Paul Gellings, Adrienne Rich

De Nederlandse dichter en vertaler Paul Johann Gellings werd geboren in Amsterdam op 16 mei 1953. Zie ook alle tags voor Paul Gellings op dit blog.

 

 DE PEPERBUS SPREEKT

De dichter van de stad kijkt uit zijn zolderraam.
Dat doet hij iedere ochtend en bijna iedere avond.
Hij zoekt een tel en ziet mij in de verte staan.

Even luistert hij naar het spelen van de beiaardier
en droomt mij op de voorplecht van een stenen schip
dat onverstoorbaar meevaart met de aarde hier.

In de romp valt soms de zon door glas in lood,
soms trillen kaarsenvlammen in het halfdonker,
gebeden, vragen over het leven en de dood.

Alleen ieder antwoord gaat in raadselen gehuld,
nieuwe geheimen, een wolk, zoals die bronzen
nevel waar ons carillon de stad mee vult.

Wie ben ik toch? Voor late reizigers een baken,
tot na de laatste trein wacht ik hier goudgehelmd,
vuurtoren die uitkijkt op een zee van daken.

Zo ben ik bij daglicht ook een gids voor iedereen.
Voor wie mij kent is het onmogelijk verdwalen.
Opeens weet je het weer: daar moet je heen.

De dichter van de stad kijkt uit zijn dakkapel.
Hij heeft me laten spreken – maar de beiaard
is de echte stem waarmee ik mijn verhaal vertel.

 

IMPRESSION DU MATIN – Oscar Wilde

De nachtelijke Theems van blauw en goud
Maakte zich in grijze ochtend Mooi;
Een schuit met okerkleurig hooi
Verliet de kaai: en kil en koud

Schoof de gele mist daar ineens
Over de bruggen, tot overal
Gevels schaduw werden en de St. Paul
luchtbelvormig in de stad verrees.

Toen weerklonk er ook de ademstoot
Van het ontwaken; de straten vol
Met boerenkarren: en een vogel
Bevloog een blinkend dak en floot.

Maar een vrouw vaalbleek en alleen,
Gekust door zon op fletse haren,
Stond nog in de gloed van een lantaarn,
Haar mond een vlam, haar hart een steen.

 

Zuid-Holland

Er is een spiegel
onder het drassige
land geschoven.

Rimpelloze sloten vol
van snijdend licht.
Een eend breekt het

water en laat
een schervenspoor
onder zijn vlucht.

Was ik de zon, even
was ik zeer verward.

 


Paul Gellings (Amsterdam, 16 mei 1953)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

 

WAT ZIJN DIT VOOR TIJDEN

Er is een plek tussen twee bomengroepen waar het gras tegen de heuvel groeit
en de oude revolutionary road in schaduwen uiteenvalt
bij een bedehuis dat in de steek gelaten werd door de vervolgden
die verdwenen in die schaduwen.

Ik liep daar paddenstoelen plukkend op de rand van wees, maar vergis je niet
dit is geen Russisch vers, dit is niet ergens anders dan hier,
ons land dat zijn eigen waarheid en ontzetting nadert,
zijn eigen vorm van mensen doen verdwijnen.

Ik ga je niet vertellen waar die plek is, waar het donkere netwerk van het woud
met de discrete lichtstrook samenvalt –
spookachtig kruispunt, paradijs van bladaarde:
ik weet al wie het kopen wil, verkopen, doen verdwijnen.

En ik ga je niet vertellen waar het is, waarom vertel ik je
dus iets? Omdat je nog steeds luistert, omdat in dit soort tijden,
wil ik je hoe dan ook doen luisteren, het nodig is
te praten over bomen.

 

Vertaald door Antjie Krog

 


Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 16e mei ook mijn blog van 16 mei 2019 en ook mijn blog van 16 mei 2018.

Judith Hermann, Adrienne Rich

De Duitse schrijfster Judith Hermann werd geboren op 15 mei 1970 in Berlijn-Tempelhof. Zie ook alle tags voor Judith Hermann op dit blog.

