Luis de Góngora, Pai Hsien-yung, Johanna Schouten-Elsenhout, Léon Bloy, Marjan Berk, Helmut Krausser

De Spaanse dichter Luis de Góngora y Argote werd geboren op 11 juli 1561 in Cordoba. Hij studeerde aan de universiteit van Salamanca. In 1613 ging hij naar Madrid en werd er kapelaan van de koning. Zijn reputatie als dichter vestigde hij al in 1600 met de publicatie van de Romancero General. In zijn latere werk ontwikkelde hij de stijl die in Italië als maniërisme bekend staat en in Frankrijk als Preciosité. Zo kwam het in Spanje tot de school van het Gongorisme die de Spaanse literatuur generaties lang zou beïnvloeden.

ROMANCE

The loveliest girl in all our country-side,
To-day forsaken, yesterday a bride,
Seeing her love ride forth to join the wars,
With breaking heart and trembling lip implores:
“My hope is dead, my tears are blinding me,
Oh let me walk alone where breaks the sea!

“You told me, Mother, what too well I know,
How grief is long, and joy is quick to go,
But you have given him my heart that he
Might hold it captive with love’s bitter key,–
My hope is dead, my tears are blinding me.

“My eyes are dim, that once were full of grace,
And ever bright with gazing on his face,
But now the tears come hot and never cease,
Since he is gone in whom my heart found peace,
My hope is dead, my tears are blinding me.

“Then do not seek to stay my grief, nor yet
To blame a sin my heart must needs forget;
For though blame were spoken in good part,
Yet speak it not, lest you should break my heart.
My hope is dead, my tears are blinding me.

“Sweet Mother mine, who would not weep to see
The glad years of my youth so quickly flee,
Although his heart were flint, his breast a stone?
Yet here I stand, forsaken and alone,
My hope is dead, my tears are blinding me.

“And still may night avoid my lonely bed,
Now that my eyes are dull, my soul is dead.
Since he is gone for whom they vigil keep,
Too long is night, my tears are blinding me,
Oh let me walk alone where breaks the sea!”

Vertaald door John Pierrepont Rice

Luis de Argote y Góngora (11 juli 1561 – 24 mei 1627)
Portret door Velázquez

De Taiwanees-Amerikaanse schrijver Pai Hsien-yung werd geboren op 11 juli 1937 in Guilin, Guangxi in China. Hij woont sinds 1963 in de Verenigde Staten, waar hij hoogleraar in de Chinese letterkunde was tot aan zijn pensioen in 1994. Hij geldt als de beroemdste Chineestalige prozaschrijver van Taiwan. Zijn belangrijkste werk is de roman Jongens van glas, de eerste homo-erotische roman uit Azië, die een ware cultstatus heeft verworven. De roman werd verfilmd met als titel The Outcasts. Verder publiceerde Pai de verhalenbundel Mensen uit Taipei, die beschouwd wordt als de Chinese Dubliners.

Uit: Glory’s by Blossom Bridge

“The next day I ran into Mr. Lu and Spring Maid on the street. They were coming right at me, with the woman in the lead. She had her head stuck way up in the air and that big bust of hers sticking out. She was wearing real flashy clothes, had a big splash of bright red rouge on each cheek – even her toenails were painted. She went strutting down the street in full sail, her wooden clogs pounding clippety-clop. Mr. Lu followed along behind her, carrying a shopping basket. When he got close to me I did a double-take. AT first I thought he was wearing a black hat, but now I saw he’d dyed his hair jet black. Hadn’t done a good job, either; it was coarse and stuck out from his head like wires. His face was so chalky white he must have had cold cream on; his eyes were sunken, the sockets so dark his face was nothing but two black caves in a spooky ground of white. I don’t know why, but suddenly I though of an old actor named White Jade from the days when I used to go to the opera in Kweilin, a man well over fifty who kept on singing young romantic leads. Once I saw him in a piece from The Dream of the Red Chamber called “Pao Yu Wails by Black Jade’s Coffin.” I was sitting in the front row. He’d absolutely caked himself in white powder for the role, but when he came to the wailing part every wrinkle on his aged face showed through; when he opened his mouth to sing, all you saw was a mouthful of black tobacco-stained teeth. Just to look at him made me feel sick at heart; imagine that part of the young and handsome Pao Yu being played like that! Mr. Lu brushed past me; he turned his head the other way, pretending not to know me, and just walked away behind that Taiwanese wench.”

