De Nederlandse dichteres en schrijfster Anna Enquist werd geboren op 19 juli 1945 in Amsterdam als Christa Boer. Zie ook alle tags voor Anna Enquist op dit blog. Anna Enquist viert vandaag haar 75e verjaardag.
Fantoom
Het is een woord voor pijn die geen bestaansrecht heeft; je lijdt aan een afwezigheid, je snakt met hart en huid naar wat er eerst nog was.
Wat afgesneden is dringt zich bedrieglijk op, je strekt je armen blind naar de verzaagde voet, een leegte, het verdwenen kind. Het is een naam
voor wat zich voordoet in de zestien meter van de ziel: een spookbeeld snelt de doelmond in en doet alle verlies teniet, maakt alles goed.
Andante
Als de tocht niet meer voert naar de plaats waar alles weer goed komt, wat houdt haar gaande? Rood zand op het fresco verbleekt, troost verkleint tot een blik, tot een handpalm. Als niet wanhoop met windkracht tien in haar rug staat, wat houdt haar in gang?
De straatstenen houden haar gaande, ogen likken de gevels, de keel is gulzig naar lucht. Haar houdt in gang het plezierpaard lijf dat geen halt verstaat. Haar hakken slaan vuur uit de tegels. Dat zij gaat houdt haar gaande. Zij gaat.
(Brahms, Sextet opus 18, deel 11)
Voorjaarsrief
Gerrit ik schrijf je het wordt lente, er ligt bros ijs op de tafel – gaan we
dit jaar weer van rotsblokken springen, vrolijke rookvanen wegblazen, verdwenen
dichters bezingen? Nu, het wordt lente, het schrijnt waar zij weggescheurd werden,
de onzen, we staan nog te trillen; veel vocht verloren, pijn onder de kleren.
Het verborgene vlijtig meten in regels, met timmermansoog, daarover spreken.
Jij woont in je tachtigste lente, we zwijgen. Ik schrijf je. Het laatste adres is bekend,
onze postnummers staan al gekerfd in de steen. De woorden steeds dunner,
de rook op z’n ijlst, op z’n best. Ik schrijf je. Daar gaan we heen.
Zand in het Victoriaanse slot, stroef, Moeilijk open te schroeven, Om mij toe te laten tot de zeven bemoste trappen En de slecht onderhouden tuin.
Wie anders rent in mijn herinnering op me af Door bloemen die geen liefde heeft vertrapt Dan het kind met bruin haar en ogen, Dat helemaal onder de toffee zit?
Ik lik zijn wangen. Ik stuiter hem in de lucht. Twee stuiteringen, hij verdwijnt.
Vijftien jaar later komt hij weer omlaag,, Niet als verlaat kind, maar als brief Die mij naar zijn vader vraagt die nu niets bezit: Geen tuin, geen huis, zelfs geen sleutel.
Vierdaagse intocht Via Gladiola door Ingrid Claessen, 2013
Geen gedicht
Ik wilde de vierdaagse vangen het wandelen grijpen in een vers De ziel beschrijven van de feesten zonder de woorden bier en blaren te gebruiken, dat ik kon schrijven van de mensen, al de dagen en het ritme van de tocht, zonder herrie of gedruis dat wat zou blijven, de ervaring van die tocht naar alle windstreken en het bewegen door de straten als het stromen van de Waal ik kreeg blaren op mijn vingers door het schrappen en het strepen vond geen woorden voor de mars, noch voor het zingen langs de lanen of het verkoeveren in de luwte van de brug de zon looide mijn lege hoofd bier verkoelde mijn ingewanden de feesten masseerden mijn gemoed na vier dagen legde ik mijn pen neer en kocht voor mijzelf een gladiool
Frank Norbert Rieter (Nijmegen, 16 juni 1973) De intocht van de Vierdaagse in Nijmegen
De Nederlandse dichteres en schrijfster Anna Enquist werd geboren op 19 juli 1945 in Amsterdam als Christa Boer. Zie ook alle tags voor Anna Enquist op dit blog.
Uit: Want de avond
“Niets
blijft hetzelfde, denkt Jochem terwijl hij langzaam om zijn as draait
en zijn blik over het nieuwe atelier laat gaan. Alles verandert, hoe je
je ook inspant om de oude situatie in stand te houden. Ik heb ramen, al
verberg ik ze achter de elegante lamellen van de modieuze zonwering,
zodat ik me in het half ondergrondse hok kan wanen waar ik me thuis
voelde. Ik heb witgesausde muren, onbekraste planken, roestvrijstalen
werkbladen en keurige kasten met schuifdeuren. Daar vecht ik tegen,
gewapend met de troep die ik heb meegenomen: bemorste lijmpannen met
aangekoekte strepen, beitels met versleten handgrepen, stokoude mallen
en vieze lappen. Om het nieuwe teniet te doen leg ik het oude overal
neer. Maar hetzelfde is het niet. De zoldering is hoger, de tl-buizen
zijn feller. Boven de werkbank hangt een beweegbare operatielamp. In de
lade, die nog net zo moeizaam opengaat als vroeger, liggen de
tandartsspiegeltjes en de haken om de f-gaten mee binnen te komen tussen
smerige penselen en brokjes hars. Het atelier heeft een L-vorm en
aan het einde van de korte poot lijkt het wel een huisje. Een aanrecht
met elektrische plaatjes en een koffiemachine, wc en douche achter een
ondoorzichtige glazen wand. Een bank waarop je zou kunnen slapen, een
keukentafel met gebruikte kopjes en een suikerpot. Het huiselijke
gedeelte is van het atelier gescheiden door een hoge kast. Aan de
keukenkant is die volgestouwd met vaatwerk, opgevouwen handdoeken en
kleding. Aan de werkzijde zijn de planken gevuld met glazen potten om
lak in te bewaren, met tijdschriften over vioolbouw in verschillende
talen en met dozen vol noodzakelijke prullen en spullen: sourdines,
kammen, snaren, stemknoppen, schoudersteunen. Het ziet er al lekker vol
uit, ziet hij met tevredenheid. Hij knipt de operatielamp aan en
kijkt naar een viool die in een wiegje van schuimrubber op de werkbank
ligt. Wat is er met je, mag ik even naar je kijken? Hij is een
vriendelijke kinderarts. Niet bang zijn, het doet geen pijn en het licht
is alleen maar fel om beter te kunnen zien. Voorzichtig tokkelt hij met
zijn duim de snaren aan, een voor een. Goed zo. Op de ene schouder van
het instrument is de lak weggesleten. De kam staat niet goed recht en
ziet eruit of hij zomaar kan omklappen.”
Uit:De zevende functie van taal(Vertaald door Liesbeth van Nes)
“In
de Flore zien ze een blond vrouwtje naast een man zitten die loenst
achter dikke brillenglazen en nogal ziekelijk oogt, zijn kikkerhoofd
zegt Bayard wel iets, maar voor hem zijn ze niet gekomen. Bayard ontdekt
mannen van onder de dertig en spreekt hen aan. Het zijn voor het
grootste deel gigolo’s die hier iemand proberen op te pikken. Kenden ze
Barthes? Allemaal. Bayard ondervraagt hen een voor een terwijl Simon
Herzog Sartre vanuit zijn ooghoeken in de gaten houdt: hij ziet er
helemaal niet gezond uit en blijft maar hoesten, terwijl hij trekjes van
zijn sigaret neemt. Françoise Sagan klopt hem bezorgd op zijn rug. Een
jonge Marokkaan is de laatste die Barthes heeft gezien, op het moment
dat de grote criticus in onderhandeling was met een nieuweling, zijn
naam kent hij niet, maar ze zijn met zijn tweeën vertrokken, hij weet
niet wat ze hebben gedaan, waar ze naartoe zijn gegaan of waar hij
woont, maar waar hij die avond te vinden is weet hij wel: in Bains
Diderot, een sauna bij het Gare de Lyon. ‘Een sauna?’ zegt Simon Herzog
verbaasd, als er een fanaticus met een sjaal binnenkomt en tegen niemand
in het bijzonder begint te roepen: ‘Kijk nou toch eens naar die koppen!
