Nes Tergast

 

De Nederlandse dichter en kunstcriticus Nes Tergast (eigenlijk Albert Ernest Bruno Johannes) werd geboren in Salatiga, Java, op 2 oktober 1896. Na zijn jeugdjaren in Indonesië studeerde hij scheikunde in Delft en bezocht hij de hogere handelsschool in Rotterdam. Uiteindelijk vestigde hij zich als makelaar in Den Haag. Onder het pseudoniem Bruno van Nes werkte hij aanvankelijk met poëzie mee aan Werk (1939). In 1940 verscheen de bundel Glas en schaduw, samengesteld uit de poëzie voor Werk en het tijdschrift Criterium. Pas geruime tijd na WO II verscheen opnieuw poëzie in de bundel Het moederland (1949), waarin zijn geboorteland Indonesië een belangrijke evocatieve rol speelt. Daarna volgden nog twee bundels gedichten: Deliria (1951) en Werelden (1953). De hem voor deze poëzie toegekende Jan Campertprijs 1955 weigerde hij. Tergasts poëzie is in hoge mate modern te noemen, zowel wat betreft vormgeving als inhoud. Hij sluit aan bij Franse en Amerikaanse dichters als René Char, Prévert en Cummings. Behalve poëzie publiceerde Tergast artikelen over kunstpolitiek, moderne kunst en moderne poëzie. Hij schreef een monografie over de schilder Hendrik Chabot (1946). Ook was hij een bekend verzamelaar van moderne kunst.

 

De nacht brak. Bandoeng sliep. Een fluit

De nacht brak. Bandoeng sliep. Een fluit.
De hemel zocht naar zijn glazuren.
de bergen lagen in de rui
Van paars naar blauw, en met de uren
Zagen zij er weer anders uit.
De rode zon, naar Allah’s kuren,
Smolt tot een blank metaal, waaruit
De dag de gladde schubben schuurde
Van sawah’s in het ochtendlicht.
Een glans van oude porceleinen
Betoverde het vergezicht
Nog even.
                  Over fantastische ravijnen
Zwevende cirkelsegmenten, van rug
Naar rug gesponnen als baleinen
Wondren: krijtlijnen aan de lucht,
Waarover klein de treinen schuiven
Met ingehouden razernij.
En watervallen die verstuiven
Tot een witkanten mijmerij
Waarin soms speelse regenbogen
Verrafeld dansen op den wind,
En ‘s nachts de maan met blauwe ogen
Lichtblauwe vlinders slapen vindt.
Een theeplantage hier en daar,
Wat rubbertuinen, een fabriek,
Wat schots en scheve dorpen waar
Halfdomlend en voor drie kwart ziek
De krotten leunen op elkaar.
Dan dalen wij het laagland binnen
Wat doezelig van lijf en zinnen.

 

 
Nes Tergast (2 oktober 1896 – 12 december 1974)
De Toetangsche weg te Salatiga, Midden-Java (Geen portret beschikbaar)