Pai Hsien-yung (Guilin, 11 juli 1937)

De Surinaamse dichteres Johanna Isidoro Eugenia Schouten-Elsenhout werd geboren in Paramaribo op 11 juli 1910. Zij debuteerde in 1962 in het tijdschrift Soela en kwam daarna met twee poëziebundels in het Sranan: Tide ete (Vandaag nog, 1964) en Awese (Begeesterd, 1965). Van een aantal gedichten bezorgde Jan Voorhoeve een Nederlandse vertaling in Surinaamse gedichten (1973), andere gedichten verschenen in vertaling in 1995 in de Spiegel van de Surinaamse poëzie.

Arwepi

It’s almost impossible
to believe.
The time has come, man.

Breakers cut up
the huge waves.
My head is given to a dizziness
amidst the clouds.
The open mouth of the prow
tips and lets in water on all sides.
My soul
sinks amidst a floral sea of hope
where I beg for my daily bread
and get only inanities in return.
Amidst an ominous moon
syphilitic my heart becomes,
then takes another turn
midst the excitement of Stondansi,
where my life ebbs away
amidst
the hungry bellies
strewn under the sun

Man of action

I will no heart
without a soul,
I want a living spirit.

I wear no shoes
which do not fit,
I wear my very own clogs.

I do not look
at another’s face,
but in my very own mirror.

Johanna Schouten-Elsenhout (11 juli 1910 – 23 juli 1992)

De Franse schrijver Léon Marie Bloy werd geboren op 11 juli 1846 in Périgueux. Zie ook mijn blog van 11 juli 2006.

Uit: Celle qui pleure

“Le Paradis est tellement et de tant de manières au seuil du Miracle de la Salette, qu’il est aussi impossible de n’en pas parler que d’en dire un valable mot. Ce paradis, sans doute, c’est la Belle Dame elle-même, mais cela c’est trop facile. Autant proclamer l’identité de Dieu avec l’un ou l’autre de ses attributs. Le fond du Paradis ou de l’idée de Paradis, c’est l’union à Dieu dès la vie présente, c’est-à-dire la Détresse infinie du cœur de l’homme, et l’union à Dieu dans la Vie future, c’est-à-dire la Béatitude. Le mode en est infiniment inconnu et indevinable, mais on peut, jusqu’à un certain point, contenter l’esprit par l’hypothèse fort plausible d’une ascension éternelle, ascension sans fin dans la Foi, dans l’Espérance, dans l’Amour.

Contradiction ineffable ! On croira de plus en plus, sachant qu’on ne comprendra jamais ; on espérera de plus en plus, assuré de ne jamais atteindre ; on aimera de plus en plus ce qui ne peut jamais être possédé.

Il est bien entendu que je m’exprime comme un impuissant. Secundum hominem dico. L’union à Dieu est certainement réalisée par les Saints dès la vie présente, et parfaitement consommée, aussitôt après leur naissance à l’autre Vie, mais cela ne leur suffit pas et cela ne suffit pas à Dieu. L’union la plus intime n’est pas assez, il faut l’identification qui ne sera elle-même jamais assez, en sorte que la Béatitude ne peut être conçue ou imaginée que comme une ascension toujours plus vive, plus impétueuse, plus foudroyante, non pas vers Dieu, mais en Dieu, en l’essence même de l’Incirconscrit. Ouragan théologal sans fin ni trêve que l’Église parlant à des hommes est forcée de nommer Requies aeterna !

La foule déchaînée des Saints est comparable à une immense armée de tempêtes, se ruant à Dieu avec une véhémence capable de déraciner les nébuleuses, et cela pendant toute l’éternité.»

Léon Bloy (11 juli 1846 – 3 november 1917)

De Nederlandse schrijfster Marjan Berk werd geboren op 11 juli 1932 in Zeist als Marie-Janne van Baaren. Deze juli maand waren niet alleen de Muzen, maar ook vrouwe Fortuna haar uitzonderlijk goed gezind. Zij won 1 miljoen in de Lotto. Zie ook mijn blog van 11 juli 2006.

De Hollandse taal

Holland, ze zeggen, je koeien zijn rond
Maar vierkant je taal, vooral in de mond
Ze zeggen, ’t klinkt in het Engels veel beter
veel voller, veel warmer
Vooral ook veel heter
En dus heel muzikaal

De Hollandse taal, die kan je niet zingen
De Hollandse taal, die wil maar niet swingen
De Hollandse taal maakt alleen maar kabaal
Klinkt knarsend en kaal
Vooral erg banaal
En niet muzikaal

Ze zeggen zoveel dus we laten ze zwammen
Intussen gaan wij door met ijverig drammen
Zing je moerstaal, swing je moerstaal
Is wel gutturaal
Maar heel muzikaal