Die hebben niet lang meer te gaan! Luister goed, een burger moet
regeren of sterven, en zo is het! Drink! Drink uw Fernet op de
gezondheid van uw maatschappij! Profiteer, profiteer! Verjaag! Takel af!
Leve Bokassa!’ Een paar gesprekken vallen stil, de stamgasten bekijken
de nieuwkomer met een droefgeestige blik, de toeristen proberen te
genieten van de attractie zonder goed te begrijpen wat die precies
inhoudt, maar de obers blijven drankjes serveren alsof er niets aan de
hand is. Overdreven theatraal met zijn arm zwaaiend richt de profeet met
de sjaal zich tot een imaginaire persoon en roept zegevierend uit: ‘Het
is niet de moeite om te rennen, kameraad, de oude wereld ligt vlak voor
je!’ Bayard vraagt wie dat is, de gigolo zegt dat het Jean-Edern
Hallier is, een soort aristocratische schrijver die vaak herrie trapt en
beweert dat hij minister wordt als Mitterrand volgend jaar wint. Bayard
merkt de omgedraaide v van de mond op, de schitterende blauwe ogen, het
voor aristocraten of mensen uit de hogere burgerij typische accent, dat
grenst aan een spraakgebrek. Hij gaat verder met de ondervraging: wat
is dat voor iemand, die nieuweling? De jonge Marokkaan beschrijft een
Arabier met een zuidelijk accent, een oorringetje en haar dat in zijn
gezicht hangt. Nog steeds luidkeels geeft Jean-Edern hoog op van de
verdiensten van de ecologie, de euthanasie, de piratenzenders en de
Metamorphosen van Ovidius, van de hak op de tak. Simon Herzog kijkt naar
Sartre die naar Jean-Edern kijkt. Als Jean-Edern merkt dat Sartre daar
zit, gaat er een huivering door hem heen. Sartre staart peinzend naar
hem. Als een simultaantolk fluistert Françoise Sagan in zijn oor.”
Her
grief fell from the balcony and broke into pieces, so she needed a new
grief. When I went with her to the market the prices were unreal, so I
advised her to buy a used grief. We found one in excellent condition
although it was a bit big. As the vendor told us, it belonged to a young
poet who had killed himself the previous summer. She liked this grief
so we decided to take it. We argued with the vendor over the price and
he said he’d give us an angst dating from the sixties as a free gift if
we bought the grief. We agreed, and I was happy with this unexpected
angst. She sensed this and said ‘It’s yours’. I took it and put it in my
bag and we went off. In the evening I remembered it and took it out of
the bag and examined it closely. It was high quality and in excellent
condition despite half a century of use. The vendor must have been
unaware of its value otherwise he wouldn’t have given it to us in
exchange for buying a young poet’s low quality grief. The thing that
pleased me most about it was that it was existentialist angst,
meticulously crafted and containing details of extraordinary subtlety
and beauty. It must have belonged to an intellectual with encyclopedic
knowledge or a former prisoner. I began to use it and insomnia became my
constant companion. I became an enthusiastic supporter of peace
negotiations and stopped visiting relatives. There were increasing
numbers of memoirs in my bookshelves and I no longer voiced my opinion,
except on rare occasions. Human beings became more precious to me than
nations and I began to feel a general ennui, but what I noticed most was
that I had become a poet.
I Où monte la crête de montagne au-dessus des pentes, par delà l’intervalle la cassure pleine de son drainant les échos vers le soir de fumier et d’insectes et l’odeur de minerai l’arête de parpaing effritée ou la longue mâchoire de poils la chaleur lente d’animal le rouge rouillé de la plante à ce point de soir et de terre, où convergent les aines et les jambes
où se mêlent sens et son le goût de fadeur et de fibre les tiges à hauteur de ventre le plomb du jour le ton de l’écoute le gris des mains la mollesse des veines le sang tombé dans le fond du poignet la peau fermée et l’impasse des mains la voix réunie la fonction de fer le battement de l’artère saignée le chaud d’aisselle le sel de l’étain le métal vénéneux à ciel ouvert la jambe ouverte l’eau de la langue
Rembrandt van Rijn het hierdie genre vervolmaak. Hy van die Jodenbreestraat wat só vaardig, keer op keer vleiende protrette van die rykes kon maak, het tegelyk sy slag daarmee op homself gekeer.
Soveel keer so het hy dit weergegee: die trotse figuur van ‘n jonkheer wat swierig geklee staan en pronk; sy mooi gelaat hooghartig voor dié wat hom begluur in sy glansende verfgewaad. Skilderagtig jonk.
Vat nou enige van daardie veeltal as eksemplaar en gaan kyk hoe dit met die laaste twee vergelyk: Dié gee ons ‘n droewe ou man wat na aan trane lyk. Daar is niks. Net verdigte verdriet wat na buite staar.
Kyk nou die eie albums deur. Let op die gesig, die lyf. Hoe meesterlik word jý in die Rembrandt-styl herskryf.
Self-portait
This genre was perfected by Rembrandt van Rijn of Jodenbree Street who so deftly drew flattering portraits on canvas time and again, firstly of the wealthy, then his own likeness too.
He painted so often that proud figure there of a preening nobleman, clothes richly hung on his haughty frame, eyes holding all who stare at his lustrously rendered attire. Picturesquely young.
Now, as an example, take the final two, comparing them with any one of those: There find a pitiful old man so close to tears. Just concentrated sorrow confronting you.
Page through your own albums now. Note the face and profile. How masterfully you are recreated in the Rembrandt style.
Will, like the fingers of an empty glove. A table weighed with silence like a parting. The sea outside. And a shoe filled with nothing, Looking for a foot that took its leave.
A fortress of restraint moved by two feet. Almost books. And a glass without a use. A bit of old air: two years, perhaps, since it Refused to go out, and stayed here for always.
And suddenly a seawind feels me As women feel the cloth in a store; Is he good, will he wash well in the laundry?
Later I wove a flag of doubt once more. I hung it up, and looked outside to find How it clatters, moving in the wind.
Architecture
The architecture of an aunt Made the child dream of cupolas, Domes, other smoothly rounded shapes. Geometries troubled his sleep.
The architecture of young women Mildly obsessed the young man: Its globosity, firmness, texture, Lace cobwebs for adornment and support.
Miles from his aunt, the old child Watched domes and cupolas defaced In a hundred countries, as time passed.
A thousand kilometres of lace defiled, And much gleaming and perfect architecture Flaming in the fields with no visible support.
Durch die dufterfüllte Au, Muß ich schämen mich so sehr Vor den Blümlein ringsumher!
Täublein auf dem Kirchendach, Fischlein in dem Mühlenbach Und das Schlänglein still im Kraut, Alles fühlt und nennt sich Braut.
Apfelblüt im lichten Schein Dünkt sich stolz ein Mütterlein; Freudig stirbt so früh im Jahr Schon das Papillonenpaar.
Gott, was hab ich denn getan, Daß ich ohne Lenzgespan, Ohne einen süßen Kuß Ungeliebet sterben muß?
Nachtfalter
Ermattet von des Tages Not und Pein, Die nur auf Wiedersehen von mir schied, Sass ich und schrieb bei einer Kerze Schein, Und schrieb ein wild und gottverleugnend Lied. Doch draussen lag die klare Sommernacht, Mild grüsst mein armes Licht der Mondenstrahl, Und aller Sterne volle goldne Pracht Schaut hoch herab auf mich vom blauen Saal.
