Dolce far niente
Binnenplaats van het ziekenhuis in Arles door Vincent van Gogh, 1889
Das ist der Krankenhäuser Sinn
Das ist der Krankenhäuser Sinn,
Dass man – wenn’s geht – gesund wird drin.
Doch wenn man’s ist: dann schnell heraus!
Ansteckend ist das Krankenhaus.
Eugen Roth (24 januari 1895 – 28 april 1976)
Städtisches Krankenhaus in München, de geboorteplaats van Eugen Roth
Dolce far niente
Hot Day door Sergej Sovkov, 2014
A Swimmer’s Dream
V.
A dream, a dream is it all — the season,
The sky, the water, the wind, the shore?
A day-born dream of divine unreason,
A marvel moulded of sleep — no more?
For the cloudlike wave that my limbs while cleaving
Feel as in slumber beneath them heaving
Soothes the sense as to slumber, leaving
Sense of nought that was known of yore.
A purer passion, a lordlier leisure,
A peace more happy than lives on land,
Fulfils with pulse of diviner pleasure
The dreaming head and the steering hand.
I lean my cheek to the cold grey pillow,
The deep soft swell of the full broad pillow,
And close mine eyes for delight past measure,
And wish the wheel of the world would stand.
The wild-winged hour that we fain would capture
Falls as from heaven that its light feet clomb,
So brief, so soft, and so full the rapture
Was felt that soothed me with sense of home.
To sleep, to swim, and to dream, for ever —
Such joy the vision of man saw never;
For here too soon will a dark day sever
The sea-bird’s wing from the sea-wave’s foam.
A dream, and more than a dream, and dimmer
At once and brighter than dreams that flee,
The moment’s joy of the seaward swimmer
Abides, remembered as truth may be.
Not all the joy and not all the glory
Must fade as leaves when the woods wax hoary;
For there the downs and the sea-banks glimmer,
And here to south of them swells the sea.
Algernon Swinburne (5 april 1837 – 10 april 1909)
Een zomers Londen. Swinburne werd geboren in Londen.
De Nederlandse dichter Hans Faverey werd op 14 september 1933 geboren in Paramaribo. Zie ook mijn blog van 14 september 2010 en eveneens alle tags voor Hans Faverey op dit blog.
Zonder begeerte, zonder hoop
Zonder begeerte, zonder hoop
op beloning, ook niet uit angst voor straf,
de roekeloze, de meedogenloze schoonheid
te fixeren waarin leegte zich meedeelt,
zich uitspreekt in het bestaande.
Laat de god die zich in mij verborgen houdt
mij willen aanhoren, mij laten uitspreken,
voor hij mij met stomheid slaat en mij
doodt waar ik bij sta, waar jij bij staat.
Bij herhaling blijkt het zelfs…
Bij herhaling blijkt het zelfs goed
om te zijn in de werkelijkheid;
maar voor een gedicht is het meestal
niks. Bronmos markeert wel de plaats
waar zich de bron bevindt, maar tevens
talloze andere plaatsen waar van
een bron allang geen sprake meer is,
laat staan van mos. Zo gaat het ook
met bronnymfen en vinders van bronnen,
met makers van verzen en met slagen
van wieken langs de hemeltergende
knechtende hemel.
Waar stil toen
Waar stil toen
de abrikozenboom stond,
sta ik nu stil.
Tussen de gladiolen
weet ik de plek waar
zij toen stond: zij
wierp mij de abrikoos
toe – toen. Nu,
terwijl herinnering met zich
doet wat zij wil, beginnen
wij opnieuw met bijten,
haast tegelijk, tussen
de maïsplanten: zij in haar
abrikoos, ik in mijn abrikoos;
terwijl de kleine vossen nog door
de wijngaard sluipen, en de zee,
fluisterend: bij mij is zij niet;
nee, hier vind je het niet;
in mij is zij niet.
Hans Faverey (14 september 1933 – 8 juli 1990)
Portret door Hedwig van der Heiden
De Canadese schrijver, journalist, regisseur en scenarioschrijver Martyn Burke werd geboren op 14 september 1952 in Toronto. Zie ook alle tags voor Martyn Burke op dit blog.
Uit: The Commissar’s Report
“efore the great war, when I was a boy, we used to dream of what life was like in Enemy Number One. It was a time when dreams were precious. Terror hung like a fog in our city, and even though we were very young, we still knew about the midnight arrests and the deportations going on all around us. And what we didn’t know, we could sense from the fear-etched faces of our parents, who would talk even to us in heroic and heavy phrases of socialist realism like we heard from the loudspeakers at the May Day military parades. It was as if our parents were afraid that we would turn them in.
Enemy Number One seemed like a distant paradise to us then.
We knew all about it from the pages of smuggled copies of Life magazine. Of course it was dangerous to be caught reading such a foreign magazine. (But how were we to know you could be shot for it?) All we cared about was hurrying home after school, running through the freezing streets where steaming horses wheezed under heavy loads and streetcars clanged and clattered among the grim, ragged throngs.
No one was home in our apartment for at least an hour after school, so my brother Yuri and I spent those precious moments staring into the pages of Life, with its photographs and advertisements of all those sleek people and those big Cadillacs and the skyscrapers in New York and Chicago. My imagination would stampede and before I knew it, I was walking around our high-ceilinged parlor with its overstuffed furniture and peeling plaster, pretending I was in a glittering ballroom in Philadelphia. I danced through the ancient odors of boiled cabbage as the after-school gloom fell away in the light of some distant candelabra.I hated the smell of boiled cabbage. I was sure that Enemy Number One did not smell of boiled cabbage.”
Martyn Burke (Toronto, 14 september 1952)
De Nederlandse dichter Hans Faverey werd op 14 september 1933 geboren in Paramaribo. Zie ook mijn blog van 14 september 2010 en eveneens alle tags voor Hans Faverey op dit blog.
Rozenmond ligt languit in haar bad
en wil er niet uit. Zij rekt zich uit
en maakt met haar handen van die
schokkende bewegingkjes boven haar hoofd.
De wind is intussen gaan liggen.
Het riet beweegt niet meer en op
de plavuizen vloer is ook
mijn schaduw vervluchtigd.
Rozenmond in haar denken is leeg.
Gedachtenloos strijkt zij de kleine
luchtbelletjes uit haar schaamhaar,
van haar dijen. Rozenmond ligt
in bad, wil niet uit bad, komt ook
niet uit bad. Zij draait de mengkranen
open, duwt het hefboompje omhoog
en laat het nog uren en uren
regenen op haar schouders,
op haar zo mooie hoofd.
Zodat ik uitzie
Zodat ik uitzie
door het oog
van mijn naald
en sneeuwblind herken
de zwerfsteen,
sterfsteen onder
mijn tong: splinter
voor spinter
slaagt hij erin
niets te wegen,
niets voor te stellen.
Hans Faverey (14 september 1933 – 8 juli 1990)
Lees verder “Hans Faverey, Theodor Storm, Leo Ferrier, Bernard MacLaverty, Martyn Burke, Ivan Klima”
De Nederlandse dichter Hans Faverey werd op 14 september 1933 geboren in Paramaribo. Zie ook mijn blog van 14 september 2006. Zie ook mijn blog van 14 september 2007 en ook mijn blog van 14 september 2008 en ook mijn blog van 14 september 2009.
De boot, waarin zich
De boot, waarin zich
moet laten schommelen
een man. Een vrouw
aan wie wordt gedacht, door de man,
tot op het laatst misschien.
En dan de ogen te moeten sluiten
om te zien hoe, bij kalme zee
en bij helder zicht, de boot keer
op keer, steeds indringender,
dezelfde rotspunt raakt.
Zelden heeft de sprong van een panter
Zelden heeft de sprong van een panter
ook maar iets van dezelfde sprong door
dezelfde panter, wanneer niet zoals
gewild door die panter zelf.