Neem zo’n woord als ossenlap, horrelvoet, achterlicht, kachelpijp, haringvangst of eierstok
Naaigerei, arbeidsplaats, tulpenbol, zwijnenstal, zeggenschap, tafelheer, kleuterklas, rassenhaat, maandverband, tropenhelm, etterbuil, hanenbalk.
Rollenspel, kersenpit, gijzelaar, slank-a-mel, balgebak, onderjurk, negenoog, penisnijd, scheepsbeschuit, snottebel, keukenrol.
Inlegvel, mosselbed, witte vloed, brouwersgracht, kattendrol, mantelpak, hoerenjong, zonnescherm, wolvega, balkenbrij, wikkelrok, troskompas.
Knopendoos, klerezooi, modderpoel, boerenstulp, damesbroek, havenhoofd.

De Hollandse taal, oh de Hollandse taal
Is zo gespierd en vitaal
Woorden van staal
en heel muzikaal

Marjan Berk (Zeist, 11 juli 1932)

De Duitse dichter en schrijver Helmut Krausser werd geboren op 11 juli 1964 in Esslingen am Neckar. Tegenwoordig woont hij afwisselend in München en Berlijn. In 1993 kreeg hij voor Melodien deTukan-Preis van de stad München.

Werk o.a.: Könige über dem Ozean, 1989, Melodien oder Nachträge zum quecksilbernen Zeitalter, 1993, Der große Bagarozy, 1997, UC (Ultrachronos), 2003.

Uit: Eros (2006)

“Stellen Sie sich eine kurzgeschorene, sehr gepflegte Wiese vor. Darauf ein Pavillon im pseudochinesischen Stil, darunter eine sehr gepflegte deutsche Familie im Sonntagsstaat: Der Vater, die Mutter, ich, etwa dreizehn Jahre alt, und meine Schwestern, die Zwillinge, drei Jahre jünger.
Dahinter ein großes Haus, eine große weiße Villa im Sonnenlicht. Es ist hell, eine fast gleißende Helle umgibt jene Menschen. Man sitzt um einen runden zartgrünen Marmortisch. Darauf stehen sechs Eisbecher mit Zitroneneis. Es sind sechs Stück, weil Keferloher zu Gast ist.
Keferloher war es, der in dieser Sekunde unserer Allacher Villa, der riesigen weißen Jugendstilvilla im Norden Münchens den Namen Eispalast gab, scherzhaft, an jenem Augustnachmittag, an dem er mit meinen Eltern im Gartenpavillon Zitroneneis zu sich nahm und die Farbe dessen, was er aß, verglich mit der Farbe dessen, was er in der Sonne leuchten sah.
Eispalast! rief ich, trunken von dem schönen Wort, und meine schwesterlichen Papageien griffen es mit ihren grellen Stimmchen auf: Eispalast! Eispalast!
Cosima und Constanze hießen sie, benannt nach Komponistenwitwen. Ich nannte sie meistens Coco Eins und Coco Zwei.
Keferloher war damals geschäftsführender Direktor in den Fabriken meines Vaters, Fabriken für Metallverarbeitung und Vulkanisiermaschinenbau, die ein Jahr nach Kriegsbeginn auf die Produktion von Rüstungsgütern aller Art umgestellt worden waren. Mein Vater betrat die Gebäude so selten wie ungern, ausschließlich zum Zweck der Repräsentation. Das Wort Fabrikbesitzer klang ihm verhaßt, als Beruf gab er stets, sogar bei den Behörden, Architekt an. Ohne je irgendwo ein Diplom abgelegt zu haben. Dennoch zu Recht. Wenn jemand für die Architektur gelebt hat, war es mein Vater; die Frage, ob er Talent besaß oder nicht, rückt in den Hintergrund vor so viel Passion. Er entwarf Kirchen, Brücken, Parkanlagen… Alles für die Schublade. Oder für eine ferne Zukunft – nach dem Krieg.
Im Eispalast waren eine Köchin, zwei Putzfrauen, ein Diener, ein Gärtner und drei Erzieher angestellt. Kein Chauffeur. Das lohnte sich nicht. Papa fuhr immer selbst, wenn er fuhr, auch wenn das unsere Mutter entsetzlich fand. Mama litt unter gelegentlichen Ohnmachtsanfällen. Niedriger Blutdruck. Das war ihr peinlich, aber ansonsten ging es uns gut, mustergültig gut. Ein viertes Kind hätte ihr das Mutterkreuz beschert; sie legte keinen Wert darauf.