Am offnen Fenster blühen dunkle Nelken Vielleicht die letzte Nacht vor ihrem Welken.
Und wie ich schreib’ an meinem Höllenpsalter, Die süsse Nacht im Zorne von mir weisend, Da schwebt herein zu mir ein grauer Falter, Mit blinder Hast der Kerze Docht umkreisend; Wohl wie sein Schicksal flackerte das Licht, Dann züngelt’ seine Flamme still empor Und zog wie mit magnetischem Gewicht Den leichten Vogel in sein Todestor.
Ich schaute lang und in beklommner Ruh, Mit wunderlich neugierigen Gedanken Des Falters unheilvollem Treiben zu. Doch als zu nah der Flamme schon fast sanken Die Flügel, fasst’ ich ihn mit schneller Hand, Zu seiner Rettung innerlich gezwungen, Und trug ihn weg. Hinaus ins dunkle Land Hat er auf raschem Fittig sich geschwungen.
Ich aber hemmte meines Liedes Lauf Und hob den Anfang bis auf weitres auf.
Gottfried Keller (19 juli 1819 – 15 juli 1890) Zürich
How beautiful the morning,
When summer days are long;
O, we will rise betimes and hear
The wild-bird’s happy song–
For when the sun pours down his ray
The bird will cease to sing;
She’ll seek the cool and silent shade,
And sit with folded wing.
Up in the morning early– ‘Tis Nature’s gayest hour! There’s pearls of dew upon the grass And fragrance on the flower. Up in the morning early, And we will bound abroad, And fill our hearts with melody, And raise our songs to God.
Sarah Josepha Hale (24 oktober 1788 – 30 april 1879) Newport, New Hampshire, de geboorteplaats van Sarah Josepha Hale
De Nederlandse dichteres en schrijfster Anna Enquist werd geboren op 19 juli 1945 in Amsterdam als Christa Boer. Zie ook alle tags voor Anna Enquist op dit blog.
Mijn zoon
Mijn zoon stormt door het huis,
een roffel op de trap. Hij is
zichzelf een motor. Het lied
dat in hem leeft ontsnapt hem
soms. Ik hoor hem zingen
op de gang en zwijg.
’s Nachts is hij bang, hij twijfelt aan zichzelf, aan ons, de wereld. Ik neem hem in mijn arm en zonder spreken vaag ik de oorlog weg en kinderkanker, mijn eigen dood, het monster van de tijd.
Ik lieg hem voor en red hem tot wij beiden slapen in gestolen veiligheid.
Winterwerk
De sarabande spelen op de vrieskoude
deel. De uilen hebben het klavier onder-
gescheten. Stom staan de dingen
van de zomer om je heen, strohoed,
trompet. Omhoog die bovenstem, waar
vogels schuilen op de balk, en dan omlaag.
Vertraag het lied, houd in totdat bloed stolt en adem stokt. Kan zij nu gaan? Doorspelen. In de bas orgelt een toon die alle tegenstemmen op zal zuigen. Hollen of stilstaan – maakt niet uit, je hamert hoorbaar op het einde aan.
Niet meer dan vilt op staal, lucht die uittrilt tot stilte. Slechts een dag in de gestage rij van dagen.
Conversatie met de kinderen
Aan tafel gaat het over wreed. Dat je een lied zingt waar de ander van moet huilen, en dat je dat wéét, zeggen zij zwaaiend met hun lepels. Zeker.
Of met een licht de trage zwarte kreeften lokt. Jij in de boot. De dieren spoeden zich, kunnen niet anders doen dan ijlen naar wat trillend fonkelt achter raster dood.
Het ergste is de dolkstoot, vinden zij. Dat iets geheels en gaafs zo onverhoeds wordt aangetast en voortaan niet meer zelf is maar in binding met het wapen dat zich toegang eist, en breekt, en krast.
Ontroerd, geobsedeerd, verwond hoor ik hoe zij het wapentuig van liefde argeloos als wreed benoemen. Zonder aarzeling. Boven de soep houd ik mijn mond.
“Au Flore, à côté d’une petite bonne femme blonde, ils aperçoivent un homme qui louche derrière de grosses lunettes, il a l’air souffreteux et sa tête de grenouille dit vaguement quelque chose à Bayard, mais ce n’est pas pour lui qu’ils sont là. Bayard repère les hommes de moins de trente ans et va les aborder. La plupart sont des gigolos qui draguent dans le secteur. Est-ce qu’ils connaissaient Barthes ? Tous. Bayard les interroge un par un tandis que Simon Herzog surveille Sartre du coin de l’œil : il n’a pas l’air en forme du tout, il n’arrête pas de tousser en tirant sur sa cigarette. Françoise Sagan lui tapote le dos avec sollicitude. Le dernier à avoir vu Barthes est un jeune Marocain : le grand critique était en pourparler avec un nouveau, il ne connaît pas son nom, ils sont partis ensemble l’autre jour, il ne sait pas ce qu’ils ont fait ni où ils sont allés ni où il habite mais il sait où on peut le trouver, ce soir : aux Bains Diderot, c’est un sauna, à Gare de Lyon. « Un sauna ? » s’étonne Simon Herzog, quand surgit un énergumène en écharpe qui lance à la cantonade : « Regardez-moi ces gueules ! Elles n’en ont plus pour longtemps ! En vérité, je vous le dis : un bourgeois doit régner ou mourir ! Buvez ! Buvez votre Fernet à la santé de votre société ! Profitez, profitez ! Chassez ! Périclitez ! Vive Bokassa ! » Quelques conversations s’interrompent, les habitués observent le nouveau venu d’un œil morne, les touristes essaient de profiter de l’attraction sans bien comprendre de quoi il s’agit, mais les serveurs continuent à servir comme si de rien n’était. Son bras balaie la salle d’un geste théâtral outré et, s’adressant à un interlocuteur imaginaire, le prophète à écharpe s’exclame sur un ton victorieux : « Pas la peine de courir, camarade, le vieux monde est devant toi !
(…)
Quand Jacques Bayard arrive devant la chambre, il découvre une queue de plusieurs mètres dans le couloir. Tous attendent pour rendre visite à l’accidenté. Il y a des vieux bien habillés, des jeunes mal habillés, des vieux mal habillés, des jeunes bien habillés, des styles très variés, des cheveux longs et des cheveux courts, des individus de type maghrébin, plus d’hommes que de femmes. En attendant leur tour, ils discutent entre eux, parlent fort, s’engueulent ou lisent un livre, fument une cigarette. Bayard, qui n’a pas encore bien pris la mesure de la célébrité de Barthes, doit vraisemblablement se demander ce que c’est que ce bordel. Usant de ses prérogatives, il passe devant la queue, dit « Police » et entre dans la chambre.”
This summer seeping through the fractures of Damascus is killing me. I creep like rust on the doors of this prison, now turned into a museum. I sit in a cafe frightened and shrinking on days when money is scarce, and laughing loudly on days when my shifty pockets are full. Damascus is my cracked home, and Kasyon is what I grieve. I sprawl in the evening like horns of cars and carts of broad beans. Strangers and tourists take to me. I am fenceless, any joy that betrays me, returns in sorrow to my laughing face. I am a weird blend; my face mirrors the wretched and the shopfront displays. My body is fields of burning wheat and my tongue scolds like a shoe. The policeman, the teacher and the mysterious man stare at me, so I sadly laugh, and they joyfully cry. Damascus is mine, and I will not share my bed with anyone other than the wicked and the whores. I am the descending ladder to high pits and the footsteps of thieves on the sand. My body is a departure motel and my words are tiny gospels that the prophets had lost, so the prodigal sons embraced them. Therefore, I will toss the crumbs to birds on barbed wire, and I will castrate glory on asphalt. This is what they taught us in public schools, before they let us off like rabbits to chew the grass of submission. I said to you that I will not allow anyone to sneak in and peek at Damascus as she bathes alone, her small breasts timidly uncovered, I will not let you in.
