Smeedijzeren krullen waar de wind z’n hand in heeft, het klein roestig vogeltje in top dat meedraait, meegeeft
naar binnen – hek dat opent op een oprijlaan paars van schelpen, de oprijlaan doodlopend vlak voor een raam, halfopen –
demoiselle schemering, zo graag onder heur rokken gezien, stil teruggekomen – van een van die ontmoetingen nabij den Haag.
Voyeur
Een rose bladzij op een blauwe bladzij uit een zeker boek; plots omgeslagen – om niets, om schemer, omdat in die hoek iemand voor voyeur speelt – de bladwijzer? de bladwijzer is zoek.
Malacosóma Neustria
De eerste decade juni met grijsgroen dorstig weer kwamen ze uit – zoals verwacht maar ik was doodgelukkig.
het waren nieuwelingen voor mij: lasiocámpidae of een ondersoort daarvan, oude liefde opnieuw.
– zacht lijf, koffiekleurige dikke leeuwtjes maar koffie met veel zoete melk, heel lief maar zonder tong –
ik kon niet weten dat het weerbericht regen wilde die elfde juni – had ik ze anders van mijn naald gered?
ik wist alleen dat de vrouwtjes groter waren, langer leefden, en dat de copula kortstondig was daar in het gras.
En ik denk aan Kore, de afwezige; die in haar handen
Het zwarte schitterende hart van de bloemen genomen heeft
En die viel, het zwart drinkend, de niet-geopenbaarde,
Op de weide van licht -en van duisternis. Ik begrijp
Die misstap, de dood. Graflelies, jasmijnen
Komen uit ons land. Oevers van ondiep
En helder en groen water laten er het duister
Van het binnenste van de aarde beven… Toe maar, neem,
Het vergrijp de bloem geplukt te hebben is ons kwijtgescholden,
Het hele wezen kromt zich rond een eenvoudig zeggen,
Grijzen verliezen zich in de rijpe vrucht.
Het ijzer van de oorlogswoorden verdwijnt,
Zonder terug te keren, in de gelukkige materie.
Maak voor vandaag uw lievelingen op de eerste rij niet wijzer, juf, zie toe op de verwarring bij het twee aan twee naar buiten gaan.
ge moogt hen vuriger dan anders tegenkussen, maar bid dat hun tenminste blijft bespaard u aan te zien in de zelen van een bokkewagen, met het schaamhaar meer dan zichtbaar even voor ge als een bezem brandt,
want het stapelt in de hemel kandelaar op kandelaar en de winden, valbijlen in hun nest, hangen nog maar met een lint bijeen.
Carthago ’s ochtends
Dolfijnen doken nog naar de zon. de nacht die aquaducten over beide heenspon, haven en voorstad, laat los. de krijtallee bij dageraad is zo verstild en rose, als wist ze dat verbanning staat op ’t strooien van geruchten. men kleppert het elkaar, halfslapend nog, vanonder ebbenhouten muiltjes toe: Aeneas op een vlonder teruggekeerd, het zwerven moe!
Vallende ster
Misschien word je een kermiskind met lampjes inplaats van ogen, misschien een schuitje aan het rad ook in donker voortbewogen; doe maar of je prins neon bent die van z’n moeder gemogen had, maar niet kon, van trappen viel – de hardste blauwe en de hoge.
Vaak stel ik me, boven me, Een gezicht uit een offer-ritus voor, waarvan de stralen Als de voren van een bewerkte akker zijn. De lippen en de ogen glimlachen, Het voorhoofd is dof, vermoeiend en vaag gerucht van zee. Ik zeg ertegen: Wees mijn kracht, en zijn licht neemt in sterkte toe, Het heerst over een oorlogsgebied in de schemering En een hele rivier die door zijn bochten Deze veroverde vruchtbaar gemaakte aarde geruststelt.
En ik verwonder me er dan over dat deze tijd En deze moeite ervoor nodig waren. Want de vruchten Heersten al aan de boom. En de zon Verlichtte al het avondland. Ik kijk naar de hoogvlakten waar ik kan leven, Die hand die een andere rotsachtige hand vasthoudt, Die ademhaling van afwezigheid die Een onaffe herfstakker omploegt.
Zo zag ik een erwt weifelen
aan een stoeprand,
de erwtenbloesem onzeker zijn
naar welke wind
haar dolle rose hoofd te hangen –
en de bloesem nikte, er kwam een hand in handschoen haar bedekken, en de erwt viel, er kwam een schoen om op haar te staan.