Helmut Krausser (Esslingen am Neckar, 11 juli 1964

Salvador Espriu, Marcel Proust, Alice Munro, Jürgen Becker, Nicolás Guillén, Kurt Bartsch, Paul Wühr, Aphra Behn, Gerhard L. Durlacher, Günther Weisenborn, Frederick Marryat

De Spaanse (Catalaanse) schrijver en dichter Salvador Espriu i Castelló werd geboren op 10 juli 1913 in Santa Coloma de Farners. Hij was een van de belangrijkste Catalaanse dichters van deze eeuw. Hij werd geboren in een welgesteld milieu en studeerde rechten en oude geschiedenis in Barcelona. In 1933 bezocht hij tijdens een cruise Palestina, Egypte en Griekenland, hetgeen diepe sporen in hem achterliet. In 1931 verschijnt zijn eerste boek: Doctor Rip; in 1939 volgt zijn eerste toneelstuk: Antigone; in 1946 zijn eerste dichtbundel: Kerkhof van Sinera. In 1968 werd begonnen met de uitgave van zijn verzameld werk. Hij gaf zijn gehele oeuvre het motto mee: `De leerjaren.‘

Regen

Het komt van nergens. Weggaan?
Er is geen toverwoord dat deze sleur
doorbreekt, het staren, de sonore stilte
als van pijlen. De lente, en de overvloed
aan jaren en aan licht, liggen verloren
op de afgelegde weg. De verwachtingen doofden
op den duur volkomen. Opnieuw is alles volmaakt
in de leegte: de trage regen
gaat nergens heen.

What a little homeland

What a little homeland
surrounds the graveyard!
This sea, Sinera,
hills with pines and vineyards,
dusty lanes. That’s all
I love, that and the drifting
shadow of a cloud.
The slow memory of days
gone by forever.

My eyes can only

My eyes can only
gaze at lost suns,
lost days. How I hear
old carts rattle
down lanes in Sinera!
The smells of a sea
that bright summers watch over
come to mind. The rose
that I picked lives on
in my fingers. And on my lips,
wind, fire, words
that are ashes now.

Vertaald door James Eddy

Salvador Espriu (10 juli 1913 – 22 februari 1985)

De Franse schrijver Valentin-Louis-Georges-Eugène-Marcel Proust in Auteuil op 10 juli 1871. Proust was de zoon van een hoogleraar in de medicijnen. Zijn moeder, met wie hij een sterke binding had en tegenover wie hij zich schuldig voelde, mede wegens zijn homoseksuele aanleg, was van joodse origine. Na een mislukte rechtenstudie aan de Sorbonne volgde hij colleges van o.a. Henri Bergson, wiens filosofie van de stroom van de tijd hem boeide, maar met wiens ‘élan vital’, het gericht zijn op een actieve toekomst, hij weinig affiniteit had. Zijn eerste geschriften, Portraits de femmes, verschenen in Le Banquet, het orgaan van zijn vroegere vrienden van het Lycée Condorcet. In 1896 publiceerde hij Les plaisirs et les jours, korte prozateksten over diverse onderwerpen, die al iets te zien geven van het uitzonderlijke transformatievermogen dat zijn latere werk kenmerkt. Een autobiografische roman in drie delen, Jean Santeuil, vond Proust, wegens de weinig vormvaste structuur, ongeschikt voor publicatie; het boek verscheen pas in 1952. Van groot belang voor de ontwikkeling van zijn sensitieve stijl waren zijn vertalingen van de Engelse, in de tijd van het symbolisme opgekomen estheet John Ruskin: La bible d’Amiens (1904) en Sésame et les lys (1906). Prousts inleiding Sur la lecture kan men lezen als zijn eerste ars poetica. Na de dood van zijn ouders (vader in 1905, moeder in 1906) verergerde de astma waaraan hij reeds sinds zijn vroegste jeugd leed, zozeer dat hij zich uit het mondaine leven terugtrok in zijn studeerkamer. Zijn schuldgevoel stond niet langer zijn schrijfarbeid in de weg en hij begon aan zijn grote werk À la recherche du temps perdu. Zie ook mijn blog van 10 juli 2006.