Uit: Lettipark

„Am Morgen waren die Kohlen gekommen. Wir waren früh aufgestanden und hatten das letzte Holz in den Ofen gelegt, wir hatten mit den Händen in den Jackentaschen frierend vorm Haus auf der Straße im Morgennebel gestanden und unseren weißen Atemwolken zugesehen. Die Kohlen kamen pünktlich, wir hatten den Kipper durch die schmale Gasse zwischen der Scheune und dem Traktorschuppen gewinkt, so weit wie möglich ran an den Stall, in dem schon seit Jahren kein Tier mehr gewesen ist. Die Briketts waren aufs Wintergras geprasselt, ein großer Haufen, gute Kohlen, kaum Bruch dabei, und der silbrige Kohlenstaub war in die Luft gestiegen.
Wir hatten den Vormittag damit verbracht, die Kohlen von der Wiese in den Stall zu schippen. Sieben Tonnen Kohle, wir hatten Schaufeln und Forken, und wir bildeten anfangs eine Kette, aber dann schien das sinnlos zu sein, und jeder arbeitete für sich alleine weiter. Der Nebel löste sich auf, und die Sonne kam raus, in den kahlen Ästen der Sträucher ließen sich vorsichtige Vögel sehen. Gegen Mittag machten wir eine Pause. Wir kochten Kaffee und setzten uns auf die Schwelle der Stalltür, die von den Schritten der Leute, die vor Jahrzehnten nach ihren Tieren gesehen hatten, ganz abgetreten war. Wir tranken den Kaffee und sprachen darüber, wie lange dieser Vorrat an Kohlen reichen würde. Sieben Tonnen – sieben Winter?
Wir sagten, kommt auf den Winter an, und wir erinnerten uns an den letzten, der unwirklich kalt und lange gewesen war, ein Eiswinter mit Schnee bis in den Mai hinein. Wir verglichen den jetzigen mit den vergangenen Wintern, und wir sprachen über mögliche Anzeichen, die Borke der Bäume war in diesem Jahr besonders dick, und es hatte mehr Nüsse gegeben als in den Jahren zuvor, wir sagten, vielleicht würde dieser Winter noch kälter werden als der letzte. Aber mit diesem Vorrat an Kohlen konnte uns nichts passieren. Mit sieben Tonnen Kohlen im Stall waren wir in Sicherheit.
Wir hatten den Kaffee ausgetrunken und den Kaffeesatz ins Gras geschüttet. Wir saßen noch einen Moment auf der Schwelle, die Arbeit war fast getan, es lagen nicht mehr viele Kohlen draußen, nur noch ein Halbkreis, wie ein Wall um uns herum. Durch das Tor zur Straße, das wir hinter dem Kipper noch nicht geschlossen hatten, kam Vincent mit dem Rad auf den Hof gefahren. Vincent war vier Jahre alt, soweit wir wussten, wurde er bald fünf.“

 


Judith Hermann (Berlijn-Tempelhof, 15 mei 1970)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

 

Laatste inzichten

Het zal niet eenvoudig zijn, het zal niet lang duren
Het zal weinig tijd kosten, het zal al je gedachten in beslag nemen
Het zal je hele hart in beslag nemen, het zal je hele adem in beslag nemen
Het zal kort zijn, het zal niet eenvoudig zijn

Het zal je tussen de ribben raken, het zal je hele hart in beslag nemen
Het zal niet lang duren, het zal al je gedachten in beslag nemen
Zoals een stad bezet is, zoals een bed bezet is
Het zal je vlees nemen, het zal niet eenvoudig zijn

Je komt in ons die jou niet kunnen weerstaan
Je komt in ons die jou nooit wilden weerstaan
Je neemt delen van ons mee naar plaatsen die nooit gepland zijn
Je gaat ver weg met stukjes van ons leven

Het zal kort zijn, het zal je hele adem in beslag nemen
Het zal niet eenvoudig zijn, het zal je wil worden

 

Vertaald door Frans Roumen

 


Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 15e mei ook mijn blog van 15 mei 2024 en ook mijn blog van 15 mei 2022 en ook mijn blog van 15 mei 2021 en eveneens  mijn blog van 15 mei 2019 en ook mijn blog van 15 mei 2018 en ook mijn blog van 15 mei 2017 en ook mijn blog van 15 mei 2016 deel 2 en eveneens deel 3.

Paul Gellings, Adrienne Rich

De Nederlandse dichter en vertaler Paul Johann Gellings werd geboren in Amsterdam op 16 mei 1953. Zie ook alle tags voor Paul Gellings op dit blog.

 

Betovering

Er zit een zwarte kat voor het raam
en kijkt in mijn huis.
’s Nachts schrik ik wakker
van de roep in mijn droom.

Ze kijkt me strak aan. Mijn vingers
betasten het glas. Als ze kon lachen
lachte ze vertederd om mijn hulpeloosheid,
nu knikt ze en sluit bedachtzaam haar ogen.

Zal ik naar buiten gaan om haar
voorzichtig te strelen? Of blijf ik binnen
met vragen gemener dan nagels? Ik val
weer in slaap: zwart wordt châtain

en onder mijn kus verschijnt aarzelend
een glimlach, verandert zij
in een vrouw.

 

Narcissen

Deze bloemen heb ik lief, want ze zijn
te vroeg geboren, wiegen sierlijk,
en glinsterend in storm en regen

zoekt elk voor zich het grasveld af wanneer
ik uit de ramen kijk. Ik zie ze onder
grijze luchten – dichte toekomst met

varkenshaar dik opgebracht, ziekte woedt en
hagel slaat, het wordt avond, nacht, maar zij
zijn sterker, sterven in hun eigen tijd.

Zelfs in sneeuw zichzelf trouw, witte kelken,
harten geel – evenbeeld van zon die ze

nu toelacht, zich dan afwendt,
afwezig of vol trots. Ik hoef niet meer
naar buiten om te zien: voor altijd staan
ze in de spiegel van dit vensterglas.

