Guido Gezelle, Joseph Heller, Johano Strasser, Yasmina Reza, Yánnis Rítsos, Ignazio Silone, Antal Szerb, Aleksander Wat

De Vlaamse dichter Guido Gezelle werd geboren in Brugge op 1 mei 1830. Zie ook mijn blog van 1 mei 2007 en ook mijn blog van 1 mei 2006 en ook mijn blog van 1 mei 2008 en ook mijn blog van 1 mei 2009.

Half april

Gij blauwgekaakte wolken daar,
halfwit, omtrent uw boorden,
die gruwzaam in de hemel moêrt,
en grimt in ‘t gramme noorden:
hoe lange speelt gij, koud en kil,
de baas nog hier? ‘t Is half april!

‘t Is onbermhertig koud; en ‘t kan,
de zonne ondanks, gebeuren,
dat, ‘s morgens, al dat gers is, wit
geruwrijmd, staat te treuren!
Waar wilt gij, boos geweld, naartoe,
des winters? Wij zijn wintermoe!

‘t Moet zomer zijn, geen koude lucht,
die bijt en straalt; ‘t moet open,
dat, wachtende, in de botte zit
of weer in ‘t gers gekropen,
van schuchterheid, voor ‘t nijpen van
de hardgevuiste winterman!

Staat op, gij oosters zonnelicht,
en schiet, bij volle grepen,
uw schichten uit; doorkwetst, doorlijdt
het graf, daarin, genepen,
de zomer zat: verrijzenist
des konings kind! Te late al is ‘t!

Hallelu-jah! dan zingen zal,
dat ‘t wederklinkt alomme,
de gorgel los, de vogel en
de luidgekeelde blomme;
de klepel zal de klokke slaan
en kondigen de Koning aan.

De ramen

De ramen staan vol heiligen,
gemiterd en gestaafd,
gemartelaard, gemaagdekroond,
gehertoogd en gegraafd;
die ’t branden van het ovenvier
geglaasd heeft in de scherf,
die, glinsterend, al de talen spreekt
van ’t hemelboogs geverf.

Doch schaars is herontsteken in
de oosten het geweld
der zonnevonke, en valt zij op
de heiligen, zo smelt
’t samijtwerk uit de mantelworp,
de goudware uit de kroon,
en alles, even wit nu, blinkt
en bliksemt even schoon.

Verdwenen zijt gij, hertogen
en graven dan, zo zaan;
verdwenen, maagden, martelaars
en bisschoppen: voortaan
geen palmen, staven, stolen meer,
’t is alles henen, tot
één helderheid gesmolten, in
één zonnelicht – in God.

Daar liep een dichtje

Daar liep een dichtje in mijn gebed,
en ‘k wilde ’t aan de kant gezet,
maar, niet te doen, het wilde en ’t zou
mij plagen, als ik bidden wou!
En nu is mijn gebed gedaan,
en ’t dichtje is ‘k weet niet waar gegaan:
vergeefs gezocht, vergeefs, o wee,
‘k en vinde noch rijm noch dichtje meer!

Guido Gezelle (1 mei 1830 – 27 november 1899)
Standbeeld in Brugge

De Amerikaanse schrijver Joseph Heller werd geboren in New York op 1 mei 1923. Zie ook mijn blog van 1 mei 2007 en ook mijn blog van 1 mei 2008 en ook mijn blog van 1 mei 2009.

