Seamus Heaney, Stephan Hermlin, Orhan Veli, Tim Krabbé

De Ierse dichter Seamus Heaney werd op 13 april 1939 te County Derry, Noord-Ierland, geboren. Zie ook mijn blog van 13 april 2007 en ook mijn blog van 13 april 2008 en ook mijn blog van 13 april 2009 en ook mijn blog van 13 april 2010.

Strange Fruit

Here is the girl’s head like an exhumed gourd.
Oval-faced, prune-skinned, prune-stones for teeth.

They unswaddled the wet fern of her hair
And made an exhibition of its coil,
Let the air at her leathery beauty.
Pash of tallow, perishable treasure:
Her broken nose is dark as a turf clod,
Her eyeholes blank as pools in the old workings.
Diodorus Siculus confessed
His gradual ease with the likes of this:
Murdered, forgotten, nameless, terrible
Beheaded girl, outstaring axe
And beatification, outstaring
What had begun to feel like reverence.

Twice Shy

Her scarf a la Bardot,
In suede flats for the walk,
She came with me one evening
For air and friendly talk.
We crossed the quiet river,
Took the embankment walk.

Traffic holding its breath,
Sky a tense diaphragm:
Dusk hung like a backcloth
That shook where a swan swam,
Tremulous as a hawk
Hanging deadly, calm.

A vacuum of need
Collapsed each hunting heart
But tremulously we held
As hawk and prey apart,
Preserved classic decorum,
Deployed our talk with art.

Our Juvenilia
Had taught us both to wait,
Not to publish feeling
And regret it all too late –
Mushroom loves already
Had puffed and burst in hate.

So, chary and excited,
As a thrush linked on a hawk,
We thrilled to the March twilight
With nervous childish talk:
Still waters running deep
Along the embankment walk.

Seamus Heaney (County Derry, 13 april 1939)

De Duitse dichter en schrijver Stephan Hermlin werd als zoon van joodse immigranten geboren op 13 april 1915 in Chemnitz. Zie ook mijn blog van 13 april 2007en ook mijn blog van 13 april 2008 en ook mijn blog van 13 april 2009 en ook mijn blog van 13 april 2010.

Uit: Wir brauchen vor allem Glasnost (Interview met „Der Spiegel“ van 6 februari 1989)

„SPIEGEL: Wir zitieren Stephan Hermlin gegen Stephan Hermlin: Jeder soll vor seiner eigenen Tür anfangen.

HERMLIN: Ich bleibe dabei, daß man vor der eigenen Tür kehren soll. Aber das bezieht sich auf Sie wie auf mich. Sie interessieren sich stets nur für Menschenrechte in der DDR, nicht in der BRD. Man muß in die ganze Debatte die Tatsache einbeziehen, daß es grundsätzliche Meinungsverschiedenheiten gibt, was Menschenrechte sind. Die sozialistischen Staaten etwa bezeichnen, meiner Meinung nach mit Recht, als ein grundlegendes Menschenrecht das Recht auf Arbeit. Das wird täglich millionenfach im Westen verletzt.

SPIEGEL: Der Unterschied ist nur: Im Westen gibt es öffentliche Debatten über diese Menschenrechtsverletzungen, in Ihrem Lande ist es nicht möglich, solche Verstöße anzuprangern.

HERMLIN: Das halte ich für einen unserer ernsten Mängel. Bei uns ist nach wie vor ungelöst – und im Augenblick möglicherweise ungelöster als noch vor einiger Zeit – die Frage von Öffentlichkeit, von öffentlicher Debatte.

SPIEGEL: Wie sie unter Gorbatschow in der UdSSR möglich ist?

HERMLIN: Ja. Ich bin fest davon überzeugt, daß sich Sozialismus letzten Endes nicht anders aufbauen lassen kann als mit und in dieser Öffentlichkeit.

SPIEGEL: Während die anderen sozialistischen Länder mehr Öffentlichkeit wagen, bunkert sich die SED-Führung ein. Warum?

