De Spaanse dichter en toneelschrijver Federico Garcia Lorca werd geboren op 5 juni 1898 in Fuente Vaqueros, Granada. Zie ook mijn blog van 5 juni 2006 en mijn blog van 5 juni 2007 en ook mijn blog van 5 juni 2008.
TWIST
Voor Rafael Méndez
In het midden van het ravijn
blinken als vissen
de messen uit Albacete,
mooi van vijandelijk bloed.
Een scherp kaartspellicht
knipt in het felle groen
onstuimige paarden
en ruiterprofielen uit.
In de kruin van een olijfboom
wenen twee oude vrouwen.
De stier van de twist
stormt tegen de muren op.
Zwarte engelen brachten
zakdoeken en sneeuwwater mee.
Engelen met grote vleugels
van messen uit Albacete.
Juan Antonio uit Montilla
rolt dood de helling af,
zijn lichaam vol irissen
en granaatappels op zijn slapen.
Nu bestijgt hij een kruis van vuur
op weg naar de dood.
Vergezeld van een guardia civil
komt de rechter langs de olijfgaarden.
Glibberig bloed kermt
sprakeloos slangenlied.
Heren van de guardia civil:
hier gebeurde het oude verhaal.
Vier Romeinen en vijf Carthagers
vonden hier de dood.
De avond dol van vijgenbomen
en van hitsige geluiden
bezwijmt op de gewonde
dijen van de ruiters.
En zwarte engelen vlogen
door de avondlucht.
Engelen met lange vlechten
en harten van olie.
SINT GABRIËL (Sevilla)
Voor D. Agustin Viñuales
I
Een knappe jongeling, rank als riet,
brede schouders, slanke taille,
huid van een nachtelijke appel,
droeve mond en grote ogen,
pezen van hitsig zilver,
doolt door de verlaten straat.
Zijn lakleren schoenen
vertrappen de dahlia’s van de wind,
op het dubbele ritme, het lied
van kort en hemels verdriet.
Langs de hele zeekust
staat geen palm die hem evenaart,
noch gekroonde keizer
noch rijzende ster.
Als hij zijn hoofd buigt
naar zijn borst van jaspis,
zoekt de nacht vlakten
om neer te knielen.
De gitaren klinken alleen
voor de Aartsengel Gabriël,
temmer van duifjes
en vijand van treurwilgen.
Sint Gabriël: het kindje weent
in de buik van zijn moeder.
Vergeet niet dat de zigeuners
jou je kledij schonken.
Annuntiata van de Wijzen,
sjofel gekleed maar uitverkoren,
opent de deur voor de ster
die voorbijkwam in haar straat.
De Aartsengel Sint Gabriël
tussen lelie en glimlach,
achterkleinkind van de Giralda,
bracht haar een bezoek.
In zijn geborduurde vest
trillen verborgen krekels.
De sterren van de nacht
veranderden in klokbloemen.
Sint Gabriël: Ziehier
drie nagels van vreugde.
Je schittering opent jasmijnen
op mijn gloeiend gezicht.
God zegent je, Annuntiata.
Verrukkelijke Moriaanse.
Je zal een zoon baren mooier
dan de halmen van de wind.
O, Sint Gabriël, mijn oogappel!
Mijn allerliefste Gabriël!
Je neer te zetten op een stoel
van anjers, dat is mijn droom.
God zegent je, Annuntiata,
sjofel gekleed maar uitverkoren.
Op zijn borst zal je zoon
een maanvlek en drie wonden dragen.
O, Sint Gabriël wat schitter je!
Liefste Gabriël van mijn hart!
Diep in mijn borsten
welt al de lauwe melk.
God zegent je, Annuntiata.
Moeder van honderd koningshuizen.
Dor fonkelen je ogen,
als ruiterlandschappen.
Het kindje zingt in de schoot
van de verbaasde Annunciata.
Drie groene amandelkogels
trillen in zijn stemmetje.
Sint Gabriël klom al
op een ladder ten hemel.
De sterren van de nacht
veranderden in immortellen.
Vertaald door Gaston D’Haese
Federico García Lorca (5 juni 1898 – 19 augustus 1936)
Portret door José Bello
De Nederlandse dichter en schrijver Adriaan Morriën werd geboren op 5 juni 1912 in Amsterdam. Zie ook mijn blog van 7 juni 2006 en ook mijn blog van 5 juni 2007 en ook mijn blog van 5 juni 2008.