 

De bomen in het Luxembourg

De bomen in het Luxembourg waren antiek,
groene, roestbruine luchters. De zon die
van dof goud was scheen op de gevels, golfde
in de ruiten aan de overkant, nam vorstelijke
vormen aan in de diplomatenwijk:
balustrades, torens – allemaal oude zon.
Ook de tinteling die deed denken aan
een verre lente was verjaard.
De hemel helder met de drukte van de avond,
ook nog volle maan. Het Luxembourg rook
naar vanille, en het werd ’s nachts weer
koud, maar met iets van oude warmte.
Een vertrouwde zomer was in iedere droom.

In de morgen geur van vruchten. De bus
reed mij langs de gevels, vele eeuwen
gingen dagelijks voorbij, voor wie wilde
lagen de bladeren als schilfers
van een zieke huid over een terras.
Zo was ik, ik wilde wel, maar de zon
staat stil bij het beschrijven
van een ansichtkaart.

 

Paul Gellings (Amsterdam, 16 mei 1953)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

 

Eénentwintig liefdesgedichten

IX

Je zwijgen vandaag is een vijver waar verdronken dingen leven
die ik druipend naar het licht gebracht wil zien.
Niet mijn gezicht zie ik daar, maar andere gezichten,
ja, jouw gezicht, maar uit een andere tijd.
Wat daar ook verloren is gegaan: we hebben het allebei nodig-
een horloge van oud goud, een half uitgewiste koortsgrafiek
een sleutel…Zelfs het slib en de kiezels van de bodem
verdienen hun glimp van herkenning. Ik ben bang voor dit zwijgen,
dit sprakeloze leven. Ik wacht
op wind die dit strakgespannen water behoedzaam
even opwaait, en mij laat zien
wat ik voor jou kan doen, jij die het onzegbare
zo vaak voor anderen uitspreekbaar hebt gemaakt, en zelfs voor mij.

 

Vertaald door Maaike Meijer

 

Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 16e mei ook mijn blog van 16 mei 2019 en ook mijn blog van 16 mei 2018.

Paul Gellings, Adrienne Rich

De Nederlandse dichter en vertaler Paul Johann Gellings werd geboren in Amsterdam op 16 mei 1953. Zie ook alle tags voor Paul Gellings op dit blog.

 

Ook over voorbije winterdagen kun je wat zeggen,
ze geven alleen een stugger soort heimwee, zoals
die vrijdag: een lange rit naar het westen en
steeds het idee dat het nooit anders zou zijn.

Besneeuwde polders lagen lichtblauw in de zon,
het was een wat schrijnende middag,
niemand was dood, maar in het licht
hing een schreeuw. Toen de stad: land van belofte,
een glooiende diepte van schaduw, alle vensters
oude spiegels met een rode avond erin.

En de nacht kwam in de grachten, zo rimpelig
zwart dat de dag werd vergeten
en het donker vanzelf sprak.

 

Klas

Mijzelf overleefd kijk ik door grote
open vensters naar beneden op het plein,
waar ze staan te wachten. De zomer
gaat weer over ruisend blad.

Ze komen binnen en begroeten mij, zacht
en speels in alles wat ze zijn. Iets als liefde
vindt zijn plaats in dit gesprek, en in mij,
als in een leeg en hoog lokaal, blijft
een lichte klank wanneer ze gaan.

Later wordt het stil, ook buiten,
avond, nacht, lange tijd een ruimte
als een bos, waardoor
het weer gaat dwalen.

 

De reiziger

Zijn voet tussen een deur die klemt
en langzaam sluit. Door de hand
die hem liefhad en streelde
werd die deur een muur.

Tussen tederheid en geweld
bestaat niets meer
dan de weg naar het vliegveld,
waar de chauffeur hem groet
en laat staan.

Later in de lucht
ziet hij een donkere mantel
gespreid over land

van vroeger: de schaduw
van verre tochten.

 

Paul Gellings (Amsterdam, 16 mei 1953)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

 

Eénentwintig liefdesgedichten

I

In deze stad waar bioscoopreclames flikkeren
vol pornografie, science-fictionvampieren,
gehuurde slachtoffers gebukt onder de zweep,
moeten ook wij lopen … zo gewoon
als door verregende vuilnis, langs de alledaagse
wreedheden van onze eigen buurt.
We moeten ons leven pakken midden in
die ranzige dromen, die schroothoop, die afgang
en de rode begonia die gevaarlijk flitst
op de vensterbank van een huurkazerne, zes verdiepingen hoog,
of de jonge meisjes met lange benen die een balspel doen
op de speelplaats van de junior highschool.
Niemand heeft ons bedacht. We willen leven als bomen,
wilde vijgebomen, lichtend in de bezwavelde lucht
met littekens bedekt, toch overdadig in de knop,
onze hevige hartstocht in de stad geworteld.

