De Hongaarse dichter en schrijver Miklós Radnóti werd geboren op 5 mei 1909 in Boedapest. Zie ook alle tags voor Miklós Radnóti op dit blog.
Before the storm
You sit upon the peak and on your knees asleep
that youthful woman ripened for your love; behind,
the bristly deeds of war; beware! hold dear and keep
your life, hold dear your world which you with hardened hands
have built around your life while all about you death
in circles hovered around and around above the lands –
behold, it has returned! the garden’s nests from the high
treetops come plunging down in terror stricken flight,
all things are about to break! and keep an eye on the sky
because already lightning shakes the firmament;
wind tussles, drags the cradles as the men-folk whimper
asleep as weakly as the helpless innocent;
the wind blows on their dreams, they grumble and turn around,
they wake with a start and stare at you who’s been awake
and sitting up amid the fleeting thunder, the sound
of roaring future battles being prepared; above,
the splendid wind speaks of the storm and so do the clouds;
it’s time to wrap your woman warmly in your love.
Fragment
I lived upon this earth in such an age
when man was so debased he sought to kill
for pleasure, not just to comply with orders,
his faith in falsehoods drove him to corruption,
his life was ruled by raving self-deceptions.
I lived upon this earth in such an age
that idolized the sly police informers,
whose heroes were the killers, spies, the thieves —
and the few who held their peace or only failed
to cheer were loathed like victims of the plague.
I lived upon this earth in such an age
when those who risked protest were wise to hide
and gnaw their fists in self-consuming shame —
the crazed folk grinned about their terrifying
doomed future, wild and drunk on blood and mire.
I lived upon this earth in such an age
when the mother of an infant was a curse,
when pregnant women were glad to abort,
the living envied the corpses in the graves
while on the table foamed their poisoned cup.
Vertaald door Thomas Ország-Land
Miklós Radnóti (5 mei 1909 – 9 november 1944)
De Turkse schrijver, dichter, vertaler en journalist Roni Margulies werd geboren op 5 mei 1955 in Istanbul. Zie ook alle tags voor Roni Margulies op dit blog.
De meeuwen
De meeuwen van Istanbul zijn teleurgesteld in de zee.
Sommige hebben al jaren niet over het blauwe
water gevlogen, of vis gesmaakt.
Sommige hebben al tijden niet gezien
hoe een golf tegen de rotsen slaat en uiteenspat.
Beton is het thuis van de meeuwen in Istanbul.
Onder hun vleugels: rood stenen daken,
schoorstenen, schotelantennes, overdekte terrassen,
mensen op balkons of wandelend in de straten.
Etensresten, plastic zakken, vuilnisbakken.
Maar hun ergste teleurstelling vindt ’s nachts een stem,
alsof ze de zee willen bereiken, ver van hen vandaan.
Het verlangen verandert in woede en ruig geschreeuw.
Hun wanhopige kreten verscheuren de duisternis
en mengen zich met die van ongelukkige mensen.
De afgrond
Op een ochtend viel door een kier van het gordijn
op mijn bed een lange smalle streep licht.
Het ene eind raakte mijn ogen, ik ontwaakte.
Het andere eind lag op de wang van Elsa.
Doodstil bleef ik liggen kijken
naar die glinsterende brug
die van mijn kussen omlaag kroop
en op het laken een korte weg baande,
ook zij ontwaakte.
Zonder iets te zeggen draaide ze zich om,
legde haar hoofd op mijn schouder,
en viel weer in slaap.
Later op een dag liep ze weg
over die brug en verdween.
Nu ben ik elke zomerochtend,
als de zon mij wakker maakt,
bang om in die peilloze afgrond
naast mijn kussen te vallen.
Vertaald door Sytske Sötemann
Roni Margulies (Istanbul, 5 mei 1955)
De Nederlandse dichteres Petra Else Jekel werd in Arnhem geboren op 5 mei 1980. Zie ook alle tags voor Petra Else Jekel op dit blog.
ik ken een man
ik ken een man en als ik hem ’s nachts
bij me laat dan zuigt hij aan mijn topjes
waar geen kind is. waar geen melk is.
de tweede helft van mijn lichaam mist,
dat is gegeven. de inventaris: lijstjes
op gele plakmemo’s, een paperclip, papier
waarop met ingehouden handschrift
maskers pronken in huilend inkt zoals
de blanke madonna haar beschaafde rode
tranen, haar heilige vloed, waar geen haan
naar kraait omdat het overwonnen is.