Le visage qui va voir, est aussi regardé juste avant qu’il ne lève les yeux au-devant, et ne soit traversé – maintenant il est juste moulé dans la lumière, modelé du dehors, caressé le long du cou, de la hanche et des reins, jusqu’à la confluence des jambes et du ventre et jusqu’où il est ventre et corps mais lève les yeux, ouvre ce trou dans la distance, le long des murs chauds ici, rouges délabrés, marqués de joints écaillés et jusqu’au fond et aux arbres au chemin de son, passé et crissé à peine prenable, ici elle, confondue peu à peu avec les murs assise, fondue dans le ciment et les grandes écailles tracées et détachées écoutant longtemps et voyant appuyée au revers de main, et ne cessant pas de rester et d’être durable et dessinée
Ensconced in Duchess Court she managed to retain
some antique furniture and a precarious dignity:
and after fifty years as midwife also the knack
of charming people. Here she preserves photographs,
old journals and her pain in specific detail.
The Royal Albert tea service (picked out
at Anstey’s as a bride) she uses only
for teas such as this – and all the snacks I made myself.
Now, this is the lounge where we will have our tea.
But let me show you something at the back – please excuse the mess round here, I am a dressmaker too, you know – designer stuff – the place gets terribly untidy; and then, of course Lindy’s always underfoot. Sit down! Now sit! She gets so worked up, you see. And this gate I had installed for my security. But just take a look out there: You can almost see eternity. Now, have you ever seen a view like that?
This gown I made for Marguerite. She came round here this morning – Miss South Africa of ’68. Never married, do you know? And still as beautiful, although she’s put on weight. Poor girl. I wonder, though . . . Oh, never mind, that’s, after all, the way things go. Now come, let’s have some tea. Do you know this? Earl Grey, which Gavin brings from London, always fresh. He’s with SAA, a gentleman and very kind –
The sun is shifting, she makes more tea. We speak of this and that: My husband died in ’83, how sad for me who had no kith or kin. But then, you see, the Lord provides: my tiny Lindy here is like a child and always such a joy. But what is to become of her if I – She speaks, and all the while the light around us fades. It’s getting late, she notes, but don’t go yet! You have to see the view at night. I go along with her to look:
Like a sea the city lies, incandescently inflamed in outgrowths round the core, the outskirts – like a nocuous yellow flicker along the seam dividing elite and deprived neighbourhoods: a Milky Way torn off by gravity. This is a place of people, of passion and loneliness. She looks: You know what this reminds me of? I listen and then leave. But embedded in that metaphor (a cemetery alight) I see an old placenta splayed out – black and terminal with blight.
Vertaald door Charl J.F. Cilliers en Lucas Malan
Lucas Malan (19 juli 1946 – 15 april 2010) De NH kerk in Nylstroom
Over these blunted, these tormented hills, Hawks hail and wheel, toboggan down the sky. It seems this green ambiguous landscape tilts And teeters the perspective of the eye. Only two centuries after Christ, this cliff Was colonised by a mild antique race Who left us, like a faded photograph, Their memories that dry up in this place.
They left no ghosts. The rock alone endures. The drains and cisterns work, but wrecked the stairs; Blocks are fallen: sunlight cracks those floors, And fidgets in a courtyard where a pair Of giant Buddhas smile and wait their crash. Then temples, audience-halls, a lonely tomb. I touch its side. The stone’s worn smooth as flesh. A stranger dangles peaceful in that womb.
Worm he will be, if born: blink in the sun. I’ll crawl into his dark; perhaps he’ll climb Beyond the trippers to the final stone Flat of the hillock, there to grow in Time. Dry pubic ferns prickle the bitter sand. Hawks in a hot concentric ecstasy Of flight and shriek will wake his vision. And When the clouds lift, he’ll glimpse the miles-off sea
I cut off my head I put it on a plate and took it to my doctor
— There’s nothing wrong, he said, it’s just overheated throw it in the river and we’ll see
I threw it in the river with the frogs and it raised a dreadful racket it started shrieking and howling all kinds of strange songs
I picked it up and put it back on my neck
and roamed the streets in a rage
with a poet’s green hexagonometric head
For Spring
The sun is green
the trees are burning
awaiting the swallows
our iron swallows’ nests
no longer fool us with their flowers
they cost us our arms and legs
now our arms and legs are hanging
from the trees
Vertaald door Karen Emmerich
Miltos Sachtouris (19 juli 1919 – 29 maart 2005) Athene
Hoe de mensen, hoe deze mensen, hoe een man en een vrouw na jaren elkaar – hoe na jaren deze mensen elkaar zullen zien, harnas van vroeger over het sleets lichaam, hoe in hun botten moeheid en deceptie jaar na jaar kerven.
Hoe mensen, door afscheid op afscheid gestriemd en geslagen, het kijken verdragen in de laatste smalle kier die de tijd hen laat, in laat licht ontluisterd. Dat ligt aan de ogen; genadig wrikt tovenaar geheugen aan de deur van de tijd; ontzien in het zien (weggeblazen heupen, dood haar). Die daar staan ont- staan voor elkaar bedrieglijkerwijs in vijvers van vroeger. Zij bieden elkaar een diep water, hier.
Zo zien een man en een vrouw na jaren elkaar of niet of anders. Vuur!
Reizen
Een schoorvoetende reiziger van het bed naar de tafel die mijn zware armen steunt.
Het papier drinkt de inkt. De woorden willen wel weg, ze verheugen zich op roomwitte
geribbelde stranden, op de lichtflits van een omzwiepende bladzijde. Wie zullen ze zoenen in het donker,
wie zal hen zien. Reislustig zijn ze, de woorden, ze verdringen zich voor de uitgang.
Van het bed naar de keuken maak ik de kleine rondreis naar de tuin naar de tafel
Ontsnappen
In de kooi van dag en nacht, de kooi van de boodschappen, blikjes bier, de betere baan.
In de kooi van het fotoalbum, van de liefde. In de kunstkooi, in de kooi van het weten:
Sta op, grijp de tralies, haal de diepste adem en scheur je hart uiteen.
“So war der lange Morgen zum Teil vergangen, als von dem Dorfe her ein kleines artiges Fuhrwerklein sich näherte, welches kaum zu sehen war, als es begann die gelinde Höhe heranzukommen. Das war ein grünbemaltes Kinderwägelchen, in welchem die Kinder der beiden Pflüger, ein Knabe und ein kleines Ding von Mädchen, gemeinschaftlich den Vormittagsimbiß heranfuhren. Für jeden Teil lag ein schönes Brot, in eine Serviette gewickelt, eine Kanne Wein mit Gläsern und noch irgendein Zutütchen in dem Wagen, welches die zärtliche Bäuerin für den fleißigen Meister mitgesandt, und außerdem waren da noch verpackt allerlei seltsam gestaltete angebissene Äpfel und Birnen, welche die Kinder am Wege aufgelesen, und eine völlig nackte Puppe mit nur einem Bein und einem verschmierten Gesicht, welche wie ein Fräulein zwischen den Broten saß und sich behaglich fahren ließ. Dies Fuhrwerk hielt nach manchem Anstoß und Aufenthalt endlich auf der Höhe im Schatten eines jungen Lindengebüsches, welches da am Rande des Feldes stand, und nun konnte man die beiden Fuhrleute näher betrachten. Es war ein Junge von sieben Jahren und ein Dirnchen von fünfen, beide gesund und munter, und weiter war nichts Auffälliges an ihnen als daß beide sehr hübsche Augen hatten und das Mädchen dazu noch eine bräunliche Gesichtsfarbe und ganz krause dunkle Haare, welche ihm ein feuriges und treuherziges Ansehen gaben. Die Pflüger waren jetzt auch wieder oben angekommen, steckten den Pferden etwas Klee vor und ließen die Pflüge in der halbvollendeten Furche stehen, während sie als gute Nachbaren sich zu dem gemeinschaftlichen Imbiß begaben und sich da zuerst begrüßten; denn bislang hatten sie sich noch nicht gesprochen an diesem Tage.”