Stilleven
Twee harten op een schotel
met glimlichten van droefenis,
een aarden kruik waaruit
de geest staat te verwaaien,
wat klein rood fruit
dat deze noen gevallen is
maar nooit de grond bereikte –
en de tuinier was daarbij als fazant
verbeeld, het schot hoog aan de hals;
dit is om aan mijn vriendin te geven,
een aansporing tot stiller leven.
“Als ik het terras op loop, zit ze aan een lange tafel. Ik loop erheen en ga naast haar zitten. Ze negeert me. Een meisje dat tegenover haar aan tafel zit, kijkt me verbaasd aan.
‘En jij bent?’ vraagt ze.
‘Fender.’ Ik steek mijn hand uit.
‘O, grappige naam. Ik ben Frida,’ zegt ze tijdens het schudden.
‘Frida de kunstenares of Frida van ABBA?’
‘Frida van ABBA,’ antwoordt Frida.
‘Dat is volgens mijn vader ook een kunstenares. Kunnen we je ergens mee helpen?’
‘Nee, ik ga zo naar de film. Die film is nog niet begonnen, want die begint niet op een terras.’
Onder de tafel wordt mijn pink geaaid. Ik vermoed dat het haar pink is waarmee ze de mijne streelt, maar het zou ook haar wijsvinger kunnen zijn. Of haar duim. Haar handen zijn te klein om me voor te kunnen stellen hoe ze voelen. Ze kijkt me weer aan door de glazen van haar zonnebril.
‘Hoelang duurt het nog voor de film begint?’ vraagt ze zacht naast me.
‘Niet zo heel lang meer,’ zeg ik.
‘En waar gaat die over?’
‘Over een jongen en een meisje die iets bij elkaar vinden wat ze nooit eerder hebben gevonden.’
‘Klinkt cliché.’
‘Maar dat is het niet. Want aan deze twee mensen is niets cliché. Deze horen bij elkaar in al hun gektes.’
‘Loopt de film goed af?’
‘Dat weet ik niet, ik heb ’m nog niet gezien. Maar ik denk het wel. Want we houden allebei niet van films die niet goed aflopen, dus we zullen er alles aan doen.’
‘Sorry,’ zegt Frida, ‘maar kennen jullie elkaar?’
‘Ja,’ antwoordt ze terwijl ze haar zonnebril afdoet, ‘maar het lijkt alsof hij me niet wil leren kennen. Hij reageert niet eens als ik hem op een vol terras sms.’
De trilling die ik wilde negeren.
‘Hoe kom je aan mijn nummer?’ vraag ik.
‘Van die lelijke website van die op sterven na dood zijnde videotheek van je.’
‘Sta ik zo ook in je telefoon? Als de jongen van de op-sterven-nadoodvideotheek?’
Uit: Maria oder die Geschichte eines Verbrechens (El túnel, vertaald door Helga Castellanos)
“Es wird genügen, wenn ich erwähne, dass ich Juan Pablo Castel bin, der Maler, der María Iribarne umgebracht hat. Ich nehme an, dass der Prozess noch allen in Erinnerung ist und dass zu meiner Person keine näheren Erklärungen erforderlich sind.
Obwohl nicht einmal der Teufel weiß, woran sich die Leute erinnern, geschweige denn, warum. Es ist so, dass ich immer gedacht habe, es gäbe kein kollektives Erinnerungsvermögen, was vielleicht eine Art Verteidigung des Menschengeschlechts ist. Der Satz »Früher war alles besser« weist nicht darauf hin, dass früher weniger Schlechtes geschah, sondern dass – glücklicherweise – die Leute das Schlechte vergessen. Selbstverständlich hat ein solcher Satz keine Allgemeingültigkeit. Ich zum Beispiel zeichne mich dadurch aus, dass ich mich vorzugsweise an alles Schlechte erinnere, und so könnte ich fast sagen, dass »früher alles schlechter war«, wenn es nicht so wäre, dass mir die Gegenwart genauso entsetzlich vorkommt wie die Vergangenheit. Ich erinnere mich an so viel Unheil, an so viele zynische und grausame Gesichter, an so viele schlechte Taten, dass die Erinnerung daran für mich wie das zaghafte Licht ist, das ein dreckiges Museum der Scham beleuchtet. Wie oft habe ich mich Stunde um Stunde in eine dunkle Ecke meines Ateliers verkrochen, wenn ich eine Nachricht in der Spalte der Polizeiberichte gelesen hatte! Aber es ist ja so, dass dort nicht immer die schändlichsten Taten der Menschheit aufgeführt werden. Bis zu einem gewissen Punkt sind Verbrecher eher saubere, eher harmlose Menschen. Diese Behauptung stelle ich nicht auf, weil ich selbst einen Menschen getötet habe. Nein, es ist meine ehrliche und tiefe Überzeugung. Ein Individuum ist schädlich? Dann wird es eben beseitigt, und fertig. Das ist das, was ich eine gute Tat nenne. Denken Sie einmal, wie viel schlechter es für die Gesellschaft ist, wenn dieses Individuum sein Gift weiterhin verspritzt und wenn man, statt es zu beseitigen, seinem Treiben dadurch Einhalt gebieten will, indem man sich in die Anonymität flüchtet, in üble Nachrede und ähnliche Gemeinheiten. Was mich angeht, so muss ich bekennen, dass ich es heute bedauere, die Zeit meiner Freiheit nicht besser genutzt und sechs oder sieben Typen, die ich kenne, nicht beseitigt zu haben.“
Ernesto Sabato (24 juni 1911 – 30 april 2011) Affiche voor de film « The Tunnel” uit 1988
L’oiseau se portera au-devant de nos tètes, Une épaule de sang pour lui se dressera. Il fermera joyeux ses ailes sur le faîte De cet arbre ton corps que tu lui offriras.