 

Vertaald door Maaike Meijer

 

Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 16e mei ook mijn blog van 16 mei 2020 en eveneens mijn blog van 16 mei 2019 en ook mijn blog van 16 mei 2018.

Paul Gellings, Adrienne Rich

De Nederlandse dichter en vertaler Paul Johann Gellings werd geboren in Amsterdam op 16 mei 1953. Zie ook alle tags voor Paul Gellings op dit blog.

 

APRIL

Alweer een winter die een zomer zonder
vogels was, vuil en nat de straten,
geen sneeuw die niet meteen verdween
In klinkers lauw als grachtenwater.

En nu dit: de stad één tochtig huis
terwijl de sterren in de avond zich
langzaam al herschikken tot een


stier met messen in zijn schoften.

Deze maand rijmt op ik ril, bloesemende
kou – bijna niet te dragen, tenzij
verzacht door brandewijn; open
nog je wonden maar steriel.

 

ALBERT CUYPSTRAAT, ZWOLLE

Na middernacht verlaat ik hier het liefst de boot
en knik heel even naar een leeg en licht hotel,
maar kies dan voor het donker, voor de nevel,
die vergeten straat, een wereld stil en groot.

Wel vaker dwaal ik ’s nachts door deze buurt
op zoek naar een geheim om in te wonen,
kamers vol geliefde schimmen en hun dromen,
niet gehinderd door de slaap die mij ommuurt.

Ben ik hier thuis? En jij? We kunnen dat
niet zeggen, want elk gordijn is dicht
en achter iedere gesloten voordeur ligt
de ochtendkrant te zwijgen op de mat.

Altijd dit raadsel weer. Na het slapen gaan
neem ik de boot, vaar weg en meer hier aan;
de straat slokt mij dan op, en daar sta jij
en vraagt me: achter welke gevel wonen wij?

 

LISSABON

Orgasme is een steegje van een paar
seconden bij de haven. Met trappen
rechtstreeks naar de sterren. Links
een palmboom schuin achterover in

indigo lucht. Rechts knippert hier en
daar hetzelfde uithangbord. Niet lauw
de nacht, maar zonder temperatuur.
Verstikkend ook van zomerse parfums.

Wanneer je ogen eenmaal aan de schaduw
zijn gewend, verrijst in iedere stenen
plooi een meisje, één knie opgetrokken
die in maanlicht glanst als een olijf.

Overal sfinxen ineens, met donkere
krullen en rokend in stilte. Altijd
maar weer stoïcijns onder zo veel
grote liefde voor een paar seconden.

 

Paul Gellings (Amsterdam, 16 mei 1953)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

 

Voor de goede orde

De wolken en de sterren hebben deze oorlog niet gevoerd
de beken gaven geen informatie
als de berg stenen van vuur in de rivier spuwde
koos hij geen partij
de regendruppel die zachtjes wiegde onder het blad
had geen politieke meningen

en als hier of daar een huis is
gevuld met teruggestroomd ongezuiverd rioolwater
of dat degenen die daar woonden vergiftigde
met langzame dampen, jaren lang
waren de huizen niet in oorlog
noch waren de dichtgespijkerde panden

van plan om onderdak te weigeren
aan dakloze oude vrouwen en zwervende kinderen
het was niet hun beleid om ze te laten zwerven
of sterven, nee, de steden waren niet het probleem
de bruggen waren onpartijdig
de snelwegen verbrand, maar niet met haat

Zelfs de kilometers prikkeldraad
gespannen rond ineengedoken tijdelijke hutten
ontworpen om ongewenste personen
op veilige afstand te houden, uit het zicht
zelfs de planken die jaar na jaar
zoveel menselijke geluiden moesten absorberen

zoveel kolken van braaksel, tranen
langzaam doorsijpelend bloed
hadden zich hiervoor niet aangeboden
De bomen wilden niet vrijwillig in planken worden gezaagd
noch de doornen vlees openrijten
Kijk eens naar alles om je heen

en vraag wiens handtekening
is gestempeld op de bestellingen, ontdekt
in de hoek van de bouwplannen
Vraag waar de ongeletterde, dikbuikige
vrouwen waren, de dronkaards en gekken,
degenen waar je het meest bang voor bent: vraag waar jij was.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 16e mei ook mijn blog van 16 mei 2020 en eveneens mijn blog van 16 mei 2019 en ook mijn blog van 16 mei 2018.

Judith Hermann, Adrienne Rich

De Duitse schrijfster Judith Hermann werd geboren op 15 mei 1970 in Berlijn-Tempelhof. Zie ook alle tags voor Judith Hermann op dit blog.