Uit: Du côté de chez Swann

« Certes, ce qui palpite ainsi au fond de moi, ce doit être l’image, le souvenir visuel, qui, lié à cette saveur, tente de la suivre jusqu’à moi. Mais il se débat trop loin, trop confusément ; à peine si je perçois le reflet neutre où se confond l’insaisissable tourbillon des couleurs remuées ; mais je ne peux distinguer la forme, lui demander, comme au seul interprète possible, de me traduire le témoignage de sa contemporaine, de son inséparable compagne, la saveur, lui demander de m’apprendre de quelle circonstance particulière, de quelle époque du passé il s’agit. Arrivera-t-il jusqu’à la surface de ma claire conscience, ce souvenir, l’instant ancien que l’attraction d’un instant identique est venue de si loin solliciter, émouvoir, soulever tout au fond de moi ? Je ne sais. Maintenant je ne sens plus rien, il est arrêté, redescendu peut-être ; qui sait s’il remontera jamais de sa nuit ? Dix fois il me faut recommencer, me pencher vers lui. Et chaque fois la lâcheté qui nous détourne de toute tâche difficile, de toute oeuvre importante, m’a conseillé de laisser cela, de boire mon thé en pensant simplement à mes ennuis d’aujourd’hui, à mes désirs de demain qui se laissent remâcher sans peine. Et tout d’un coup le souvenir m’est apparu. Ce goût, c’était celui du petit morceau de madeleine que le dimanche matin à Combray (parce que ce jour-là je ne sortais pas avant l’heure de la messe), quand j’allais lui dire bonjour dans sa chambre, ma tante Léonie m’offrait après l’avoir trempé dans son infusion de thé ou de tilleul. La vue de la petite madeleine ne m’avait rien rappelé avant que je n’y eusse goûté ; peut-être parce que, en ayant souvent aperçu depuis, sans en manger, sur les tablettes des pâtissiers, leur image avait quitté ces jours de Combray pour se lier à d’autres plus récents ; peut-être parce que, de ces souvenirs abandonnés si longtemps hors de la mémoire, rien ne survivait, tout s’était désagrégé ; les formes – et celle aussi du petit coquillage de pâtisserie, si grassement sensuel sous son plissage sévère et dévot – s’étaient abolies, ou, ensommeillées, avaient perdu la force d’expansion qui leur eût permis de rejoindre la conscience. Mais, quand d’un passé ancien rien ne subsiste, après la mort des êtres, après la destruction des choses, seules, plus frêles mais plus vivaces, plus immatérielles, plus persistantes, plus fidèles, l’odeur et la saveur restent encore longtemps, comme des âmes, à se rappeler, à attendre, à espérer, sur la ruine de tout le reste, à porter sans fléchir, sur leur gouttelette presque impalpable, l’édifice immense du souvenir.»

Marcel Proust (10 juli 1871 –18 november 1922)

De Canadese schrijfster Alice Munro werd geboren op 10 juli 1931 in Wingham, Ontario. Munro moest lang wachten tot haar eerste verhalenbundel gepubliceerd werd. Haar debuut Dance of the Happy Shades uit 1968 werd echter door de critici erg gewaardeerd. Zij ontving daarna talrijke eerbewijzen en prijzen.

Werk o.a: 1982 The Moons of Jupiter, 1986 The Progress of Love, 1994 Open Secrets, 2004 Runaway

Uit: Hateship, Friendship, Courtship, Loveship, Marriage (2001)

“Years ago, before the trains stopped running on so many of the branch lines, a woman with a high, freckled forehead and a frizz of reddish hair came into the railway station and inquired about shipping furniture.

The station agent often tried a little teasing with women, especially the plain ones who seemed to appreciate it.

“Furniture?” he said, as if nobody had ever had such an idea before. “Well. Now. What kind of furniture are we talking about?”

A dining-room table and six chairs. A full bedroom suite, a sofa, a coffee table, end tables, a floor lamp. Also a china cabinet and a buffet.

“Whoa there. You mean a houseful.”

“It shouldn’t count as that much,” she said. “There’s no kitchen things and only enough for one bedroom.”

Her teeth were crowded to the front of her mouth as if they were ready for an argument.

“You’ll be needing the truck,” he said.

“No. I want to send it on the train. It’s going out west, to Saskatchewan.”

She spoke to him in a loud voice as if he was deaf or stupid, and there was something wrong with the way she pronounced her words. An accent. He thought of Dutch–the Dutch were moving in around here–but she didn’t have the heft of the Dutch women or the nice pink skin or the fair hair. She might have been under forty, but what did it matter? No beauty queen, ever.”

Alice Munro (Wingham, 10 juli 1931)

De Duitse dichter en schrijver Jürgen Becker werd op 10 juli 1932 in Keulen geboren.Tussen 1939 en 1947 leefde hij in Erfurt en na wat tussenstops kwam hij in 1950 terug naar Keulen. Na zijn eindexamen in 1953 en een korte, afgebroken studie begon hij te schrijven. Zijn brood verdiende hij in allerlei beroepen, o.a. als journalist. Hij werkte voor de WDR en de uitgeverijen Rowohlt en Suhrkamp. Veel belangstelling kreeg hij met zijn eerste prozaboek Felder uit 1964. De twee volgende werken Ränder (1968) en Umgebungen (1970) vestigden zijn naam als experimenteel schrijver.

