters, they’ve come for my voice.
If the Cat got my tongue, look who-who would rejoice—
muftis, politicos, ‘my own people’, hacks.
Still, nameless-and-faceless or not, here’s my choice:
not to shut up. To sing on, in spite of attacks,
to sing (while my dreams are being murdered by facts)
praises of butterflies broken on racks.
Salman Rushdie (Bombay, 19 juni 1947)
De Duitse dichter en schrijver Friedrich Huch werd geboren op 19 juni 1873 in Braunschweig. Hij was een neef van de schrijfster Ricarda Huch. Na zijn gymnasiumopleiding in Dresden studeerde hij filologie in München, Parijs en Erlangen. Na zijn promotie was hij huisleraar in Hamburg en Lubochin (Polen). Vanaf 1904 werkte hij als zelfstandig schrijver in München. Daar was hij bevriend met Ludwig Klages en stond hij ook in contact met Thomas Mann en Rainer Maria Rilke. Huch schreef fijnzinnige psychologische romans en wordt tot de decadente literatuur van rond de eeuwwisseling gerekend. Zijn hoofdwerk is “Pitt und Fox. Die Liebeswege der Brüder Sintrup” (1909), een soort mengeling van Thomas Manns “Felix Krull” en Robert Musils “Mann ohne Eigenschaften“. In zijn roman Enzio” (1911) is Wilhelm Furtwängler zijn literaire voorbeeld. Zijn fijngevoelige scholierenroman “Mao” (1907) is het bekendst gebleven.
Uit: Mao
“Thomas war in einem großen, alten Hause geboren, das zurückgezogen und ernst in einer breiten Ecke des Marktes lag, im Mittelpunkt der Stadt. Es hatte weniger Stockwerke und viel höhere Fenster als die Nachbarhäuser, die es hart begrenzten. Hinter dem sonneverbrannten braunen Torbogen lag ein kühler, hoher Flur, dessen Decke zwei wuchtige weiße Säulen stützten; eine weite Treppe mit sehr niedrigen Stufen führte empor bis zur ersten Plattform, bis zu dem quadratisch geschnittenen, riesigen weißen Schiebefenster, gegen das die leuchtenden Blätter der Fliederbäume klopften: Da lag ein weiter Garten mit alten Bäumen und wilden Rasenflächen, und ein tiefer Hof, überschattet von dem hohen Grün des Gartens, und stumm und alt schaute die lange Fensterreihe einer ungeahnten Seitenfront des Hauses auf ihn nieder. Wo sie endete, war ungewiß. Es war auch ungewiß, was auf der anderen Seite des Gartens lag. Thomas wußte es, seitdem er sich einmal durch die dichte hohe Buschmauer bis an den schwärzlichen Lattenzaun hindrängte: Da sah er tief unter sich ein schmales, dunkles Wasser ziehen, dahinter kauerten verbaute kleine Häuser. – In seine Tiefe hinein nahm der Garten endlich jählings ein Ende: Es legte sich eine rauhe, breite, fensterlose Wand davor, an der in großen Abständen auf dicken schwarzen Holzplatten schwere eiserne, verrostete Ringe hingen, unbeweglich, ein Jahr wie das andere.”
Friedrich Huch (19 juni 1873 – 12 mei 1913) Boekomslag van Pitt und Fox (geen portret beschikbaar)
De Duitse schrijver en pastor Gustav (Benjamin) Schwab werd geboren op 19 juni 1792 in Stuttgart. Zijn Sagen des klassischen Altertums (1838-1840) is een klassieker geworden van de Duitse kinder- en jeugliteratuur geworden.
Uit: Sagen des klassischen Altertums
„Himmel und Erde waren geschaffen: das Meer wogte in seinen Ufern, und die Fische spielten darin; in den Lüften sangen beflügelt die Vögel; der Erdboden wimmelte von Tieren. Aber noch fehlte es an dem Geschöpfe, dessen Leib so beschaffen war, daß der Geist in ihm Wohnung machen und von ihm aus die Erdenwelt beherrschen konnte. Da betrat Prometheus die Erde, ein Sprößling des alten Göttergeschlechtes, das Zeus entthront hatte, ein Sohn des erdgebornen Uranossohnes Iapetos, kluger Erfindung voll. Dieser wußte wohl, daß im Erdboden der Same des Himmels schlummre; darum nahm er vom Tone, befeuchtete denselben mit dem Wasser des Flusses, knetete ihn und formte daraus ein Gebilde nach dem Ebenbilde der Götter, der Herren der Welt. Diesen seinen Erdenkloß zu beleben, entlehnte er allenthalben von den Tierseelen gute und böse Eigenschaften und schloß sie in die Brust des Menschen ein. Unter den Himmlischen hatte er eine Freundin, Athene, die Göttin der Weisheit. Diese bewunderte die Schöpfung des Titanensohnes und blies dem halbbeseelten Bilde den Geist, den göttlichen Atem ein.“
De Indiase schrijver Ahmed Salman Rushdie werd op 19 juni 1947 geboren in Bombay. Op vroege leeftijd verliet hij India en hij woont nu al meer dan dertig jaar buiten zijn geboorteland. De rode draad in zijn werk is zijn haat-liefdeverhouding met India en zijn vertrek naar het Westen. Rushdie zegt door zijn schrijven zijn geboorteland te willen beschrijven en doorgronden. Rushdie groeide op in een anglofiel Indiaas middle-class milieu. Zijn vader was een in Cambridge geschoolde islamitische zakenman die de Britse beschaving als superieur beschouwde. Rushdie begon zijn opleiding aan Bombay’s Cathedral School en ging vooral om met kinderen van verschillende nationaliteiten. De goede herinneringen die hij heeft aan Bombay komen terug in het beeld dat hij van de stad schetst in zijn werk. Zijn vierde boek, De duivelsverzen(The Satanic Verses), won The Whitbread Novel Award in 1988. Dit boek was aanleiding voor Ayatollah Khomeini van Iran een fatwa uit te roepen over Rushdie in 1989. Hij werd beticht van het beledigen van de islam, de profeet en de koran. De Ayatollah loofde een bedrag uit van drie miljoen dollar voor zijn leven en Rushdie moest zich een aantal jaren terugtrekken uit het publieke leven.