Il chantera longtemps s’éloignant dans les branches, L’ombre viendra lever les bornes de son cri. Refusant toute mort inscrite sur les branches Il osera franchir les crêtes de la nuit.
Cette pierre ouverte est-ce toi, ce logis dévasté, Comment peut-on mourir ? J’ai apporté de la lumière, j’ai cherché, Partout régnait le sang. Et je criais et je pleurais de tout mon corps.
Sur une pietà de tintoret
Jamais douleur Ne lut plus élégante dans ces grilles Noires, que dévora le soleil. Et jamais Élégance ne lut cause plus spirituelle. Un feu double, debout sur les grilles du soir.
Ici, Un grand espoir fui peintre. Oh, qui est plus réel Du chagrin désirant ou de l’image peinte ? Le désir déchira le voile de l’image. L’image donna vie à l’exsangue désir.
Yves Bonnefoy (Tours, 24 juni 1923) De Pietà door Tintoretto uit 1559
Most like an arch—an entrance which upholds and shores the stone-crush up the air like lace. Mass made idea, and idea held in place. A lock in time. Inside half-heaven unfolds.
Most like an arch—two weaknesses that lean into a strength. Two fallings become firm. Two joined abeyances become a term naming the fact that teaches fact to mean.
Not quite that? Not much less. World as it is, what’s strong and separate falters. All I do at piling stone on stone apart from you is roofless around nothing. Till we kiss
I am no more than upright and unset. It is by falling in and in we make the all-bearing point, for one another’s sake, in faultless failing, raised by our own weight.
The Catalpa
The catalpa’s white week is ending there in its corner of my yard. It has its arms full of its own flowering now, but the least air spills off a petal and a breeze lets fall whole coronations. There is not much more of what this is. Is every gladness quick? That tree’s a nuisance, really. Long before the summer’s out, its beans, long as a stick, will start to shed. And every year one limb cracks without falling off and hangs there dead till I get up and risk my neck to trim what it knows how to lose but not to shed. I keep it only for this one white pass. The end of June’s its garden; July, its Fall; all else, the world remembering what it was in the seven days of its visible miracle.
What should I keep if averages were all?
John Ciardi (24 juni 1916 – 30 maart 1986) Cover biografie
“No place where your Nailed God is welcome,” Grimnir said. “So watch your tongue, little fool.” Étaín nodded, her eyes wide with fear. Grimnir led them to the water’s edge, to where someone had drawn a slender punt up on shore. Étaín looked dubiously at the flat-bottomed boat. It seemed as old as the forest, its boards black and shiny with use and decay. A pole lay next to it. “Get in,” Grimnir said. “We shouldn’t be here,” Étaín replied, backing away from the water. “This place is… wrong. It’s evil. I can feel it.” “Evil, eh? What do you know about evil? Get in the boat. We’re close, now.” Étaín shook her head, her trembling hands clasped before her. Something inimical to her lived among these trees, something unnatural whose hatred and malevolence warped the bosom of the earth itself. That island… “Get in the gods-be-damned boat, little fool!” roared Grimnir. The echo of his voice profaned the silence. Boughs rustled on a phantom wind; Étaín imagined she could hear spectral laughter, as though whatever dwelled here took great pleasure in her terror. She backpedaled. She was on the verge of fleeing from this cursed grove when Grimnir sprang. Étaín screamed. She had the impression of lips skinning back from yellowed fangs and eyes blazing like coals an instant before his fist hammered into the side of her jaw and sent her sprawling into oblivion.” Étaín woke by a fire — a great, roaring blaze that filled the glade with warmth and light. She lay with her back against a fallen log, her hands bound behind her. A dull ache radiated from her bruised jaw. Her ears rang, yet. She blinked, looked around, and tried to remember how she’d gotten here — wherever here was. What she’d taken for a glade was actually a bight in the living palisade of trees that girt the small island, a grassy cove dominated by a stone-curbed fire pit. It was fully dark, now, but Étaín could still see the black lake beyond, its surface gleaming like a sheet of dark ice. It was snowing; fat flakes hissed and died in the crackling flames rising from the pit.”
