De Oekraïense schrijver Andrej Joerjevitsj Koerkov werd geboren in de oblast Leningrad op 23 april 1961 als zoon van een piloot en een arts. Hij groeide echter op in Kiev, waar hij aan het Instituut voor Vreemde Talen onder andere Japans studeerde. Na zijn studie had hij uiteenlopende baantjes, waaronder redacteur, gevangenisbewaker en cameraman. Vanwege zijn kennis van het Japans werd hij in de jaren tachtig soms ook wel ingeschakeld door de KGB en later de militaire politie. Koerkov publiceerde zijn eerste werk in eigen beheer vlak voor de val van de Sovjet-Unie in 1991 (eerder had hij al acht romans geschreven welke hij niet gepubliceerd kreeg). Vervolgens kreeg hij snel succes, ook internationaal. Zijn romans werden in veel landen vertaald en ook verfilmd. Koerkov, die ook veel filmscenario’s schreef, is sinds 1988 lid van de P.E.N.-club in Londen, waar hij sinds 1996 ook regelmatig woonachtig is. In Oekraïne wordt hem wel verweten dat hij als Oekraïner, in de post-Sovjetperiode, toch altijd in het Russisch is blijven schrijven. In Nederlandse vertaling verschenen van hem: “Picknick op het ijs”(2000), “De laatste liefde van de president” (2008), “Grijze bijen” (2022) en “Dagboek van een invasie”(2022).

Uit: Dagboek van een invasie (Vertaald door Anne-Marie Vervelde, Catalienvan van Paassen-Nelissen en Willem van Paassen)

“23 februari 2022
Spanning, maar geen paniek. Al drie avonden achter elkaar krijg ik voortdurend telefoontjes. Een paar oude vrienden, Ihor en Irina, belden om te zeggen dat zij met de auto naar de Karpaten vertrekken. Anderen willen alleen maar weten of ik denk dat het oorlog wordt, en zo ja, of ik verwacht dat die onmiddellijk of over twee weken zal beginnen. Twee dagen geleden sprak de Russische president op tv het volk toe om zijn versie van de geschiedenis van Rusland en Oekraïne uit te leggen en om de wereld te veranderen.
Rusland erkent de twee niet-bestaande ‘staten’ op Oekraïens grondgebied en heeft verdragen met ze gesloten over vriendschap en militaire samenwerking. Poetin zei dat het Russische leger deze ‘grenzen’ met Oekraïne – oftewel de frontlinie – nu zal bewaken. Dit betekent dat het Russische leger voortaan vanaf Oekraïens grondgebied op Oekraïens grondgebied zal schieten.
Verandert dat iets, vraag je je misschien af. Ja, heel veel. Vóór Poetins ‘reorganisatie’ verdedigden de Oekraïense troepen zich met vuurkracht tegen de beschietingen van separatisten. Gaat het Oekraïense leger nu reageren op de beschietingen van het Russische leger, dan is er sprake van een Russisch-Oekraïense oorlog. En de Russische troepen die Oekraïne omsingelen, kunnen het land binnenvallen vanaf elk punt langs de grens met Rusland en Belarus.
Voor het eerst is er spanning voelbaar in Kyiv. Maar van paniek is nog steeds geen sprake. Vlak bij mijn huis is het Libanese restaurant Mon Cher een zomerterras aan het bouwen. We hebben dit jaar een zeer korte meteorologische winter gehad. Het is lente en de temperatuur is 13 à 14 graden Celsius. De zon schijnt, de vogels zingen en over de wegen uit het westen komen militaire vrachtwagens en militaire medische voertuigen aanrijden. Ze passeren Kyiv en rijden door naar het oosten.
Het doet me denken aan 2014, toen gepantserde wagens met infanterietroepen en militaire vrachtwagens van het westen van Oekraïne naar het oosten reden. In de tegenovergestelde richting kwamen wrakke tanks en uitgebrande pantservoertuigen die door trekkers terug werden gebracht. Nu gaat het allemaal oostwaarts. Er is nog wel een andere stroom die van oost naar west gaat. Vluchtelingen uit Stanytsja Loehanska aan de frontlinie bij Loehansk hebben Charkiv bereikt. Tot nu toe gaat het nog maar om een tiental mensen. Ze verlieten hun appartementen en huizen in de wetenschap dat er binnenkort waarschijnlijk niets meer van over zal zijn. Ze overleefden 2014-2015, toen een derde van de huizen in hun stad van 15.000 inwoners beschadigd raakte door artilleriebeschietingen. Tot voor kort verbleven er nog ongeveer 7000 mensen in de stad. Hoeveel er nu nog over zijn, vooral sinds de door een granaat van de separatisten getroffen kleuterschool, is moeilijk te zeggen. Wonder boven wonder kwam niemand om het leven.
En ik ben mijn treinkaartjes kwijt. Ik zou op 2 maart naar Severodonetsk gaan en de 4de met de nachttrein terugkeren naar Kyiv. Nu ga ik niet.”