Eberhard Panitz, Spike Milligan, John Millington Synge, Konstantin Vaginov, Jan Luyken

De Duitse schrijver Eberhard Panitz werd geboren op 16 april 1932 in Dresden. Zie ook mijn blog van 16 april 2007 en ook mijn blog van 16 april 2009.

Uit:Meines Vaters Straßenbahn

“Es folgten schlaflose Nächte, ich wanderte mit Sir oder Horst Rehder in dunklen Straßen umher, vor allem mit der Grünen, die schon ihren Plan fürs Leben fix und fertig hatte: »Ich geh´ zum Theater,

deshalb heirate ich nicht und bleibe kinderlos.« Sie nahm bei Cordy, die ich darum bat, Schauspielunterricht und ging an meiner Stelle mit ihr abends ins Operettenhaus.

Wenn ich sie spätabends vor ihrer Haustür erwartete, trällerte sie Lehár- oder Strauß-Melodien.

Das Rollendeklamieren machte ihr weniger Spaß, sie meinte: »Die Minna von Barnhelm und die Luise liegen mir eben nicht, viel zu altmodisch.« Sie schwärmte von neuen, ganz ungewöhnlichen Theaterstücken:

»Mit Songs, ohne Trallala, du mußt dir irgendwas einfallen lassen !« Nach Mitternacht, im nahen Wald oder auf einer Wiese, erzählte sie wüste Geschichten, für die sie sich phantastische Dekorationen und Kostüme erdachte und am liebsten gleich eine Bühne zwischen Bäumen errichtete, um die Hauptrolle zu spielen. »Ich halt´s auf der Schule nicht mehr aus, dieses gewöhnliche Leben und Lernen, lauter Zeug, was ich sowieso nie brauche«, sagte sie und spottete über Herrn Fischer und die anderen Lehrer, die nichts von der Kunst und den wirklichen Problemen verstünden. »Trockene, langweilige Typen.« Ich nickte, mir war auch die Schule verleidet, weil Herr Fischer allzu pedantisch die Orthographie- und Kommafehler meiner langen, schwungvollen Deutschaufsätze ankreuzte und lediglich:

»Insgesamt befriedigend« darunterschrieb. »Ja, es muß was passieren, wir dürfen uns nicht alles gefallen lassen«, sagte ich und begeisterte mich immer mehr an Ursulas Ideen. »Theater, Kabarett, Agitprop oder wenigstens ein Flugblatt gegen Fischer !«

Eberhard Panitz (Dresden, 16 april 1932)

In 1962

De Ierse dichter, musicus en komiek Spike Milligan werd geboren op 16 april 1918 in Ahmednagar in Indië. Zie ook mijn blog van 16 april 2009 en ook mijn blog van 16 april 2010.

A Silly Poem

Said Hamlet to Ophelia,

I’ll draw a sketch of thee,

What kind of pencil shall I use?

2B or not 2B?

Bazonka

Say Bazonka every day

That’s what my grandma used to say

It keeps at bay the Asian Flu’

And both your elbows free from glue.

So say Bazonka every day

(That’s what my grandma used to say)

Don’t say it if your socks are dry!

Or when the sun is in your eye!

Never say it in the dark

(The word you see emits a spark)

Only say it in the day

(That’s what my grandma used to say)

Young Tiny Tim took her advice

He said it once, he said it twice

he said it till the day he died

And even after that he tried

To say Bazonka! every day

Just like my grandma used to say.

Now folks around declare it’s true

That every night at half past two

If you’ll stand upon your head

And shout Bazonka! from your bed

You’ll hear the word as clear as day

Just like my grandma used to say!

Spike Milligan (16 april 1918 – 27 februari 2002)

De Ierse (toneel)schrijver en dichter John Millington Synge werd geboren op 16 april 1871 in Rathfarnham. Zie ook mijn blog van 16 april 2007 en ook mijn blog van 16 april 2008. en ook mijn blog van 16 april 2009 en ook mijn blog van 16 april 2010.