It smelled of fever that was no garden some strange couples were walking inside wearing shoes on their hands their feet were large white and bare heads like wild epileptic moons and red roses suddenly sprouted for mouths that were set upon and mauled by the butterfly-dogs
MORNING AND EVENING
In the morning you see death looking through the window at the garden the cruel bird and the quiet cat on the branch
passing on the street outside is the phantom-car the supposed driver the man with the broom the gold teeth laughs and in the evening at the cinema you see what you didn’t see in the morning the joyful gardener the real car the kisses with the real couple
that death is not liked by the cinema
THE SAINT
He stared deep deep into the well its depth had no end in this life
the flesh peeled off and fell bit by bit soon nothing would remain but his skeleton
I’ve decided – he said – I’ve finally decided I’ll live among the drowned and among the lepers
I followed desert suns Alone, these thirty years, A goatskin knotted round my sex, My fodder what I found, My shelter under rocks, My visions in my eye That mapped the slow wind flowing Across the sunwashed dunes, or the Scuffed dwarf spoor of the ant. Once these kept me happy.
Tufted with tamarisk The tawny dunes end Suddenly in shadow. The ridged rocks rise. The known desolate land Kisses my bare feet. Infested by winged things The rough hair of the sky Teems in the sun’s eye. Kindling the dunes, the enraged Wind beats up sand. The awkward ant Gnaws in a dry pasture.
I have aged.
KEY
Ground in the Victorian lock, stiff, With difficulty screwed open, To admit me to the seven mossed stairs And the badly kept garden.
Who runs to me in memory Through flowers destroyed by no love
But the child with brown hair and eyes, Smudged all over with toffee?
I lick his cheeks. I bounce him in air. Two bounces, he disappears.
Fifteen years later, he redescends, Not as a postponed child, but a letter Asking me for his father who now possesses No garden, no home, not even any key.
Dom Moraes (19 juli 1938 – 2 juni 2004)
De Oostenrijkse toneelschrijver, romanschrijver, essayist, tijdschriftuitgever, journalist, theaterregisseur, dramaturg en theater-, kunst- en cultuurcriticusHermann Bahr werd geboren op 19 juli 1863 in Linz. Zie ook mijn blog van 19 juli 2007.
Uit: Dostojewski
“Die Größe Dostojewskis berührte mich zum erstenmale in sehr jungen, unreifen Jahren; ich hatte noch drei Klassen des Gymnasiums vor mir, bis zu der sonderbaren Reifeprüfung, die in Deutschland die Pforten der Universität öffnet. Ich las damals so viel, daß ich mich jetzt mit einigem Rechte vom Lesen dispensieren darf. Und ich las, wenn auch nicht mit vollem Verständnis, so doch mit gutem Instinkte: fast nur Bücher, die mir eine Welt auftaten, in der Ziele für mich leuchteten, und nur Bücher von persönlich künstlerischem Ausdruck. Trotzdem ist vieles davon für mich versunken und kaum noch in Erinnerung. Aber Dostojewski ist mir geblieben, und je mehr ich davon abkam, modernen Künstlern Größe zuzuerkennen (was ich nach Jugendart schnellfertig gerne tat, wenn mich ihre Kunst sympathisch berührte und mein Lebensgefühl steigerte), um so mehr fühlte ich: dieser ist wirklich groß, obwohl er mir nicht eigentlich sympathisch ist und mich öfter bedrückt, als erhebt. Ich weiß jetzt: er ist mehr als ein Gipfel, er ist ein Gebirge. Und alle modernen Gipfel, einen einzigen ausgenommen, ragen kaum zur halben Höhe seines Mittelzugs: der Eine aber, der seine Spitze überragt, Nietzsche, wirkt neben seinem ungeheuren Massiv aus gewachsenem Fels fast beängstigend als Kunstwerk: wie etwas Konstruiertes neben etwas Elementarem.
Dieses Bild (es ist nur ein Bild und will nicht als mehr genommen sein) spricht keine Wertvergleichung aus, sondern den Eindruck, den ich vom Nebeneinander der beiden einzigen wirklichen Größen habe, die in der modernen Literatur seit Goethe und Byron erschienen sind. Vielleicht ist Nietzsche ein sublimes Ende und Dostojewski ein riesiger Anfang; jener das Ende der westlichen: europäischen, auf der Antike beruhenden Kultur, dieser der Anfang der östlichen: russischen, die von Byzanz stammt. Das Künstliche in der Erscheinung Nietzsches läßt dieses bange, ja tragische Gefühl aufkommen, und die beklemmende Wucht, mit der uns der slawische Byzantiner Dostojewski entgegentritt als Fürsprech einer ungeheueren, uns trüb chaotisch erscheinenden Masse von urchristlichen Barbaren, verdichtet diese Empfindung zu einer nebligen Beängstigung.”
BELA : Nous devions faire du théâtre, pas du caf’conc’. (Un temps.) Cette présidente, quelle idée. Le théâtre ce n’est pas ça. ABEL : Nous y voilà. (Un temps.) Il faut viser à l’essentiel. (Un temps.) Quelle st l’essence du théâtre ? (Un temps.) Un texte nourri de… de… l’universel. Le cœur humain, son tréfonds. Comment y atteindre ? Descendre en soi-même. (Un temps.) Je descends en moi-même et je trouve quoi ? (Un temps.) Peur de mourir. Regret du passé. Horreur du vulgaire. (Un temps.) Oui il faut renoncer à cette partouse. Faire du théâtre avec le tréfonds, pas avec le fondement. (Un temps.) Qu’est-ce que tu trouves, toi, en descendant ? BELA : Sommeil. ABEL : Plus profond. BELA : Envie de dormir.
Uit : Le naturalisme français, étude sur Gustave Flaubert
„Avant tout et par-dessus tout, Flaubert fut un artiste : artiste par ses qualités, artiste aussi par ses défauts.
Précisons, sans tarder davantage, ce que ce mot d’artiste, que l’on emploie de nos jours, comme tant d’autres, un peu au hasard, enferme de sens différents ; ou plutôt, mettons en lumière ce qu’il contient, tout au fond, de restrictions implicites à l’admiration dont il semble, au premier abord, qu’il soit l’expression absolue. Si, comme le dit Flaubert lui-même – un peu lourdement – dans la très curieuse Préface qu’il a mise aux dernières chansons de son ami Louis Bouilhet, si « les accidents du monde, dès qu’ils sont perçus, vous apparaissent comme transposés pour l’emploi d’une illusion à décrire, tellement que toutes les choses, y compris votre existence ne vous semblent pas avoir d’autre utilité », c’est à dire si vous considérez le monde, la nature, la vie, l’homme enfin comme des choses qui seraient faites pour l’art, et non plus l’art comme une chose qui serait faite pour l’homme, vos êtes artiste, au sens entier du mot, dans la force et la profondeur du terme. Alors, en effet, tout autour de vous, si large ou si restreint que soit le cercle de votre expérience ; que vous ayez confiné bourgeoisement votre vie dans un canton perdu de la Basse Bretagne ou de la Normandie ; que vous ayez promené votre observation vagabonde sur les bords du lac Asphaltite ou sur les ruines de Carthage, alors vous n’apercevez &endash; l’expression est encore de Flaubert &endash; que « ce qui peut profiter à votre consommation personnelle » ; et votre horizon, quel qu’il soit, limité par vos aptitudes originelles, a toujours et partout pour bornes les bornes même de votre talent.”
