Werfel, Doolittle en Bataille

Franz Werfel werd op 10 september 1890 gebroen als zoon van een welgestelde koopmans – en fabrikantenfamilie in Praag. Na zijn diensttijd verhuisde hij in 1912 naar Leipzig. Hij werkte daar als lector bij de Kurt Wolff Verlag, die voornamelijk werk van expressionistische schrijvers uitgaf. Tijdens WO I diende Werfel aan het front in Galicië. Vanaf 1917 werkte hij in Wenen. In 1929 trouwde hij met Alma Mahler. In 1939 vluchtte hij voor de nationaalsocialisten naar het Franse Sanary-sur-Mer. In 1940 emigreerde hij naar Spanje en Portugal. Vandaaruit vertrok hij naar de VS. Al met het eerste lyrische werk in de stijl van het expressionisme had Werfel succes. Zijn grote doorbraak volgde met de roman „Das Lied der Bernadette“ die hij in 1941 schreef. Zijn utposche roman „Stern der Ungeborenen“ ( 1946) is autobiografisch van aard. Met vind er de catastrofes en ideologien uit zijn eigen tijd in terug. Na zijn vlucht naar de VS knoopte hij met zijn stuk „Jacobowsky und der Oberst“ (1944) aan bij zijn succes als toneelschrijver in Duitsland. Frans Werfel was een zeer productieve auteur. Hij schreef o.a. 15 toneelstukken, 9 romans, 2 romanfragmenten en talrijke novellen en essays. De thema’s geloof en verval van waarden lopen als een rode draad door zijn werk. Franz Werfel stierf op 26 augustus 1945 in Beverly Hills.

Lesbierinnen

Wenn abends Heimkehr endlos durch die Gassen geht,
Erhebt ihr euch von eurem täglichen Gerät.
Zwei süße Näherinnen, noch vom Radgesang umspühlt
Jetzt wandelt ihr, von Wind und Müdigkeit gekühlt.

 

Entfacht daheim, ihr Kinder, euren Samowar
Und löst das leichte luftverspielte Haar!
Wie ruht der kleine Mond- und Lampenkreis
Auf Wand und Boden eures Zimmers weiß?

 

Nun gebt den Glanz der langen Glieder frei,
Umschlingt euch langsam, haltet euch ihr Zwei
Und zu des Himmels nachverebbtem Strahl
Schweb’ eurer Küsse schwärmerische Zahl!

 

Für andre zieht nach Arbeits Fluch und Pein
Ein Abend blaß und voller Armut ein.
Wenn alle an zerwalkten Tischen stehn,
Euch ist bereitet Schönheit und Vergehn.

 

Nun geht im Haus der biedere Verräter um,
Die Nachbarinnen sind euch höhnisch stumm.
Doch ist auf jeder Lippe Tod und Rache da,
(Ha, der verruchten Küsse angeklagte Kette!)
Schlaft ein,
Schlaft ein in eurem Bette!
Dem tausendfachen Geist der Liebe seid ihr nah.

 

Der Sonntag-Abend

Ha! Noch habe ich diesen Stern nicht verlassen!
Noch umfängt mich süß untätiges Leid.
Doch eh’ mich Bestimmung der Seele
Flutet aufs morgige Gestirn,
Fließe ich noch durch die lange Welt-Nacht,
Flattre ich noch mit den Abgeschiedenen
Durch unerwachte Forste und Wiesen.
Süße sinken durch mich
Des Verlassenen weinende Bilder.
Eh’ die ersten Stürme schmettern,
Eh’ die fremden Strahlen fallen,
Eh’ im bitteren Arm das furchtbare M o r g e n mich hält.

 

Franz Werfel
Franz Werfel (10 september 1890 – 26 augustus 1945)

 

Hilda Doolittle werd geboren in Bethlehem, Pennsylvania, op 10 september 10 1886. Zij ging naar school op Bryn Mawr, als een klasgenote van Marianne Moore, en later bezocht zij de University of Pennsylvania waar zij bevriend raakte met Ezra Pound  en William Carlos Williams. Zij reisde naar Europa waar zij een zomer wilde doorbrengen maar zij bleef er voor de rest van haar leven..Door Pound kreeg Hilda Doolittle interesse voor de beweging van de Imagisten waarbij zij al snel een leidende in nam. Karakteristiek voor haar werk zijn de kracht van haar beelden, het economische taalgebruik en de mythologie. Later ontgroeide zij de Imagisten, maar desondanks kreeg zij tijdens haar leven geen grote bekendheid.  Alicia Ostriker schreef over haar in de American Poetry Review, “H.D. by the end of her career became not only the most gifted woman poet of our century, but one of the most original poets—the more I read her the more I think this—in our language.”

