Melih Cevdet Anday, Yeghishe Charents, Oskar Loerke, Hermine de Graaf

De Turkse dichter Melih Cevdet (eig. Melih Cevdet Anday) werd geboren op 13 maart 1915 in Istanboel. Zie ook alle tags voor Melih Cevdet op dit blog.

A Poem in the Manner of Karacaoglan

No one celebrates the Elbistan meadow.

It opens its arms to the wind like dawn, a refined gazelle.

Summer brings the balmy weather of the time I knew,

Like a nightingale singing in fresh, hanging grapes.

Hesitant morning sets the purple hyacinth free.

Delight I’ve never known extracts lies from my heart

And it enjoys, for a time, the quince in the branches.

A crane flaps its wings, sapling of dawn.

I know well Ismail Bey’s high plateau with its cold running waters,

The rose’s branch, as tall as four men, that winds around the cypress,

High up and coiled in the fog, with an aroma like wine.

There you can see the heavy-headed pool quake

Like purple clouds that deceive the birds.

It’s time for the ant that never knew childhood to grow up,

The sun droning like a cicada, an idol like a man,

The shouting flower of my freedom, respected.

The weeds whisper into the ear of the stream,

The heart’s flower comes down to earth from the heights.

One can see a falcon’s nest in the Koja Binboğa,

Its morning flowers dazzle the eye,

They pulse in the heart of wind like the chiming of a bell.
In the moonlight dragons descend with their eyes full of stars

To the valley where thousands of flowers play . . .

Tonight, tonight let’s sleep in the Binboğa, my horse.

Vertaald door Sidney Wade en Efe Murad

Melih Cevdet Anday (13 maart 1915 – 28 november 2002)

De Armeense dichter Yeghishe Charents werd geboren op 13 maart 1897 in Kars (toen Rusland, nu Turkije). Zie ook alle tags voor Yeghishe Charents op dit blog.

Toward The Future

My infinite soul is already full

With confusing songs and also noises;
My electric heart is already full

With inflamed currents.

My soul has become a radio station

For the entire world and all of mankind;

And it is so high, my soul’s station,

Like Massis so high, and also so firm –

Mighty, terrible!

In these fervent days, wind-driven, confused –

The song of million hearts distant or near

It is now my fate to sing it today;

My multimillion, ten thousands of friends’

Joy of today and their great flight as well –

Today it’s my song’s turn to cast the fate

Of the coming days.

Therefore this is why

As a gigantic, as an Eiffelian

Enormous tower,

At past and coming centuries’ threshold

Mighty, high above,

I am now standing with my entire height

And I am singing.

And my soul is now a radio station,

It is now sending its fiery red song

Far and far away; –

To all of the hearts, who live and exist

In all directions.

My soul is singing, sounding fervently.

I know in front of my song of today –

Facing the red sparks of my soul as well –

Each single soul is a radio station,

Wherever it is!

Every soul which lives, each soul which exists,

And is carrying upon its own wings

The same great concept, the immense concept

Of these fervent days, –

The radiant concept of these fervent days.

Every single soul,

Which is today with its wings of iron

Ringing and rustling –

And is searching for new rest and lulling

In the uproar of million rebel wings…

Do you know, that now

Here –

In my ruined country of Nayiri

And far – far away –

Inside red Moscow,

At yellow Tibet,

At San Francisco, enormous London

And at Singapore –

In all locations, in all directions

The world is pregnant with a novel song?

Far away- and near

Inside the mine pits,

At the factories,

In the wide steppes and in the forests –

In all locations, in all directions,

My brothers, thousands, who’re lulled with the song

Of iron and of bronze, of the soil and mines!

Who possesses our will of fire today,

Our blood-red power

Our fervent fortune

So universal?

Who has them today…?

It’s us who are new, we’re tens of thousands!

Like an enormous disc made of iron

The brave will of our thousands of brothers,

So universal –

We have already thrown with immense force

Toward all the winds of the coming days,

Toward – the Future…

Yeghishe Charents (13 maart 1897 – 29 november 1937)

De Duitse dichter Oskar Loerke werd geboren op 13 maart 1884 in Jungen. Zie ook alle tags voor Oskar Loerke op dit blog.

Sommernachts über Land

Von Rüstern schauert die hängende

Ernte der Traurigkeit;

Schon steigt aus Wurzeln die drängende.

die untere Ewigkeit.

Aus Brunnen krümmt sich der tastende

Verwesende Nebel und klimmt.

Aus Löchern kommt das fastende

Grauen und nimmt und nimmt.

Hat der Horizont seine klagenden

Harfen zum Klagen gebracht?

Die Erde hat ach die tragenden

Schollen zu Wolken gemacht.

Die Nähe voll bitter steigender

Schluchzer wird ungewiß.

Der Himmel steht wie ein schweigender

Berg der Kümmernis.

Der Kümmernisberg steht gläsern still,

Vor alle Ziele gestellt.

Und wer in süßere Meilen nun will,

Dem steht er vor der Welt.

Oskar Loerke (13 maart 1884 – 24 februari 1941)

Portret door Emil Orlik, 1921

De Nederlands schrijfster Hermine de Graaf werd geboren in Winschoten op 13 maart 1951. Zie ook alle tags voor Hermine de Graaf op dit blog.

Uit: Een menukaart is de maaltijd niet (Bespreking van De Graafs werk door Daan Cartens)

„Haar hoofdpersonen heten Klaar(tje), Katja, Daphne of Stella, maar de personages in het werk van Hermine de Graaf gedragen zich allerminst op een stereotiep meisjesachtige manier, zoals hun wat oubollige namen misschien zouden doen vermoeden. De tieners van De Graaf zijn doorgaans slim, onhandelbaar, destructief; ze doorzien vaak op een verrassend heldere manier de volwassen wereld, maar weigeren zich te schikken naar de regels van de ouderen; ze kunnen niet op een rationeel-analytische manier greep op de wereld of de werkelijkheid krijgen, maar vaak wel op een associatieve of intuïtieve wijze. De bezweringsmogelijkheden die de taal biedt, spelen daarbij een voorname rol. Zo samengevat worden vooral de psychologische elementen benadrukt en dat gebeurde ook steevast in de meestal positieve kritieken die Hermine de Graaf ten deel vielen na de verschijning van Een kaart, niet het gebied (1984), De zeevlam (1985) en Aanklacht tegen onbekend (1987), alledrie verhalenbundels.

Vreemd of merkwaardig is dat accent nu ook weer niet, want vooral in haar debuut beschreef de in 1951 geboren De Graaf een gedrag dat tot dan toe in de Nederlandse literatuur behoorlijk was verwaarloosd. Het aantrekkelijke van Een kaart, niet het gebied was dat de lezer eerst werd geconfronteerd met de nogal afwijkende omgang met alles en iedereen van pubermeisjes in het algemeen en hoofdpersoon Klaar in het bijzonder, voordat de auteur in het laatste verhaal ‘Snoepjesjacht’ op een programmatische manier haar werkwijze en thematiek expliciteerde, een thematiek die De Graaf ook in de novelle De regels van het huis (1988) en de roman Stella Klein (1990) getrouw bleef, hoe gelaagder die boeken misschien op het eerste gezicht wel leken.“

Hermine de Graaf (Winschoten, 13 maart 1951)

Zie voor nog meer schrijvers van de 13e maart ook mijn blog van 13 maart 2011 deel 2 en eveneens deel 3.

Gerelateerd

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.