Petra Else Jekel (Arnhem, 5 mei 1980)
De Amerikaanse schrijver Morton Rhue (pseudoniem van Todd Strasser) werd geboren op 5 mei 1950 in New York. Zie ook alle tags voor Morton Rhue op dit blog.
Uit: Die Welle (Vertaald door Hans-Georg Noack)
„Laurie, kannst du nicht ein bisschen warten?“, fragte er.
„Ich muss mit dir reden. Es ist wirklich wichtig!“
Laurie ging langsamer und sah an ihm vorbei.
„Schon in Ordnung, es kommt niemand“, versicherte David.
Sie blieb stehen, und David bemerkte, dass sie schwer atmete und ihre Bücher krampfhaft festhielt.
„Weißt du, David“, sagte sie, „ich bin gar nicht mehr daran gewöhnt, dich allein zu sehen. Wo sind denn deine Truppen?“
David wusste, dass er ihre feindseligen Bemerkungen überhören und versuchen musste, vernünftig mit ihr zu reden.
„Hör zu, Laurie, willst du mir nicht einfach einmal eine Minute zuhören?“
Aber daran schien Laurie nicht interessiert zu sein. „David, wir haben uns kürzlich alles gesagt, was wir einander zu sagen hatten. Ich möchte das alles nicht noch einmal durchkauen. Lass mich bitte in Ruhe!“
Gegen seinen Willen spürte David Ärger in sich aufsteigen. Nicht einmal anhören wollte sie ihn! „Laurie, du musst aufhören, gegen die Welle zu schreiben. Du rufst damit nur alle möglichen Probleme hervor“.
„Die Probleme schafft die Welle, David!“
„Nein, das stimmt nicht!“, behauptete David. „Schau mal, Laurie, wir möchten dich gern auf unserer Seite haben, nicht gegen uns.“
Laurie schüttelte den Kopf. „Auf mich kannst du nicht rechnen. Ich habe dir gesagt, dass ich ausscheide. Das ist kein Spiel mehr. Es ist jemand zusammengeschlagen worden“.
Sie ging weiter, aber David blieb neben ihr. „Das war ein unglücklicher Zufall“, erklärte er ihr. „ Ein paar Burschen haben einfach die Welle als Vorwand dafür benutzt, diesen armen Kerl zusammenzuschlagen. Siehst du das nicht ein? Die Welle ist wirklich gut für alle. Warum begreifst du das denn nicht? Es könnte ein ganz neues System daraus entstehen, und wir werden es in Gang bringen.“
Morton Rhue / Todd Strasser (New York, 5 mei 1950)
Scene uit de Duitse remake van “The Wave” “(“Die Welle”) uit 1981
De Amerikaanse dichter, schrijver en journalist Christopher Morley werd geboren op 5 mei1890 in Haverford, Pennsylvania. Zie ook alle tags voor Christopher Morley op dit blog.
Song For A Little House
I’M glad our house is a little house,
Not too tall nor too wide:
I’m glad the hovering butterflies
Feel free to come inside.
Our little house is a friendly house.
It is not shy or vain;
It gossips with the talking trees,
And makes friends with the rain.
And quick leaves cast a shimmer of green
Against our whited walls,
And in the phlox, the dutious bees
Are paying duty calls.
To You, Remembering The Past
When we were parted, sweet, and darkness came,
I used to strike a match, and hold the flame
Before your picture and rould breathless mark
The answering glimmer of the tiny spark
That brought to life the magic of your eyes,
Their wistful tenderness, their glad surprise.
Holding that mimic torch before your shrine
I used to light your eyes and make them mine;
Watch them like stars set in a lonely sky,
Whisper my heart out, yearning for reply;
Summon your lips from far across the sea
Bidding them live a twilight hour with me.
Then, when the match was shriveller into gloom,
Lo-you were with me in the darkened room.