HERMLIN: Ich kenne nicht die eigentlichen Hintergründe. Ich kann sie nur ahnen. Sie werden ja nicht preisgegeben. Es gibt ganz offensichtlich Befürchtungen hier angesichts der Entwicklung in der Sowjet-Union auf der einen Seite, aber auch der gesamten ökonomischen Situation im sozialistischen Lager auf der anderen Seite. Die DDR – ein verhältnismäßig erfolgreiches Land auf dem Gebiet der Ökonomie – möchte auf keinen Fall in einen Sog geraten, der heute rund um sie her spürbar ist.“

Stephan Hermlin (13 april 1915 – 6 april 1997)

De Turkse dichter Orhan Veli (eig. Orhan Veli Kanık) werd geboren op 13 april 1914 in Izmir. Zie ook mijn blog van 13 april 2007en ook mijn blog van 13 april 2008 en ook mijn blog van 13 april 2009 en ook mijn blog van 13 april 2010.

OLD CLOTHES

I buy old clothes.
I buy old clothes and refashion them as stars.
‘Music is the food of love.’
I love music.

I write poetry.
I write poetry and buy old clothes.
I sell old clothes and buy music.

If only I could also be a little fish
in a big bottle of raki!

TWO POEMS ON TRAVELLING

When you’re travelling,
the stars speak to you.
What they say
is often sad.

II.

The song you whistle
when you’re drunk at night
is cheerful,
but the same song
from behind a train window
is not.

Vertaald door Murat Nemet-Nejat e.a.

Orhan Veli (13 april 1914 – 14 november 1950)

De Nederlands schrijver en schaker Tim Krabbé werd geboren in Amsterdam op 13 april 1943. Zie ook mijn blog van 13 april 2009 en ook mijn blog van 13 april 2010.

Uit: Fietsen in Bolivia

„Onze vijftien etappes beginnen in La Paz op 3600 meter, en brengen ons naar hoogten van 5300 tot 900 meter. Landschappen en klimaten wisselen elkaar snel af – in één rit dalen we drieduizend meter, van de koude hoogvlakte waar we diep onder ons rivieren zien, naar die rivieren zelf; van kudden lama’s naar oerwoudweggetjes waar groepen prachtige vlinders een eind met je meefladderen.

In de dorpjes waan je je in De Zonnetempel van Kuifje; Bolivia heeft de meest inheemse bevolking van Zuid-Amerika en in het binnenland zijn alleen maar Indianen. Twee keer komen we in een fiësta terecht; dansend in schitterende kostuums gaat men door de straat, en wij worden uitgenodigd om mee te dansen. Jongetjes met fietsen hebben niet van Lance Armstrong gehoord, maar één van hen, op een gammele fiets met overslaande ketting, klimt een kwartier lang met onze beste klimmer mee. Er zijn potentiële Tourwinnaars onder de Inca-afstammelingen.

Sommige hotels zijn verrassend luxueus. ‘Is dit nou het afzien waarvoor ik heb betaald,’ zegt één van ons misprijzend in een paleiselijke eetzaal met weids uitzicht over het Titicaca meer. Maar soms kamperen we, met bergstroompjes als wasplek, en in sommige restaurantjes kunnen we maar beter onze blik afwenden als we langs de keuken lopen waar ons koeienmaag-gerecht is bereid. Over het alojamiento in Tacacoma, het eindpunt van een modderige, koude rit over de hoogvlakte, had Wout vilein aangekondigd dat we er ‘boven de disco’ zouden slapen – wàs er maar een disco geweest, die had ons de viesheid van onze bedden met dat ene vieze dekentje misschien doen vergeten. We slapen in onze slaapzakken, enkelen slaan die al om bij het diner, dat bestaat uit een kwak rijst, een aardappel en een plak corned beef. Stromend water komt alleen uit een kraantje bij de verre plee; een tocht die ik ’s nachts, langs pikdonkere trappen en gangetjes, op de tast en mijn reukvermogen moet maken. ’s Ochtends spreken we met dampkegels; de waardin weigert water voor oploskoffie te koken, we moeten haar coca-thee maar drinken.“

Tim Krabbé (Amsterdam, 13 april 1943)

Gerelateerd

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.