De Nederlandse schrijver, essayist, columnist en vertaler Bas Heijne werd geboren op 9 januari 1960 in Nijmegen. Zie ook alle tags voor Bas Heijne op dit blog.
Uit: Turk (Hollandse toestanden)
“Je hebt de oude en de nieuwe multiculturele samenleving. De oude liet zich weer eens gelden door een actie van columnist Mohammed Benzakour, die de gemeente Zwijndrecht wilde bewegen de straatnaam Turk (vernoemd naar een lokaal tuiniersbedrijf) van de bordjes te verwijderen, vanwege het woord alleen al. Benzakour werd weggehoond, door de gemeente, door Gerrit Komrij, en door Turken met als adres Turk, Zwijndrecht.
Einde actie – maar wat een nostalgisch gevoel riep het bij mij op! Het quasi-engagement van de columnist deed denken aan tijden toen de multiculturele samenleving nog een levende illusie was, toen er slechts twee gemeenschappelijke vijanden waren, Racisme, en zijn kleine broer Discriminatie. Wanneer je het racisme bij zijn nekvel had gegrepen, stond niets een verdere verbroedering van oude en nieuwe Nederlanders meer in de weg. Echt veel virulente rassenhaat viel er in Nederland niet te ontdekken: de partij van Janmaat wilde maar niet groot worden. Verbeten antiracisten vielen dan ook al snel terug op wat zij uit armoede alledaags racisme noemden, en verborgen discriminatie – minstens zo erg! Voor de querulanten van het antiracisme was er gelukkig altijd nog de dikke Van Dale, waarin tot op de dag van vandaag lelijke dingen over negers, Turken, homo’s en joden staan; en dan had je natuurlijk nog de jaarlijkse verontwaardigde ingezonden stukken tegen Zwarte Piet.
Nu lijkt het bijna onschuldig – want hoewel de antiracisten toentertijd bijkans struikelden over gevallen van discriminatie en blanke onnadenkendheid, was er toch een diepgeworteld geloof in de maakbaarheid van die multiculturele samenleving. De verongelijktheid over het alledaagse racisme ging namelijk hand in hand met een eigenaardig soort exotisme, dat vooral de linkse politiek parten speelde: blijf jezelf, pas je niet aan ons aan, wij zijn saai, jullie zijn kleurrijk, geef ons leven ook een beetje kleur. Nederland zelf had geen noemenswaardige cultuur – wanneer een van die weinige extreme nationalisten het over de Nederlandse Cultuur had, begonnen de Hollandse cabaretiers honend met windmolens en langspeelplaten van bzn te zwaaien. Het was een eigenaardige zelfhaat, die goed samenging met een stuitend soort betutteling. Niet alleen was het vanzelfsprekend dat nieuwkomers hun cultuur moesten behouden, er was ook een wijdverbreide multiculturele dweepzucht, een soort verliefdheid op wat voor ‘de ander’ doorging.”
Bas Heijne (Nijmegen, 9 januari 1960)
De Duitse schrijver Benjamin Lebert werd geboren op 9 januari 1982 in Freiburg im Breisgau. Zie ook alle tags voor Benjamin Lebert op dit blog.
Uit: Kannst du
“Wenn mich also tiefe Traurigkeit überkommt, denke ich daran, dass natürlich auch ich unzählige Fotos besitze, auf denen Leute zu sehen sind, mit denen ich nicht das Geringste zu tun habe, von denen ich nicht weiß, durch was für ein Leben sie gehen. Ob der eine vorübergehend, weil es gerade nicht anders geht, bei den Eltern seiner Freundin leben muss und jetzt mit ihnen durch die Innenstadt spaziert. Ob eine gerade durch ihr Wirtschaftsexamen
gefallen ist und jetzt verzweifelt nach Hause geht. Ob einer, der in seinem Heimatland ein Experte für die Fischart Rotauge ist, jetzt gerade mit seinen deutschen Bekannten in einem Café sitzt und sie in die Welt der Rotaugen einweiht. Plötzlich befindet sich diese Person mit ihrem kleinen, um sie kreisenden Universum in unmittelbarer Nähe von mir und meinem kleinen, um mich kreisenden Universum, just in dem Augenblick, in dem der Auslöser eines Fotoapparats betätigt wird. Sicher sind auch wir fotografiert worden. Zusammen. Irgendwo in einer Schachtel befindet sich ein Foto von Tanja und mir, auf unserer merkwürdigen Reise in den Norden.