Ferdinand Brunetière (19 juli 1849 – 9 december 1906)
De Zwitserse schrijver Gottfried Keller werd geboren in Zürich op 19 juli 1819. Keller was de zoon van een schrijnwerkersbaas (timmerman) uit Zürich, die reeds overleed toen Keller vijf was. Keller wou graag kunstschilder worden; hij verliet Zürich en trok naar München met de bedoeling te gaan leven van het schilderen van landschappen. Hij had weinig succes en moest onverrichter zake naar Zürich terugkeren, waar hij jarenlang bij zijn moeder en zuster bleef wonen, in zware financiële nood. Keller kwam in contact met Freiligrath en Herwegh, schrijvers uit de Vormärz. In 1848 verleende de regering van Zürich hem een beurs om twee jaar te Heidelberg te studeren. Na zijn studie in Heidelberg leefde hij vijf jaar te Berlijn en schreef de eerste versie van zijn autobiografische roman, Der grüne Heinrich. Toen hij naar Zürich terugkeerde, slaagde hij er niet in van de pen te leven en woonde nog zes jaar thuis; zijn roman, een burgerlijk-pessimistisch antwoord op de Bildungsroman naar het model van Goethes Wilhelm Meisters Wanderjahre, werd nauwelijks verkocht. In Die Leute von Seldwyla creëerde hij een satirische pendant van de kleinburgerlijke maatschappij: het is een verzameling novelles in twee delen, waaronder Frau Regel Amrain, Pankraz der Schmoller, Romeo und Julia auf dem Dorfe — een herziening van deze klassieke stof —, Spiegel das Kätzchen, Die mißbrauchten Liebesbriefe, Das verlorene Lachen, Der Schmied seines Glückes, Die drei gerechten Kammacher en een van zijn beroemdste novelles, Kleider machen Leute. Onverwachts werd Keller in 1861 door het kanton Zürich tot staatsschijver benoemd, een functie die hij tot 1876 bekleedde. Als blijk van erkenning werd hij in 1878 ook ereburger van Zürich.
Uit: Der grüne Heinrich
“Das Essen dampfte auf dem Tische, es war ganz still in der Stube, die Mutter wartete, aber ich brachte keinen Laut hervor. Sie wiederholte ihr Verlangen, aber ohne Erfolg; ich blieb stumm und niedergeschlagen, und sie ließ es für diesmal bewenden, da sie mein Benehmen für eine gewöhnliche Kinderlaune hielt. Am folgenden Tage wiederholte sich der Auftritt, und sie wurde nun ernstlich bekümmert und sagte: »Warum willst du nicht beten? Schämst du dich?« Das war nun zwar der Fall, ich vermochte es aber nicht zu bejahen, weil, wenn ich es getan, es doch nicht wahr gewesen wäre in dem Sinne, wie sie es verstand. Der gedeckte Tisch kam mir vor wie ein Opfermahl, und das Händefalten nebst dem feierlichen Beten vor den duftenden Schüsseln wurde zu einer Zeremonie, welche mir alsobald unbesieglich widerstand. Es war nicht Scham vor der Welt, wie es der Priester zu nennen pflegt; denn wie sollte ich mich vor der einzigen Mutter schämen, vor welcher ich bei ihrer Milde nichts zu verbergen gewohnt war? Es war Scham vor mir selber; ich konnte mich selbst nicht sprechen hören, und habe es auch nie mehr dazu gebracht, in der tiefsten Einsamkeit und Verborgenheit laut zu beten.
»Nun sollst du nicht essen, bis du gebetet hast!« sagte die Mutter, und ich stand auf und ging vom Tische weg in eine Ecke, wo ich in große Traurigkeit verfiel, die mit einigem Trotze vermischt war. Meine Mutter aber blieb sitzen und tat so, als ob sie essen würde, obgleich sie es nicht konnte, und es trat eine Art düsterer Spannung zwischen uns ein, wie ich sie noch nie gefühlt hatte und die mir das Herz beklemmte. “
Beethoven prijst de klokken van Bonn om hun denderend zwenken. Hij looft de storm op de Rijn om het schuim. Nu neemt hij de wallen van Wenen in langzame driekwartsmaat. Hoe mensen gaan: ze zwalken, blijven staan. Het gras voelt stroef. In loden rust buigt Beethoven onder de laatste bagatellen. Vingers krioelen aan de verste boorden van het toetsenbord. Niets wil hij nog vertellen, hij versluit zijn lied vrij van vervulling door de echte klank in onze oren. Willekeur. Hij krast de tekens zonder ze te horen.
Op het land
Het huis heeft op ons gewacht, denken wij. De dubbele bomenrij wuift ons erheen. Fluisterend schuift de volle rivier tussen de oevers. Precies op tijd kruipt de zon achter de akker. Duisternis omvat het huis dat ons beschermt. Wij maken vuur, wij drinken tussen de muren. Ik heb mij aan de veiligheid verkocht en buig mij uit het raam. Paarden en hanen slapen, water knipoogt naar de maan en ik betaal en ik betaal.
Winterstop
Als gras in december, doe niet aan groeien, kruip weg onder een kille deken. Het is zwart in de doelmond.
Er wordt gedroomd van zaadschieten, bloeien met wuivende pluimen. Noppen ranselen je recht, het mes maakt je hard.
Anna Enquist (Amsterdam, 19 juli 1945)
De Griekse dichter Miltos Sachtouris of Miltos Sahtouris werd geboren in Athene op 19 juli 1919. Het eerste gedicht onder zijn schrijversnaam, De muziek van mijn eilanden, verscheen in 1941.
The Gifts
Today I put on a hot red blood today people love me a woman smiled at me a girl gave me a shell a child gave me a hammer
Today I kneel on the pavement and nail to the sidewalk the bare white feet of passersby they are all crying but no one is afraid they all stay where I put them they are all crying but gaze up at the heavenly ads and a beggar woman selling sweetbreads in the sky
Two of them whisper what’s he doing is he nailing our hearts? yes he’s nailing our hearts well then he must be a poet
Vertaald door Karen Emmerich
HET STATION Guillaume Apollinaire indachtig
Het regent voortdurend in mijn slaap Mijn droom word gevuld met modder De plaats is donker En ik wacht op de trein De stationschef plukt madeliefjes Die hebben gebloeid op de sporen Daar het al een hele poos geleden is Sinds een trein in dit station is binnengelopen En plots zijn de jaren voorbijgegaan Ik zit achter een raam Haar en baard lang geworden Alsof ik zeer ziek ben En net wanneer ik weer opnieuw in slaap val Komt zij langzaam naar mij toe Met een mes in haar hand Zij komt voorzichtig naar mij toe En plant het in mijn rechteroog
Vertaald door Henri Thijs
Miltos Sachtouris (19 juli 1919 – 29 maart 2005)
De Indiase dichter en schrijver Dominic Francis Moraes werd geboren op 19 juli 1938 in Bandra. Zijn eerste dichtbundel A Beginning verscheen in 1958 in Londen. Met deze bundel won Moreas, die meer dan 30 titels publiceerde, op de leeftijd van 19 jaar de gerenommeerde Engelse Hawthornden Prize. In 1960 verscheen zijn tweede bundel Autumn Choice. In 1976 werd de dichter, die voornamelijk in het Engels schreef ambassadeur bij de Verenigde Naties in New York.
Absences
Smear out the last star. No lights from the islands Or hills. In the great square The prolonged vowel of silence Makes itself plainly heard Round the ghost of a headland Clouds, leaves, shreds of bird Eddy, hindering the wind.
No vigils left to keep. No enemies left to slaughter. The rough roofs of the slopes, Loosely thatched with splayed water, Only shelter microliths and fossils. Unwatched, the rainbows build On the architraves of hills. No wounds left to be healed.