Uit: Daheim

“Damals, in diesem Sommer vor fast dreißig Jahren, wohnte ich im Westen und weit weg vom Wasser. Ich hatte eine Einraumwohnung im Neubaugebiet einer mittleren Stadt und Arbeit in der Zigarettenfabrik. Die Arbeit war simpel, ich musste darauf achten, dass der Tabakstrang ganz gerade in den Zerteiler lief, das war alles; eigentlich machte das die Maschine, sie hatte einen Sensor, an dem der Strang vorbeischnurrte, und wenn er nicht gerade lag, hielt sie an. (Sie hielt an wie jemand, der gegen die Wand läuft, sie stoppte mit einem entsetzlichen Ruck.) Dieser Sensor funktionierte häufig nicht, deshalb stand ich neben der Maschine und beobachtete den Strang, rückte ihn gerade, wenn er in die Schieflage kam. Von sieben bis zwölf, eine halbe Stunde Mittagspause und noch mal drei Stunden weiter. Ich sah ziemlich oft weg. Ich sah zum Zerteiler rüber, in dem der Strang in einzelne Zigaretten geschnitten wurde, aus dem Tausende von Zigaretten herausfielen, all diese Zigaretten, die die Menschen draußen in der Stadt rauchen würden. Vor der Arbeit. In der Pause. Nach dem Essen. Während des Streitens. Während der Liebe und nach der Liebe. Rauch.
Die Arbeit in der Zigarettenfabrik war in Ordnung. Ich hielt mich aus den Zusammenhängen raus, oder anders – ich steigerte mich nicht in die Zusammenhänge hinein.
Ich trug Ohrenstöpsel, die anderen Fabrikarbeiterinnen trugen keine, sie bestanden tatsächlich darauf, inmitten des Höllenlärms in dieser Halle miteinander zu reden, ich konnte sie wegen meiner Ohrenstöpsel nicht verstehen, aber ich konnte zusehen, wie sie sich anschrien. Ihre Gesichter waren gerötet und glänzend, die Sehnen am Hals traten kräftig und schön hervor. Sie gestikulierten, sie hatten präzise, knappe Gesten für Ficken und Scheitern, Zorn, für das Ende von etwas, für den Triumph. Sie lachten viel und deuteten aufeinander, schlugen sich auf die Schenkel vor Lachen und wischten sich die Tränen mit den Handrücken ab. Die meisten von ihnen waren ziemlich hübsch, trotz der unförmigen Kittel, der Hauben aus fusseliger Gaze, trotz der Hitze in der Halle, die uns alle zu erledigten Geschöpfen machte.
In der Mittagspause musstest du Mahlzeit sagen. Mahlzeit, im Fahrstuhl, im Gang, in der Kantine, in der Schlange an der Essensausgabe. Ich wollte nur ungerne Mahlzeit sagen, irgendwann fiel das auf, und sie bestellten mich in das Büro des Schichtleiters.
Der Schichtleiter saß hinter seinem Schreibtisch, er rollte mit dem Stuhl vor und zurück und sah mich von oben nach unten an, was er da sah, interessierte ihn nicht besonders. Er nickte, als hätte er irgendetwas sowieso und schon immer gewusst, er gähnte gelangweilt.“

 

Judith Hermann (Berlijn-Tempelhof, 15 mei 1970)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

 

Cartografieën van stilte

1.
Een gesprek begint
met een leugen. en elke

spreker van de zogenaamde gemeenschappelijke taal voelt
de ijsschots spleet, het uiteendrijven

als machteloos, als tegen
een kracht van de natuur in

Een gedicht kan een leugen
bevatten. En verscheurd worden.

Een gesprek heeft andere wetten
laadt zichzelf weer op met zijn eigen

valse energie, kan niet verscheurd
worden. Infiltreert in ons bloed. Herhaalt zichzelf.

Etst met zijn niet-terugkerende naald
het isolement dat het ontkent.

2.
Het klassieke muziekstation
dat uur na uur aan speelt in het appartement

het opnemen en opnemen
en weer opnemen van de telefoon

De lettergrepen die keer op keer
het oude script uitspreken

De eenzaamheid van de leugenaar
levend in het formele netwerk van de leugen

die de kiesschijf draait om de terreur te verdrinken
onder het onuitgesproken woord

3.
De technologie van stilte
De rituelen, de etiquette

de vervaging van termen
stilte geen afwezigheid

van woorden of muziek of zelfs
rauwe geluiden

Stilte kan een plan zijn
rigoureus uitgevoerd

de blauwdruk van een leven

Het is een aanwezigheid
het heeft een geschiedenis een vorm

Verwar het niet
met elke vorm van afwezigheid

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 15e mei ook mijn blog van 15 mei 2020 en eveneens  mijn blog van 15 mei 2019 en ook mijn blog van 15 mei 2018 en ook mijn blog van 15 mei 2017 en ook mijn blog van 15 mei 2016 deel 2 en eveneens deel 3.

Lars Gustafsson, Adrienne Rich

De Zweedse dichter en schrijver Lars Gustafsson werd geboren in Västeras, op 17 mei 1936. Zie ook alle tags voor Lars Gustafsson op dit blog.