 

Leda

 

Where the slow river
meets the tide,
a red swan lifts red wings
and darker beak,
and underneath the purple down
of his soft breast
uncurls his coral feet.

 

Through the deep purple
of the dying heat
of sun and mist,
the level ray of sun-beam
has caressed
the lily with dark breast,
and flecked with richer gold
its golden crest.

 

Where the slow lifting
of the tide,
floats into the river
and slowly drifts
among the reeds,
and lifts the yellow flags,
he floats
where tide and river meet.

 

Ah kingly kiss–
no more regret
nor old deep memories
to mar the bliss;
where the low sedge is thick,
the gold day-lily
outspreads and rests
beneath soft fluttering
of red swan wings
and the warm quivering
of the red swan’s breast.

 

Hilda Doolittle (10 september 1886 – 21 september 1961)

 

George Bataille wordt op 10 september 1897geboren uit een atheïstische familie. Op de jongensschool neigt hij naar het katholicisme, aangewakkerd door een klasgenoot. Bataille denkt er zelfs over om later naar het seminarie te gaan en priester te worden. Door de dood van Batailles vader en de ervaring van WO I twijfelt hij aan zijn roeping voor het seminarie. Bovendien moet hij daarvoor zijn moeder alleen laten en begint hij liefde te voelen voor een meisje. In 1920 ontmoet hij de Franse filosoof Henri Bergson. Bataille leest zijn boek Le rire, dat hem diep raakt en zijn verdere denken zal toonzetten.

Vanaf de jaren 20 lanceert hij meerdere tijdschriften waarvan Documents, Acéphale en Critique de bekendste zijn. In 1930 sterft Batailles moeder, die waanzinnig was geworden. Bataille zal over haar dood schrijven in Le Blue du ciel. Na de opkomst van Hitler en het fascisme in 1936 schrijft Bataille meer en meer over de dood. Zijn ontmoeting met Maurice Blanchot in 1940 en de nauwe vriendschap die daar uit volgt zal het thema van de dood nog verder doen doordringen in zijn filosofisch en litterair werk. Hij publiceert Madame Edwarda (1937, 1941), L’expérience intérieure (1943), L’érotisme (1957), Le mort (1943/1944 ?) posthuum gepubliceerd in 1967

Uit: l’Histoire de l’Oeil de Georges Bataille

 

“— Justement, continua l’Anglais, ces hosties que tu voies sont le sperme du Christ en forme de petits gâteaux. Et, pour le vin, les écclésiastiques disent que c’est le sang, ils boiraient du vin rouge, mais ils boivent du vin blanc, sachant bien que c’est de l’urine.

Cette démonstration était convaincante. Simone s’arma du calice et je m’emparai du ciboire : Don Aminado, dans son fauteuil, agité d’un léger tremblement.

Simone lui assena d’abord sur le crâne un grand coup de pied de calice qui l’ébranla mais acheva de l’abrutir. Elle le suça de nou­veau. Il eut d’ignobles râles. Elle l’amena au comble de la rage des sens, puis : Ça n’est pas tout, fit-elle, il faut pisser.

Elle le frappa une seconde fois au visage.

Elle se dénuda devant lui et je la branlai.

Le regard de l’Anglais était si dur, fixé dans les yeux du jeune abruti, que la chose eut lieu sans difficulté. Don Aminado emplit bruyam­ment d’urine le calice maintenu par Simone sous la verge.

Et maintenant, bois, dit Sir Edmond.

Le misérable but dans une extase immonde.

De nouveau Simone le suça; il cria tragique­ment de plaisir. D’un geste de dément, il envoya le vase de nuit sacré se fêler contre un mur. Quatre robustes bras le saisirent et jambes ouvertes, corps brisé, criant comme un porc, il cracha son foutre dans les hosties, Simone le branlant, maintenait le ciboire sous lui.”

 

George Bataille (10 september 1897 – 9 juli 1962)

1 thoughts on “Werfel, Doolittle en Bataille

De commentaren zijn gesloten