Apollinaire, Romains en Isherwood

De Franstalige schrijver en dichter Guillaume Apollinaire is in Parijs geboren op 26 augustus 1880 als zoon van een ongehuwde moeder van Poolse afkomst en een Italiaanse officier. In Parijs ontmoet hij de groten van zijn tijd: Picasso, De Vlaminck, Henri Matisse, George Braque, Dufy, Van Dongen en Henri Rousseau. Daar ontwikkelt hij zijn grote schrijftalent. Hij ontmoet Marie Laurencin, maar ook zij verlaat hem om met een ander te trouwen. Hij beschrijft dit in Le poète assassiné (De vermoorde dichter). In 1913 verschijnt zijn dichtbundel Alcools. Vele bundels volgen. In november 1918 sterft hij aan de Spaanse griep en wordt begraven op Père-Lachaise. Na zijn dood wordt Calligrammes uitgegeven, gedichten die Apollinaire in de loopgraven heeft geschreven. Het werk van Apollinaire is van grote invloed geweest op Dada.

Nocturne

Le ciel nocturne et bas s’éblouit de la ville
Et mon cœur bat d’amour à l’unisson des vies
Qui animent la ville au-dessous des grands cieux
Et l’allument le soir sans étonner nos yeux

Les rues ont ébloui le ciel de leurs lumières
Et l’esprit éternel n’est que par la matière
Et l’amour est humain et ne vit qu’en nos vies
L’amour cet éternel qui meurt inassouvi

 

Automne

Dans le brouillard s’en vont un paysan cagneux
Et son boeuf lentement dans le brouillard d’automne
Qui cache les hameaux pauvres et vergogneux

Et s’en allant là-bas le paysan chantonne
Une chanson d’amour et d’infidélité
Qui parle d’une bague et d’un coeur que l’on brise

Oh! l’automne l’automne a fait mourir l’été
Dans le brouillard s’en vont deux silhouettes grises

 

Guillaume Apollinaire (26 augustus 1880 – 9 november 1918)

 

De Franse schrijver Jules Romains, pseudoniem van Louis Henri Farigoule, werd geboren op 26 augustus 1885 in  La Chapuze in het kanton Saint-Julien-Chapteuil. Zijn vader was leraar en zelf studeerde hij filosofie en biologie aan de Sorbonne. Later bekleedde hij leerstoelen in Brest, Nice en Parijs. In 1936 werd hij voorzitter van de internationale PEN Club. Dat was niet onomstreden omdat hij contacten had met een organisatie die dichtbij het nationaal-socialisme stond. Naar aanleiding van de bezetting van Frankrijk door Nazi-Duitsland emigreerde hij naar de VS en ging hij in New York wonen. In 1946 keerde hij naar Frankrijk terug en in het zelfde jaar werd hij lid van de Académie française.

Werk, oa: Knock, toneelstuk (1923),  Les Hommes de bonne volonté romanserie (1932-1947)

La chapelle

Entre deux piliers noirs sculptés dans le mystère,
Qui portent noblement la charge des arceaux,
La chapelle d’un saint se creuse, solitaire,
Comme un golfe antique où dorment les vaisseaux.

Et tant d’âmes déjà, mouettes immortelles
Que chassait sur les flots le vent de haute mer,
A l’abri de ces murs vinrent plier leurs ailes,
Qu’un peu de duvet blanc s’éternise dans l’air.

Si de l’ombre s’étale en nappes sur les pierres,
C’est qu’elles ont reçu depuis quatre cent ans
La fumée odorante et fine des prières,
Et les larmes de l’homme et les larmes du temps.

Un antique vitrail rêve près de la voûte
D’où ruisselle, roulant des constellations,
Claire comme la foi que ne trouble aucun doute,
Une rivière lente et calme de rayons.

Le vitrail généreux fait à toutes les choses
Qu’il soulève et qu’il tire à lui comme un aimant,
L’aumône de ses ors, de ses bleus, de ses roses,
Et jette à leur détresse un bout de firmament.

Et quand je passe là, plein d’angoisse, il me semble
Que, si le beau vitrail voulait s’ouvrir un peu,
Je verrais, à travers un arc-en-ciel qui tremble,
Tout proche, devant moi, frôlant mon âme, Dieu.

Jules Romains (26 augustus 1885 – 14 augustus 1972)

 

De Brits-Amerikaanse schrijver Christopher William Bradshaw Isherwood werd geboren op 26 augustus 1904 in Disley in het graafschap Cheshire in Engeland als zoon van een officier. Naar eigen zeggen ontdekte hij al op tienjarige leeftijd dat hij homosexueel was. Hij studeerde geschiedenis en medicijnen in Cambridge en Londen. Van 1929 tot 1933 leefde hij als leraar moderne talen in Berlijn, eerst aan het Institut für Sexualwissenschaft van Magnus Hirschfeld, toen in Berlijn – Kreuzberg en tenslotte vanaf december 1930 in Berlijn – Schöneberg, Nollendorfstraße 17, waar nu een gedenkplaat aan Isherwood herinnert. De romans Goodbye To Berlin en Mr Norris Changes Trains grijpen terug op Isherwoods belevenissen in het Berlijn van de jaren twintig. De stof voor de musical Cabaret is er grotendeels aan ontleend. Nadat hij uitgebreide reizen gemaakt had in Europa en naar China (1938) emigreerde Isherwood in 1939 naar de VS. Hij woonde in Calefornië en werkte als script schrijver voor de studio’s van Hollywood. In die tijd leerde hij de filosofie van de Vedanta kennen die zijn leven lang belangrijk voor hem bleef. In 1946 werd hij Amerikaans staatsburger. Isherwood had vijfendertig jaar lang een relatie met de dertig jaar jongere schilder Don Bachardy waarmee hij onder andere zijn novelle Meeting By The River omwerkte voor toneel. Op latere leeftijd engageerde Isherwood zich nog voor de Amerikaanse Gay Rights Movement.

On His Queerness

 

When I was young and wanted to see the sights,

They told me: ‘Cast an eye over the Roman Camp

If you care to.

But plan to spend most of your day at the Aquarium –

Because, after all, the Aquarium –

Well, I mean to say, the Aquarium –

Till you’ve seen the Aquarium you ain’t seen nothing.’

 

So I cast my eye over

The Roman Camp –

And that old Roman Camp,

That old, old Roman Camp

Got me

Interested.

 

So that now, near closing-time,

I find that I still know nothing –

And am still not even sorry that I know nothing –
About fish.

 

Zijn meest geciteerde tekst is wellicht het begin van Goodbye to Berlin (1939): “I am a camera with its shuter open, quite passive, recording, not thinking. Recording the man shaving at the window opposite and the woman in the kimono washing her hair. Some day, all this will have to be developed, carefully printed, fixed.”