Dag en nacht
Mijn moeder was een dagpauwoog
en vloog mijn vader veel te hoog.
Hij tastte radeloos naar haar
maar troostte zich met dat gebaar.
Met zulke ogen in ’t gezicht
was zij te donker voor zijn licht,
te teer voor zijn hardhandigheid
en er door niets op voorbereid.
Hij brak haar zonder dat hij ’t wilde,
uit liefde die geen liefde stilde,
zodat zij neerstreek, nooit meer vloog,
nog altijd mooi: een nachtpauwoog.
Landelijke liefde
Twee paarden bij een hek, terwijl het avond wordt.
De zware koppen naast elkaar, de schouders elkaar strelend,
een liefde even smekend als bevelend,
in een tevreden stilstand uitgestort.
Zo te beminnen met een lange hals vol manen,
een brede borst die op voorpoten rust,
terwijl het hele lichaam kust en wordt gekust
en ’t zonlicht valt in een geluk vol tranen.
Oorlog en vrede
De oorlog had iets vredigs zoals ook de vrede
op oorlog lijkt die niet wordt uitgestreden:
in Rotterdam wordt nog gevochten maar in Sloot
gaat iemand aan een andere ziekte dood.
Terwijl een machteloze wordt gemarteld
glimlacht de moeder tegen ’t kind dat tegenspartelt
a
ls het gezoogd, gewassen en gestreeld
tussen de ouders wordt verdeeld.
Adriaan Morriën (5 juni 1912 – 7 juni 2002)
De Engelse schrijver Ken Follett werd geboren op 5 juni 1949 in Cardiff, Wales. Zie Zie ook mijn blog van 5 juni 2007 en ook mijn blog van 5 juni 2008.
Uit: The Pillars of the Earth
„In a broad valley, at the foot of a sloping hillside, beside a clear bubbling stream, Tom was building a house.
The walls were already three feet high and rising fast. The two masons Tom had engaged were working steadily in the sunshine, their trowels going scrape, slap and then tap, tap while their labourer sweated under the weight of the big stone blocks. Tom’s son Alfred was mixing mortar, counting aloud as he scooped sand on to a board. There was also a carpenter, working at the bench beside Tom, carefully shaping a length of beech-wood with an adze.
Alfred was fourteen years old, and tall like Tom. Tom was a head higher than most men, and Alfred was only a couple of inches less, and still growing. They looked alike, too: both had light brown hair and greenish eyes with brown flecks. People said they were a handsome pair. The main difference between them was that Tom had a curly brown beard, whereas Alfred had only a fine blond fluff. The hair on Alfred’s head had been that colour once, Tom remembered fondly. Now that Alfred was becoming a man, Tom wished he would take a more intelligent interest in his work, for he had a lot to learn if he was to be a mason like his father; but so far Alfred remained bored and baffled by the principles of building.“
Ken Follett (Cardiff, 5 juni 1949)
De Amerikaanse schrijfster Kristin Carlson Gore werd geboren op 5 juni 1977 in Carthage, Tennessee. Zij groeide op in Washington. In 1999 studeerde zij af aan de Harvard University, waar zij ook redacteur was geweest van de Harvard Lampoon. Gore schreef twee romans: Sammy’s Hill (2004) en Sammy’s House (2007). Kristin Gore is een dochter van de politicus Al Gore en diens vrouw Tipper.
Uit: Sammy’s House
„It was when she started stripping that everyone realized something was wrong. This was an official White House event. A somewhat boring, completely respectable cruise on the Potomac River to thank everyone in the West Wing for the hard work that had won the election. But it was no longer boring.
Until the woman whipped off her tailored black jacket to reveal a star-spangled bra and a surprisingly elaborate dragon tattoo, the only remarkable thing about this cruise was that it was nineteen months late. The celebratory boat ride had been promised long ago, in the first month of our new administration, but no one minded that the business of running the country had continuously delayed its actual launch. Victory was prize enough—who needed a cruise?