De dolfijn die voor het schip uit zwemt
zwemt net zolang voor het schip uit,
tot er geen sprake meer is van een
dolfijn die voor het een schip uit zwemt.
En zo zal het je gebeuren, dat je nauwelijks
merkt hoe je okselzweet van geur verandert,
dat het je ontgaat hoe de centaur eerst
zijn hoeven schraapt voor hij naar je
toe komt, en in je veilige huis alles
kort en klein schopt en slaat.
Omdat daar toch niemand zat
Omdat daar toch niemand zat,
en omdat het niet dicht zit,
is het weer tijd voor een wandeling
langs de oevers van het strand, daar
waar het woud zich plotseling inhield,
of zich gaandeweg heeft verwijderd.
Dit denkt iemand die niet weet
dat hij in deze tekst zit
en er nooit meer uitkomt,
hoe hij ook morrelt aan zinnen
en met betekenissen schuift.
Beter zo dan andersom,
wanneer de kou onverwacht inzet;
en beter nooit dan te laat.
Dat ben ik weer die dit denk.
In mijn afwezigheid hier
verschuilt zich een triomf
die nooit uitgevierd raakt.
Hans Faverey (14 september 1933 – 8 juli 1990)
De Duitse dichter en schrijver Theodor Storm werd geboren in Husum op 14 september 1817. Zie ook mijn blog van 14 september 2006. Zie ook mijn blog van 14 september 2007 en ook mijn blog van 14 september 2008 en ook mijn blog van 14 september 2009.
Ans Haff nun fliegt die Möwe,
Und Dämmrung bricht herein;
Über die feuchten Watten
Spiegelt der Abendschein
Graues Geflügel huschet
Neben dem Wasser her;
Wie Träume liegen die Inseln
Im Nebel auf dem Meer.
Ich höre des gärenden Schlammes
Geheimnisvollen Ton,
Einsames Vogelrufen –
So war es immer schon.
Noch einmal schauert leise
Und schweiget dann der Wind;
Vernehmlich werden die Stimmen,
Die über der Tiefe sind.
Im Herbste
Es rauscht, die gelben Blätter fliegen,
Am Himmel steht ein falber Schein;
Du schauerst leis und drückst dich fester
In deines Mannes Arm hinein.
Was nun von Halm zu Halme wandelt,
Was nach den letzten Blumen greift,
Hat heimlich im Vorübergehen
Auch dein geliebtes Haupt gestreift.
Doch reißen auch die zarten Fäden,
Die warme Nacht auf Wiesen spann –
Es ist der Sommer nur, der scheidet;
Was geht denn uns der Sommer an!
Du legst die Hand an meine Stirne
Und schaust mir prüfend ins Gesicht;
Aus deinen milden Frauenaugen
Bricht gar zu melancholisch Licht.
Erlosch auch hier ein Duft, ein Schimmer,
Ein Rätsel, das dich einst bewegt,
Daß du in meine Hand gefangen
Die freie Mädchenhand gelegt?
O schaudre nicht! Ob auch unmerklich
Der schönste Sonnenschein verrann –
Es ist der Sommer nur, der scheidet;
Was geht denn uns der Sommer an!
Theodor Storm (14 september 1817 – 4 juli 1888)
Theodor Storm Haus in Husum
De Surinaamse schrijver Leo Henri Ferrier werd geboren in Paramaribo op 14 september 1940 als jongste zoon van Eugenie Lionarons en Johan Ferrier, de eerste president van Suriname. Hij was een broer van de schrijfster Cynthia Mc Leod en halfbroer van Joan Ferrier en Kathleen Ferrier. Hij volgde een opleiding tot onderwijzer, en vertrok in 1961 naar Nederland. Ferrier werkte als hoofdonderwijzer in Den Haag en Amsterdam, en studeerde piano aan het conservatorium te Utrecht. Hij debuteerde in 1968 als schrijver met de roman Atman. Een jaar later volgde El Sisilobi. Vervolgens kreeg Ferrier last van een depressie. Hij keerde in 1971 terug naar Suriname, waar hij enige tijd pianodocent was aan de Volksmuziekschool. Hij werkte verder in het onderwijs en als stafmedewerker van het Surinaams Museum.
Uit: Âtman
„Bloed vloeit in de rijst. Het scherpe kartelmes, waarmee ik de kartonnen verpakking heb opengesneden heeft mijn wijsvinger verwond. Schuin, drie karteltjes in mijn vlees. – Indentare -. Bloed in de rijst die uit Suriname komt en daar door vele Hindostanen wordt verbouwd.
Met strelende gebaren vertrouwen ze de jonge bibits toe aan de weke grond van de rijstvelden waar het water modderig is, de zon verzengend kan zijn. Lichtgroene, dunne halmen, tere worteltjes, wit, nog in het eerste stadium van ontwikkeling, boven en onder dit jong ontkiemde zaad, dat gele padi was.
Arbeidende lichamen, smalle, de hele dag voorovergebogen ruggen – handeling, eindeloos strelen, niet in intensiteit afnemende ritmische liefde – zuivert stromend bloed cellen – afbraakprocessen vinden er plaats – wisselt er stoffen, die aan – en afgevoerd moeten worden.
Warme druppels zweet vermengen zich met het water. Diepe scheuren in de verharde eeltzolen. Nagels, zwart vergaan, door het water dat al lauw hun voeten omspoelt. De zon, fel en brandend, droogt spatten op de huid. Kringen van modder, die aarde is. Lichamen, één met alles wat in en om hen is. Hun geest wordt één met de goddelijke loutering, een onvergankelijke oogst.
Al vroeg spoedt de zon zich naar het zenit. Gaat heen en keert weer. Atmosferisch blauw trillen, lucht, die de teruggekaatste warmte – eeuwig lengtestraling – hoger en hoger transporteert. Zij zien niet de enkele, ragdunne waterdampkoncentraties, grijswit. Bibits, gebonden in kleine bundels, trouw handelende handen en de vruchtbare grond. Het gewas, erg teer, kwetsbaar, vreest de ruwe aarde niet.
De rivier, ver maar nog net te zien, breed en diep. Alles wijd, één tot in het oneindige.“
Leo Ferrier (14 september 1940 – 30 juli 2006)
De Canadese schrijver, journalist, regisseur en scenarioschrijver Martyn Burke werd geboren op 14 september 1952 in Toronto. Burke werd bekend zowel als schrijver van romans als scenarist en als regisseur van documentaires en speelfilms. De roman Laughing War is gebaseerd op zijn ervaring als journalist in de oorlog in Vietnam. In de film Witness vertelt hij over de laatste dagen van de bezetting van Afghanistan door de Sovjet-Unie. Idi Amin – My People Love Me is een van de weinige films waarin de dictator zelf door middel van interviews meewerkte. Islam VS islamists is de bijdrage van Burke aan de discussie over de islam en islamitisch fundamentalisme.
Uit: The Commissar’s Report
“From every photograph, Enemy Number One drew us into its secrets and mysteries and its power. We soared in its planes and raced in its Buicks…Suddenly we were in Florida, where the nightclub echoed to Latin music and gangsters with blondes sat in velvet chairs…It was the women of Enemy Number One that sent us into ecstasy. The brassiere ads totally wiped us out, as they say. We sat there gaping at these nearly naked creatures with their two white shiny cones beckoning us to illicit thrills. There was nothing like them in our city. All the women were like our mother. Shaped like wood stoves.”
Martyn Burke (Toronto, 14 september 1952)
De Noord-Ierse schrijver Bernard MacLaverty werd geboren in Belfast op 14 september 1942. MacLaverty werkte aan de Queen’s University in Belfast als laborant in de anatomie-afdeling tot hij op de leeftijd van 28 jaar onslag nam, om Engels literatuur te gaan studeren aan deze universiteit Na de succesvolle afronding van zijn studie werd hij leraar, verhuisde naar Schotland waar hij op verschillende scholen in Glasgow en Edinburgh werkte tot 1981 om zichvervolgens alleen te concentreren op het schrijven van boeken. Zijn grote doorbraak vond plaats in tot 1977 met de verhalenbundel Secrets and Other Stories.. Enkele van de hoofdthema’s van zijn boeken zijn liefde en familie relaties, vooral de vader-zoon relatie. Zijn eigen vader stierf toen Bernard MacLaverty 12 jaar oud was. Zijn boeken Cal en Lamb werden verfilmd.