« Beneath his harshness, my father hid a more vulnerable side, a candid and generous heart. He had an amazing esthetic sense, and when the family moved to La Plata, he designed our house. Late in life, I became aware of his passion for plants, which he cared for with a tenderness that I had not seen before in his dealings with people. I have never known him to go back on his word, and with age, I was able to admire his fidelity to his friends. As in the case of Don Santiago, the town tailor who became ill with tuberculosis. When Doctor Helguera informed him that his only hope was to move to the mountains in Córdoba, my father accompanied him there in one of those tiny railway cabins in which contagion seemed guaranteed.
I always remember this attitude. It was an expression of his devotion for friendship, which I was only able to appreciate years after his death. Life can sometimes appear to be a long series of missed opportunities. One day, it was too late to tell him that we loved him despite everything and to thank him for his efforts to warn us of the inevitable misfortunes of life; these misfortunes teach us important lessons.
Not all my memories of my father are terrible; I remember with nostalgia some joys, like the evenings when I would sit on his knees and he would sing the songs from his home, or when, in the afternoon, after his card game at the Social Club, he would bring me a box of Mentolina, the mints that we all liked so much.
Unfortunately, he is gone now, and some fundamental things between us have remained unsaid. When love can no longer be expressed, and the old wounds are left untended, we discover the ultimate solitude: that of the lover without his beloved, the child without his parents, the father without his children.
Many years ago I went to that town, Paola de San Francesco, where my father fell in love with my mother. I caught a glimpse of his childhood in that eternally longed-for place, facing the Mediterranean, and my eyes clouded over.”
„My father was the absolute authority in my family; power diminished hierarchically from the eldest brother to the youngest. I still remember looking with fear upon his face, marked simultaneously by candor and hardness. His incontestable decisions were the basis of an ironclad system of commands and punishments that regulated all of us, including my mother. Reserved and stoic, she surely suffered from the effects of that energetic and severe character, but I never heard her complain, and she managed to raise eleven sons under these trying circumstances.
The education we received left deep, unhappy marks on my spirit. But this often harsh upbringing taught us to fulfill our duties, to be consistent, and to finish every task we had begun. And if we have accomplished something in life, it has been as a result of these attributes that we were so brutally forced to acquire.
My father’s severity, which could be terrible, formed my character, which tends toward sadness and melancholy. And it was the main cause of the rebellion of two of my brothers, who ran away from home: Humberto and Pepe, who was known in our town as “that crazy Sábato,” and who ended up running off with the circus, to the great shame of my bourgeois family. This decision greatly upset my mother, but she bore it with the stoicism she displayed throughout her long life; after a protracted illness, she died serenely in her bed in Matilde’s arms at the age of ninety.
My brother Pepe was passionate about the theatre, and he used to act in the town shows, which were known as “Thirty Friends United.” When on occasion they put on criollo4 farces at the Perla movie theater, he always played a part, no matter how small. In his room he had the complete collection of Bambalinas, edited in Buenos Aires, with colorful covers; in addition to these farces, the series included works by Ibsen, and on one memorable occasion, by Tolstoy. I had read the entire collection before turning twelve, and it marked my life deeply; I have always been passionate about the theater, and though I have written several plays, they have never seen the light of day.”
“There are days when I arise with a demented hope, moments when I feel that the possibilities of a more human life are within reach of our hands. This is one of those days. And then, I have set to writing almost groping in the dawn, with urgency, like one who might go into the street to ask for help against the threat of a fire, or like a ship that, at the point of disappearing, were to send a last and fervent signal towards a port it knows is near but deafened by the noise of the city and by the number of billboards that disturb the view. I ask you that we pause to think of the greatness to which we can still aspire if we dare to value life in another way. I ask that courage of you which situates us on man’s true dimension. Everyone, at one time or another, yields. But there is something unfailing and it is the conviction that–only– spiritual values can save us from this earthquake that threatens the human condition. While I write to you, I have lingered to touch a rustic statuette that the Tuobas gave to me and which reminded me, like a ray in my memory, of a virtual exposition that they showed me yesterday on a computer, which I should admit seemed to me like something from Mandingo. Because to the extent that we relate in an abstract manner, the further we move from the heart of things and a metaphysical indifference takes charge of us while entities without blood or proper names assume power. Tragically, man is losing dialogue with others and recognition of the world that surrounds him, given that it is there where encounters are made, where love is possible, the supreme gestures of life. Table talk, including the discussions or angers, already seem replaced by the hypnotic vision. Television tantalizes us, we remain almost captivated by it. This effect between magical and malevolent is due, I think, to the excess of its light that overcomes us with its intensity.”