I tore my eyes away from the increasingly explicit show to scan the crowd for RG. He’d gone below deck to take a call from President Wye, and I was relieved that he still seemed to be there, unaware of these antics. He was the vice president, and as a member of the White House staff, one of my duties was to protect him from public embarrassment whenever possible. That job had become significantly harder in the last thirty seconds.“
Kristin Gore (Carthage, 5 juni 1977)
De Engelse schrijfster Margaret Drabble werd geboren op 5 juni 1939 in Sheffield, Yorkshire. Zie ook mijn blog van 5 juni 2007 en ook mijn blog van 5 juni 2008.
Uit: The Needle’s Eye
„HE STOOD THERE AND WAITED. He was good at that. There was no hurry. There was plenty of time. He always had time. He was a punctual and polite person, and that was why he was standing there, buying a gift for his hostess. Politeness was an emotion- could one call it an emotion, he wondered? that was how he regarded it, certainly-an emotion that he both feared and understood.
There was only one woman in front of him in the off-licence, and she was certainly in no hurry either. She had not even got round to asking for anything yet, because she was too busy telling the man behind the counter about her granddaughter. Two weeks old, this child was, and the lady had just finished knitting her a pram-cover in stripes of white and
blue: it didn’t matter that it was blue and not pink, the daughter had said, she didn’t like pink anyway. The man behind the counter was interested in the story: not merely polite, but interested. One can tell the difference. The woman was short and broad and she was wearing bedroom slippers. What raffish districts of London his friends inhabited: NW1, this was, with all its smart contrasts. They depressed him unbearably, the well-arranged gulfs and divisions of life, the frivolity with which his friends took in these contrasts, the pleasure they took in such abrasions. It appalled him, the complacency with which such friends would describe the advantages of living in a mixed area. As though they licenced seedy old ladies and black men to walk their streets, teaching their children of poverty and despair, as their pet hamsters and guinea pigs taught them of sex and death. He thought of these things, sadly.“
Margaret Drabble (Sheffield, 5 juni 1939)
De Duitse dichter en schrijver Thomas Kling werd geboren op 5 juni 1957 in Bingen. Zie ook mijn blog van 5 juni 2006 en mijn blog van 5 juni 2007 en ook mijn blog van 5 juni 2008.
provinz
längst nicht voller rätischer
mond. provinzmond den das
bild sich reinzieht; der reindringt
in nennenswertn geschwindig-
keitn.
++++anweisun` eines stummfilm-
regisseurs: knarren im lärchholz, ja-
gende dazujagende staffage von
nachtwolkndetails. nachtgletscher,
hintn, als “spülbrühe” in isabellem
cair-obscur. alles in raschester auf-
lösun` begriffn! art städteraugn-
blende; nichtgewohnt von solcher
wildn jagd. ich mein, wilder fuhre,
da di handelsstraße, alberbestand
der allee verstopft von a bis zett
daß di maschine vonnötn ist um
den einkauf zu schaffn. in der stadt
m. wo kurgast dr. benn sich am glas
festhielt (lodener kurstadtmond),
vorzeitn.
bläue
anläufe; anläufe, es ans laufn
zu kriegn; diese blindanläufe für
leitmotive, für handzeichn. reanimations-
versuche am themen-, am textkadaver wobei
di zungnspizze sichtbar wird: di helfer-
zungn zungnhelfer beim hantieren; dies
handfläche auf handrükkn pumpm pumpm bis
di rippm knakkn. helfershelferzungn. was
di leistn beim überm herzaas hantiern.
ein schaun, ein schau
m in di runde; ein
zukkn mittn schultern, mit den zungn in
stillem, ständig wiederkehrendem licht.
Thomas Kling (5 juni 1957 – 1 april 2005)
De Nederlandse literair criticus Carel Peeters werd geboren in Nijmegen op 5 juni 1944. Peeters groeide op in Nijmegen, tot hij op zijn 14e met zijn ouders naar Amsterdam verhuisde. Na de middelbare school te hebben gevolgd begon hij in 1964 Nederlandse taal en letterkunde te studeren aan de Universiteit van Amsterdam. Tijdens zijn studie schreef hij voor Het Parool zijn eerste literaire kritieken. Peeters studeerde uiteindelijk niet af.Hij werkte vanaf 1970 bij Elsevier Magazine als assistent van Wim Zaal en stapte in 1973 over naar het weekblad Vrij Nederland, waar hij de boekenbijlage opzette. In 1982 kreeg hij voor deze bijlage de CPNB Prijs. In 1997-1998 was Peeters ad interim hoofdredacteur van Vrij Nederland.Daarnaast was Peeters van Van 1987 tot 1992 bijzonder hoogleraar in de literaire kritiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Voor zijn kritisch en essayistisch werk, en met name voor zijn essaybundel Houdbare illusies, werd Peeters in 1985 de Dr. Wijnaendts Francken-prijs toegekend. In 2008 ontving hij de vijfjaarlijkse Jacobson-prijs.