Uit: Secrets and Other Stories
„His aunt had been small–her head on a level with his when she sat at her table–and she seemed to get smaller each year. Her skin fresh, her hair white and waved and always well washed. She wore no jewelry except a cameo ring on the third finger of her right hand and, around her neck, a gold locket on a chain. The white classical profile on the ring was almost worn through and had become translucent and indistinct. The boy had noticed the ring when she had read to him as a child. In the beginning fairy tales, then as he got older extracts from famous novels, Lorna Doone, Persuasion, Wuthering Heights and her favourite extract, because she read it so often, Pip’s meeting with Miss Havisham from Great Expectations.“
Bernard MacLaverty (Belfast, 14 september 1942)
De Tsjechische schrijver Ivan Klíma werd op 14 september 1931 geboren in Praag. Zie ook mijn blog van 14 september 2006 en ook mijn blog van 14 september 2008.
Uit: Karel Čapek – Life and Work (Vertaald door Norma Comrada)
“Sixty years and more after his death, the arguments are forgotten, along with the polemics, the passions, the accusations, and the envy – but the work remains. More of fapek’s work has survived than has that of the majority of his Czech contemporaries. It is interesting that, even though fapek became famous first and foremost for his plays, today he seems to speak to readers more with his novels and stories, and even his journalism: his perceptive essays on the spiritual problems of
Europe, the role of the intelligentsia, and the dangerous trends leading to totalitarian thought, as well as his splendid columns about everyday things and ordinary people, about their interests, hobbies, and passions.
Finally, the results of his ability to perceive those tendencies in human behavior that threaten our civilization remain fascinating to this day; his War with the Newts, for instance, belongs for all time among those works that have lost nothing in their ability to urgently address readers.
Čapek was an author inspired more often by ideas than by individuals’ fate, and yet, as I try to demonstrate, his work often reflects his own problems and traumas, his personal anxieties and hopes. His talent was many-sided, and he had everything that makes a writer a writer: the ability to see in things and events what ordinarily goes unnoticed, and to write about them with a vivid wit and with a freshness that can be appreciated to this day. He was skilled at describing even commonplace events
in the most unexpected ways, and at giving a new sense to old stories. He had the gift of epic narrative as well as lyrical observation.
He kept a close eye on the consequences of our actions and on the suicidal streaks of our civilization. He also had an extraordinary linguistic sense, and a close reading of his works still delights the reader with its richness, precision, and of course the language itself – as if it had not been touched by time.”
Ivan Klíma (Praag, 14 september 1931)
De Duitse schrijver Eckhard Henscheid werd geboren op 14 september 1941 in Amberg. Hij studeerde literatuurwetenschap en richtte samen met Robert Gernhardt en anderen de legendarische “Neue Frankfurter Schule” op het het satirische tijdschrift „Titanic“. Henscheid schrijft gedichten, verhalen,romans, essays, nonsensgedichten, polemieken, literatuur-, kunst- en muziekkritieken.
Uit: Nach dem Spiel ist vor dem Spiel. Die wunderbare Welt des Fußballs
„Nein, es bleibt dabei – 42 Jahre Eintracht Frankfurt sind weiß Gott genug. Genug aber auch, um nochmals nicht ohne Wehmut eines längst Vergangenen zu gedenken. Zu gedenken und aus den bleichen Schlünden fahler Tiefenzeit noch einmal hervorzuholen die Tage der frühen Jugend, ja noch der späten Kindheit, beide schon geprägt und mitgefärbt durch Eintracht Frankfurt. Aufgetan und prachtvoll eröffnet hatte sich damals dem Zehnjährigen eine neue Welt, die des Fußballs, ihn
einführend in eine noch unbekannte und gänzlich neuartige Wirklichkeit, und diese war persönlichkeitsbildender als die des ganzen und etwa gleichzeitig auf ihn einwuchtenden gymnasialen Wissens- und Bildungsstoffs, als Englisch und Latein und der Pythagoras zusammen, süßer bebenmachend, sanfter schauerbildend als selbst die sich d’amals im zumal südlichen Deutschland noch stark und majestätisch aufrichtende Welt der katholischen Religion und zumal ihrer farbigen Liturgie, der Oper so nahe und verwandt -ja, doch, eine Ersatzreligion im durchaus metamarxistischen Sinne war der Fußball dem zweifellos hochbegabten Kinde längst geworden…[..]“
Eckhard Henscheid (Amberg, 14 september 1941)
De Surinaamse dichter, schrijver, journalist en muziekpedagoog Corly Verlooghen werd geboren op 14 september 1932 in Paramaribo. Zie ook mijn blog van 14 september 2006 en ook mijn blog van 14 september 2008 en ook mijn blog van 14 september 2009.
De handdruk Vrede
wanneer dit niet meer hoeft
van alle mooie meisjes in de nood
een deugd te maken
voor alle rijke mannen in de nacht
de trom te slaan
en van de hartstocht slechts
bij wijze van gods woord
heb ik nog niet verstaan
het klatergoud bewaren
dan eis ik al mijn poëzie terug
en ga mijns weegs een glimlach
tegen de nieuwe ochtend hoop
en voor de god van trouwe roeping
een doelbewuste handdruk vrede.
De Krant
Ode aan de journalistiek.
Mijn hart is bij de krant
der volzinnen paleis
waarop de woordenwimpels
wuiven tegen de speech
van Croestsjef hete syllogismen
in Eisenhowers spitse brein
gesmeed
mijn hart is bij de krant
de slagorde der woordsoldaten
tegen de dreiging van raketten
atoombrigades in ’t heelal
ik snuif er in het lood
de warme geur van Hollywoods
geldduivels celluloidprincessen
extase van het feestgedruis
bij de tewaterlating
van de boot die mij
voor goed de haven
van ’s werelds liefste
hart invaart
o, mag ik hier
nog éen sekonde blijven?
Corly Verlooghen (Paramaribo, 14 september 1932)
Corly Verlooghen (rechts), met Cándani (midden) en Shrinivási
De Uruguayaanse dichter, schrijver, criticus en journalist Mario Benedetti Farugia werd geboren op 14 september 1920 in Paso de los Toros in het department Tacuarembó. Mario Benedetti is op 17 mei van dit jaar overleden. Hij werd 88 jaar. Zie ook mijn blog van 14 september 2008 en ook mijn blog van 14 september 2009.
Dát (Eso)
De gevangene werd drie keer per week ondervraagd om er
achter te komen « wie hem dát had geleerd ». Hij
antwoordde altijd met een waardige stilte en vervolgens
sloot de luitenant van dienst de
afgrijselijke elektrodes aan op zijn testikels.
Op een dag kreeg de gevangene de ingeving om te
antwoorden: “Marx. Ja, ik weet het nu weer, het was
Marx.” De luitenant, overdonderd maar alert, kon net
vragen: “Oh ja. En van wie heeft die Marx het dan geleerd?»
De gevangene, die in de stemming was om concessies te doen,
voegde er aan toe: “Ik weet het niet zeker, maar ik denk
dat het Hegel was.”
De luitenant glimlachte tevreden en de gevangene,
misschien uit professionele routine, kon nog net
denken: “En nu maar hopen dat die oude in Duitsland is
gebleven.”
Vertaald door Sofia Velasco en Willem Minderhout
Tactic and Strategy
My tactic is to look at you
To learn how you are
Love you as you are
My tactic is to talk to you
And listen to you
And construct with words
An indestructible bridge
My tactic is to stay in your memory,
I don’t know how
Nor with what pretext
But stay within you
My tactic is to be honest
And know you are too
And that we don’t sell each other illusions
So that between us there is no curtain or abyss
My strategy instead is
Deeper and simpler.