Uit: Closing Time

„When people our age speak of the war it is not of Vietnam but of the one that broke out more than half a century ago and swept in almost all the world. It was raging more than two years before we even got into it. More than twenty million Russians, they say, had perished by the time we invaded at Normandy. The tide had already been turned at Stalingrad before we set foot on the Continent, and the Battle of Britain had already been won. Yet a million Americans were casualties of battle before it was over — three hundred thousand of us were killed in combat. Some twenty-three hundred alone died at Pearl Harbor on that single day of infamy almost half a century back — more than twenty-five hundred others were wounded — a greater number of military casualties on just that single day than the total in all but the longest, bloodiest engagements in the Pacific, more than on D day in France.
No wonder we finally went in.
Thank God for the atom bomb, I rejoiced with the rest of the civilized Western world, almost half a century ago, when I read the banner newspaper headlines and learned it had exploded. By then I was already back and out, unharmed and, as an ex-GI, much better off than before. I could go to college. I did go and even taught college for two years in Pennsylvania, then returned to New York and in a while found work as an advertising copywriter in the promotion department of Time magazine.
In only twenty years from now, certainly not longer, newspapers across the country will be printing photographs of their oldest local living veterans of that war who are taking part in the sparse parades on the patriotic holidays. Theparades are sparse already. I never marched. I don’t think my father did either. Way, way back, when I was still a kid, crazy Henry Markowitz, an old janitor of my father’s generation in the apartment house across the street, would, on Armistice Day and Memorial Day, dig out and don his antique World War I army uniform, even down to the ragged leggings of the earlier Great War, and all that day strut on the sidewalk back and forth from the Norton’s Point trolley tracks on Railroad Avenue to the candy store and soda fountain at the corner of Surf Avenue, which was nearer the ocean.

Joseph Heller (1 mei 1923 – 12 december 1999)
Heller in 1961

De Duitse schrijver Johano Strasser werd geboren op 1 mei 1939 in Leeuwarden. Zie ook mijn blog van 1 mei 2009.

Camping Europa

Wahrlich wir leben
Und leben nicht schlecht
In Deutschlands europäischem Teil
Aber schon Goethe trieb es nach Süden
Winckelmann träumte von Athen
Unterwegs auf den schlammigen Straßen
Zwischen Bückeburg und Berlin
Mal über den Grenzfluß die Wasserscheide
Endlich vor Augen das andere Meer
Das ist das Leben

Heimlich im Schatten der Backsteindome
Brüten wir eine Ferne aus
Nordkap Nordafrika Normandie
Reisende Büßer in Knobelbechern
Unter unserem Sehnsuchtsblick
Wölbt sich der Himmel wogen die Felder
Schreien die Raben bei Stalingrad

Schwer klumpt die Erde
An unseren Füßen
Hemmt unsere Heimkehr
Wärmten uns lieber an euren Feuern
Lauschten den Liedern
Dem Lachen der Frauen
Herder war Deutscher Das Slawenkapitel
Staunend lesen es unsere Nachbarn:
Unsere Seele wuchert nach Osten

Aber nach Süden lichtet der Wald sich
Hier bauten Fremde
Was wir erträumten”

Johano Strasser (Leeuwarden, 1 mei 1939)

De Franse schrijfster Yasmina Reza werd geboren op 1 mei 1960 in Parijs. Reza is een Iranese met een Hongaarse moeder die in Parijs woont. Zelf zegt ze dat haar enige nationaliteit de Frans taal is. Haar carrière begon ze echter op de planken als comédienne. Haar toneelstuk „Art“ trok volle zalen in de ‘Comédie des Champs Elysées’; kreeg twee Molières: beste nieuwe auteur en beste productie in de vrije sector. Het was ook een groot succes in het Londense West-End en op Broadway waar ze in 1998 (zeer opmerkelijk voor een niet-Engelstalig auteur) een Tony-award wegkaapte. Ander werk van haar hand: Conversations après un enterrement (1987), La traversée de l’hiver, Hammerklavier (autobiografisch relaas 1997), Une désolation (roman 1999)

Uit: Le Dieu du carnage

„ANNETTE. Nous sommes très touchés par votre générosité, nous sommes sensibles au fait que vous tentiez d’aplanir cette situation au lieu de l’envenimer.
VERONIQUE. Franchement c’est la moindre des choses.
MICHEL. Oui ! ANNETTE. Non, non. Combien de parents prennent fait et cause pour leurs enfants de façon elle-même infantile. Si Bruno avait cassé deux dents à Ferdinand, est-ce qu’on aurait pas eu Alain et moi une réaction plus épidermique ? Je ne suis pas sûre qu’on aurait fait preuve d’un telle largeur de vues.
MICHEL. Mais si ! ALAIN. Elle a raison. Pas sûr.
MICHEL. Si. Parce que nous savons tous très bien que l’inverse aurait pu arriver.
Flottement.

