Pim Huijnen levert op DuitslandWeb een samenvatting van een discussie tussen de politicus Frits Bolkestein en de Duitse filosoof Peter Sloterdijk
“Het debat was maandag 17 maart in het Amsterdamse cultuurcentrum Felix Meritis georganiseerd ter ere van de verschijning van de Nederlandse editie. Sloterdijk besteedt in ‘Het Kristalpaleis’ ruim aandacht aan het eind van de geschiedenis, dat de basis vormt voor zijn analyse van de hedendaagse samenleving. Bolkestein kan er de relevantie niet van ontdekken.
Niets dan gegoochel met woorden!
Want welk nut heeft uw bewering, professor Sloterdijk, dat we voorbij het einde van de gechiedenis leven?” De vroegere Eurocommissaris voor Interne Markt krijgt in het debat als eerste het woord. Hij maakt daarbij onverbloemd duidelijk dat hij maar weinig enthousiasme kan opbrengen voor de beweringen die zijn opponent in zijn nieuwste boek ‘Het Kristalpaleis’ doet.
Frits Bolkestein (Amsterdam, 4 april 1933)
………..
Sloterdijks Kristalpaleis is echter geen theorie, maar een metafoor. En als zodanig voldoet ze, verdedigt de Duitse filosoof zichzelf, want het beeld van een glazen paleis impliceert datgene wat als belangrijkste activiteit kan worden beschouwd van de kapitalistische wereldheerschappij: het creëren van “de illusie van een interieur”. Als in een broeikas wordt in deze geklimatiseerde binnenwereld het ideale en beschermende milieu geschapen voor de kasplant van het kapitaal: de consument.
De meest uitgesproken uitdrukking van dit systeem is het overdekte winkelcentrum, de shopping mall. Je kunt er de hele dag binnen doorbrengen (en er je geld uitgeven!), zonder je zorgen te hoeven maken over iets als het weer. Sterker: je wéét in de overdekte winkelparadijzen vaak niet eens wat voor weer het buiten is. Niet voor niets is het kapitalisme in de woorden van Sloterdijk “de revolte tegen de seizoenen, tegen de natuur”.
Meer van Peter Sloterdijk is te vinden op zijn eigen website. Je moet wel van een bepaald soort Duits houden om van zijn formuleerkunst te kunnen genieten. Bijvoorbeeld:
“Europas tiefster Gedanke ist, dass man der Verachtung widerstehen muss, und heute schuldet sich die europäische Intelligenz ein Beispiel dafür, dass eine Politik im Großen jenseits des Imperiums und jenseits der imperialistischen Verachtung möglich ist. Die Unüberwindlichkeit dieses Gedankens liegt darin, dass er auch für müde und besiegte Menschen wahr bleibt.
Entscheidet sich die Brüssler Vorherrschaft jedoch für ein neues Imperium, verliert Europa die Reste seiner Seele und zieht sich den Untergang durch Verwahrlosung in den nächsten drei Generationen zu.
Mit der imperialen Allianz von Ambition und Zynismus alleine kommt keine moderne Kultur auch nur mehr 100 Jahre weit.
Es ist nicht zu leugnen, dass Europa, falls es erwacht, zu sich kommt am Vorabend eines Zeitalters der Stürme – Zeitgenossen, die in die Zukunft blicken, mag zumute sein, als blätterten sie in einem Katalog angekündigter Miseren.
Die neue Politik beginnt für uns mit der Kunst, Worte zu schaffen, die an Bord der Wirklichkeit den Horizont aufzeigen.
Peter Sloterdijk (Karlsruhe, 26 juni 1947)
Nog meer zorgen om Europa in Trouw. Ditmaal in de vorm van een artikel door Theodore Dalrymple waarvan ik het slot wel aardig vind.
“De Europese Unie dient vele doeleinden die geen van alle veel te maken hebben met de echte uitdagingen waar het continent voor staat. De EU helpt de Duitsers vergeten dat ze Duitsers zijn, en geeft hun een andere identiteit die ze aangenamer vinden; de EU maakt het de Fransen mogelijk te vergeten dat zij tegenwoordig een van de vele middelgrote landen zijn, en verschaft hun de illusie van macht en gewichtigheid; de EU fungeert als een reusachtig pensioenfonds voor politici die niet meer succesvol willen of kunnen wedijveren in de jungle van de electorale politiek, en stelt hen in staat, nog lang nadat ze zijn afgewezen door de kiezers, te blijven vasthouden aan invloed en macht; en de EU fungeert als een potentiële vesting tegen de winden van de competitie die nu vanuit de hele wereld komen aanwaaien en die zeer verontrustend zijn voor mensen die niets liever willen dan zekerheid.
Apocalyptisch denken geeft een eigenaardig genoegen. ’Gedoemd tot de ondergang’ is volgens mij te sterk uitgedrukt; ik denk dat het preciezer zou zijn om te zeggen dat Europa slaapwandelt naar een verdergaand relatief verval. Maar we moeten ook in alle bescheidenheid blijven beseffen dat de toekomst uiteindelijk niet kenbaar is.”
Theodore Dalrymple (Londen 11 oktober 1949)