My strategy is that some day
I don’t know how, nor with what pretext
That finally you need me.
Vertaald door Chris Kraul
Mario Benedetti (14 september 1920 – 17 mei 2009)
De Nederlandse schrijver, dichter en journalist Eric van der Steen werd op 14 september 1907 in Alkmaar geboren. Zie ook mijn blog van 14 september 2008 en ook mijn blog van 14 september 2009.
Enkhuizen
Het carillon zingt helder door den regen,
den bleeken regen van mijn vaderland,
en kleine grijze golven breken tegen
de leege schepen aan den waterkant,
en als het stil wordt nemen allerwegen
de oude dagen weder overhand:
hier hebben schepen uit den Oost gelegen,
het regent en de haven is verzand,
de lichte jaren zijn voorbij gevlogen,
nog wachten huizen in een smalle rij,
zij staren over zee met moede oogen:
de hoop laat niets, geen mensch, geen ding, meer vrij,
zij wachten en wat zingt de hoop? Een logen,
want ’t regent zacht en ’t is voorgoed voorbij.
Eric van der Steen (14 september 1907 – 3 november 1985)
De Duitse dichter en schrijver Uli Becker werd geboren op 14 september 1953 in Hagen. Zie ook mijn blog van 14 september 2008 en ook mijn blog van 14 september 2009.
Haiku
Pinkel besser hier!
Bis zu Hause findest du
weder Baum noch Strauch.
*
Der Himmel riß mir
die Zimmerdecke vom Leib,
ich schlief unter Sternen.
*
Eier aus Granit
die Kücken einverleibt
in das Gebirge.
Uli Becker (Hagen, 14 september 1953)
De Nederlandse dichter Hans Faverey werd op 14 september 1933 geboren in Paramaribo. Zie ook mijn blog van 14 september 2006
[Staande op een rots]
Staande op een rots,
die het begin is
van een berg,
en die zich niettemin
voor mijn ogen
in zee stort,
heb ik soms
zo kunnen verlangen
naar de binnenzee in mij,
dat ik mij haast een zich
verstotende was geworden.
[Ik zit in mijn cirkel]
Ik zit in mijn cirkel
en stel mij een oneindig
aantal veelhoeken voor:
ik zie het me al doen.
De boot, op het land
getrokken, is niet meer
van mij; hoeft niet meer
van mij te zijn. Ik ben
haast waar ik wezen moet:
al was ik het zelf
die op de oever zit, of
liever: op de oever ligt,
onder geoorde, zilver- of
amandelwilgen, daaraan al
zo lang zijn hangende
de harpen; de gewurgden.
[Eerst was er niets]
Eerst was er niets.
Daarna was er meer dan iets.
Toen bleek er te veel over;
tenslotte hield ik niets
meer over. Het begin
van het einde;
het houdt niet over.
Wat er aan deze dingen bestaan
zou kunnen hebben, heeft bestaan,
of zou bestaan kunnen hebben.
Of heeft zich dood gezwegen;
of heeft nooit bestaan.
Hans Faverey (14 september 1933 – 8 juli 1990
De Duitse dichter en schrijver Theodor Storm werd geboren in Husum op 14 september 1817.
Der Nebel steigt, es fällt das Laub;
Schenk ein den Wein, den holden!
Wir wollen uns den grauen Tag
Vergolden, ja vergolden!
Und geht es draußen noch so toll,
Unchristlich oder christlich,
Ist doch die Welt, die schöne Welt,
So gänzlich unverwüstlich!
Und wimmert auch einmal das Herz –
Stoß an und laß es klingen!
Wir wissen’s doch, ein rechtes Herz
Ist gar nicht umzubringen.
Der Nebel steigt, es fällt das Laub;
Schenk ein den Wein, den holden!
Wir wollen uns den grauen Tag
Vergolden, ja vergolden!
Wohl ist es Herbst; doch warte nur,
Doch warte nur ein Weilchen!
Der Frühling kommt, der Himmel lacht,
Es steht die Welt in Veilchen.
Die blauen Tage brechen an,
Und ehe sie verfließen,
Wir wollen sie, mein wackrer Freund,
Genießen, ja genießen!
Wohl fühl ich, wie das Leben rinnt,
Und daß ich endlich scheiden muß,
Daß endlich doch das letzte Lied
Und endlich kommt der letzte Kuß.
Noch häng ich fest an deinem Mund
In schmerzlich bangender Begier;
Du gibst der Jugend letzten Kuß,
Die letzte Rose gibst du mir.
Du schenkst aus jenem Zauberkelch
Den letzten goldnen Trunk mir ein;
Du bist aus jener Märchenwelt
Mein allerletzter Abendschein.
Am Himmel steht der letzte Stern,
O halte nicht dein Herz zurück;
Zu deinen Füßen sink ich hin,
O fühl’s, du bist mein letztes Glück!
Laß einmal noch durch meine Brust
Des vollsten Lebens Schauer wehn,
Eh seufzend in die große Nacht
Auch meine Sterne untergehn.
Theodor Storm (14 september 1817 – 4 juli 1888)
Standbeeld in Husum
Zie voor bovenstaande schrijvers ook mijn blog van 14 september 2007 en ook mijn blog van 14 september 2008.
De Tsjechische schrijver Ivan Klíma werd op 14 september 1931 geboren in Praag. Zie ook mijn blog van 14 september 2006 en ook mijn blog van 14 september 2008.
Uit: The Spirit of Prague (Vertaald door Paul Wilson)
“Totalitarianism correctly understood the threat this cultural resistance posed, but the nature of that power ruled out any accommodation or compromise. It continued to battle against literature. It raided private flats and detained people who had gathered there to listen to lectures or the reading of a play or something as innocent as lyric poetry. It confiscated manuscripts from poets, prose writers and philosophers, both local and translated works, just as it did documents from Charter 77. From time to time it held trials in which judgement was passed on those who copied texts or organized other kinds of cultural activitiy. Because these people were clearly innocent, even according to the laws in force, the outcome of these trials were the opposite of what the authorities intended. They were meant to intimidate, but they succeeded only in unmasking power, in revealing it for the unprincipled, prejudiced and philistine force it was. This merely stiffened people’s resistance. Early samizdat publications came out in tiny editions of tens of copies; by the eighties, books were being reproduced in many workshops, the technology of reproduction was modernized, and the number of titles mushroomed. (The literary samizdat enterprise Padlock Editions published three hundred titles.) In the seventies, there were practically no samizdat cultural journals; by the eighties, there were more than a hundred unofficial magazines. (At the same time, there were only five official magazines dealing with culture.)
Sasmizdat literature was only one of the ways in which the repressed culture expressed itself. There were seminars in philosophy, and lecture series were held on different areas of the humanities. Young people frequently tried to distance themselves entirely from the pseudo-culture offered to them by the authorities. They founded small theatres, and from the seventies on, the most authentic expression of their relationship to the ruling system was the protest song. Singers who were closest to them in age and attitude became their idols. The authorities reacted predictably, and one generation of protest singers was essentially driven into exile, but as usual, the results were the opposite of what was intended.“
Ivan Klíma (Praag, 14 september 1931)
Zie voor nog meer schrijvers van de 14e september ook mijn vorige blog van vandaag.
De Nederlandse dichter Hans Faverey werd op 14 september 1933 geboren in Paramaribo. Zie ook mijn blog van 14 september 2006 en ook mijn blog van 14 september 2007.
Ik sla een hoek om.
Ik sla een hoek om.
Zo bijt een beitel.
Ik tref een hand aan.
Zo verschrompelt een roos.
Ik leer jagen op liefde.
Zo hijgt een zaag
en ik zie de zee.
Zo word ik oud.
Houd ik mijn hart vast?
Denk ik aan wierook?
Zo huivert een hamer,
kantelt een stad.
[Mataron una paloma]
Mataron una paloma:
zij slachten een duif.