(…)

VERONIQUE. Maisj’ignorais tout voyons ! Michel nous a dit aux enfants et à moi que le hamster s’était enfui le lendemain matin. Je suis descendue tout de suite, tout de suite,j’ai fait le tour du pâté, je suis même allée à la cave.
MICH
EL. Véronique, je trouve odieux d’être subitement sur la sellette pour cette histoire de hamster que tu as cru bon de raconter. C’est une affaire personnelle qui ne regarde que nous et qui n’a rien à voir avec la situation présente ! Et je trouve inconcevable de me faire traiter d’assassin ! Dans ma maison !“

Yasmina Reza (Parijs, 1 mei 1960)

De Nieuwgriekse dichter Yánnis Rítsos werd geboren op 1 mei 1909 in Monemvasia.

YOU WERE KIND AND SWEET OF TEMPER (ISSOUN KALOS ISSOUN GLYKOS)

You were kind and sweet of temper, aIl the good graces were yours,
all the wind’s caresses, all the gillyflowers of the garden.

You were light of foot, treading as softly as a gazelle,
when you stepped past our threshold it always glittered like gold

I drew youth from your youth and to boot, I could even smile.
Old age never daunted me and death I could disregard.

But now where can I hold my ground? Where can I find shelter?
I’m stranded like a withered tree in a plain buried in snow

Vertaald door Amy Mims

Perplexity

Closed shops. Flour spilt upon the pavement.
Sandbags heaped by the shelter. Hands folded,
sad, he sits behind the garden’s gate. A mob
of swallows flies over, their shadows crossing
his face. He bends over and gathers flowers.
He makes a wreath. Will he put it on?

Vertaald door Scott King

Yánnis Rítsos (1 mei 1909 — 11 november 1990)
Ritsos (hier links) met Mikis Theodorakis

De Italiaanse schrijver Ignazio Silone werd geboren op 1 mei 1900 in Pescina dei Marsi

Uit Fontamara (Vertaald door Hanna Dehio)

„Auch er wurde als Reaktionär bezeichnet. jeder von uns wartete darauf, an die Reihe zu kommen, und keinem gelang es zu erraten, welche Antwort der Vertreter der Obrigkeit hören wollte. Unsere größte Sorge war natürlich, daß man uns zwingen würde, für jede falsche Antwort zu zahlen, und daß die ganze Prüfung nur ein Vorwand für eine neue Steuer war. Das Wort »Reaktionär«” war uns unbekannt, aber es war mehr als wahrscheinlich, daß es bedeutete »muß bezahlen.
Ich versuchte, mich Baldissera zu nähern und mich von ihm über die richtige Antwort belehren zu lassen, denn er war uns anderen an Wissen und Kenntnis der Gebräuche überlegen. Er sah mich jedoch mit einem mitleidigen Lächeln an wie einer, der ganz gut weiß, worauf es ankommt, aber sein Wissen für sich behalten will.
»Wen läßt du hochleben?,« fragte ihn der Mann des Gesetzes.
Der alte Schuster nahm den Hut ab und rief: »Hoch lebe die Königin Margherita.« Der Erfolg entsprach nicht ganz dem, was Baldissera erwartet hatte. Die Milizsoldaten fingen an zu lachen, und der Anführer bemerkte: »Die ist tot. Die Königin Margherita ist längst gestorben.«
»Was, sie ist gestorben, sagte Baldissera tief betrübt. »Das ist doch nicht möglich.«
Der Dickbäuchige lachte voller Verachtung und sagte zu Filippo:
»Schreib >Konservativer<«.
Baldissera schüttelte noch im Fortgehen den Kopf über diese Häufung unverständlicher Ereignisse. Als nächster wurde Antonio La Zappa aufgerufen. Er war von Berardo entsprechend beraten worden und gab zur Antwort:
»Nieder mit den Spitzbuben.«
Damit rief er heftigen Widerstand bei den schwarzen Männern hervor, die sich persönlich getroffen fühlten.“

Ignazio Silone (1 mei 1900 – 22 augustus 1978)

De Hongaarse schrijver Antal Szerb werd geboren op 1 mei 1901 in Boedapest.