Uit: Voor en na Mystiek lichaam
Mystiek lichaam markeert de overgang van spel naar ernst in de literatuur, zonder dat ze er overigens zwaarwichtig door is geworden. De harde en onaangename vragen die Mystiek lichaam opwierp, en de aandacht die Kellendonk vestigde op de ‘klaarblijkelijke levensfeiten’, veroorzaakten zo’n schok omdat hij het ondubbelzinnig en met brille deed: stijlvast, onverschrokken en sarcastisch. Het was alsof dat soort vragen in de literatuur niet meer bestond voor hij ze stelde: de mogelijke metafysische dimensie van het leven, het aandeel van het kwaad in de wereld, de beschaving die al geruime tijd de verkeerde richting in zou gaan, schrijven als ‘oprecht veinzen’. Niet eens zozeer wát Kellendonk aan de orde stelde veroorzaakte die schok, maar de groteske ernst waarmee hij ermee voor de dag kwam: het was donderende ‘ideeënmuziek’ die de postmoderne roes van het radicale relativisme en de concentratie op het loutere formalisme doorbrak.
Mystiek lichaam kan de sfeer verklaren die romans als Hoffman’s honger van Leon de Winter en De beproeving van Doeschka Meijsing mogelijk heeft gemaakt: allebei romans die het l’art pour l’art definitief de rug toekeren, zo definitief dat Hoffman’s honger doorschiet en in al zijn virtuositeit een knieval doet voor het gemakkelijk leesbare verhaal, en zo vol woede dat De beproeving een roman van te veel grote woorden en pathetiek wordt in een poging om vooral het echte leven op te roepen. Dit zijn extreme reacties op het uitgespeelde spel van werkelijkheid
Carel Peeters (Nijmegen, 5 juni 1944)
De Engelse schrijfster Ivy Compton-Burnett werd geboren op 5 juni 1884. Zij groeide op in een groot gezin in Hove en Londen en was de dochter van een bekend homeopathisch arts. In 1911 verscheen haar eerste roman, Dolores, die weinig opzien baarde en waar zij zich later enigszins van distantieerde. Het succes kwam met haar tweede werk, Pastors and Masters (1925) dat goed ontvangen werd en zeer lovende kritieken oogstte. Haar verdere werken kenden dezelfde stijl: het beschrijven van veelal alledaagse, maar soms ook schokkende, gebeurtenissen in grote Edwardiaanse gezinnen. Haar schrijfstijl was sober en humoristisch. Opvallend in haar werk is, dat de verhalen grotendeels in dialoogvorm zijn geschreven. Verder maakt zij spaarzaam gebruik van interpunctie. In 1967 werd zij onderscheiden met de titel ‘Dame Commander’ in de Orde van het Britse Rijk.
Uit: The Present And The Past
“Oh, dear, oh, dear!” said Henry Clare.
His sister glanced in his direction.
“They are pecking the sick one. They are angry because it is ill.”
“Perhaps it is because they are anxious,” said Megan, looking at the hens in the hope of discerning this feeling.
“It will soon be dead,” said Henry, sitting on a log with his hands on his knees. “It must be having death- pangs now.”
Another member of the family was giving his attention to the fowls. He was earnestly thrusting cake through the wire for their entertainment. When he dropped a piece he picked it up and put it into his own mouth, as though it had been rendered unfit for poultry’s consumption. His elders appeared to view his attitude either in indifference or sympathy.
“What are death-pangs like?” said Henry, in another tone.
“I don’t know,” said his sister, keeping her eyes from the sufferer of them. “And I don’t think the hen is having them. It seems not to know anything.”