Christopher Morley (5 mei 1890 – 28 maart 1957)
Haverford, Haverford Square
De Franse dichter, schilder en criticus George Albert Aurier werd geboren op 5 mei 1865 in Châteauroux. Zie ook alle tags voor George Albert Aurier op dit blog.
Uit: Les Isolés, Vincent van Gogh
« Telle, et non point exagérée, bien qu’on puisse penser, l’impression que laisse en la rétine le premier regarder des œuvres étranges, intensives et fiévreuses de Vincent Van Gogh, ce compatriote et non indigne descendant des Vieux maîtres de Hollande.
Oh ! combien loin nous sommes — n’est-ce pas ? — du beau grand art ancien, très sain et très pondéré, des Pays-Bas ! Combien loin des Gérard Dow, dés Albert Cuyp, des Terburg, des Metzu, des Peter de Hooghe, des Van der Meer, des Van der Heyden et de leurs toiles charmeuses, un peu bourgeoises, tant patiemment soignées ; tant flegmatiquement léchées, tant scrupuleusement minutieuses ! Combien loin des beaux paysages, si sobres, si pondérés, si enveloppés toujours de douces, et grises, et indécises vapeurs, des Van der Heyden, des Berghem, des Van Ostade, des Potter, des Van Goyen, des Ruysdaël, des Hobbema ! Combien loin de l’un peu froide élégance, des Wouwersmans, de l’éternelle chandelle de Schalken, de la timide myopie, des fins pinceaux et de la loupe du bon Pierre Slingelandt ! Combien loin des délicates couleurs toujours un peu nuageuses et brumeuses des Pays du Nord et des inlassables pignochements de ces bien portants artistes, de là-bas et d’autrefois, qui peignaient « dans leur poêle » l’esprit très calme, les pieds chauds et la panse pleine de bière, et combien loin de cet art très honnête, très consciencieux, très scrupuleux, très protestant, très républicain, très génialement banal de ces incomparables vieux maîtres qui avaient le seul tort – si ce fut un tort pour eux – d’être tous pères de famille et bourgmestres !…
Et pourtant, qu’on ne s’y trompe pas, Vincent Van Gogh n’est point tant en dehors de sa race. Il a subi les inéluctables lois ataviques. Il est bien et dûment Hollandais, de la sublime lignée de Franz Halz. »
George Albert Aurier (5 mei 1865 – 5 oktober 1892)
Vincent van Gogh, Roze perzikbomen (‘Souvenir de Mauve’), 1888
De Poolse schrijver en journalist Henryk Sienkiewicz werd geboren in Wola Okrzejska op 5 mei 1846. Zie ook alle tags voor Henryk Sienkiewicz op dit blog.
Uit: Quo vadis? (Vertaald door Jeremiah Curtin)
“Ah, Heraklea! I knew at Heraklea a certain maiden from Colchis, for whom I would have given all the divorced women of this city, not excluding Poppæa. But these are old stories. Tell me now, rather, what is to be heard from the Parthian boundary. It is true that they weary me every Vologeses of them, and Tiridates and Tigranes,– those barbarians who, as young Arulenus insists, walk on all fours at home, and pretend to be human only when in our presence. But now people in Rome speak much of them, if only for the reason that it is dangerous to speak of aught else.”
“The war is going badly, and but for Corbulo might be turned to defeat.”
“Corbulo! by Bacchus! a real god of war, a genuine Mars, a great leader, at the same time quicktempered, honest, and dull. I love him, even for this,–that Nero is afraid of him.”
“Corbulo is not a dull man.”
“Perhaps thou art right, but for that matter it is all one. Dulness, as Pyrrho says, is in no way worse than wisdom, and differs from it in nothing.”
Vinicius began to talk of the war; but when Petronius closed his eyes again, the young man, seeing his uncle’s tired and somewhat emaciated face, changed the conversation, and inquired with a certain interest about his health.
Petronius opened his eyes again.Health! – No. He did not feel well. He had not gone so far yet, it is true, as young Sissena, who had lost sensation to such a degree that when he was brought to the bath in the morning he inquired, “Am I sitting?” But he was not well. Vinicius had just committed him to the care of Asklepios and Kypris. But he, Petronius, did not believe in Asklepios. It was not known even whose son that Asklepios was, the son of Arsinoe or Koronis; and if the mother was doubtful, what was to be said of the father? Who, in that time, could be sure who his own father was?