Uit: Reise im Mondlicht (Vertaald door Christina Viragh)

„Eines Abends, als sie nach dem Theater ins Hotel zurückkehrten, hatte Mihaly das Gefühl, er würde ganz gern noch etwas trinken. Was, das wußte er nicht so genau, am ehesten war ihm nach einem süßen Wein zumute. Er erinnerte sich an den eigenartigen, klassischen Geschmack des Samosweins, den er in Paris, in einer kleinen Weinhandlung in der Rue des Petits Champs 7, oft getrunken hatte, und er überlegte sich, daß Venedig ja schon halbwegs Griechenland war und man bestimmt Wein von Samos oder vielleicht Mavrodaphne bekam, denn mit den italienischen Weinen kannte er sich nicht aus. Er bat Erzsi, allein hinaufzugehen, er komme gleich nach, er wolle nur rasch etwas trinken – wirklich nur ein Glas, sagte er mit gespieltem Ernst, denn Erzsi hatte ihn, ebenfalls scheinernst, zu Mäßigkeit ermahnt, wie es sich für die junge Ehefrau gehört.
Er entfernte sich vom Canal Grande, an dem das Hotel stand, und geriet in die Gassen um die Frezzeria, wo auch jetzt noch viele Leute unterwegs waren, mit der seltsamen Ameisenhaftigkeit, wie sie die Bewohner dieser Stadt charakterisiert. Die Menschen bewegen sich hier immer nur entlang bestimmter Linien, wie die Ameisen, wenn sie den Gartenweg überqueren. Die anderen Gassen bleiben leer. Auch Mihaly hielt sich an eine Ameisenstraße, weil er sich ausrechnete, daß die Bars und Fiaschetterien an den belebten Orten lagen und nicht im unsicheren Halbdunkel der leeren Gassen. Er fand auch zahlreiche Lokale, wo man trinken konnte, aber irgendwie paßte ihm keins. An jedem stimmte etwas mcht. Im einen saßen zu elegante Leute, im anderen zu einfache, und mit keinem konnte er das Getränk, das er suchte, in einen Zusammenhang bringen. Das hatte irgendwie einen heimlicheren Geschmack. Er begann sich einzureden, es gebe in Venedig nur ein einziges Lokal, wo man jenen Wein bekäme, und er müsse den Ort instinktiv finden. So geriet er in die Gäßchen hinein.“

Antal Szerb [1 mei 1901 – 27 januari 1945)

De Poolse schrijver en dichter Alexander Wat werd geboren op 1 mei 1900 in Warschau.

Verdoemd

Eerst droomde ik van een koffiemolen.

Een heel gewone. Zo’n ouderwetse. Donker koffiekleurig.

(Als kind hield ik ervan het dekseltje ope
n te klappen, te kijken en ogenblikkelijk dicht te slaan. Met angst, trillend! Tot mijn tanden klapperden. Het was alsof ik erin werd fijngemalen! Ik heb altijd geweten dat het slecht moest aflopen.)

Eerst was er dus een koffiemolen.

Of misschien leek het maar zo, want even later was het al een molen met wieken geworden.

Die molen stond op zee, op de lijn van de horizon, precies in het midden.

De vier wieken draaiden krakend rond. Ze vermaalden vast iemand.

En boven op elke wiek

draaide een equilibrist in wit

mee op de maat van Die lustige Witwe

met zijn linkerhand leunend op de wiek zweefde hij vloeiend,

met zijn voeten in de ether zilveren vlammen slaand.

Daarna doofde hij. De een na de ander. En zou het donker zijn geweest als de maan niet had gebrand.

Maar waar kwamen die nu vandaan? Voltigeuses?! Mijn beminde voltigeuses!

Licht op zware hoewel snelle molenpaarden

galopperen ze achter elkaar en ik zie er talloze,

sommige in plooiende tule, andere blootjes in zwarte zijden kousen,

weer andere in gitten – goudkleurig, turquoise, zwart, en regenboogkleurig,

de lendenen als suiker zo wit! Als tanden! En sterk, ijzersterk, zo sterk!

(Als jongen droomde ik van een voltigeuse – alleen een voltigeuse! Een voltigeuse zadelde de grote liefde van mijn leven! Ach! Ik heb er nooit een gekend. En dat is waarschijnlijk beter, want wat was dat voor een paar geweest: een voltigeuse en een boekhouder in de genationaliseerde begrafenisonderneming.)

Tja! niets duurt eeuwig. Want een ogenblik later defileerden in plaats van

de voltigeuses de Sabijnsen, in bruidsuitrusting, hoe dan ook veel trivialer,

(elf jaar geleden was ik verliefd op een zekere Sabina, gescheiden, maar maakt het uit: het was niet wederkerig).

