Eugène Ionesco, Marilynne Robinson, William Cowper

De Frans-Roemeense schrijver Eugène Ionesco werd geboren op 26 november 1912 in Slatina, Roemenië. Zie ook mijn blog van 26 november 2006 en ook mijn blog van 26 november 2007.

Uit: Notes et Contre notes

« Si je suis écrivain, pourquoi êtes-vous mon lecteur? C’est en vous- même que vous trouvez la réponse à la question que vous me posez.” Le lecteur ou le spectateur répondra, schématiquement, qu’il lit, qu’il va au spectacle, pour s’instruire ou pour se divertir. En gros, ce sont les deux sortes de réponses possibles. S’instruire : cela veut dire savoir ce qu’est celui qui écrit et ce qu’il écrit; ou bien le plus modeste dira que c’est pour trouver des questions auxquelles lui-même ne peut répondre. Celui qui veut se divertir, c’est-à-dire oublier ses soucis du jour, se réjouir de la beauté de ce qu’il lit ou regarde, vous reprochera de l’ennuyer s’il considère que vous avez l’air de vouloir l’instruire ou de lui faire la leçon. Celui qui veut s’instruire pourra, s’il considère que vous avez l’air de vouloir l’amuser peut-être à ses dépens et le distraire, vous reprocher de ne pas donner de réponse à tous les problèmes que lui-même ne peut pas résoudre. Dès que quelqu’un a écrit un sonnet, un vaudeville, une chanson, un roman, une tragédie, les journalistes se précipitent sur lui pour savoir ce que l’auteur de la chanson ou de la tragédie pense du socialisme, du capitalisme, du bien, du mal, des mathématiques, de l’astronautique, de la théorie des quantas, de l’amour, du football, de la cuisine, du chef de l’État. “Quelle est votre conception de la vie et de la mort ?”, me demandait un journaliste sud-américain lorsque je descendais la passerelle du bateau avec mes valises à la main. Je posai mes valises, essuyai la sueur de mon front et le priai de m’accorder vingt ans pour réfléchir à la question, sans toutefois pouvoir l’assurer qu’il aura la réponse. ‘C’est bien ce que je me demande, lui dis-je, et j’écris pour me le demander.” Je repris mes valises tout en pensant que je devais l’avoir déçu. Tout le monde n’a pas la clef de l’univers dans sa poche ou dans sa valise. Si un écrivain, un auteur, me demandait, à moi, pourquoi je lis, pourquoi je vais au spectacle, je répondrais que j’y vais, non pas pour avoir des réponses mais pour avoir d’autres questions; non pas pour acquérir la connaissance, mais, tout simplement, pour faire connaissance avec ce quelque chose, avec ce quelqu’un qu’est une oeuvre. Ma curiosité de savoir s’adresse à la science et aux savants. La curiosité qui me dirige au théâtre ‘au musée, au rayon littérature du libraire est d’une autre nature . Je veux connaître le visage et le coeur de quelqu’un que j’aimerai ou que je n’aimerai pas. L’écrivain est embarrassé par les questions qu’on lui pose parce qu’il se les pose lui-même et parce qu’il s’en pose bien d’autres, parce qu’il se doute aussi qu’il y a d’autres questions qu’il pourrait se poser mais qu’il n’arrivera jamais à se poser ; encore moins à leur répondre. »

Eugène Ionesco (26 november 1912 – 28 maart 1994)

De Amerikaanse schrijfster Marilynne Robinson werd geboren in Sandpoint, Idaho op 26 november 1943. Ze volgde een opleiding aan Pembroke College en haalde haar Ph.D in Engels aan de University of Washington in 1977. Ze schrijft o.a. voor Harper’s, The Paris Review, en The New York Times Book Review. Zij was writer-in-residence of gastdocent aan verschillende universiteiten en doceert bij de Iowa Writers’ Workshop. In 2007 nam zij een jaar vrij om haar derde roman te voltooien, Home. Voor haar e
erste roman Housekeeping kreeg zij in 1980 de Hemingway Foundation/PEN Award for best first novel. Haar tweede roman Gilead uit 2004 leverde haar in 2005 de Pulitzer Prize for Fiction op, evenals de 2005 Ambassador Book Award.

Uit: Home

“Home to stay, Glory! Yes!” her father said, and her heart sank. He attempted a twinkle of joy at this thought, but his eyes were damp with commiseration. “To stay for a while this time!” he amended, and took her bag from her, first shifting his cane to his weaker hand. Dear God, she thought, dear God in heaven. So began and ended all her prayers these days, which were really cries of amazement. How could her father be so frail? And how could he be so recklessly intent on satisfying his notions of gentlemanliness, hanging his cane on the railing of the stairs so he could, dear God, carry her bag up to her room? But he did it, and then he stood by the door, collecting himself.

“This is the nicest room. According to Mrs. Blank.” He indicated the windows. “Cross ventilation. I don’t know. They all seem nice to me.” He laughed. “Well, it’s a good house.” The house embodied for him the general blessedness of his life, which was manifest, really indisputable. And which he never failed to acknowledge, especially when it stood over against particular sorrow. Even more frequently after their mother died he spoke of the house as if it were an old wife, beautiful for every comfort it had offered, every grace, through all the long years. It was a beauty that would not be apparent to every eye. It was too tall for the neighborhood, with a flat face and a flattened roof and peaked brows over the windows. “Italianate,” her father said, but that was a guess, or a rationalization. In any case, it managed to look both austere and pretentious despite the porch her father had had built on the front of it to accommodate the local taste for socializing in the hot summer evenings, and which had become overgrown by an immense bramble of trumpet vines. It was a good house, her father said, meaning that it had a gracious heart however awkward its appearance. And now the gardens and the shrubbery were disheveled, as he must have known, though he rarely ventured beyond the porch.

