Astrid Lindgren, Taha Hussein, P.J. O’Rourke, Aleardo Aleardi

Astrid Lindgren werd als Astrid Ericsson geboren op 14 november 1907 en groeide op op de boerderij Näs in Vimmerby in Småland in het zuiden van Zweden, die haar ouders pachtten. Astrid was hun tweede kind; ze had een oudere broer Gunnar en twee jongere zussen Stina en Ingegerd. Toen ze 18 jaar oud en journalist in opleiding was bij de lokale krant ‘Vimmerbytidningen’, werd ze zwanger. De vader van het kind, die hoofdredacteur van de krant was, wilde met haar trouwen, maar zij sloeg dit aanzoek af en verhuisde naar Stockholm. Haar kind, een zoon die de naam Lars (‘Lasse’) kreeg, werd geboren op 4 december 1926 in het Rijkshospitaal van Kopenhagen, en overleed in 1986. Ze had van een advocaat hulp gekregen om de formaliteiten te regelen, en dit was het enige ziekenhuis in Scandinavië waar kinderen geboren konden worden zonder informatie door te geven aan publieke instanties; in het bijzonder hoefde ze de naam van de vader niet op te geven. In 1928 begon ze als secretaresse bij de Zweedse automobilistenorganisatie Motormännens Riksförbund en ontmoette daar haar toekomstige echtgenoot, Sture Lindgren (1898-1952), die daar op dat moment kantoorchef was. Ze trouwden in april 1931 en zij nam zijn achternaam over. Parallel met haar schrijversbaan werkte Astrid Lindgren vanaf haar 40e tot en met haar 65e als redaktrice bij de uitgeverij Rabén & Sjögren, die tevens al haar boeken uitgaf. Van haar volwassen leven is, behalve van haar schrijversleven, niet veel bekend, omdat ze haar persoonlijke leven voor zichzelf hield. Haar schrijven is sterk beïnvloed door haar jeugd in het Småland van het begin van de twintigste eeuw. Hier vandaan haalde ze de natuur en het milieu van haar meeste boeken. Haar eigen veilige jeugd was de sleutel hiertoe De geschiedenis van Pippi Langkous begon in de winter van 1941, toen Karin, zeven jaar oud, met longontsteking in bed lag en haar moeder vroeg een verhaaltje te vertellen over Pippi Langkous, een naam die ze op dat moment bedacht. Lindgren begon te vertellen en het verhaal nam vorm aan. Het duurde echter veel langer voordat ze het opschreef; dit was voor het eerst drie jaar later, toen Astrid Lindgren haar voet verstuikte, bedoeld als cadeau voor Karins tiende verjaardag. In 1944 kwam haar eerste boek uit, “Britt-Mari lättar sitt hjärte” (Britt-Mari lucht haar hart), en ze behaalde hiermee de tweede prijs in een kinderboekenwedstrijd. Het jaar daarna won ze met een manuscript van Pippi Langkous, dat ze eerder, in een andere versie, teruggestuurd had gekregen van een uitgeverij. Pippi Langkous werd het begin van een nieuw tijdperk in de kinderboekenwereld, en ze werd een symbool voor de vrije mens die conventies en autoriteiten overboord zette, en zo het kind en de kinderliteratuur bevrijdde van deze zware moraal.

Het Pippi Langkous Lied

Twee maal drie is vier, wiedewiedewiet en twee is negen.
‘k Richt de wereld in wiedewiede naar mijn eigen zin.

Hai! Pippi Langkous, tollahé, tollahé, tollahopsasa
Hai! Pippi Langkous, die doet haar eigen zin.

Drie maal drie is vijf, wiedewiede wie wil van mij leren?
Vier min vijf is twee, diedeldodel doe eens met ons mee.

Hai! Pippi Langkous, tollahé, tollahé, tollahopsasa
Hai! Pippi Langkous, die doet haar eigen zin.

Ik heb een huis, een kakelbont geval
Een aapje en een paard, gebruiken het gewoon als stal

Ik heb een huis, ofschoon ik heel graag reis
En ieder die mij mag, die neuriet mee op onze wijs

Drie maal drie is vijf, wiedewiede wie wil van mij leren?
Vier min vijf is twee, diedeldodel doe eens met ons mee

Astrid Lindgren (14 november 1907 – 28 januari 2002)

Taha Hussein werd geboren in Al Minya in Egypte op 14 november 1889. Hij groeide op in eenvoudige omstandigheden. Als klein kind al werd hij door een verkeerde behandeling van een oogziekte blind. Zijn studie aan de traditierijke Azhar universiteit kon hij niet afsluiten omdat hij (mogelijk door meningsverschillen met zijn professoren) zijn examens niet haalde. Hij bezocht vervolgens de nieuwe universiteit van Caïro, waar hij ook in contact kwam met Europese professoren. In 1914 promoveerde hij op Abu al-‘Ala al-Ma’arri (973–1057), een blinde dichter uit de klassieke arabische literatuur. Taha Hussein was de eerste die op de nieuwe universiteit afstudeerde. Na zijn promotie wilde hij naar Frankrijk, maar dat kon in eerste instantie niet door gaan wegens WO I. Uiteindelijk studeerde hij gedurende vijf jaar, eerst in Montpellier, toen aan de Sorbonne in Parijs, waar hij in 1919 opnieuw promoveerde. (Doctorat d’État). Na zijn terugkeer werd hij docent voor oude geschiedenis aan de universiteit van Caïro, later voor arabische literatuur. Sindsdien zette hij zich in voor een hervorming van het onderwijs. Zijn doelen waren gratis onderwijs en een bevordering van studies in het buitenland. Van 1950 tot 1952 was hij minister van onderwijs. Daarnaast werkte hij als vertaler en criticus. In zijn creatieve literaire werkt richt hij zich op de bestrijding van armoede en onwetendheid. Tot zijn belangrijkste werken behoort ook zijn in drie delen verschenen autobiografie: al-Ajjam.