Uit: Felder

“Die Stunde is jekommen, die so heiß, so insbrünstich ersehnte, der Tach der Freiheit is anjebrochen! Unsere Herzen fliejen empor zu Jott dem Allmächtijen. Dank sei ihm, der uns jeführt hat durch Not un Jefahr! Vereint sind wir wieder mit unserem Staat, unserem Volk, unserem Vaterland, vereint un frei nach vielen Jahren der Trennung un Unfreiheit! In jemeinsam jetragener, jemeinsam überwundener Not erwächst die treueste Kameradschaft. Ihr, deutschen Volksjenossen in den besetzten Jebieten, habt mit uns Schulter an Schulter jestanden. Euch, die ihr noch der Freiheit entbehrt, jrüßen wir in dieser Stunde in Liebe un Treue! Schweres haben wir erdulden müssen durch die harte Faust des Siejers in sieben langen Jahren. Heute, in dieser weihevollen Stunde, lasst uns davon schweijen; ja, wir wollen jerecht sein, trotz vielem, was uns widerfahren is, wir wollen anerkennen, daß der jeschiedenen Jechner auf politischem Jebiet jerechtes Spiel hat walten lassen. Hoffen wir. Dass unsere Leidenszeit nich umsons jewesen is, nunmehr ein wahrhaft neuer Jeist in die Völker Europas einzieht.“

Jürgen Becker (Keulen, 10 juli 1932)

De Cubaanse dichter Nicolás Guillén werd geboren in Camagüey op 10 juli 1902. Hij studeerde rechten, maar brak de studie al in het eerste jaar af. Hij groeide als zwarte jongen op in het pre-revolutionaire Cuba, waar zijn vader door de regering vermoord werd. Hij hield zich graag bezig met literatuur en politiek. In 1920 verscheen zijn eerste gedicht in het tijdschrift ‘Camaguey Grafico’. Hij was fervent voorstander van het communisme, en richtte in opdracht van Fidel Castro de nationale schrijversbond van Cuba (UNEAC) op, waarvan hij in 1961 voorzitter werd.

Blues

I die if I don’t work
and if I do, I die.
Either way I die, I die,
either way I die.

Yesterday I saw a staring man
staring at the setting sun,
yesterday I saw a staring man
staring at the setting sun:
the man was very serious
fo
r he could not see.
Ay, the blind live sightless
when the sun sets,
when the sun sets,
when the sun sets.

Yester’day I saw a child at play
pretend to kill another child,
yesterday I saw a child at play
pretend to kill another child:
there are babes who play
like men at work!
Who will tell them when they’re grown
that men are not children,
that they are not,
that they are not,
that they are not?

I die if I don’t work
and if I do, I die.
Either way I die, I die,
either way I die.

De woekeraars

Vogelvormige monsters,
de woekeraars
in hun grote zwarte kooien.

Zoals daar zijn:
de Witte Lok (Koninklijk Groot-Woekeraar)
de Woekergier van de grote vlakten
en de Vulgaire Sidderrog die zijn kinderen
opvreet
en de Woekeraar-met-askleurige-staart
in de vorm van een dolk
die zijn ouders verslindt
en de Zaagbek-Vampier
die bloed zuigt en over de zeeën vliegt.

Tijdens het gedwongen nietsdoen
tellen en hertellen de woekeraars
hun veren
en lenen ze aan elkaar, met rente.

Vertaald door Stefaan van den Bremt

Nicolás Guillén (10 juli 1902 – 16 juli 1989)

De Duitse dichter en schrijver Kurt Bartsch werd geboren in Berlijn op 10 juli 1937. Na het gymnasium werkte hij in verschillende beroepen. Vanaf 1965 studeerde hij aan het instituut voor literatuur “Johannes R. Becher” in Leipzig. Wegens zijn protestbrief aan werd hij in 1979 uit de schrijversbond van de DDR gezet en in 1980 verhuisde hij met een permanent visum naar West-Berlijn.

Werk o.a.: Kaderakte. Gedichte und Prosa.1979, Wadzeck. Roman. 1980, Fanny Holzbein, 2004

Märchen

B. hat ein Manuskript geschickt, sagte der Lektor
Mit ängstlichem Blick auf den Verlagsleiter, der Verlagsleiter
Mit ängstlichem Blick auf den Minister, der Minister
Mit ängstlichem Blick auf die Bezirksleitung, die Bezirksleitung
Mit ängstlichem Blick auf das ZK, das ZK
Mit ängstlichem Blick auf das Politbüro, das Politbüro
Mit ängstlichem Blick auf den Kreml, der Kreml
Mit ängstlichem Blick zu Gott, worauf dieser
Den langen und kalten Winter 1979 beschloß.