Hereupon Petronius began to laugh; then he continued,–“Two years ago, it is true, I sent to Epidaurus three dozen live blackbirds and a goblet of gold; but dost thou know why? I said to myself, ‘Whether this helps or not, it will do me no harm.’ Though people make offerings to the gods yet, I believe that all think as I do,–all, with the exception, perhaps, of mule-drivers hired at the Porta Capena by travellers.”
Henryk Sienkiewicz (5 mei 1846 – 15 november 1916)
Paweł Deląg als Marcus Vinicius en Magdalena Mielcarz als Lygie Callina in de film “Quo vadis?” uit 2001
De Engelse dichter Richard Watson Dixon werd geboren in Islington op 5 mei 1833. Zie ook alle tags voor Richard Watson Dixon op dit blog.
The Wizard’s Funeral
For me, for me, two horses wait,
Two horses stand before my gate:
Their vast black plumes on high are cast,
Their black manes swing in the midnight blast,
Red sparkles from their eyes fly fast.
But can they drag the hearse behind,
Whose black plumes mystify the wind?
What a thing for this heap of bones and hair!
Despair, despair!
Yet think of half the world’s winged shapes
Which have come to thee wondering:
At thee the terrible idiot gapes,
At thee the running devil japes,
And angels stoop to thee and sing
From the soft midnight that enwraps
Their limbs, so gently, sadly fair;–
Thou seest the stars shine through their hair.
The blast again, ho, ho, the blast!
I go to a mansion that shall outlast;
And the stoled priest who steps before
Shall turn and welcome me at the door.
Richard Watson Dixon (5 mei 1833 – 23 januari 1900)
Cover
Onafhankelijk van geboortedata:
De Romeinse dichter Gaius Valerius Catullus werd geboren in 87 v. Chr, in Sirmione bij Verona Zie ook alle tags voor Catullus op dit blog.
Carmen III
Rouwt Lieflijkheden, rouwt Begeerlijkheden,
rouwt menschen van beschaving en gevoel!
Het sijsje van mijn meisje is gestorven,
het sijsje waar mijn meisje meer van hield,
meer zelfs misschien dan van haar eigen oogen.
Zoo snoezig was het, en het kende haar,
de vrouw, zoo goed als ieder kind zijn moeder.
Het was niet weg te lokken van haar schoot;
daar hippelde het aldoor heen en weer
en tjilpte maar om haar, zijn lieve vrouw.
Nu gaat het zieltje langs de duistre baan,
vanwaar men zegt dat geen terugkeer is.
Vervloekt, gij duisternissen van de hel,
die alles opslokt wat bekoorlijk is!
Zoo’n aardig sijsje hebt gij mij ontrukt.
O wandaad! O arm sijsje! ’t Is om jou,
dat nu de oogjes van mijn zoetelief
rood en gezwollen van de traantjes zijn.
Carmen VI
Flavius, tenzij ze geen allure heeft,
zou je Catullus over je geliefde
spreken willen, en niet zwijgen kunnen!
Je bent vast op god weet wat voor hitsig ding
gevallen: je schaamt je dat op te biechten …
Dat jij niet nacht aan nacht alleen ligt, daarvan
getuigt toch heus je bed, ook al praat het niet,
geurend van bloemenkransen en Syrisch parfum,
getuigt ook het kussen, aan beide zijden
platgedrukt, en dan het kraken en schokken
van het wrakke bed, van zijn plaats gereden …
Het is zinloos hoogstandjes te verzwijgen,
want jij zag er niet zo afgetrokken uit,
als je niet een vrijage bij de hand had.
Kom, zeg me maar wat je hebt, of ze leuk is
of niet. Ik wil jou en dat liefje van je
met een flitsend vers de sterren indichten.
Vertaald door A. Rutgers van der Loeff.
Catullus (87 v. Chr – 54 v. Chr.)
Catullus leest zijn vrienden voor door Stefan Bakałowicz, 1885
Zie voor nog meer schrijvers van de 5e mei ook mijn blog van 5 mei 2013 deel 2.