Derhalve geen

ontvoerde Sabijnsen – vervoerende, dat wel. Waarheen?

Waar heen? Kan ik weten waarheen?

Hoe het ook zij – naar het zelfverlies.

Ik werd wakker. Ik wist dat het slecht moest eindigen.

(Saint-Mandé, juni 1956)

Vertaald door Gerard Rasch

Aleksander Wat (1 mei 1900 – 29 juli 1967)

Zie voor de vier bovenstaande schrijvers ook mijn blog van 1 mei 2007 en ook mijn blog van 1 mei 2008 en ook mijn blog van 1 mei 2009.

Zie voor nog meer schrijvers van de 1^e mei ook mijn vorige blog van vandaag.

Viktor Astafiev, Reinier van Genderen Stort, Alexej Chomjakov, Marcel Prévost, Konrad Weiß, Joseph Addison, José Martiniano de Alencar, Jean de Joinville

De Russische schrijver Viktor Astafiev werd geboren op 1 mei 1924 in Ovsyanka. Zie ook mijn blog van 1 mei 2007.

Uit: The Cursed And The Slain (Vertaald door Arch Tait en Martin Dewhirst)

„Leshka Shestakov, warm and comfortable up on the luggage shelf, uncertainly moved his cap from his ear. In this cosmic howling he began to make out the sound of marching feet, the thundering of some vast military formation, and the sound of the iron train, still rasping in the cracking frost, ceased to set his teeth on edge. He felt a chill of fear and unease run down his back, and a tremulous ecstasy. It began to dawn on the recruits that the foggy, frozen world outside the windows was not howling but singing.

All the time they were being herded out of the carriages by impartially ill-natured men in worn military uniforms, lined up alongside the white spattered train, divided into groups of ten, and ordered to fall in behind, they were turning their heads this way and that, trying to find out who was singing, and where, and why.

Only when they got close to the pine forest, its warm tree tops besieging the winter’s fog, looming first black then green through the grey, motionless world, only then did the recruits see waves of human beings advancing from all directions out of the impenetrable mist, rolling in towards them beneath the trees, swaying wearily as they moved along, row upon row in close formation. Like automatons the ragged columns as they marched were exhaling puffs of white breath, which were immediately followed by the eery howling which now resolved itself into slow, drawn out sounds and words which had to be guessed at rather than heard: “Across the steppe march regiments renowned”, “Once I’ve seen it through, Marusya, I’ll come back to you, Marusya”, “A fearless seagull soaring flew above the mighty ocean blue”, “Never, Cossacks of Kuban, forget September twenty-one”, “Ho, bold Poltava gun, four wheels made to run and run…”.

Viktor Astafiev (1 mei 1924 – 29 november 2001)

De Nederlandse dichter en schrijver Reinier van Genderen Stort werd geboren op 1 mei 1886 in Buitenzorg, Nederlands Indië.

Uit: Kleine Inez

„Hij toog naar Leiden, waar de nieuwe gedachten het welsprekendst werden verkondigd. Hij studeerde het recht en volgde tevens lezingen over wijsbegeerte, godgeleerdheid en geschiedenis. Arm, onthield hij zich van geneuchten, die hij, matig, niet begeerde en de aan Luther toegeschreven rijmen, waaraan een meer zwierend dan werkend studiegenoot hem eens luimig had herinnerd,

Wer nicht liebt Wein, Weib und Gesang,

Der bleibt ein Narr, sein Leben lang,

hadden hem slechts doen schouderophalen.

Na vier jaar promoveerde hij op een proefschrift over het staatswezen in de 14e eeuw, maar zoo uitnemend van kennis en betoog bleek dit omvangrijk geschrift, dat hij weinige maanden later tot hoogleeraar benoemd werd, ter vervanging van den aftredenden Nestor der rechtskundige faculteit.

Dit stout debuut verdiepte een eerzucht, waarvan de uiting nochtans beheerscht bleef. Hij werd een der meest gezaghebbende staathuishoudkundigen in den lande. Briefwisseling met buitenlandsche geleerden, medewerking aan een duitsch maandschrift, vertalingen zijner geschriften verbreidden zijn naam in beide halfronden. Maar de vroede kalmte van het academisch leven voldeed hem niet.