Kurt Bartsch (Berlijn, 10 juli 1937)

De Duitse dichter en schrijver Paul Wühr werd geboren op 10 juli 1927 in München. Tussen 1949 en 1983 was hij leraar aan een school in Gräfelfing. Sinds 1986 woont hij met zijn vrouw in het Italiaanse Passignano. Sinds het eind van de jaren is hij ook als schrijver van romans, hoorspelen, gedichten en prozagedichten werkzaam geweest en is hij uitgegroeid tot een van de belangrijkste hedendaagse, Duitse, experimentele schrijvers.

VOR

Gleich auf einmal wir zwei
stehen geschrieben
so steht es
wir spielen uns vor dem Leben
vom Blatt
so wird gespielt
wo wir auch immer uns
gleichen
so ist es
nur Trennung
so ist es
nichts anderes steht geschrieben
so steht es
so sind wir verschieden

Hier

sind wir nicht auf gleichen
Klang aus sagt er dieser
Boden

worüber du zu mir kommst
singt gar tief will sie sagen
du aber

sagt er schwebst vor mir her
viel weiter gestimmt sehr
bald

werden sagen sie beide hier
zum Tanz durchdrehen und
wahre

Wunden vollbringen

Paul Wühr (München, 10 juli 1927)

De Britse schrijfster Aphra Behn-Johnson werd geboren in Kent op 10 juli 1640. Zij was de eerste bekende vrouw in de Engelse literatuurgeschiedenis die met schrijven in haar levensonderhoud voorzag. Als kind reisde ze vermoedelijk met haar familie of als gezelschapsdame naar Suriname, waar ze het materiaal verzamelde dat ze later in haar bekendste roman Oroonoko verwerkte. In 1658 kwam ze weer terug in Engeland en vermoedelijk in 1664 trouwde ze Mr Behn, een koopman van Nederlandse of Duitse afkomst, die kort daarop overleed. Over het huwelijk is verder niets bekend. Voor een weduwe zonder veel geld waren er in de 17e eeuw zo’n beetje drie mogelijkheden: opnieuw trouwen, in een klooster gaan of iemands maîtresse worden. Omdat ze – naar eigen zeggen – een huwelijk vanwege het geld als “een vorm van prostitutie” beschouwde, besloot ze om haar eigen geld te gaan verdienen. In 1670 werd haar eerste theaterstuk The Forced Marriage met veel succes uitgevoerd. In de volgende negentien jaar schreef ze toneelstukken, proza en gedichten en was ze als vertaalster actief. Haar meesterwerk, de roman Oroonoko over een slaaf in Suriname, werd in de 18e eeuw in het Duits en Frans vertaald en speelde een rol in de Anti-slavernijbeweging. De vrouwenbeweging eert Aphra Behn als een van haar eerste voorvechtsters. Haar werk werd mede hierdoor in de laatste 20 jaar herontdekt en bestudeerd.

Uit: OROONOKO

“And why,” said he, “my dear friends and fellow sufferers, should we be slaves to an unknown people? Have they vanquished us nobly in fight? Have they won us in honourable battle? And are we by the chance of war become their slaves? This would not anger a noble heart; this would not animate a soldier’s soul. No, but we are bought and sold like apes or monkeys, to be the sport of women, fools and cowards; and the support of rogues and runagates, that have abandoned their own countries for rapine, murders, theft and villainies. Do you not hear every day how they upbraid each other with infamy of life, below the wildest savages? And shall we render obedience to such a degenerate race, who have no one human virtue left, to distinguish them from the vilest creatures? Will you, I say, suffer the lash from such hands?”

Aphra Behn-Johnson (10 juli 1640 – 16 april 1689)
Portret door Peter Lely

De Nederlandse schrijver Gerhard L. Durlacher werd geboren in Baden-Baden op 10 juli 1928. Zie ook mijn blog van 10 juli 2006.

