De Nederlands-Turkse schrijver, columnist en journalist Murat Isik werd geboren in Izmir op 11 september 1977. Zie ook alle tags voor Murat Isik op dit blog.
Uit: Mijn moeders strijd
‘Ik ben teruggekeerd uit de dood.’
Het zij n woorden die mij n moeder vaak gebruikt als het over haar kinderjaren in het dorp gaat. De naam van haar geboortedorp klinkt poëtisch: Kemere Hemgini. De betekenis is dat ook: stenen van honing. Maar Kemere Hemgini, in het oosten van Turkije was allesbehalve poëtisch: het was armoedig en stoffig, zonder stromend water of elektriciteit. Een van God verlaten plek met zo’n vijftig stenen huizen, waar ongeletterde boeren met hun kinderen en vee leefden en een overlevingsstrijd voerden. Elke winter stierven er veel kinderen aan onschuldige ziektes omdat ze niet ingeënt waren en het dorp niet beschikte over medicijnen, laat staan dat een van de dorpelingen geschoold was in de geneeskunde.
Mijn moeder was het negende kind van haar ouders, eenvoudige Zaza’s die het grootste deel van hun leven geen Turks spraken en decennialang de streek, waar verder Koerden en Armeniërs leefden, niet zouden verlaten. Elf kinderen zou mijn grootmoeder baren, maar mijn moeder was slechts een van de drie die zouden blij ven leven. De andere twee ‘overlevers’ zijn haar oudere broer Hasan en haar zusje Sevgi, een nakomertje dat tien jaar na mij n moeder ter wereld kwam. De acht andere kinderen werden door verschillende ziektes en verwoestende aardbevingen geen van allen ouder dan vijf jaar.
De mens was in Kemere Hemgini – ver weg van het gezag in Ankara, de moderniteiten van Istanbul en de beschaving van Izmir – overgeleverd aan de onbarmhartige natuur. Een gezegde dat veel verklaart over de positie van kinderen in die tijd en streek, luidt: als een kind honger heeft , eet het maar zijn eigen snot op. Kinderen waren er in overvloed, net als hongerig vee, maar konden hun ouders ook zo weer ontvallen ‘als het Gods wil was’, of wanneer het noodlot hen gevonden had.
De gezichten van de overleden kinderen zij n inmiddels vervaagd, en zelfs hun namen zijn voorgoed vergeten, weet ik uit de gesprekken die ik met mijn moeder heb gevoerd als onderdeel van de research voor mij n debuutroman Verloren grond.
Mijn moeder werd geboren op 3 april 1953. Bij haar geboorte kreeg ze de Zaza-naam Agçık. Zo werd ze de eerste acht jaar van haar leven genoemd, tot er op een dag een Turkse leraar naar het dorp kwam om de kinderen Turks te leren en hun een gevoel van nationalisme bij te brengen. Klaarblijkelijk ging zijn taak verder, want hij veranderde ook de namen van sommige Zaza-kinderen omdat ze te weinig Turks klonken. Mij n moeder, besloot hij , zou voortaan Aynur heten, een degelijke Turkse naam die ‘maanlicht’ betekent.”
De Amerikaanse dichteres Mary Oliver werd geboren op 10 september 1936 in Maple Heights, Ohio. Zie ook alle tags voor Mary Oliver op dit blog.
De motten
Er is een soort witte mot, ik weet
niet wat voor soort, die glimt
zo tegen half mei
in het bos, net
als de roze venusschoentjes
opkomen.
Als iets je opvalt,
leidt dat ertoe dat meer
en meer
je opvalt.
En hoe dan ook
zat ik zo vol energie.
Ik rende altijd rond, kijkend
naar dit en dat.
Als ik stopte
was de pijn
ondraaglijk.
Als ik stopte en dacht, misschien
kan de wereld
niet worden gered,
was de pijn
ondraaglijk.
Eindelijk viel mij genoeg op.
Overal om me heen in het bos
zweefden de witte motten.
Hoe lang leven ze, fladderen ze
in en uit de schaduw?
Je bent niet veel, zei ik
op een dag tegen mijn spiegelbeeld
in een groene vijver,
en grijnsde.
De vleugels van de motten vangen het zonlicht
en branden
zo schitterend.
’s Nachts, soms,
glijden ze tussen de roze lobben
van de venusschoentjes en liggen daar tot het ochtendgloren,
roerloos
in die donkere zalen van honing.
Vertaald door Frans Roumen
Zie voor nog meer schrijvers van de 11e september ook mijn blog van 11 september 2020 en eveneens mijn blog van 11 september 2018 en ook mijn blog van 11 september 2016 deel 2 en eveneens deel 3.