Citaten:
“The idea of the sacred is quite simply one of the most conservative notions in any culture, because it seeks to turn other ideas — uncertainty, progress, change — into crimes.”
(Herbert Reade Memorial Lecture (February 6, 1990)
“I’ve been worrying about God a little bit lately. It seems as if he’s been lashing out, you know, destroying cities, annihilating places. It seems like he’s been in a bad mood. And I think it has to do with the quality of lovers he’s been getting. If you look at the people who love God now, you know, if I was God, I’d need to destroy something.”
(Real Time with Bill Maher TV show (October 7, 2005)
Salman Rushdie (19 juni 1947)
Om tegenwicht te bieden tegen het beeld van Iran dat dankzij maatregelen als die tegen Salman Rushdie in het Westen bestaat presenteer ik op Rusdies verjaardag maar eens twee Iraanse dichters. De eerste, Pegah Ahmadi, is deze dagen ook op Poetry Internationalte gast. Pegah Ahmadi werd op 28 juni 1974 in Teheran (Iran) geboren en studeerde Perzische taal- en letterkunde aan de universiteit van Teheran. Haar laatste bundel ‘Mijn deze dagen is de keel’ (2004) bevat historische elementen die als metafoor dienen voor maatschappelijke ontwikkelingen. Zij heeft in haar laatste gedichten bewust afstand genomen van een vrouwelijke taal en toont een volwassen en rijpe taalgebruik. Daarover zegt Ahmadi: ’Er komt een moment in je leven dat het sentimentalisme geen antwoord kan geven op de dagelijkse vragen. Je wordt geconfronteerd met de zwaarte van je cultuur en de diepte van je geschiedenis en wordt gedwongen aandacht te schenken aan de verantwoordelijkheid die de maatschappij met zich meebrengt. Daar kunnen persoonlijke ervaringen of abstracte spelletjes niet meer tegenop.’ Ahmadi schrijft poëzierecensies, vertaalt Amerikaanse poëzie, onder andere de gedichten van Sylvia Plath, en is momenteel eindredacteur van het poëzietijdschrift Paperik.
I’m neither a satellite nor an Internet
A poem always
moves up to the wall opposite my room
makes a circle in the middle of the kitchen
roams in the veranda
turns into a brook
and says:
“I’m neither a satellite nor an Internet
I’m not the loudspeaker of the world
nothing makes me glad
except when leaves grow again in this withered flowerpot
and thinking about a rendezvous
I am only a poem
to comb my hairs
and to walk inside you!…
Pegah Ahmadi (28 juni 1974)
Een dezer dagen kreeg ik een Iraanse felicitatiekaart waarop een gedicht stond van Sohrab Sepehri. Reden om daar eens nader mee kennis te maken.
Sohrab Sepehri werd 1928 in Kashan, Iran geboren en studeerde schilderkunst. Na zijn studies was hij enige tijd in dienst van de staat maar gaf in 1964 zijn betrekking op om zich uitsluitend aan de poëzie en de schilderkunst te wijden. Sepehri reisde veel en verbleef ook enige tijd in the Verenigde Staden en in Parijs. In 1979 werd vastgesteld dat hij kanker had. Zijn reis naar Engeland voor behandeling was tevergeefs. Hij stierf een jaar later in Teheran en werd in Kashan, zijn geliefde geboortestad, begraven.
Adres
Waar is de woning van de Vriend?
vroeg de ruiter bij het opgaan van de zon.
Even verwijlde de hemel toen
en een voorbijganger die een takje licht tussen zijn lippen had
schonk het aan het duistere zand,
wees met zijn vinger naar een populier en sprak:
”Op enkele passen van de boom
is er een paadje met bomen
groener dan de droom van God,
en de liefde is daar zo blauw
als de veren van de rechtschapenheid.
Als je het paadje ten einde loopt
ben je de puberteit voorbij.
Wat verder kom je bij de bloem van de eenzaamheid,
op twee stappen van de bloem blijf je staan,
aan de voet van de eeuwige bron,
waaruit de legenden van de aarde ontstaan.
Een doorzichtige, panische angst zal je daar overvallen
en in de intieme vloeibaarheid van de ruimte
zal je een geritsel vernemen:
je zal een kind zien dat in een hoge pijnboom klom
en uit het nest van het licht een jong neemt
vraag dan het kind:
”Waar is de woning van de Vriend?”
Op de denkwijze van een Vriend
voor K. Tuna
De maan
bootste de kleur van koper na
en kwam op als droefheid om een verklaring.
De cipres
was als een duidelijk gehinnik van de aarde.
Zoals een welwillend begrip
beschaduwde de gesnoeide pijnboom
de eenvoudige pagina van het seizoen
en las van de hagendoorn het Koefisch schrift.
Uit de duistere gronden
steeg van de kosmos de geur op van het begrip.
De Vriend
raakte de dingen aan,
de sluier van het verstand
ervoer de zin van de stromende rivier
en alsof hij tot zichzelf sprak zei hij:
er bestaat geen duidelijker woord.
Aan de oever van het stroompje
dacht ik:
Hoe onverhinderd is deze nacht de weg
naar de opgang der dingen.