Niet loslaten, ga
kijken wie het is.
Misschien is het iemand.
Misschien is het het.
Niet loslaten. Ga
kijken of het de duif is.
Doe niet alsof het daarom is.
Nu je het zelf zou kunnen zijn,
kan het je opeens niets meer
schelen en keer je halsoverkop
jankend in ons terug.
[Stilte is niet iets]
Stilte is niet iets
dat ik omgord als een riem,
of waardoor ik omgord word
als door gordelroos.
Iemand droomt eeuwen terug, hurkt
in wolken van pijlen, bontgevederde:
fout. Landmijn waarop getrapt:
betrapt. O. kon wel die boog spannen,
maar zijn leven rekken tot hij Sindbad
was geworden, en Sindbad weer de Frei-
herr v. Münchhausen, dat kon hij niet.
Hans Faverey (14 september 1933 – 8 juli 1990)
De Duitse dichter en schrijver Theodor Storm werd geboren in Husum op 14 september 1817. Zie ook mijn blog van 14 september 2007.
Uit: Immensee
“An einem Spätherbstnachmittage ging ein alter, wohlgekleideter Mann langsam die Straße hinab. Er schien von einem Spaziergang nach Hause zurückzukehren; denn seine Schnallenschuhe, die einer vorübergegangenen Mode angehörten, waren bestäubt. Den langen Rohrstock mit goldenem Knopf trug er unter dem Arm; mit seinen dunkeln Augen, in welche sich die ganze verlorene Jugend gerettet zu haben schien und welche eigentümlich von den schneeweißen Haaren abstachen, sah er ruhig umher oder in die Stadt hinab, welche im Abendsonnendufte vor ihm lag. – Er schien fast ein Fremder; denn von den Vorübergehenden grüßten ihn nur wenige, obgleich mancher unwillkürlich in diese ernsten Augen zu sehen gezwungen wurde. Endlich stand er vor einem hohen Giebelhause still, sah noch einmal in die Stadt hinaus und trat dann in die Hausdiele. Bei dem Schall der Türglocke wurde drinnen in der Stube von einem Guckfenster, welches nach der Diele hinausging, der grüne Vorhang weggeschoben und das Gesicht einer alten Frau dahinter sichtbar. Der Mann winkte ihr mit seinem Rohrstock. “Noch kein Licht!” sagte er in einem etwas südlichem Akzent; und die Haushälterin ließ den Vorhang wieder fallen. Der Alte ging nun über die weite Hausdiele, dann durch einen Pesel, wo große Eichschränke mit Porzelanvasen an den Wänden standen; durch die gegenüberstehende Tür trat er in einen kleinen Flur, von wo aus eine enge Treppe zu den oberen Zimmern des Hinterhauses führte. Er stieg sie langsam hinauf, schloß oben eine Tür auf und trat dann in ein mäßig großes Zimmer. Hier war es heimlich und still; die eine Wand war fast mit Repositorien und Bücherschränken bedeckt; an der anderen hingen Bilder von Menschen und Gegenden; vor einem Tische mit grüner Decke; auf dem einzelne aufgeschlagene Bücher umherlagen, stand ein schwerfälliger Lehnstuhl mit rotem Sammetkissen. – Nachdem der Alte Hut und Stock in die Ecke gestellt hatte, setzte er sich in den Lehnstuhl und schien mit gefalteten Händen von seinem Spaziergange auszuruhen. – Wie er so saß, wurde es allmählich dunkler; endlich fiel ein Mondstrahl durch die Fensterscheiben auf die Gemälde an der Wand, und wie der helle Streif langsam weiter rückte, folgten die Augen des Mannes unwillkürlich. Nun trat er über ein kleines Bild in schlichtem, schwarzen Rahmen. “Elisabeth!” sagte der Alte leise; und wie er das Wort gesprochen, war die Zeit verwandelt – er war in seiner Jugend.”
Theodor Storm (14 september 1817 – 4 juli 1888)
De Tsjechische schrijver Ivan Klíma werd op 14 september 1931 geboren in Praag. Zie ook mijn blog van 14 september 2006.
Uit: No Saints or Angels (Vertaald door Gerald Turner)
“ I killed my husband last night. I used a dental drill to bore a hole in his skull. I waited to see if a dove would fly out but out came a big black crow instead.
I woke up tired, or more exactly without any appetite for life. My will to live diminishes as I get older. Did I ever have a great lust for life? I’m not sure, but I certainly used to have more energy. And expectations too. And you live so long as you have something to expect.
It’s Saturday. I have time to dream and grieve.
I crawl off my lonely divan. Jana and I carried its twin down to the cellar ages ago. The cellar is still full of junk belonging to my ex-husband, Karel: bright red skis, a bag of worn-out tennis balls, and a bundle of old school textbooks. I should have thrown it all out long ago, but I couldn’t bring myself to. I stood a rubber plant where the other divan used to be. You can’t hug a rubber plant and it won’t caress you, but it won’t two-time you either.
It’s half past seven. I ought to spend a bit of time with my teenage daughter. She needs me. Then I must dash off to my Mum’s. I promised to help her sort out Dad’s things. The things don’t matter, but she’s all on her own and spends her time fretting. She needs to talk about Dad but has no one to talk about him with. You’d think he was a saint, the way she talks about him, but from what I remember, he only ordered her around or ignored her.
As my friend Lucie says, you even miss tyranny once you’re used to it. And that doesn’t only apply to private life.
I don’t miss tyranny. I killed my ex-husband with a dental drill last night even though I feel no hatred towards him. I’m sorry for him more than anything else. He’s lonelier than I am and his body is riddled with a fatal disease. But then, aren’t we all being gnawed at inside? Life is sad apart from the odd moments when love turns up.
I always used to ask why I was alive. Mum and Dad would never give me a straight answer. I expect they didn’t know themselves. But who does?
You have to live once you’ve been born. No, that’s not true. You can take your life any time, like my grandfather Antonín, or my Aunt Venda, or Virginia Woolf or Marilyn Monroe. Marilyn didn’t kill herself, though; they only said she did in order to cover the tracks of her killer. She apparently took fifty pills of some barbiturate or other even though a quarter of that amount would have been enough. Her murderers were thorough. I myself carry a tube of painkillers; not to kill myself with though, but in case I get a migraine. I’d be capable of taking my life, except that I hate corpses. It was always an awful strain for me in the autopsy room, and I preferred not to eat the day before.
Why should I make the people I love deal with my corpse?
They’ll have to one day anyway. Who will it be? Janinka, most likely, poor thing.
I oughtn’t to call her Janinka, she doesn’t like it. It sounds too childish to her ears. I called my ex-husband Kajnek when I visited him recently on the oncology ward. I thought it might be a comfort to him in his pain to hear the name I used to call him years ago. But he objected, saying it was the name of a hired killer who recently got a life sentence.
Ivan Klíma (Praag, 14 september 1931)
De Surinaamse dichter, schrijver, journalist en muziekpedagoog Corly Verlooghen werd geboren op 14 september 1932 in Paramaribo. Zie ook mijn blog van 14 september 2006.
De durf te schrijven bliksemt
het slapend volk op de been
het krijst ziet onweers
oproerkraaier is geboren
noemt onze best geklede
kinderen bij de naam
armoe de oudste chaos
de jongste het stiefkind
hoop ons petekind verdriet
dan zal ik moedig op het forum
het witboek offer opendoen
en woord voor woord
zijn nieuwe spelling geven.