Uit: The Tunnel (Vertaald door Margaret Sayers Peden)
“There was only one tunnel, dark and solitary: mine, the tunnel where my childhood, my youth, my whole life had passed. And in one of those clear fragments of the stone wall I had seen this girl and I had naively thought that she was coming through another tunnel parallel to mine, when in reality she belonged to the wide world, the limitless world of those who do not live in tunnels.”
(…)
“More than any other, however, I detest groups of painters. Partly, of course, because painting is what I know best, and we all know that we have a greater reason to detest the things we know well. But I have still another reason: THE CRITICS. They are a plague I have never understood. If I were a great surgeon, and some fellow who had never held a scalpel in his hand, who was not a doctor, and who had never so much as put a splint on a cat’s paw, tried to point out where I had gone wrong with my operation, what would people think? It is the same with painting.”
(…)
“My dear, I have never been able to finish a Russian novel. They are so tiresome. I think there are thousands of characters, and in the end it turns out there are only four of five. Isn’t it maddening just when you begin to recognize a man called Alexandre, he’s called Sacha, and then Satchka, and later Sachenka, and suddenly something pretentious like Alexandre Alexandrovitch Bunine, and later simply Alexandre Alexandrovitch. The minute you get your bearings, they throw you off the track again. There’s no end to it; each character is a whole family in himself.”
‘Of Bellona en ik gaan langs bij haar ouders aan zee. Daar weet ik zeker dat er geen ruzies of spanningen zullen ontstaan, want die weten niks van ruzies en spanningen en dat wil Bellona ook zo houden. Uiteindelijk komen de ruzies vanzelf. Of eigenlijk is ruzie niet het goede woord. Het is boosheid van haar kant. Soms ga ik ertegen in. Dan schreeuw ik terug. Maar ik schreeuw alleen over mezelf. Dat ik er gek van word. Dat ik weg wil. Maar ik kan niet weg.’
(….)
‘Ik hou van haar eerlijkheid. Hoe ze ineens alles eruit gooit. Terwijl ik een seconde daarvoor nog twijfelde of ik de enige was.’
How many of those immigrants continued to gaze longingly toward their own mountains and rivers, through the distance of sadness and years, from this huge, chaotic factory, this city constructed on a port, which by then had become a desert of accumulated solitudes?
As I walk through this terrible Leviathan, along the shoreline which was first beheld by thousands of immigrants, I can almost hear the melancholy plaint of Aníbal Troilo’s bandoneón.
When the gloom and tumult of Buenos Aires, Make me feel even more alone, I go to the outskirts at nightfall, and Through the murky landscape of A half century, enriched and destroyed By love and disillusionment, I look back at the boy I once was. Ruefully, I recall Hearing the first drops of rain On the dried-out streets, on the Zinc roofs, “Que llueva, que llueva, la vieja está en la cueva,”3 Until the birds would begin to sing, and We ran, barefoot, To play with our boats made out of paper. That was the time of Tom Mix, Of colored playing chips, Of Tesorieri, Mutis, and Bidoglio, The time of carousels with horses, Of warm peanuts on winter afternoons, Of the toy train and its whistle. A world we can catch sight of When we are very alone, In this chaos of noise and cement, That has no place for courtyards filled with Honeysuckle and carnations.
Among that multitude of colonizers, my parents arrived on these shores with the hope of sowing their seed in this “Promised Land” that extended beyond their tears.
My father descended from a family from the mountains in Italy, people accustomed to the asperities of life. But my mother, who came from an old, established Albanian family, was forced to tolerate the deprivations of her life with dignity.
They settled down in Rojas, which, like many of the old towns on the Pampas, had been one of the many forts built by the Spaniards to mark the borderline of Christian civilization.
In this town in the Pampas my father eventually ran a small flour mill, which became the locus of my daydreams when, on Sundays, he would work in the shop, and my brother Arturo and I would climb up on the sacks of wheat, and secretly, as if committing some mysterious act, spend the afternoon eating biscuits.