Dadelijker wilde hij invloed oefenen op het leven zijner tijdgenooten. Zoo koerste hij driest met scherpen boeg, de woelige zee op der politiek. Ook hier dwong zijn sterke persoonlijkheid tot aller aandacht, ook hier won hij een aanhang, die gaandeweg zich verkernde tot een liberale keurbende, en waarvan de invloed op ’s lands zaken al stelliger bleek.“

Reinier van Genderen Stort (1 mei 1886 – 7 januari 1942)
Boekomslag van „Kleine Inez“ (uitgave 1969)

De Russische dichter, schrijver, filosoof en theoloog Alexej Stepanovitsj Chomjakov werd geboren op 1 mei 1804 in Moskou. Hij volgde diverse studies aan de Lomonosov-Universiteit te Moskou en schreef al snel zonder moeite artikelen in het Frans, Duits en Engels. Nadat hij van 1822 tot 1825 militaire dienst had vervuld, ging hij naar Parijs, waar hij zich bezighield met schilderkunst en het historisch drama Jermak schreef (uitgegeven in 1832). Toen hij in 1826 terugkeerde naar Moskou publiceerde hij diverse hooggeprezen gedichten in diverse literaire tijdschriften.Van 1828 tot 1829 vocht hij in de Russisch-Turkse oorlog, om zich daarna terug te trekken op zijn landgoed. In 1839 schreef hij daar zijn artikel Over oud en nieuw, waarmee hij de grondslag legde voor de Slavofilie.

Youth

Heaven, make my hands
Like a mighty titan’s!
I’ll envelop nature
In my fervid grasp,
I shall hold nature
To my trembling heart,
And she will respond
To my heart’s desire
With the love of youth.
Everything in her
Shines and breathes with passion;
In her, nothing sleeps
In hibernal slumber.

Fearsome volcanoes
Rumble on the earth;
Boisterous rivers
Flow into the ocean;
In the sea azure
Billows bounce swiftly,
Playing stormy games.
Both the sea and land
Grant ebullient dreams,
Joyfulness and hope,
Fame and youthful beauty
To a mortal man.
Stars in the blue heavens
Hurry after stars;
In the streams of lustre
Flow across the ether
Secret words of passion,
Secret declarations.
Centuries go by,
Centuries are born—
An eternal struggle,
An impassioned life.

Heaven, give a titan’s
Mighty hands to me:
I must hold nature,
Like an ardent lover,
In my joyful grasp.

Vertaald door Dmitry Shatalov

Alexej Chomjakov (1 mei 1804 – 5 oktober 1860)
Zelfportret, 1842

De Franse schrijver Marcel Prévost (eig Eugène Marcel) werd geboren op 1 mei 1862 in Parijs. Zie ook mijn blog van 1 mei 2007.

Uit: Marcel Prévost (Biografie door Jules Bertaut)

„On peut donc dire que l’auteur de Mademoiselle Jaufre a subi dans toute son étendue l’éducation religieuse. On a tant écrit sur l’empreinte fatale qu’impose à un jeune esprit une éducation de cet ordre, et il n’g aurait point à revenir sur ce sujet si nous n’observions précisément, à propos de M. Marcel Prévost, combien les effets de cette prise de possession d’une âme sont divers et singuliers. Que M. Prévost se soit longtemps ressenti de son éducation première, nul ne le conteste înais qu’il s’en soit ressenti dans le sens où on l’observe d’ordinaire chez les esprits médiocres, voilà qui est faux. Vous pouvez relire toutes les pages de ses romans et de ses articles, depuis ses débuts au Clairon, depuis le Scorpion jusqu’aux Lettres à Françoise, en aucun passage cous ne rencontrerez cette mollesse de style, cette souplesse lâche de pensée, ce iarabiscotage de l’esprit qui sont proprement les signes qu’un écrivain a subi une première et durable éducation religieuse.