Ich weiß nicht genau warum, aber ich habe die Vorstellung, dass solche Fotos existieren, immer als sehr tröstlich empfunden. Wo immer man auch ist auf dieser Erde, man kann unmöglich verloren gehen.
Tanja kam an einem Juniabend in Berlin an.
Gegen sechs Uhr sollte ich sie vom Bahnhof abholen. Ich stand gegen einen Getränkeautomaten gelehnt. Leute eilten an mir vorbei, Getrappel, Bahnhofslärm, Durchsagen. Auf einmal war sie da.
»Tim!«
Das war der Anfang.
Sie schlang ihre Arme um meinen Hals und küsste mich.
Wir fuhren mit der S-Bahn zu mir.
Da ich noch nie Interrail gemacht hatte und sie als Pfadfinderin eine Expertin war, hatte sie die Reise organisiert. Sie hatte mir am Telefon durchgegeben, welche Route wir nehmen würden, was alles sehenswert sei, und ich sagte immer: »Jaja, genauso machen wir’s!« Sie hatte sogar ein Zelt mitgenommen und einen Rucksack für mich. Einen riesigen roten Wanderrucksack.”
Benjamin Lebert (Freiburg im Breisgau, 9 januari 1982)
De Franse schrijfster Simone de Beauvoir werd geboren op 9 januari 1908 in Parijs. Zie ook alle tags voor Simone de Beauvoir op dit blog.
Uit: Marcelle, Chantal, Lisa… (Vertaald door Uli Aumüller)
“Eine Großtante von Marcelle unterhielt in der Rue Saint- Sulpice ein Lesekabinett. Sie war eine alte Frau mit brüchiger Stimme, die immer ein Band um den Hals trug. Für Marcelle gab es nichts Schöneres, als einen Tag bei Mademoiselle Olivier zu verbringen. Sie suchte sich unter den Büchern für die Jugend (bei denen im Katalog ein J hinter dem Titel stand) ein paar aus, dann setzte sie sich in einem dunklen Gang, der von oben bis unten mit schwarz eingebundenen Büchern bedeckt war, an ein Tischchen. Beim Schein einer Kerze verschlang sie Schmidts Erzählungen, die Romane von Reynes Montlaur oder von Madame Carette gesäuberte historische Memoiren.
Der Kundschaft war der Zutritt zu den Gängen verboten. Nur eine Angestellte in hochgeschlossenem Mieder huschte manchmal wie eine Maus durch das Dunkel; sie kletterte auf eine Leiter, wobei sie sich in ihren langen Röcken verfing, und leuchtete mit einer Taschenlampe die Bücherreihen ab. Dann wusste Marcelle, dass ein neuer Besucher gekommen war und sich still auf einen Lederstuhl gesetzt hatte. Sie warf einen neugierigen Blick in den Laden: Sie entdeckte vor allem alte Damen und Priester. Auf einer Art Katheder sitzend, überwachte Mademoiselle Olivier den Raum mit strengem Blick. Vor ihr lag aufgeschlagen ein großes schwarz-grünes Verzeichnis, und bevor sie den Kunden die Bücher reichte, deren Rücken bei Romanen ein rotes, bei ernster Literatur ein gelbes Etikett schmückte, trug sie mit runder Schrift Titel und Namen des Autors ein.”
Simone de Beauvoir (9 januari 1908 – 14 april 1986)
De Nederlandse schrijver, columnist, scenarioschrijver en radiopresentator Theodor Holman werd geboren in Amsterdam op 9 januari 1953. Zie ook alle tags voor Theodor Holman op dit blog.
Uit: Zwarte Piet (Column)
“Hoe erg moet je gekwetst zijn om tijdens de feestelijke intocht van Sint Nicolaas tegen racisme te demonstreren op het Leidseplein, waar honderden kinderen op de goedheilig man en zijn pietermannen wachten?
Ikzelf heb in mijn jeugd alleen maar heel domme Pieten gezien, die krom spraken, je in de zak stopten als je iets slechts had gedaan, en voor het schoolbord het antwoord niet wisten op de vraag: ‘Piet, hoeveel is één plus één?’