Eens zullen de dichters regeren
de atoomgeleerden onttroond
zwalken als spoetnikvogels
in het radioaktief heelal
de mist van aftandse formules
maakt hun elk spoor bijster
er is geen hoop meer
in melkwitte retorten
paarsgele giftvlammen
bakteriezwangere laboratoria
worden heilige burchten
van een triomfantelijk gedicht
dan zullen de kinderen
de tinnen soldaten vergeten
poppen van schaaldieren
in hun schooltassen
door het vlechtwerk
van hun kledij
waait de wind
van de nieuwe toekomst
een man komt voorbij
en lacht tegen de kinderen
en aait zijn schouderpapegaai
wij betalen met gedichten
de zorgen van de winter
gedichten zijn warme maaltijden
voor schizofrene intellektuelen
eens zullen de dichters regeren
wij worden vogelmensen
op de nachtzee
paspoortloze vogelmensen in
parijs lissabon stockholm
maar genève hoort er niet bij
Corly Verlooghen (Paramaribo, 14 september 1932)
De Nederlandse schrijver, dichter en journalist Eric van der Steen (pseudoniem van Dick Zijlstra) werd op 14 september 1907 in Alkmaar geboren, als zoon van een tandarts. Hij groeide op in Alkmaar, en studeerde rechten in Leiden. Na zijn afstuderen werd Van der Steen secretaris van de Noord-Hollandse Voetbalbond. In 1946, trad hij in dienst van Het Parool, waar hij tot zijn pensioen als journalist aan verbonden bleef. De grootste periode van zijn tijd bij Het Parool bracht hij door als redacteur onderwijs.
Naast Het Parool schreef van der Steen o.a. ook voor het reclamevakblad Ariadne. In 1932 verscheen de eerste dichtbundel Gemengde Berichten, onder het pseudoniem Eric van der Steen. Vlot daarop volgden Nederlandsche Liedjes, en Droesem. In 1938 verschenen Voorwaardelijke Wijs, Kortom, en Controversen, kort daarop gevolgd door Paaltjens Sr. en Cadans. Na de oorlog kwam Vice Versa uit (samen met Max Schuchart), en Grote Vacantie .In 1955 verscheen een uitgebreide bloemlezing uit zes van deze bundels onder de titel Gemengde Berichten. Behalve poëzie heeft Eric van der Steen ook proza geschreven. In 1946 verscheen Loosdrecht, gevolgd door Zeepbellen en Handgranaten (1947), Finishing Touch (1947), en Vuurwater (1956). De roman Finishing Touch werd later opnieuw uitgegeven als De Beesten de Baas (1957). Genoemd moet ook worden Alfabetises, ook wel genaamd maraginalia dat in 1955 verscheen, en diverse keren werd herdrukt. Eric van der Steen wordt wel gerekend tot de groep van de zogenaamde veertigers, waar ook Adriaan van der Veen, Ed Hoornik, Vasalis, Han G. Hoekstra, Cola Debrot, Pierre H. Dubois, H.A. Gomperts, Adriaan Morriën en A. Marja deel van uit maken
Soms zou men zich in Nice …
soms zou men zich in nice
te parijs kunnen wanen
ik doe het wel wanneer
ik langs de kade loop
want in de schaduw van
de bloeiende platanen
zijn oude boeken en
kostbaar antiek te koop
zo zoek ik onder ’t groen
tussen de bruine boeken
de enkele oude verzen
die ik nimmer vind
en denk zal na een eeuw
een vrouw zo naar mij zoeken
vergeefs omdat men niet
verkoopt wat men bemint
De Journalist
Zijn stijl is staal of allerteerst:
van beursbericht tot kinderrover.
Hij weet het laatste nieuws het eerst
en schreef daar gisteren reeds over.
Eric van der Steen (14 september 1907 –3 november 1985)
De Uruguayaanse dichter, schrijver, criticus en journalist Mario Benedetti Farugia werd geboren op 14 september 1920 in Paso de los Toros in het department Tacuarembó. Toen hij vier jaar oud was verhuisde het gezin om economische redenen van Paso de los Toros naar Montevideo. In 1928 begon Benedetti zijn schoolloopbaan aan het Colegio Alemán de Montevideo (Duitse school). Vervolgens zat hij een jaar op het Liceo Miranda. In 1934 begon hij aan Escuela Raumsólica de Logosofía. Om economische redenen verliet Benedetti in 1935 het voortgezet onderwijs voortijdig. Op veertienjarige leeftijd ging hij werken bij de firma Will L. Smith, S.A., die in auto-onderdelen deed. In 1945 sloot hij zich aan bij de redactie van het weekblad Marcha, en zou daar tot 1974 aan verbonden blijven. In dat jaar werd het weekblad verboden door de regering van de Juan María Bordaberry. In 1954 werd Benedetti benoemd tot literair directeur van Marcha. In 1949 was Benedetti lid van de redactieraad van Número, een van de meest vooraanstaande literaire tijdschriften van die tijd. Hij doet actief mee met de beweging tegen het militaire verdrag met de Verenigde Staten. Dit is was eerste militante daad. In datzelfde jaar kreeg hij een prijs van het Ministerie van Onderwijs voor zijn eerste verhalenbundel, Esta mañana. Bij verschillende gelegenheden zou hij deze prijs nog een aantal malen ontvangen. Vanaf 1958 zou hij hem systematisch weigeren vanwege onenigheid over het reglement. Samen met leden van de Beweging voor Nationale Bevrijding (Movimiento de Liberación Nacional – Tupamaros), startte hij in 1971 de “Beweging van de 26e Mei (Movimiento de Independientes 26 de Marzo), een groepering die vanaf het begin deel zou uitmaken van de linkse coalitie (Frente Amplio). Benedetti was de leider van deze beweging. In 1973, door de militaire staatsgreep en in het licht van zijn actieve steun aan het marxistisch verzet, moest Benedetti Uruguay verlaten. Hij gaf zijn post aan de universiteit op en ging in ballingschap in Buenos Aires. In maart 1983 keerde Benedetti terug naar Uruquay. In 1986 ontving hij de Bulgaarse Jristo Botev prijs voor zijn poëzie en essays. In 1997 verleende de universiteit van Alicante hem een eredoctoraat. In 1999 verwierf de Spaanse VIII Premio Reina Sofía de Poesía Iberoamericanaen in het jaar 2000 de Premio Iberoamericano José Martí. In 2005 ontving Benedetti de XIX Premio Internacional Menéndez Pelayo, bestaande uit 48.000 € en de Medalla de Honor de la Universidad Internacional Menéndez Pelayo.
Once in a while
joy throws little stones at my window
it wants to let me know that it’s waiting for me
but today I’m calm
I’d almost say even-tempered
I’m going to keep anxiety locked up
and then lie flat on my back
which is an elegant and comfortable position
for receiving and believing news
who knows where I’ll be next
or when my story will be taken into account
who knows what advice I still might come up with
and what easy way out I’ll take not to follow it
don’t worry I won’t gamble with an eviction
I won’t tattoo remembering with forgetting
there are many things left to say and suppress
and many grapes left to fill our mouths
don’t worry I’m convinced
joy doesn’t need to throw any more little stones
I’ll open the window
I’ll open the window.
Vertaald door Charles Dean Hatfield
Mario Benedetti (Paso de los Toros, 14 september 1920)
De Duitse dichter en schrijver Uli Becker werd geboren op 14 september 1953 in Hagen. Na zijn gymnasiumopleiding studeerde hij germanistiek en amerikanistiek. Sinds 1979 woont en werkt hij als zelfstandig schrijver in Berlijn. Beckers eerste teksten verschenen in kleine tijdschriften die behoorden tot de zogeheten Alternativpresse. Hij zette met zijn gedichten, overwegend in zeer korte vormen, de ondogmatische en libetaire traditie voort van de popliteratuur. Zijn toch al beknopte dichtwijze liep uit op het schrijven van haiku’s, door hem zelf Siebzehnsilber genoemd.
Uit: Dr. Dolittles Dolcefarniente. In achtzig Haiku aus der Welt Siebzehnsilber
Oha, ein Täubchen,
das träg auf dem Ölzweig hockt:
Der Frieden ist faul.
Als Asphaltpflanze
macht man sich keinen Begriff,
was da kreucht und fleucht!
Sperr ein letztes Mal
Augen, Mund und Nase auf –
mitnehmen geht nicht!