Les oéritables traces de ses influences primitives ne sont point ici, mais dans le souci constant qu’il a de poser et de discuter des problèmes moraux, dans le sentiment des devoirs et des lois sociales et morales, dans l’acceptation ou dans le refus de ces lois et de ces devoirs. Cette disposition de l’esprit qui nous incline à observer la vie non dans le seul but d’en tirer des notations curieuses ou émouvantes, mais dans le désir d’y glaner des faits susceptibles de servir de bases ou d’arguments à une discussion morale et qui est proprement l’état d’esprit du moraliste, M. Marcel Prévost la possède dans toute son étendue, et je ne crains pas d’affirmer que c’est à son éducation première qu’il en doit l’acquisition. Ce n’est un secret pour personne que l’éducation pratiquée par des religieux catholiques et surtout l’exercice du culte catholique développent à l’extrême les faculés d’analyse.“

Marcel Prévost (1 mei 1862 – 8 april 1941)

De Duitse dichter Konrad Weiß werd op 1 mei 1889 geboren in Rauhenbretzingen. Zie ook mijn blog van 1 mei 2007.

Seelische Jagd

Schmetterling in meinem Hauch,

Dich zu lieben,

mir mit Beben

steht die Seele ganz in Rauch,

blutvergeben

Dir im Feuer nachzustieben.

Eifernd mit der Worte Schwund

lahmer Zunge,

sinnesohne,

kraftlos schwirrt der müde Mund

krank vor Wonne,

zwitschernd wie das Vogeljunge.

Nein schon eine ganze Brut

Seelenlasten

zehrt die Reste,

füllt die leere Brust mit Wut,

zwingt vom Neste

sie nach Atzung fortzuhasten.

Liebe nicht, nur Frevels Magd,

neue Reue

stillt die Fehle.

Nimmer ruht die wilde Jagd.

Wann die Seele

nährt der Schmetterling, der treue?

Konrad Weiß (1 mei 1880 – 4 januari 1940)
Blik op Michelbach / Bilz (waar Rauhenbretzingen tegenwoordig deel van uit maakt)

De Britse politicus en schrijver Joseph Addison werd geboren in Milston (Wiltshire) op 1 mei 1672. Zijn naam wordt meestal samen genoemd met die van zijn levenslange vriend, Richard Steele, met wie hij het tijdschrift The Spectator oprichtte. Addison studeerde klassieke talen in Oxford. Vervolgens reisde hij vier jaar door Frankrijk en Italië. Het eerste grote gedicht dat hij publiceerde was The campaign (1705), dat hij opdroeg aan de hertog van Marlborough voor diens overwinning bij Blenheim. Hij werkte mee aan het door Steele opgerichte tijdschrift The Tatler. In het samen met Steele opgerichte blad The Spectator waren zijn bekendste bijdragen de commentaren op Paradise Lost van John Milton en op de opera aan het begin van de 18e eeuw. Populair werden ook de met Steele geschreven Sir Roger de Coverley papers, die op een rake en vermakelijke manier het leven van een landedelman en zijn bezoeken aan Londen beschrijven. In 1717 werd Addison, die onder meer sinds 1708 lid van het Lagerhuis was en ook bestuursfuncties vervulde, tot Secretary of State benoemd.

Uit: On Christian Religion

„How much greater confirmation of his faith would he have received, had he seen our Saviour’s prophecy stand good in the destruction of the temple, and the dissolution of the Jewish economy, when Jews and Pagans united all their endeavours, under Julian the apostate, to baffle and falsify the prediction? The great preparations that were made for re-building the temple, with the hurricane, earthquake, and eruptions of fire, that destroyed the work, and terrified those employed in the attempt from proceeding in it, are related by many historians of the same age, and the substance of the story testified both by Pagan and Jewish writers, as Ammianus Marcellinus and Zemath-David.

The learned Chrysostome, in a sermon against the Jews, tells them this fact was then fresh in the memories even of their young men, that it happened but twenty years ago, and that it was attested by all the inhabitants of Jerusalem, where they might still see the marks of it in the rubbish of that work, from which the Jews desisted in so great a fright, and which even Julian had not the courage to carry on. This fact, which is in itself so miraculous, and so indisputable, brought over many of the, Jews to Christianity; and shows us, that after our Saviour’s prophecy against it, the temple could not be preserved from the plough passing over it, by all the care of Titus, who would fain have prevented its destruction, and that instead of being re-edified by Julian, all his endeavours towards it did but still more literally accomplish our Saviour’s prediction, that not one stone should be left upon another.“

Joseph Addison (1 mei 1672 – 17 juni 1719)
Portret door Godfrey Kneller, 1700 – 1710

De Braziliaanse schrijver José Martiniano de Alencar werd geboren op 1 mei 1829 in Mecejana. Zie ook mijn blog van 1 mei 2007.