THE CURSE

Lord, confound this surly sister,
Blight her brow with blotch and blister,
Cramp her larynx, lung, and liver,
In her guts a galling give her.
Let her live to earn her dinners
In Mountjoy with seedy sinners:
Lord, this judgment quickly bring,
And I’m your servant, J. M. Synge.

John Millington Synge (16 april 1871 – 24 maart 1909)

De Russische dichter en schrijver Konstantin Vaginov werd geboren op 16 april 1899 in Sint Petersburg. Zie ook mijn blog van 16 april 2007 en ook mijn blog van 16 april 2008. en ook mijn blog van 16 april 2009 en ook mijn blog van 16 april 2010.

Uit: Satyr Chorus

„In the city, every year, starry nights turned into white nights. In the city there lived a puzzling creature–Teptyolkin. Oftentimes he could have been seen going with a teapot into a public cafeteria for boiling water, surrounded by nymphs and satyrs. Beautiful groves gave off their fragrance for him in the most foul-smelling places, and he thought mincing statues, a legacy of the eighteenth century, were radiant suns of Pentelican marble. Only sometimes did Teptyolkin raise his enormous, clear eyes–and then he saw himself in a desert.

It was a homeless, swirling desert, assuming different forms. The heavy sand rises, eats with a spiral into the unbearable sky and petrifies into columns. Waves of sand rise and congeal into walls. A pillar of dust will rise just bit and, with a flutter of wind at the top, a human being is prepared. Little grains combine and sprout into trees, twinkling with magical fruits.

For Teptyolkin, one of the most rarefied pillars of dust was Marya Petrovna Dalmatova. Clad in a swishing silk dress, she appeared to him as something immutable in mutability. And, whenever he came across her, it seemed to him she gathered the world into a shapely and harmonious unity.

But this happened only sometimes. Usually, Teptyolkin believed in the deep immutability of humanity: once it has sprung up, like a plant, it bears flowers, turning into fruit, and the fruit scattering in the form of seeds.

To Teptyolkin, everything seemed that kind of scattered fruit. He lived with the constant sensation of a decomposing membrane, of rotting seeds, among shoots already sprouting“.

For him, there rose from the decaying membrane the most refined emanations, which assumed different forms.

Konstantin Vaginov (16 april 1899 – 26 april 1934)

Sint Petersburg

De Nederlandse dichter en etser Jan Luyken werd geboren in Amsterdam op 16 april 1649. Zie ook mijn blog van 16 april 2007. en ook mijn blog van 16 april 2009 en ook mijn blog van 16 april 2010.

Uit: Des menschen begin, midden en einde

Het Kindje Gevallen

Daar is een uitgestrekte hand,

Tot onze Kinderlyke stand.

Als ’t Kindje nu, al loopt alleen,

Zo rold het menigmaal daar heen,

Doch werd terstond weêr opgeheven:

ô God, wat hebt gy onze Ziel,

Die in haar loop zo dikmaals viel,

Ook menigmaal de hand gegeeven.

Het Houte Stokpaard

Die Geest, voor ’t lichaam buigen doet,

Die torst, het Paard, dat draagen moet.

D’onnooz’le ryd op ’t houte Paard,

Met by zyn voetjes op de aard,

Waar over ’t beter weeten lachten:

ô Houte Paard, van werelds goed,

Waar op de Ruiter gaat te voet,

Gy zyt tot spot, en tot verachten.

Het Kindje gaat School

Bepaaldheid, aan de wilde zin,

Geeft voor ’t Gemoed een groot gewin.

Het Kindje moet na School toe gaan,

Zo gaat alreê zyn kruisjen aan,

Om dat het wysheid zoude leere:

Maar word hy groot in Vaders huis,

Zo drukt hem ook een grooter kruis,

Tot waare Wysheid voor den Heere.

Jan Luyken (16 april 1649 – 5 april 1712)

Illustratie bij Het Kindje gaat School

Gerelateerd

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.