Uli Becker (Hagen, 14 september 1953)
Geen foto beschikbaar
De Duitse dichter en schrijver Theodor Storm werd geboren in Husum op 14 september 1817. Hij studeerde recht te Kiel en vervolgens Berlijn, en in 1843 was hij zelf advocaat. In dat jaar keerde hij naar huis terug en publiceerde met Theodor Mommsen een gedichtenbundel. Hij begon verhalen te schrijven; in 1846 huwde hij. Daar hij echter gekant was tegen de Deense bezetting van Holstein ging hij in 1843 in vrijwillige ballingschap naar Pruisen. In Potsdam ontmoette hij Eichendorff, Heyse en Fontane, en ook Mörike en later vooral Keller behoorden tot zijn vriendenkring. Hij bleef eenentwintig jaar in ballingschap; zijn reputatie als novellist en dichter was aanzienlijk. Storm behoort als schrijver tot de post-Romantiek: Zijn eerste en laatste novelle, Immensee en Der Schimmelreiter, zijn het bekendst. Hauke, de dijkgraaf, koopt een oud ros, waarmee hij bij nachte over zijn dijk gaat rijden. Uiteindelijk stort de dijk in, verdrinkt zijn nakroost en stort Hauke zich met zijn schimmel in de zee; waarom hij überhaupt ’s nachts uit rijden gaat, blijft een mysterie.
Uit: Der Schimmelreiter
“Es war im dritten Jahrzehnt unseres Jahrhunderts, an einem Oktobernachmittag – so begann der damalige Erzähler -, als ich bei starkem Unwetter auf einem nordfriesischen Deich entlangritt. Zur Linken hatte ich jetzt schon seit über einer Stunde die öde, bereits von allem Vieh geleerte Marsch, zur Rechten, und zwar in unbehaglichster Nähe, das Wattenmeer der Nordsee; zwar sollte man vom Deiche aus auf Halligen und Inseln sehen können; aber ich sah nichts als die gelbgrauen Wellen, die unaufhörlich wie mit Wutgebrüll an den Deich hinaufschlugen und mitunter mich und das Pferd mit schmutzigem Schaum bespritzten; dahinter wüste Dämmerung, die Himmel und Erde nicht unterscheiden ließ; denn auch der halbe Mond, der jetzt in der Höhe stand, war meist von treibendem Wolkendunkel überzogen. Es war eiskalt; meine verklommenen Hände konnten kaum den Zügel halten, und ich verdachte es nicht den Krähen und Möwen, die sich fortwährend krächzend und gackernd vom Sturm ins Land hineintreiben ließen. Die Nachtdämmerung hatte begonnen, und schon konnte ich nicht mehr mit Sicherheit die Hufen meines Pferdes erkennen; keine Menschenseele war mir begegnet, ich hörte nichts als das Geschrei der Vögel, wenn sie mich oder meine treue Stute fast mit den langen Flügeln streiften, und das Toben von Wind und Wasser. Ich leugne nicht, ich wünschte mich mitunter in sicheres Quartier.”
Das Wetter dauerte jetzt in den dritten Tag, und ich hatte mich schon über Gebühr von einem mir besonders lieben Verwandten auf seinem Hofe halten lassen, den er in einer der nördlicheren Harden besaß. Heute aber ging es nicht länger; ich hatte Geschäfte in der Stadt, die auch jetzt wohl noch ein paar Stunden weit nach Süden vor mir lag, und trotz aller Überredungskünste des Vetters und seiner lieben Frau, trotz der schönen selbstgezogenen Perinette- und Grand-Richard-Äpfel, die noch zu probieren waren, am Nachmittag war ich davongeritten. »Wart nur, bis du ans Meer kommst«, hatte er noch an seiner Haustür mir nachgerufen; »du kehrst noch wieder um; dein Zimmer wird dir vorbehalten!«
Theodor Storm (14 september 1817 – 4 juli 1888)
De Nederlandse dichter Hans Faverey werd op 14 september 1933 geboren in Paramaribo. Zie ook mijn blog van 14 september 2006.
[De tijd die even]
De tijd die even
een oorlel aanraakt,
heeft die terug van de tijd
die de wijzers aanstaart?
Geen schaduw is duidelijker;
en goedschiks bloeden doet het
nooit. Alleen verschwarzte zwanen
zijn echter. Soms lijkt het wel
een eiland waar erg mooi witblond
snachts ook mooi kan zijn, moest
elk moment zich voor immer op
zulke lippen bestorven zijn
[Wie niet wacht op het onverhoopte]
Wie niet wacht op het onverhoopte,
die houdt het nooit zo lang vol
tot hij uitroept: genoeg.
Elk eiland bewaart
het beste boek: zichzelf.
Het paard trapte niet:
een hoefsmid stierf.
Van Sapfo ben ik gaan houden
sinds de vernietiging
haar teksten heeft ingekort.
[Zodra het leed is geleden]
Zodra het leed is geleden,
mag kalfje de put delven
en kunnen de kippen op stok.
Niemand verdrinkt tweemaal,
bij dezelfde rode steen,
in dezelfde rode rivier.
Zelfs iemand die over meerdere
paraplu’s beschikt, wacht zelden
met ongeduld op de herfstregens.
Met het andere touw moest ik iets
zien vast te binden waar rook uit
komt, en dat nooit meer los mag.
Hans Faverey (14 september 1933 – 8 juli 1990)
Voor onderstaande schrijvers zie ook mijn blog van 14 september 2006.
De Tsjechische schrijver Ivan Klíma werd op 14 september 1931 geboren in Praag.
De Surinaamse dichter, schrijver, journalist en muziekpedagoog Corly Verlooghen werd geboren op 14 september 1932 in Paramaribo.
De dichter Hans Faverey werd op 14 september 1933 geboren in Paramaribo.Hans Faverey was verbonden aan de faculteit psychologie van de Universiteit van Leiden als wetenschappelijk medewerker. Vaak wordt gevonden dat het dichtwerk van Hans Faverey zich kenmerkt door een vrij hoge moeilijkheidsgraad, maar hijzelf was daar laconiek over: “zo moeilijk is het allemaal niet”. Zijn eerste twee bundels kenden een weinig positief onthaal en werden door weinig critici welwillend ontvangen. Desalniettemin ontving Faverey voor zijn debuutbundel de Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam. Na het verschijnen van de bundel Chrysanten, Roeiers in 1977 volgt vrij snelle acceptatie en canonisatie van de dichter Faverey
Zodra ik mijn ogen opsla
Zodra ik mijn ogen opsla
is het onzichtbare mij ontglipt
en begin ik te zien wat ik zie:
herinneringen aan wat ik zag
en ooit al zal zien. Door te zien
blijf ik mij herinneren;
en hoop ik dat ik besta.
Vooral als ik naar haar kijk
wanneer zij zo haar hand door
haar haar haalt, haar elleboog
steunend op haar knie, en zij
iets tegen mij zegt.
Zeker is, dat ik er misschien
Zeker is, dat ik er misschien
niet was. Toen de weg, dezelfde
die ons zou verslijten, klaar
was, hoorde ik op. Toen ik
ophoorde, veerde ik terug.
Toen het was teruggeveerd,
bloeiden er allerhand glas-
soorten. Zij bewaken de weg
aan beide zijden en heten:
avondvullende glassoorten.
Het onbestaanbare
Het onbestaanbare: hoe ik het
najaag en aankleef. De nacht is jong;
de bijl slaapt en brengt de vijver
verkoeling. Waarheen ik mij ook wend
of keer: zij is niet hier, niet daar.
Verdriet loopt zo lang te hoop tot het
wordt erkend, zich intrekt, of zich
dood loopt. Nog is de nacht jong: al
wie nu zijn adem heeft bewaard. Dood,
hij wordt op zijn schouders genomen;
laat zich met zich sollen; wordt naar
huis gebracht, uitgekleed, gepijpt,
toegedekt; en wordt wakker.