Henry was a tall, solid boy of eight, with rough, dark hair, pale, wide eyes, formless, infantine features, and something vulnerable about him that seemed inconsistent with himself.“
Ivy Compton-Burnett (5 juni 1884 – 27 augustus 1969)
De Britse schrijver, dramaturg en regisseur David Hare werd geboren op 5 juni 1947 in Sussex. Hare behaalde zijn ‘masters degree’ in Cambridge in 1968 en stichtte nog datzelfde jaar een experimenteel reizend gezelschap. Nadat hij enkele producties regisseerde begon hij al spoedig zelf stukken voor het gezelschap te schrijven, zoals How Brophy Made Good (1969). Met Slag (1970), The Great Exhibition (1972), en Knuckle (1974), bevestigde Hare zijn talent als toneelauteur en geducht criticus van de Britse moraal. Teeth ‘n’ Smiles (1975) schilderde het milieu van rockmuzikanten.
Het alom geprezen Plenty (1978) beschrijft de aftakelende persoonlijkheid van een vrouw over een periode van 20 jaar: een metafoor voor het verval van het Britse Rijk na WO II. Hare schreef tevens meerdere stukken voor de televisie en regisseerde ook nog de films Wetherby (1985) en Strapless (1989). Hij regisseerde ook tijdens de jaren ’70s en ’80 nog in meerdere Londense theaters. Hare werd geridderd in 1998.
Uit: Obedience, Struggle and Revolt
“To give you the idea: I’ve noticed, among my friends and acquaintances, that I am, for some reason, one of the few people who positively looks forward to the speeches at weddings. I’d go further. For me, they’re the best part. Perhaps you may think me a cold fish when I admit that I have sometimes watched unmoved as t
he ring was slipped onto the finger, or as the first kiss was taken. (Priests always seem to be saying ‘Not yet.’) But I have never failed to feel a thrill of genuine anticipation when someone calls for silence and rolls out the magic words: ‘Unaccustomed as I am to public speaking’. In one heart at least, the announcement does not cause a sinking. Far from it. Part of my interest is clearly professional. I am, after all, a playwright, and there is nothing more revealing of character than when a proud father or a jealous ex-lover acting as best man is forced to rise to their feet and ‘offer a few words’. Yes, life is theatre, and the rituals which make private matters public are specially delicious. But I also love the prospect that, for once, somebody’s spool is going to be allowed to run and run. Mark it down as optimism, but I cannot help feeling — at least before they speak — that the longer someone goes on, the more you are likely to learn.”
David Hare (Sussex, 5 juni 1947)
De zwitserse schrijver en uitgever Otto Friedrich Walter werd geboren op 5 juni 1928 in Rickenbach. Hij volgde een opleiding tot boekhandelaar in Zürich. Vanaf 1951 was hij secretaris en lector bij de Jakob Hegner Verlag. Vanaf 1956 was hij bij de Walter Verlag verantwoordelijke voor het literaire programma waarin schrijvers als Alfred Andersch, Helmut Heißenbüttel en Peter Bichsel uitgegeven werden. In 1969 kreeg hij de leiding over de Luchterhand Literaturverlag. Vanag 1982 werkte hij uitsluitend nog als zelfstandig schrijver.
Uit: Der Stumme
“Stummer, fuhr Breitenstein fort, wie ist das. Du hast’s ge- gehört. Klar? Gehört, und das Gericht will das wissen. Das Gericht will wissen, wo du dieses Kanisterpaket versteckt hast. Los, zeigen. …
Karbidlichtschlagschatten auf der linken Hälfte, und mit einem Schlag wusste Loth wieder, ein einziges Wort würde genügen, nur eines, und diese riesige Entfernung zwischen ihm und dem Mann dort, seinem Vater, würde nicht mehr sein, sie könnten zusammensein, und zusammen könnten sie alles aushalten. Aber seine Zunge kam aus ihren Klammern dahinten nicht los, so sehr sie sich spannte und hinter seinen Zähnen sich aufwölbte: nichts ausser diesem Lalllgeräusch, das keiner vernahm. Nein, und er schüttelte den Kopf. Er schüttelte ihn und kam wieder zu Breitenstein und den andern zurück, und Filippis sagte scharf: Stummer, du lügst. Du weisst es. Wo ist er! …
Da wusste Loth noch etwas anderes: dass es für ihn und dass es für den Vater zu spät war. Sie waren jetzt beide allein. Jeder für sich. Und es war ihm, als sei nun nicht mehr nur diese Sache mit dem Benzinkanister wichtig.”