 

AUDIËNTIE BIJ DE MUZE

Ik droomde dat ik een land bezocht
zo jong dat het nog niet beslist had
over naam en vlag.
Buitengewoon eigenaardig was het gevoel;
ergens wist je niet waar je je bevond.
Een onbekende vrouw met donker haar
zeer duur gekleed, maar wel met smaak,
kwam aan mijn tafel zitten.
Zij bleek de Muze van de Poëzie te zijn.
Hoe hoffelijk, bescheiden in de omgang zij is
dacht ik.
Met iets van de perfekte hostess.
Geen flauw vermoeden dat een zo belangrijk iemand
of liever, personificatie…
Men beloofde mij dat de Republiek weldra een naam zou krijgen.
En een vlag.

Ik antwoordde: voor mij geen enkel punt…

 

SVEN DELBLANC (1931 – 1992)

Zovele boeken liet deze vriend,
die gisteren stierf, achter in mijn

boekenkast. Nu je het weet de bladzijden
droger tussen je vingers.

Deze en geen andere, Sven’s boeken.
Er zijn geen andere.

Niet in dit universum.

*

Vaak met vrolijke en ironische aansporingen
in de opdrachten

Alsof wij ooit betrokken waren
in een gemeenschappelijk jongensavontuur.

(Een schaatstocht met al teveel
wind en sneeuw:

‘Hou vol Lars, het is zo voorbij!’)

*

Midden in een vliegende sneeuwstorm
staat een oude torenklok,

bevolkt door slapende uilen en spinnen.
Ze ontwaken en roeren zich slaapdronken

iedere keer dat de traagste wijzer
verspringt, met een zware, duidelijke tik,

die door de koude storm van de tijd dringt.

Die zijn donkere hartslag is.

 

HET SONNET OVER BEGIN EN EINDE

Men kan welhaast overal beginnen.
Maar het begin duurt kort; wie vindt
het rijmwoord op ‘beginnen’? Zovele
woordjes lopen tussen de stenen door

waar men ook kijkt in dit heldere water. Maar oudst
en allerdiepst de steen die wij niet winnen.
Gedichten zijn als trappen. Stap voor stap. Achterhalen
wij ooit degene die wij volgen? Verlost

van menige valse hoop, verder dus,
steeds verder weg. Van het begin of van het eind?
Stap voor stap schrijdt het gedicht in jamben voort.

Alsof het nooit een ander oogmerk had. Sneller
stroomt het water dat door ondiepe bedding loopt.
Waarom hoopt men dan dat geen van beide aan zijn einde komt?

 

Vertaald door J. Bernlef

 

Lars Gustafsson (17 mei 1936 – 3 april 2016)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

 

Toekomstige immigranten Nota Bene

Toekomstige immigranten
Nota Bene

Je zult wel
door deze deur gaan

of je zult niet door deze deur gaan.

Als je er doorheen gaat
is er altijd het risico
dat je je naam zult herinneren.

Dingen zullen je tweemaal aankijken
en je moet terugkijken
en ze laten gebeuren.

Als je er niet doorheen gaat
is het mogelijk
waardig te leven

je opvattingen te behouden
je positie te handhaven
moedig te sterven

maar veel zal je verblinden,
veel zal je ontgaan,
tegen welke prijs wie weet?

De deur zelf
maakt geen beloften.
Het is slechts een deur.

 

Vertaald door Lieke Marsman

 

Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 17e mei ook mijn blog van 17 mei 2021 en eveneens mijn blog van 17 mei 2018 en ook mijn blog van 17 mei 2015 deel 2.

Paul Gellings, Adrienne Rich

De Nederlandse dichter en vertaler Paul Johann Gellings werd geboren in Amsterdam op 16 mei 1953. Zie ook alle tags voor Paul Gellings op dit blog.

 

WEG
 
Avond aan avond op de kaart gezien
wat weg is en vaarwel gedroomd. Zo
met de zon mee langs de wetering
en achter mij de buurt zien
zinken, bladgoud op kozijnen.
 
Langs tennisbaan en volkstuin, langs
boomgordijnen aan water zo troebel
als de grond onder herinnering
en met een boog de stad weer in.
 
Rijksmuseum: eerste grenspost
in het donker. Dan Centraal
Station en verder, met trein
en al verdampen op het IJ.
 
En altijd weer aangekomen in de geur
van nieuw. Altijd weer ontwaakt
in een nieuw huis. Ver van huis.

 

HET KERKJE

Jaren en jaren liep je er gewoon voorbij.
Wat zat daar eigenlijk achter die vreemde muren,
die vensters waar geen mens doorheen kon turen?
Een school? Een door de stad omsloten boerderij?
 
Maar ach, de buurt was altijd al zo vol geheim
en vol geschiedenis, tot in haar allerzwartste hoeken,
jaren van geluk en daarna jaren pijn –
je kon maar beter rustig zoeken.
 
Eindeloos flaneerde je dus door die straat
tot je het ineens ontdekte: hier staat
een kerkje, het vrije huis van engel Gabriël,
en al ziet niemand hem, hij woont er wel.
 