Nobody left to be beautiful. No polyp admiral to sip Blood and whiskey from a skull While fingering his warships. Terrible relics, by tiderace Untouched, the stromalites breathe. Bubbles plop on the surface, Disturbing the balance of death.
No sound would be heard if So much silence was not heard. Clouds scuff like sheep on the cliff. The echoes of stones are restored. No longer any foreshore Or any abyss, this World only held together By its variety of absences.
Dom Moraes (19 juli 1938 – 2 juni 2004)
De Oostenrijksetoneelschrijver, romanschrijver, essayist, tijdschriftuitgever, journalist, theaterregisseur, dramaturg en theater-, kunst- en cultuurcriticusHermann Anastas Bahr werd geboren op 19 juli 1863 in Linz. In juli 1881 sloot Herman Bahr zijn middelbare studies aan het Gymnasium der Benediktiner in Salzburg met het eindexamen af. Enkele maanden later schreef hij zich in op de Universiteit van Wenen om er Klassieke Taal-en Letterkunde en Filosofie te studeren, maar wisselde echter snel van studierichting om staathuishoudkunde te studeren. In 1886 maakte hij voor het eerst kontakt met de Sociaaldemocraat Viktor Adler, die hij overhaalde tot medewerken aan het weekblad Die Gleichheit. Twee jaar later reisde Bahr via München (waar hij Henrik Ibsen ontmoette) naar Parijs. Meteen daarna maakte hij een reis door Zuid-Frankrijk, Spanje en Noord-Afrika. In mei 1890 werd hij door Otto Brahm en Arno Holz naar Berlijn teruggevraagd om mee te werken aan het tijdschrift Freie Bühne für modernes Leben. In oktober 1891 verbleef hij in Wenen, adviseerde daar E.M. Kafka bij zijn nieuwe tijdschrift Moderne Rundschau, en ontmoette o.a. Hofmannsthal, Schnitzler en Beer-Hofmann in Café Griensteidl. In 1906 nodigde Max Reinhardt hem uit als regisseur naar Berlijn te komen. Tijdens een verblijf van twee weken in Berlijn in 1916 ontmoette hij dagelijks Hugo von Hofmannsthal. Na de Eerste Wereldoorlog kreeg Bahr voor korte tijd de verantwoordelijkheid het programma van het Burgtheater op te stellen. In 1922 verhuisde hij naar München, waar zijn vrouw lesgaf aan de Akademie für Tonkunst. In zijn laatste levensjaren ontwikkelde hij steeds sterker wordende supra-nationalistische opvattingen. Hij beoogde een verbond van Europese staten.
Uit:Mit der Nase
„Wir sind jedesmal riesig fidel, sooft sie wieder in den allgemeinen Verkehr zurückerstattet wird. Erstens gibt’s wenige ihresgleichen, so ausschlagend knospenfrisch und von dieser gassenbübisch geschmeidigen und veränderlichen und rastlosen Anmut unter den schweren, stolzen, üppigen Gewändern und mit solchem Erfolg in allen Graden der Liebe geschult, und sie riecht immer sehr gut und jeder vermißt sie schmerzlich, in bösen Fasten und Entbehrungen. Zweitens, weil auch ihre Rede sich recht unanständig benimmt, kommt wenigstens etwas Geist in unsere aufzufrischende Gesellschaft. Drittens hat man einen Vorwand mehr, Sekt zu trinken, Mensch zu sein. Da beutelt sie uns dann ihre letzten Abenteuer an die gelben Glatzen. Gestern war sie wieder höchst gemütlich. Besonders nachher, als es schon mehr heute wurde. Da machte sie sich’s bequem. »Angezogene Unterhaltungen« nämlich mag sie nicht leiden; die sind ihr zu »gespannt«. Aus ihrer malerischen Periode her, als sie noch in der Akademie stand, hat sie die Nostalgie des Aktes. Bloß die Handschuhe, das schwarze Mieder und die Strumpfbänder behält sie, »um die Schamhaftigkeit nicht zu verletzen«. Es ist ein geschmackvolles Kostüm, nicht alltäglich, empfehlenswert. Auch praktisch. Das heizte uns gut ein. Es wurde eine tatkräftige, schaffensfrohe Begeisterung. Alle waren einig; daß es »ein so liebes Viecher!« nicht wieder gibt.“
Hermann Bahr (19 juli 1863 – 15 januari 1934)
De Franse schrijver Jean-Marie Déguignet werd geboren op 19 juli 1834 in Guengat in een zeer arme familie . Déguigne begon zichzelf te leren lezen terwijl hij werkte als schaapherder voor de burgemeester van Kerfeunteun, nadat hij in zijn jongere jaren bedelaar was geweest. Dat deed hij door gebruik te maken van een catechismus en een boek over het leven van de heiligen. Rond zijn 35e sprak en las hij niet alleen Bretons en Frans, maar ook Latijn, Italiaans, Spaans en zelfs wat Engels. Een eerste versie van zijn Mémoires d’un paysan bas-breton, verscheen in de Revue de Paris in 1904. Veel ervan ging echter verloren. Het werk werd opnieuw ontdekt en uitgegeven in 1998 onder de titel Histoire de ma vie.
Uit : Histoire de ma vie
« Il y en avait quelques vieux qui avaient servi le grand Napoléon et s’ils ne connaissaient pas l’histoire de ce destructeur de peuples, des rois et des empires, en revanche ils connaissaient toutes les légendes qui couraient sur lui en Bretagne à cette époque ; légendes qui prenaient d’autant plus d’intérêt alors qu’on ne parlait partout que de son neveu qui allait peut-être faire comme lui. Il fallait entendre ces vieux raconter ces choses extraordinaires, surnaturelles qu’ils affirmaient avoir vues. Maintes fois ils avaient vu l’homme au petit chapeau traverser les airs avec son cheval blanc pour aller voir la position de l’ennemi. Ils l’avaient vu jeter un jeu de cartes dans l’air, et aussitôt une armée imaginaire se formait en présence de l’ennemi, sur laquelle celui-ci épuisait en pure perte toutes ses munitions. Il était parti en Égypte à l’insu de tout le monde en attirant à lui par magie une armée et une escadre. Et là-bas en Égypte quand les soldats étaient découragés par la fatigue, la chaleur et la soif, du bout de son épée il leur montrait de belles villes et de grands lacs d’eau limpide qui n’existaient pas mais cela encourageait les soldats. Il était revenu en France, de là en se rendant invisible, lui et le bateau sur lequel il était. Mais là, les vieux se disputaient durement. Les uns soutenaient qu’il avait traversé toute l’escadre anglaise comme la foudre, en écartant leurs navires pour s’ouvrir un passage, mais sans que les Anglais ne vissent rien. Les autres soutenaient qu’il avait passé par-dessus les Anglais à travers les airs et ne descendit sur les eaux que lorsqu’il fut loin d’eux. »
Jean-Marie Déguignet (19 juli 1834 – 29 augustus 1905)
De Schotse schrijver Archibald Joseph Cronin werd geboren op 19 juli 1896 in Cardross, Dunbartonshire. Cronin is vooral bekend gebleven als de schrijver van The Citadel and The Keys of the Kingdom, twee boeken die verfilmd werden. Beide films kregen een Oscar nominatie.