Hans Faverey (14 september 1933 – 8 juli 1990)
De Tsjechische schrijver Ivan Klíma werd op 14 september 1931 geboren in Praag. Drie jaar van zijn kindertijd bracht hij door in het concentratiekamp Theresienstadt. Na zijn studie werkte hij als journalist en lector, bijvoorbeeld bij het later verboden literaire tijdschrift Literárni listy. Na het neerslaan van de Praagse lente in 1968 kreeg Klima een publicatieverbod. Al een jaar eerder was hij vanwege zijn kritische houding uit de communistische partij gezet. In 1969 ging Klima voor een semester als docent naar de Michigan University in Ann Arbor in de VS. In 1970 keerde hij weer teug naar Praag en hier schreef hij sindsdien theaterstukken en romans die wegens het publicatieverbod tot 1989 alleen in het buitenland mochten verschijnen. In 1977 werd in zijn woning de „Charta 77“ opgesteld. In 2002 kreeg Ivan Klima de Kafka Literatuurprijs.
Uit: Liebesgespräche (1994, vertaling Anja Tippner)
“Hier ist Wellington. Neuseeland. Ist dort Prag? Sie haben ein Gespräch.”
“Hallo. Hallo, ist da Prag?”
“Hier ist Prag.”
“Bist du das, Tereza? Hörst du mich?”
“Ja, ich höre dich.”
“Ich bin’s Bill.”
“Ich weiß. Ich habe deine Stimme er
kannt. Außerdem, wer sollte mich sonst aus Neuseeland anrufen.”
“Wie geht es dir, Tereza?”
“Jetzt, wenn ich dich höre, geht es mir gut. Hörst du mich? Wie geht es dir?”
“Ich bin froh, daß ich dich höre, aber du bist so schrecklich weit weg.”
“Ich weiß. Ich bin am anderen Ende der Welt.”
“Ich habe Sehnsucht nach dir, Tereza!”
“Ich auch.”
“Ich möchte dich gern umarmen.”
“Ich dich auch.”
“Was gibt es Neues bei Euch?”
“Ich weiß nicht. Eigentlich nichts. Der ältere Junge geht in die Schule und der kleine ruiniert die Wohnung und meine Nerven. Ich habe viel Arbeit. Ich habe mir ein neues Kostüm nähen lassen. Ich habe dabei an dich gedacht, daran, daß ich dir darin gefallen würde. Und was gibt es bei dir Neues?”
“Tereza, ich habe meiner Frau alles erzählt.”
“Was alles?”
“Daß ich dich liebe.”
“Du hast ihr von mir erzählt?”
“Ich habe ihr gesagt, daß ich dich liebe. Daß ich mit dir zusammen leben will. Du hast es deinem Mann nicht gesagt?”
“Nein … Noch nicht. Glaubst du, das war klug? Und sie … was hat sie dazu gesagt?”
“Sie wollte mir nicht glauben. Und dann – hat sie geweint.”
“Das ist schrecklich. Vielleicht hättest du noch ein bißchen warten sollen. Hallo, hallo … Bist du noch da? Ich höre dich nicht. Bill, irgendwer spricht da japanisch oder was. Bist du noch da?”
“Tereza, hörst du mich?”
“Jetzt höre ich dich. Diese Entfernung ist schrecklich.”
“Unerträglich. Das war nicht japanisch, das war Maori. Ich weiß nicht, worauf ich noch hätte warten sollen, wenn ich doch weiß, daß ich dich liebe.”
“Jetzt höre ich dich, als ob du nebenan im Zimmer bist. Aber ihr hat es bestimmt sehr weh getan.”
“Ich tue ihr nicht damit weh, daß ich es ihr sage, sondern mit dem, was geschehen ist. Dem, was geschehen wird.”
“Das ist alles schrecklich. Und was willst du unternehmen? Zu welchem Entschluß seid ihr gekommen?”
“Es war nicht einfach. Sie hat gesagt, daß sie es nicht überlebt. Genau darüber wollte ich ja mit dir sprechen.”
“Und das am Telefon, wo uns jemand auf Maori dazwischen kommt? Wir können doch nicht über solche Dinge, die Leben und Tod betreffen, am Telefon sprechen.”
“Du hast recht. Ich wollte dir sagen, Tereza, daß ich mich entschlossen habe, zu dir zu fliegen.”
“Das geht nicht.”
“Warum? Ich komme einfach geflogen. Wie vor einem Monat.”
“Aber das kostet doch schrecklich viel Geld.”
“Das Geld ist mir egal. Bei dir zu sein, das ist mir wichtig.”
“Wie willst du denn bei mir sein? Ich habe doch meinen Mann hier.”
“Vor einem Monat hattest du auch einen Mann.”
“Ja, aber da war er nicht hier. Er war verreist.”
“Vielleicht würdest du ein bißchen Zeit für mich finden.”
“Ein bißchen vielleicht. Und dafür würdest du herkommen?”
“Lieber ein bißchen Zeit zusammen mit dir als ein Leben ohne dich. Und außerdem muß ich mit dir sprechen. Du hast selbst gesagt, daß man über solche Dinge nicht am Telefon sprechen kann.”
“Aber du warst doch vor einem Monat hier. Da hätten wir etwas abmachen können und haben es nicht getan.”
“Wir haben nichts verabredet, dafür hat die Zeit nicht gereicht. Außerdem habe ich nicht geahnt, daß es so schrecklich sein würde ohne dich.”
“Dabei haben wir doch darüber gesprochen, daß wir Sehnsucht haben werden. Und doch hast du gesagt, daß du keinen Druck auf mich ausüben wirst, daß du mir Zeit gibst, damit ich mich frei entscheiden kann.”
“Aber das ist doch selbstverständlich, daß du dich allein und frei entscheiden kannst.”
“Siehst du.”
“Ich würde nie Druck auf dich ausüben.”
“Das ist gut. Aber du hast vorgeschlagen, daß ich zu dir kommen und bei dir bleiben soll. Das kann ich nicht, das will ich nicht. Ich bin die ganze blöde kommunistische Zeit hier geblieben und jetzt soll ich weggehen? Ich liebe dieses Land. Und hier sind meine Leute.”
“Aber ich hab dich doch gar nicht gedrängt.”
Ivan Klíma (Praag, 14 september 1931)
Corly Verlooghen is het pseudoniem van Rudi Ronald Bedacht (hijzelf schrijft veelal: Rudy), een Surinaams dichter, schrijver, journalist en muziekpedagoog, geborenop 14 september 1932 in Paramaribo. Corly Verlooghen debuteerde met de bundel Kans op onweer (1959). ln zijn poëzie betoont hij zich afwisselend een sterk geëngageerd dichter, anti-kolonialistisch, en een uitermate sensitief lyricus, soms zelfs een pure taalvirtuoos als in het bundeltje Oe (1962). ln zijn zoeken naar verwoording van een zelfbewust Surinamerschap hoorde hij tot de talentvolsten: Jachtgebied (1961), Dans op de vuurgrens (1961), later in Nederland De held van Guyana (1965), De glinsterende revolutie (1970), Luister meneer de president (1975). De bundel Juich maar niet te vroeg (1979)
Dit wankel huis is een gedicht van Corly Verlooghen. Het verwierf faam, omdat het op een indringende wijze de twijfel weergaf over de groei van de verschillende Surinaamse bevolkingsgroepen naar een eenheid, in het proces van natievorming vóór de Surinaamse onafhankelijkheid (die uiteindelijk in 1975 bereikt zou worden).
Hindoestanen en Creolen hebben het gezegd
De laatsten het bevolen:
Er is een avontuur te vondeling gelegd.
En wij staan onbehulpzaam toe te zien
hoe
het bederf invreet
in de huid van het jonge kind
God, had ik maar de macht
een lied te zingen waarnaar men
luistert in dit wankel huis
dat zo gebarsten is en dreigt omver
te vallen in een onverhoedse nacht.
Corly Verlooghen (Paramaribo, 14 september 1932)