Ja, al die jaren liep je er gewoon voorbij.
Was daarbinnen niet alleen maar donker, dood?
Nu weet je eindelijk beter: daar woont hij!
En is de betovering niet verbroken, maar vergroot.  

 

Soms wordt de stad weer het bos

dat zij was. Opgejaagd lig ik in bed
en weet niet dat ik slaap.

Een man loopt op straat, met een boodschap
voor mij: ik moet weg uit mijn huis.
Zijn stap en zijn stem zijn er echt,
ik mompel een antwoord.

Maar horen kan hij mij niet en kon hij dat toch
geen woord bracht herkenning.
Een vrachtwagen remt met een kreet,
een groot dier vult de nacht
met zijn angst voor het slachthuis.

Dit kan alleen ’s nachts. Geheim
leven trekt over straten en pleinen
en je weet niet dat je droomt.

 

Paul Gellings (Amsterdam, 16 mei 1953)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

 

Uit een atlas van de moeilijke wereld

Ik weet dat je dit gedicht leest,
laat, voordat je je kantoor verlaat
van de ene intens gele lamp en het donker wordende raam
in de matheid van een gebouw dat stil is gevallen
lang na spitsuur. Ik weet dat je dit gedicht leest
terwijl je opstaat in een boekwinkel ver van zee
op een grijze dag in de vroege lente, vage vlokken razend
over de enorme vlaktes van de ruimte om je heen.
Ik weet dat je dit gedicht leest
in een kamer waar te veel is gebeurd om te kunnen verdragen
waar de lakens in stijve hopen op je bed liggen
en de open koffer van vlucht spreekt
maar je kunt nog niet weggaan. Ik weet dat je dit gedicht leest
terwijl de metro snelheid verliest en voordat je
de trappen oprent
een nieuw soort liefde tegemoet
waarmee je leven nooit instemde.
Ik weet dat je dit gedicht leest in het licht
van het televisiescherm waar geluidsloze beelden schokken en glijden
terwijl je wacht op de nieuwsuitzending over de intifada.
Ik weet dat je dit gedicht leest in een wachtkamer
vol kruisende en onkruisende blikken, vol herkenning in vreemden.
Ik weet dat je dit gedicht leest in fluorescerend licht
in de verveling en vermoeidheid van wie jong is en afgeschreven,

zichzelf afschrijft, op veel te vroege leeftijd. Ik weet
dat je dit gedicht leest ondanks je aftakelende zicht, de dikke
lenzen vergroten deze letters tot betekenisloosheid maar je leest verder
want zelfs het alfabet is dierbaar.
Ik weet dat je dit gedicht leest terwijl je langs het fornuis ijsbeert
melk opwarmt, een huilend kind op je schouder, een boek in je
hand
want het leven is kort en je hebt teveel dorst.
Ik weet dat je dit gedicht leest dat niet in jouw taal is
sommige woorden raadt terwijl andere je lezende houden
en ik wil weten welke woorden het zijn.
Ik weet dat je dit gedicht leest luisterend voor iets, verscheurd
tussen verbitterdheid en hoop
terwijl je je opnieuw richt op de taak die je niet kan weerstaan.
Ik weet dat je dit gedicht leest omdat er niets anders meer is
om te lezen
daar waar je strandde, uitgekleed als je bent.

 

Vertaald door Lieke Marsman

 

Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 16e mei ook mijn blog van 16 mei 2020 en eveneens mijn blog van 16 mei 2019 en ook mijn blog van 16 mei 2018.

Lars Gustafsson, Adrienne Rich

De Zweedse dichter en schrijver Lars Gustafsson werd geboren in Västeras, op 17 mei 1936. Zie ook alle tags voor Lars Gustafsson op dit blog.

 

KILLING TIME

The magazine was brick yellow and quickly read.
It was the cheapest thing in the company store

and I quickly discovered, at eleven years old,
that there wasn’t much to find there.

Daydreams for maids
and detective stories from the Riviera

which at that time was a distant land.
But the name stuck.

Can one kill time?
And if one could,

is that not a pity for an only life?
Still I know I have killed a great deal of time.

The endless boring hours in school
and the obstinate minute hand which never –

no, not even the minute hand wanted to move.

 

SMOOTHNESS

Here the calm smoothness ruled
which could be disturbed by a single oarstroke.
The season slowly cooling.
The sound of a chain being taken off
and laid in the bottom of a rowboat.
And, afraid to disturb this
surface’s rare great calm
I held my oar hovering in the air.

 

TRIVIAL PIECES OF KNOWLEDGE

Olive oil is an outstanding rust remover.

Individual events have no probability.
They are points.

Therefore
Even I lack probability

The dead don’t know
that they ever existed.

Time can’t have started with the universe.
Time can’t have a beginning.

Because a beginning is always an event.

It’s difficult for horses to sleep
if they are left out alone in the night.