Uit: Die Zitadelle (Vertaald door Richard Hoffmann)
“An einem Spätnachmittag im Oktober des Jahres 1924 blickte ein schäbig gekleideter junger Mann mit gespannter Aufmerksamkeit durch das Fenster eines Abteils dritter Klasse in dem fast leeren Zug, der sich von Swansea das Penowelltal hinaufarbeitete. Den ganzen Tag war Manson vom Norden her schon auf der Fahrt, war in Carlisle und Shrewsbury umgestiegen, aber auf der Endstrecke seiner mühseligen Reise nach Südwales wurde er von einer immer stärkeren Erregung erfaßt. Er sollte nämlich in dieser fremdartigen, häßlichen Gegend seine erste Stelle als Arzt antreten. Draußen ging ein schwerer Strichregen zwischen den Bergen nieder, die sich zu beiden Seiten der eingleisigen Bahnlinie erhoben. Die Gipfel waren in grauer Himmelswüste verborgen, die Hänge aber fielen, verunstaltet von großen Schutthalden der Erzbergwerke, schwarz und öde ab. Ein paar schmutzige Schafe streunten darauf umher und suchten vergeblich nach Gras. Kein Busch, kein grüner Fleck war zu sehen. Die Bäume sahen im Zwielicht des scheidenden Tages wie dürre Gespenster aus. An einer Biegung der Strecke blitzte der rote Schein einer Gießerei auf. Er beleuchtete einige Dutzend Arbeiter, die, nackt bis zum Gürtel, mit gestrafftem Rücken ihre Arme zum Schlag erhoben hatten. Obwohl das Bild durch den aufragenden Förderturm eines Bergwerks rasch dem Blick entzogen wurde, hinterließ es doch einen Eindruck von angespannter lebensvoller Kraft.”
A. J. Cronin (19 juli 1896 – 6 januari 1981)
De Duitse dichter en schrijver Georg Anton Lorenz Diefenbachwerd geboren op 19 juli 1806 in Ostheim, Hessen. Diefenbach was bevriend met Jakob Grimm. Bekend geworden is hij door de, later door de nazi’s op cynische wijze misbruikte spreuk Arbeit macht frei, de titel van een in 1873 in Bremen verschenen roman. De hoofdpersoon in dat boek is een gokker en bedrieger die door geregeld werk weer op het pad van de deugd terugkeert. Diefenbach schreef ook gedichten en talrijke taalkundige werken.
Es kommt die Zeit
Es kommt die Zeit, wo Wanderstraßen reichen Bis zu der Pole lang verborgnen Küsten, Sich grüßen die Oasen aller Wüsten, Nichts unentdeckt blieb in der Erde Reichen.
Wird dann der Forschung Geist die Segel streichen, Nicht mehr sie zu Columbus-Zügen rüsten? Der Menschheit Heros tatenlos in Lüsten Omphales seiner Sehnen Kraft zerweichen?
Äronaute, schiffe dann zu Sonnen Auf Wegen, die kein Argonaute suchte! Laßt springen der Saharen tiefe Bronnen,
Daß ihre Flut den wüsten Sand befruchte! Sind keine Welten übrig zu entdecken, So lädt das Chaos, neue zu erwecken.
Lorenz Diefenbach (19 juli 1806 – 28 maart 1883)
De Franse schrijver en criticus Ferdinand Vincent-de-Paul Marie Brunetière werd geboren op 19 juli 1849 in Toulon. Na zijn schooltijd in Marseille studeerde hij in Parijs aan het Lycée Louis-le-Grand. Brunetière was een orthodoxe katholiek en zijn politieke overtuigingen waren conservatief. Hij had echter een grote eruditie en was niet bang om van gangbare meningen af te wijken.
Uit: LA POESIE FRANCAISE DU XIX SIECLE
“Si l’on en voulait croire la plupart des historiens du romantisme, et quelques-uns des romantiques eux-mêmes,–Sainte-Beuve, par exemple, ou Theodore de Banville,–c’est avec et par Andre Chenier que commencerait en France la poésie du dix-neuvième siècle. On ne saurait se tromper davantage. Grand poète et surtout grand artiste, a la manière de Racine ou de Ronsard, il est bien vrai que ces deux traits séparent et distinguent profondément Andre Chenier de tous les versificateurs de son temps, Lebrun, Delille, et ce Roucher, qu’on lui associe d’ordinaire, payée qu’ils montèrent tous deux le même jour sur l’échafaud, ou encore le chevalier de Parny. Mais d’ailleurs, il n’a rien d’un “romantique”; et de même que l’élégante et ardente sensualité de son siècle respire dans ses Elégies, c’est encore un “classique,” c’est un contemporain de Ronsard, c’est un païen, c’est un Alexandrin, c’est un élève de Callimaque et de Theocrite, qu’on retrouve dans ses Idylles. Nous ajouterons que sas Poésies, dont on n’a connu pendant plus de vingt-cinq ans que des fragments épars, n’ont vu le jour pour la première fois qu’en 1819; et on pourrait bien signaler quelque trace de leur influence dans les premiers Poèmes d’Alfred de Vigny, qui parurent en 1822, mais on en chercherait en vain dans les premières Odes de Victor Hugo, qui sont de 1822, elles aussi, ou dans les Premières Méditations de Lamartine, qui sont datées de 1820.”
Ferdinand Brunetière (19 juli 1849 – 9 december 1906)
De Frans-Zwitserse schrijverRobert Pinget werd geboren op 19 juli 1919 in Genève.Hij wordt vaak gezien als een van de groten van de zogeheten nouveau roman. Pinget was eerst korte tijd advocaat maar vertrok na de oorlog naar Parijs om daar schilder te worden. Dat plan gaf hij een paar jaar later op, om zich volledig aan het schrijven te wijden. Pinget speelde cello en was een groot liefhebber van Bach en andere componisten uit de barok. Zijn belangstelling voor de muziek vond een directe weerslag in zijn oeuvre. Veel van zijn boeken hebben een parlando-toon, bestaan uit een onafzienbare stroom woorden die met veel gevoel voor ritme wordt geuit door een ik-figuur. Deze probeert zich niet mooier voor te doen dan hij is, gooit alles eruit wat hem invalt, met alle gevolgen van dien: herhalingen, contradicties enzovoort. Een van Pingets romans heet ‘Passacaille’ (1969), naar de dansmuziek die volledig is opgebouwd uit variaties op een thema.
Uit: Passacaglia(Vertaald door Roel te Velde)
“Zo kalm en grijs. Niets dat zich roert. Iets in het mechaniek moet stuk zijn maar te zien is er niets. De klok staat op de schoorsteen, de wijzers staan goed. Iemand in het kille vertrek moest net zijn binnengekomen, het huis was afgesloten, het was winter. Zo grijs en kalm. Moest aan tafel zijn gaan zitten. Verstijfd van de kou, totdat het duister werd. Het was winter, de tuin dor, onkruid op de binnenplaats. Maandenlang zou er geen mens zijn, alles is op orde. De weg erheen loopt langs land waar niets op stond. Er vliegen raven op of eksters, niet goed te zien, nog even en het is duister.
De klok op de schoorsteen is van zwart marmer, de wijzerplaat goudomrand met Romeinse cijfers.
De man die een uur of wat eerder aan die tafel had gezeten die dood was aangetroffen op de mestvaalt zou niet alleen zijn geweest, een man op wacht hield een oogje in het zeil, een boer die te vertrouwen was en die op een grijze, kille dag alleen de overledene had zien zitten, naar de kier van het luik zou zijn gelopen en duidelijk zou hebben gezien hoe hij de klok kapot had gemaakt en toen terneergeslagen op zijn stoel was blijven zitten, met de schouders op tafel en het hoofd in de handen. Wat moet men aan met dit gemurmel, het dringt niet door.
Een door oude gebouwen omgeven binnenplaats, met kasseien bestraat en goed onderhouden, een rechthoek met aan de noordkant dus waar je naar binnen gaat een blankhouten poort en twee groepjes roze hortensia’s, met aan de zuidkant tussen schuur en varkensstal wat meer naar achteren een perk irissen, een feest voor het oog in het voorjaar, aan de westkant het woonhuis, aan de oostkant jonge olmen, in het midden de fontein met zijn uitgesleten ronde bak en als afvoer een monsterfiguurtje.”
