Maarten van Buuren, Ralf Thenior

De Nederlandse schrijver en letterkundige Maarten van Buuren werd geboren op 3 juni 1948 in Maassluis. Zie ook alle tags voor Maarten van Buuren op dit blog.

Uit: Rijdt het paard van Sinterklaas nog wel over het dak?

“Het vullen van de kachel was een delicate operatie, want de ruimte was zo beperkt dat je achteruit draaiend het handvat van de kolenschop de deur uit moest bewegen, dan een draai naar links moest maken en de inhoud van de schop tenslotte zonder te morsen door de openstaande deur van de kachel moest gooien. Ook Jan de Vries, de waterstoker van een straat verderop, gebruikte cokes om zijn waterketel te stoken. Het was een immens zwart geteerd ding dat eigenlijk voor heimachines was bedoeld, maar waarmee Jan water stookte dat voor drie cent per emmer werd verkocht aan de vrouwen in de buurt. Je zou denken dat dergelijke praktijken vooroorlogs waren, maar nee hoor. Geert de Vries (de zoon van) vertelt me desgevraagd dat de waterketel tot 1968 in bedrijf is geweest.
De verdwijning van de kolenkachels heeft niet alleen het woord kachel verwezen naar de mestvaalt van woorden die voortaan een papieren bestaan leiden, maar ook de woordgroep van het kachelse drum und dran: kolenkit, kolenhok, kolenkist, antraciet, nootjes, eierkool, briket, slof, pook, asla, sintel, kachelpijp.
De folklore die op de kolenkachel steunde is misschien niet verdwenen, maar wel tot mythische nevelen vervaagd. Neem Sinterklaas. Waar moet een kind tegenwoordig zijn schoen zetten? Hoe haalt Sinterklaas de wortel en het stro uit de schoen? Hoe legt hij daarin cadeautjes terug? Loopt het paard van Sinterklaas eigenlijk nog wel over het dak?
De grootste verschuiving ligt misschien in het dagelijks patroon van huiselijke taken dat onder de naam ‘huishouden’ wordt gevangen. Nog niet zo heel lang geleden besteedde mijn moeder, net zoals alle huismoeders, haar maandag geheel aan het wassen van kleren. Maandag, wasdag. Een ander aanzienlijk deel van haar dagelijkse bezigheden werd in beslag genomen door eten klaarmaken en koken, een ander deel door het schoonhouden van het huis, een ander deel door het vervaardigen en verstellen van kleding, een ander deel (’s winters althans) door verwarming. Alle delen bij elkaar vormden een drukke weektaak waaraan mijn moeder van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat bezig was, daarbij met meer of minder tegenzin geholpen door man en kinderen (schoenenpoetsen, afwassen, boodschappen doen, kolen scheppen).
Wat betekent het werkwoord ‘huishouden’? De inhoud is geheel veranderd zo al niet verdwenen. Wat zijn de sociale consequenties van deze verdwijning? ‘Huishouden’ verwees immers naar de activiteit van een kleine werkgemeenschap. In hoeverre is met het verdwijnen van deze activiteit ook de gemeenschap in rook opgegaan? Misschien is Sinterklaas niet de enige die te lijden heeft gehad van de verdwijning van de kachel.”

 

Maarten van Buuren (Maassluis, 3 juni 1948)

 

De Duitse dichter en schrijver Ralf Thenior werd geboren op 4 juni 1945 in Bad Kudowa. Zie ook alle tags voor Ralf Thenior op dit blog.

Onze vakantiereis

De demonen zijn slim.
Ze gooien ons geen knalvuurwerk
voor de wielen, ze verplaatsen
de borden slechts een paar meter.
‘Volgende na Brugge!’
‘Schreeuw toch niet zo!’
We zitten al vast in het verkeer
omdat de hefbrug omhoog is gegaan,
daar vaart een schip naar links.
De demonen lachen zich slap.

De hefbrug komt naar beneden
we rijden weer over zwart water,
teer en pek, gewoon geen blik
naar beneden werpen, kijk vooruit
en rijd door het Waalse Vlaanderen,
en rijd door de donkere landen,
altijd rechtdoor richting Sint-Niklaas –
‘Waarom komen we al voor de vierde keer
door deze tunnel hier? ‘

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Ralf Thenior (Bad Kudowa, 4 juni 1945)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 3e juni ook mijn blog van 3 juni 2020 en ook mijn blog van 3 juni 2018 en ook mijn blog van 3 juni 2018 deel 2.