Horses guard each other’s sleep.

Persons who have a disturbed relationship with their mothers
become poets.

Persons who have a disturbed relationship with their fathers
become boring.

 

Vertaald door Susan W. Howard

 

Lars Gustafsson (17 mei 1936 – 3 april 2016)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

 

Wat voor tijden zijn dit

Er is een plek tussen twee rijen bomen waar het gras bergop groeit
en de oude revolutionaire weg afbreekt in schaduwen
in de buurt van een ontmoetingsplaats, verlaten door de vervolgden
die in die schaduwen verdwenen.

Ik heb daar paddenstoelen geplukt aan de rand van angst, maar laat je niet misleiden
dit is geen Russisch gedicht, dit is nergens anders dan hier,
terwijl ons land dichter bij zijn eigen waarheid en angst komt,
zijn eigen manieren om mensen te laten verdwijnen.

Ik zal je niet vertellen waar de plaats is, het donkere netwerk van bossen
de ongemarkeerde lichtstrook ontmoet —
door spoken geteisterde kruispunten, paradijs voor blaadjes:
Ik weet al wie het wil kopen, verkopen, laten verdwijnen.

En ik zal je niet vertellen waar het is, dus waarom vertel ik je
eigenlijk ook iets? Omdat je nog steeds luistert, want om in tijden als deze
je hoe dan ook te laten luisteren, is het nodig
om over bomen te praten.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 17e mei ook mijn blog van 17 mei 2018 en ook mijn blog van 17 mei 2015 deel 2.

Paul Gellings, Adrienne Rich

De Nederlandse dichter en vertaler Paul Johann Gellings werd geboren in Amsterdam op 16 mei 1953. Zie ook alle tags voor Paul Gellings op dit blog.

 

De lucht was blauw, witte barsten erin

als op een gekreukte ansichtkaart
die je dagen bij je gedragen hebt.

De zoveelste tropische nacht:
de stad trilde wat na in de verte;
het geluid van mijn ventilator
en ijsblokjes in een glas cola.

Ik liep maar met kaarten van dit land
in mijn zak waar ik ’s avonds
lang naar kon staren.

 

Soms wordt de stad weer het bos

dat zij was. Opgejaagd lig ik in bed
en weet niet dat ik slaap.

Een man loopt op straat, met een boodschap
voor mij: ik moet weg uit mijn huis.
Zijn stap en zijn stem zijn er echt,
ik mompel een antwoord.

Maar horen kan hij mij niet en kon hij dat toch
geen woord bracht herkenning.
Een vrachtwagen remt met een kreet,
een groot dier vult de nacht
met zijn angst voor het slachthuis.

Dit kan alleen ’s nachts. Geheim
leven trekt over straten en pleinen
en je weet niet dat je droomt.

 

Hazelied

Wie is hij toch? De lente brengt hem terug
in tuinen, versluierd licht, stofregen
van de zon, vandaag een groenbestikte
Pasen die naar verloren zomers geurt.

Zo gaat zijn tijd niet voor- maar
achteruit. Hij slaapt bij ijle goden,
misschien wel bij geliefde doden, want
wie heeft ooit zijn huis gezien?

Zo ligt hij in de morgen half vergaan in gras
en in de middag is hij kind, haast zich dan
door schemerdonker naar de dag dat je
hoe je zoekt hem niet meer vindt.

 

Paul Gellings (Amsterdam, 16 mei 1953)

 

De Amerikaanse dichteres Adrienne Rich werd 16 mei 1929 geboren te Baltimore. Zie ook alle tags voor Adrienne Rich op dit blog.

Bijvoorbeeld
23 november 1963

Soms ontmoet je een oude man
wiens vuist niet blauw-wit gebald is.
Iemand zoals die oude dichter

wiens korrelige palm ooit reisde
over de lichamen van zieke kinderen.
Terug in de getypte regel

was ruimte voor alles: het blauw
druif hyacint tuintje,
de vrijwillige aanraking

van wang op de borst, het oor
alert op een veranderde hartslag
en ook voor andere geluiden

die in een getypte regel leven:
de adem van dieren, het stoppen
en het starten van bussen,

vuilnisbakken op een lege plaats.
Aandacht eenmaal gegeven
keerde weer terug als kracht.

De laatste avonden van een oude man
mogen misschien bewoond zijn
niet door een publiek —

fonteinen van applaus uit
auditorium banken,
eerbetuigingen gelezen bij hotelbanketten —

maar door weerkaatsingen
die het oor lang had verlangd,
geaccepteerd en opgenomen.

Het late gedicht kan worden geschreven
in een nacht plotseling wakker
met stille nieuwe geluiden

zoals wanneer een zoeklicht speelt
tegen het donkere struikgewas
en vogels spreken als antwoord.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Adrienne Rich (16 mei 1929 – 27 maart 2012)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 16e mei ook mijn blog van 16 mei 2019 en ook mijn blog van 16 mei 2018.