‘Dat is drie, Sinterklaas.’ Hilariteit.
Ik durf te zweren dat ik noch mijn klasgenootjes daar in hun latere leven racistische gedachten aan hebben overgehouden. Eigenlijk ken ik niemand die, als ze op latere leeftijd een neger zagen, zeiden: ‘Tja, het is een Zwarte Piet; die zal waarschijnlijk niet weten hoeveel één plus één is.’
Goed, die zullen er ongetwijfeld zijn. Maar dan nóg. Zijn er echt zwarten die, als ze een Piet zien, in zo’n rare pofbroek en met zo’n hoedje met een veer, zich zwaar beledigd en gekwetst voelen? Wat voelen ze dan? Wilt u mij dat mailen? Ik weet het niet.
Bent u gekwetst omdat een relatie wordt gelegd tussen zwart en dom? Dat heb ik eigenlijk sinds mijn kindertijd nooit meer gezien of gehoord, maar stel dat het zo is, dan nóg zie ik de generalisering niet. Zwarte Pieten zijn misschien dom, maar zwarten toch niet?”
Theodor Holman (Amsterdam, 9 januari 1953)
De Noordierse schrijver en journalist Danny Morrison werd geboren op 9 januari 1953 in Belfast. Zie ook alle tags voor Danny Morrison op dit blog.
Uit: Quiet Quarter
“Our women hated the tent, imagined an invasion of snakes and tarantulas and only the bribe of a half bottle of brandy each night could persuade them not to desert us for a B & B. In Galway when Chrissie phoned home to find out how her three kids were, I went into a shop and bought a cassette tape of Schubert’s Fifth Symphony.
We decided to head south-east – to the fleadh in Kilkenny. My three exhausted companions – we had almost been swept away in gale-force winds in Tulla Cross the night before – fell asleep as I drove.
An abbreviated version of the second movement of Schubert’s Fifth was once used as the theme for a film or children’s TV programme about these kids who find a secret door in the wall surrounding a mysterious garden, through which they enter and have great adventures before they go home. But one day they can’t find the secret passage and they feel desolated, and are conscious that something has changed or been lost forever.
As I drove, the music filled me with immense pleasure and I stole a glance at my girlfriend, head tilted back, in dreamland, and appreciated how lucky I was, how peaceful and kind those few days had been, even with the storm. Later, we were all agreed that we had such a great time that we would make the same trip again, but other things intervened and we never did, and probably never will.
But for a few moments, at the wheel of my car, driving out of Galway and through the Irish countryside, I felt I had found that secret door in the wall and glimpsed the various gardens of innocent adventure I had once known, felt that I was once again watching that lone beam strike the ocean, telling me how alive and lucky I was.”
Danny Morrison (Belfast, 9 januari 1953)
De Duitse dichter, schrijver, columnist en journalist Kurt Tucholsky werd geboren in Berlijn op 9 januari 1890. Zie ook alle tags voor Kurt Tucholsky op dit blog.
Spanische Krankheit?
Was schleicht durch alle kriegführenden Länder?
Welches Ding schleift die infizierten Gewänder
vom Schützengraben zur Residenz?
Wer hat es gesehn? Wer nennts? Wer erkennts?
Schmerzen im Hals, Schmerzen im Ohr –
die Sache kommt mir spanisch vor.
Aber wenn ichs genau betrachte
und hübsch auf alle Symptome achte,
bemerke ich es mit einem Mal:
das ist nicht international.
Und seh ich das ganze Krankenkorps:
kommts mir gar nicht mehr spanisch vor.
Ein bißchen Gefieber, ein bißchen Beschwerden,
Onkel Doktor sagt: “Morgen wirds besser werden!”
Nachts im Dunkel Transpirieren,
Herzangst, Schwindel und Phantasieren,
mittags Erhitzen, abends Erkalten,
morgen ist alles wieder beim Alten –
Das ist keine Grippe, kein Frost, keine Phtisis –
das ist eine deutsche politische Krisis.
Kurt Tucholsky (9 januari 1890 – 21 december 1935)
Zie voor nog meer schrijvers van de 9e januari ook mijn blog van 9 januari 2011 deel 1en ook deel twee en eveneens deel drie en ook deel vier.