Otto F. Walter (5 juni 1928 – 24 september 1994)
De Amerikaanse schrijver en acteur Spalding Gray werd geboren op 5 juni 1941 in Barrington, Rhode Island. Na wat kleinere rollen in films werd hij beroemd met Swimming to Cambodia, de filmversie van zijn theatermonologen over zijn ervaringen bij het draaien van The Killing Fields in 1984. Begin jaren negentig publiceerde hij zijn eerste korte verhaal Impossible Vacation. In 2001 raakte hij ernstig verwond bij een auto-ongeluk. In januari 2004 werd hij als vermist opgegeven en in maart werd zijn lichaam geborgen uit de East River. Gezien zijn depressies t.g.v. het ongeluk ging men uit van zelfmoord.
Uit: Life Interrupted
„Then there was a surprise. About two weeks after that, Kathie, my wife, gave me a present of a trip to Ireland for the whole family. Kathie’s always coming up with these crazy trips. I remember she took us to the Ice Hotel up in Quebec City where you pay three hundred dollars a night to sleep on a block of ice. So Ireland was cushy. It was a rainy version of the Ice Hotel, I suppose. A little more whimsical, and rainy, and not frozen. I’d been six times before and wanted to go back. It made me laugh in a way that the United States doesn’t. We had rainy times but good times. In spite of the rain it was
a jolly place. I can remember Kathie and me riding bikes in the rain for hours and then coming upon this Irishman leaning against his bicycle with a golf hat on or whatever they wear, and he said, “How are you doing?” I said, “It’s just awful weather, it’s just awful,” and he said, “No, it’s not. It hasn’t gotten cold yet.”
So I like them; they’re optimistic and philosophical. They’re not industrialized, really –there was no industrial revolution — so they drive pretty haphazardly. They don’t have a great relationship to machinery, to say the least. There’s a lot of banging around and the roads are very narrow, and they just get in their cars and go, you know they just put the pedal to the metal and they’re going everywhere, in all directions.“
Spalding Gray (5 juni 1941 – 10 januari 2004)
De Ierse dichter, schrijver en schilder Christy Brown werd geboren op 5 juni 1932 in Dublin. Hij was het tiende van 22 kinderen en groeide in armoede op. Ook leed hij aan athetose en kon alleen zijn linker voet gecontrolleerd bewegen. Zijn moeder stimuleerde hem echter zodanig dat hij zich niet alleen verstaanbaar kon maken, maar ook ging tekenen en schrijven. In 1954 verscheen zijn debuut My Left Foot dat in 1989 verfild werd met Daniel Day-Lewis in de hoofdrol.
Sunday Visit
We finally found him
curled up in the chair like a many-wrinkled shell
staring blindly out at nothing
among a gathering of imbecilic fossils
his one good eye fastening fiercely onto life
the hair still sturdy though silver under the old cloth cap.
We finally found him
through all that terrible labyrinth of grey concrete cells
quietly rounding out his days
alone in a morass of moronic camaraderie
his doomed cellmates snoozing and snoring all around
and he with his one good eye defying the shadows.
The tears came then
not soft, but real
the tears of a real man broken by life
groping wildly with gnarled fingers at the straws of life
in that awful room of no life
and the television set blaring forth its banalities
drowning whatever words of comfort our futile tongues could offer.
I had no words for him
no words to span the heartbreak of years
when Samson-like he had stood between us and chaos
bringing to us the small rare trinkets of his love.
I had for him only whiskey
the old bitter gift
the poor tribute of one poorer i
n spirit
than that jaded near-blind half-deaf soul reclining so tamely
in a wicker chair
in a ward of fearful paralysing resignation
a ward full of already dead people
sleeping as the television blared.
Yet the hand that gripped mine spelled out love
and the raw lovely courage of that old landscaped face
put my feeble pity to shame.
Christy Brown (5 juni 1932 – 6 september 1981)
Met zijn moeder
Zie voor onderstaande schrijfster ook mijn blog van 5 juni 2007.
De Egyptische schrijfster Alifa Rifaat werd op 5 juni 1930 in Caïro geboren.