Uit: The Future of Culture in Egypt (1954)

“In order to become equal partners in civilization with the Europeans, we must literally and forthrightly do everything that they do; we must share with them the present civilization, with all its pleasant and unpleasant sides, and not content ourselves with words or mere gestures. …For our national defense we need a strong army, one equal in men and equipment to that of any potential aggressor. Our forces must be organized on the European pattern, particularly with respect to the training of soldiers, officers, and the various categories of specialists. I think all Egyptians would agree with this…We want to be like the European nations in military power in order to repel the attack of any aggressor and to be able to say to our English friends: “Thank you, you may go; for we can now defend the Canal.” Who wants the end must want the means; who wants power must want the elements constituting it; who wants a strong European-type army must want European training.”

Taha Hussein (14 november 1889 – 28 oktober 1973)

De Amerikaanse journalist en schrijver P.J. O’Rourke werd geboren op 14 november 1947 in Toledo, Ohio. O’Rourke studeerde aan Miami University te Ohio, en aan de Johns Hopkins University (Baltimore, Maryland). Zijn artikelen zijn verschenen in een wijd scala aan publicaties, zoals Vanity Fair, Playboy, Rolling Stone en National Lampoon. Op dit moment is O’Rourke Research Fellow bij het Cato Institute. O’Rourke is een exponent van het zogenaamde “gonzo journalisme”. Een eerste staaltje daarvan verscheen in maart 1979 in de National Lampoon: “How to Drive Fast on Drugs While Getting Your Wing-Wang Squeezed and Not Spill Your Drink.” Dit werd later opgenomen in zijn eerste boek: Republican Party Reptile (1987) dat een bestseller werd. Het tv programma 60 minutes noemde hem de meest geciteerde nog levende persoon volgens de Penguin Book of Humorous Quotations.

Uit: Republican Party Reptile

“I mean, so what if some fifty-eight-year-old butt-head gets a load on and starts playing Death Race 2000 in the rush-hour traffic jam? What kind of chance is he taking? He’s just waiting around to see what kind of cancer he gets anyway. But if young, talented you, with all of life’s possibilities at your fingertips, you and the future Cheryl Tiegs there, so fresh, so beautiful – if the two of you stake your handsome heads on a single roll of the dice in life’s game of stop-the-semi – now that’s taking chances! Which is why old people rarely risk their lives. It’s not because they’re chicken – they just have too much dignity to play for small stakes”.
“Something is happening to America, not something dangerous but something all too safe. I see it in my lifelong friends. I am a child of the “baby boom”, a generation not known for its sane or cautious approach to things. Yet suddenly my peers are giving up drinking, giving up smoking, cutting down on coffee, sugar, and salt. They will not eat red meat and go now to restaurants whose menus have caused me to stand on a chair yelling, “Flopsy, Mopsy, Cottontail, dinner is served!” This from the generation of LSD, Weather Underground, and Altamont Rock Festival! And all in the name of safety! Our nation has withstood many divisions – North and South, black and white, labor and management – but I do not know if the country can survive division into smoking and non-smoking sections.”
“In fact, safety has no place anywhere. Everything that’s fun in life is dangerous. Horse races, for instance, are very dangerous. But attempt to design a safe horse and the result is a cow (an appalling animal to watch at the trotters.) And everything that isn’t fun is dangerous too. It is impossible to be alive and safe”.

P. J. O’Rourke (Toledo, Ohio, 14 november 1947)

De Italiaanse dichter Aleardo Aleardi werd geboren op 14 november 1812 in Verona. Hij was actief in de beweging van het Risorgimento (het politieke en sociale proces dat Italië tot een eenheidsstaat wilde omvormen). In 1848 reisde hij naar Parijs om steun te zoeken voor de Republiek van Venetië. Twee keer werd hij gearresteerd. In Mantua in 1852 en in Josephstadt in Bohemen in 1859. Hij werkte als gedelegeerde, als senator en tenslotte als professor voor esthetica in Florence. Zijn poëtische werk is niet omvangrijk en draait hoofdzakelijk rond de thema’s geschiedenis en vaderland.

Werk o.a. : earth (Il monte Circello (De berg Circello), 1856 and Le prime storie (De eerste verhalen), 1857.

Che cosa è Dio?

Nell’ora che nel bruno firmamento
comincia un tremolio
di punti d’oro, d’atomi d’argento,
guardo e domando: – Dite, o luci belle,
ditemi, cosa è Dio?
“Ordine”, mi rispondono le stelle.

Aleardo Aleardi (14 november 1812 – 17 juli 1878)

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.