Marilynne Robinson (Sandpoint, 26 november 1943)

De Engelse dichter William Cowper werd geboren op 26 november 1731 in Berkhamstead, Herford. Zie ook mijn blog van 26 november 2006.

God Moves In A Mysterious Way

God moves in a mysterious way

His wonders to perform;

He plants His footsteps in the sea,

And rides upon the storm.

Deep in unfathomable mines

Of never-failing skill

He treasures up His bright designs,

And works His sovereign will.

Ye fearful saints, fresh courage take,

The clouds ye so much dread

Are big with mercy, and shall break

In blessings on your head.

Judge not the Lord by feeble sense,

But trust Him for His grace;

Behind a frowning providence

He hides a smiling face.

His purposes will ripen fast,

Unfolding every hour;

The bud may have a bitter taste,

But sweet will be the flower.

Blind unbelief is sure to err,

And scan his work in vain;

God is His own interpreter,

And He will make it plain.

William Cowper (26 november 1731 – 25 april 1800)

In Memoriam Pierre Huyskens

In Memoriam Pierre Huyskens

Wegens drukke bezigheden wat laat, maar alleen al omdat wij dezelfde geboorteplaats, Wessem, hebben verdient hij het toch hier herdacht te worden.

De Nederlandse journalist en schrijver Pierre Huyskens is woensdag 19 november op 77-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Roermond. Huyskens, geboren op 2 september 1931 in Wessem, was hoofdredacteur van het Limburgs Dagblad en werkte onder andere voor Elsevier, Televizier en de Volkskrant. Bij zijn 50-jarig jubileum als journalist in 2001 werd hij benoemd tot ereburger van de stad Roermond. Hij zette zich in voor de Limburgse en Roermondse volkscultuur. Zo schreef hij een heilige mis in het Maaslands dialect, een klank- en lichtspel voor de Munsterkerk en was hij mede-auteur van Symfonia Ruremondia en de musical Stjeelse Druimerie. Ook was Huyskens nauw betrokken bij het werk van organisaties van oorlogsveteranen en oud-verzetsstrijders. De oud-journalist was verder actief in het carnavalsleven: zijn naam is verbonden aan het jaarlijkse Cirque d’Hiver in Roermond en carnavalsrevues en hij was prins van carnavalsvereniging D’n Uul.

Kaaje kook: Wiësvrouw

“Jammer toch, dat op de monumentale, fraai met Maaskeien door de legendarische keieloog’ Bèrke Dierx geplaveide Wessemse markt, geen standbeeld staat van Anna Stückstette-Joosten, de beroemde wiësvrouw, gestorven in 1969, en tot haar dood, 87 jaar oud, in de weer geweest met vooruitstrevende verloskunde. In het gigantische, ouderwets vruchtbare werkterrein van Wessem, Thorn, Ittervoort, Neeritter, Maasbracht, Hunsel, Grathem én op de Maas. Want zij was als verloskundige met haar soepele, bekwame handen ook de ster van de binnenvaart’. De schippersvrouwen hielden hun baby’s op, totdat zij in Wessem bij An konden ankeren. En zij was er altijd tijdig, hoe de Maas ook tekeerging en Ans eigen leven bedreigde. In 55 jaar verloskundige praktijk tussen 1907 en 1962 heeft zij zevenduizend nieuwe mensen aan kinderrijk Limburg toegevoegd, onder wie ik zelf, anno 1931. Zij heeft het mij in 1962 secuur, met de bewijzen erbij, voorgerekend en mij haar palmares’, de bijzondere bevallingen, uit de windsels gedaan. Ik mocht echter geen boek over haar schrijven, daar was zij te bescheiden voor.
Maar ik moest niet denken, zei zij met priemende ogen, dat zij een ouderwets doetje was. Zij liet met trots haar aan de Rijkskweekschool voor Vroedvrouwen in Rotterdam behaalde diploma zien, gedateerd 3 juli 1907. Zij had dus voor de zekerheid in Holland gestudeerd, omdat Midden-Limburg in die tijd een zwarte vlek in de Nederlandse kraamzorg was. Vooral op het gebied van de geboortehygiëne heeft An Stückstette duizenden gevechten moeten leveren. ”Ik kwam uit Rotterdam in het wit, met witte handen, een witte schort, wit van de hygiëne. Weet je dat de hulpvaardige kraamvrouwen in de buurt van een bevalling met hun donkere, ongeschreven kraambedwetten, een goedbedoelde levensgevaarlijke sinistere folklore, als de dood voor mij waren?”, vertelde zij mij. Maar An heeft dapper standgehouden. Haalde gewassen linnen uit de kasten – zij schrobde de kraambedden – hield de borelingen schoon en deed wonderen met de vele vernauwde bekkens, gevolg van de Engelse ziekte die in haar werkgebied heeft geheerst. Wat haar palmares’ betreft: een dertien pond zware knaap, die zij in Panheel ter wereld hielp komen. Een drieling in Ittervoort, van wie zij twee jongens in leven wist te houden met een zelfgeknutselde couveuse en in Wessem een gezin waarvan zij alle negentien (!) kinderen heeft gehaald. Zij zou haar prestaties niet hebben kunnen verrichten zonder de fiets die haar ’s nachts met flakkerend carbidlicht naar bevallingen bracht. En voor de uitvinding van het kuikenlicht, dat zij uit de broedhokken haalde om de geboorten aan te lichten, heeft zij God op haar blote knieën bedankt.“

Pierre Huyskens (2 september 1931 – 19 november 2008)

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.