Uit: Senhora, Profile of a Woman (vertaald door Catarina Feldmann Edinger)

„Had the beautiful face not constantly betrayed, even in moments of contemplation and distraction, this tint of sarcasm, no one would see it as Aurélia’s true visage, but as the mask of some deep disillusionment.

It is hard to believe that nature would limn such pure and clear features only to mar their harmony with a pungent, sardonic smile. God would not soften such large, wide eyes with charming tenderness if He had intended them to fire sparks of contempt.

Why that statuesque, perfect silhouette, if instead of breathing deep with the gentle flows of love, it only raged with scorn?

In the living room, surrounded by admirers, amid splendid reflections of beauty, Aurélia, far from becoming intoxicated by the adoration evoked by her beauty and by the homage paid her, on the contrary, showed only indignation toward this vulgar, contemptible horde.

It was not a triumph she considered worthy of her, these people’s abject humiliation before her riches. It was a challenge she thrust upon the world, proud to crush it beneath her heel like a poisonous reptile.

Such is the world; the satanic fire of that woman’s beauty was her greatest seduction. In the embittered ardor of her rebellious soul, one could fathom abysses of passion that foretold tempests of sensuality promised by the love of the virginal bacchante.“

José Alencar (1 mei 1829 – 12 december 1877)

De Franse kroniekschrijver en biograaf Jean de Joinville werd geboren rond 1 mei 1224 als zoon van Simon van Joinville en van Beatrix van Auxonne. Hij volgde zijn vader in 1233 op als heer van Joinville. Jean was een vroom man, die zijn best deed om zijn heerlijkheid goed te besturen. Hij vervoegde Lodewijk IX in de zevende kruistocht en werd er zijn vertrouweling en meest naaste raadgever. In 1270 nam hij evenwel geen deel aan de achtste kruistocht van Lodewijk IX, omdat hij voorzag dat dit een mislukking zou worden. Jean raakte vooral bekend als biograaf van Lodewijk IX. Het bekende Livre des saintes paroles et des bons faiz nostre roy saint Looys werd tussen 1305 en 1309 door Jean geschreven op vraag van Johanna van Navarra, echtgenote van Filips IV.

Uit: Livre des saintes paroles et des bons faiz nostre roy saint Looys

„En nom de Dieu le tout puissant, je Jehans sires de Joinville, seneschaus de Champaigne, faiz escrire la vie nostre saint roy Looys, ce que je vi et oy par l’espace de sis anz que je fu en sa compaignie ou pelerinage d’outre mer, et puis que nous revenimes. Et avant que je vous conte de ses grans faiz et de sa chevalerie, vous conterai-je ce que je vi et oy de ses saintes paroles et de ses bons enseignemens, pour ce qu’il soient trouvé li uns après l’autre pour édifier ceus qui les orront.

Cil sainz hom ama Dieu de tout son cuer et ensuivi ses œuvres; et y apparut en ce que, aussi comme Dieus morut pour l’amour que il avoit en son peuple, mist-il son cors en avanture par plusieurs fois pour l’amour que il avoit à son peuple; et s’en fust bien soufers, se il vousist, si comme vous orrez ci-après.

La grans amours qu’il avoit à son peuple parut à ce qu’il dist à mon signour Looys, son aisné fil, en une mout grant maladie que il ot à Fonteinne-Bliauz: «Baus fiz, fist il, je te pri que tu te faces amer au peuple de ton royaume; car vraiement je ameroie mieus que uns Escoz venist d’Escosse et gouvernast le peuple du royaume bien et loyaument, que que tu le gouvernasses mal apertement.» Li sainz roys ama tant verité que neis aus Sarrazins ne vout-il pas mentir de ce que il lour avoit en convenant, si comme vous orrez ci-après.“

Jean de Joinville (ca. 1 mei 1224 – 24 december 1317)
Jean de Joinville (Merry-Joseph Blondel, 19e eeuw)

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.