Uit: Drenkeling : kinderjaren in het Derde Rijk

“Mijn naam spreekt zijn zo grappig uit alsof zij bij de G haar keel schraapt en soms begrijp ik niet wat zij bedoelt. ‘Dat komt omdat zij Hollands is,’ heeft oma mij met een meewarig lachje toevertrouwd.
Zij kibbelt met mijn ouders en wil hen overhalen ook te gaan verhuizen naar haar waterige land. Mijn vader vindt dat onzin en paniekerig gedoe. Haar spookverhalen wil hij niet geloven. Boos kijken haar ogen door de dikke brilleglazen omdat mijn vader doof is voor haar woorden, en als zij afscheid neemt wijst ze naa
r mij en zegt: ‘Doe het voor hem.’
In een te lange mottige grauwe winterjas met zwart fluwelen kraag, staaat hij aan de voordeur. Op zijn hoofd een donkere vilthoed. Boven de band witte lijnen als van flauwe sneeuwbergen. Zijn lange bruine haren krullen onder de hoed vandaan. Door de droevige plooien om z’n ogen en zijn mond lijkt hij op de oude vriendelijke bloedhond van onze tandarts.
Onder zijn linkeroksel houdt hij een schilferige vioolkist geklemd en in zijn hand heeft hij een gedeukt en gekrast koffertje. Met zijn andere arm leunt hij tegen de deurspijl om steun te vinden. Van zijn huilerige Duits versta ik alleen dat hij mijn ‘mame’ of ’tate’ wil spreken.”

Gerhard L. Durlacher (10 juli 1928 – 2 juli 1996)

De Duitse schrijver en dramaturg Günther Weisenborn werd geboren op 10 juli 1902 in Velbert. Hij studeerde medicijnen en germanistiek in Keulen en Bonn. Het succesvolle anti-oorlogsstuk U-Boot 54 uit 1928 voerde hem naar Berlijn, waar hij als dramaturg werkte en contact had met Brecht en Piscator. In 1933 werd zijn maatschappijkritische werk verboden en zijn roman Barbaren belandde op de brandstapels van de nazi’s. In 1936 emigreerde hij naar de VS, maar hij keerde in 1937 al terug en sloot zich aan bij de verzetsgroep Rote Kapelle. In 1942 werd hij gearresteerd en tot 1945 bleef hij in de gevangenis. Zijn ervaringen in het verzet en in de gevangenis verwerkte hij in Die Illegalen (1946), in de memoires Memorial (1948) en in zijn bericht Der lautlose Aufstand (1953).

Das alte Lied vom Lehrer Leid

“Nach Deutschland kommt von Zeit zu Zeit,
wenn’s wieder Trümmer gibt, der Lehrer Leid.

Der sah schon viel Krieg vorübergehn.
Man kann es dem müden Gesicht ansehen.

Er legt uns das alte Lesebuch vor
Und sagt: Wiederholt, sprecht alle im Chor!

Und dann lernen wir alle das alte Gedicht
Vom Frieden. Doch wir behalten es nicht.

Und er schreibt an die Tafel, und die Kreide ist rot:
Wer Waffen bestellt, der bestellt den Tod.

Und er blickt jedem einzelnen ins Gesicht,
und er sagt: Ich heiße Leid, vergesst das nicht.

Wann lernt ihr denn endlich eure Lektion?
Doch da läutet die Glocke, und wir eilen davon

Und bestellen Waffen…von Zeit zu Zeit,
und auf uns wartet der Lehrer Leid…”

Günther Weisenborn (10 juli 1902 – 26 maart 1969)

De Engelse schrijver en marineofficier Frederick Marryat werd geboren op 10 juli 1792 in Londen. Na een loopbaan op zee wijdde hij zich vanaf 1830 geheel aan het schrijven. Na zijn aytobiografische roman The Naval Officer“ (1829) verschenen in snel temp meer boeken van zijn hand. „Peter Simple“ (1834) en „Mr Midshipman Easy“ (1836) zijn de bekendste. In de jaren 1840 richtte hij zich in toenemende mate op de markt van jeugdige lezers en schreef hij een aantal Robinsonaden, zoals „Masterman Ready, or the Wreck of the Pacific“ uit 1841.

Uit: Masterman Ready

“It was in the month of October, 18–, that the Pacific, a large ship, was running before a heavy gale of wind in the middle of the vast Atlantic Ocean. She had but little sail, for the wind was so strong, that the canvas would have been split into pieces by the furious blasts before which she was driven through the waves, which were very high, and following her almost as fast as she darted through their boiling waters; sometimes heaving up her stern and sinking her bows down so deep into the hollow of the sea, that it appeared as if she would have dived down underneath the waves; but she was a fine vessel, and the captain was a good seaman, who did what he considered best for the safety of his vessel, and then put his trust in that Providence who is ever watchful over us.

The captain stood before the wheel, watching the men who were steering the ship; for when you are running before a heavy gale, it requires great attention to the helm: and as he looked around him and up at the heavens, he sang in a low voice the words of a sea song:

“One wide water all around us, All above us one black sky.”

And so it was with them;–they were in the middle of the Atlantic, not another vessel to be seen, and the heavens were covered with black clouds, which were borne along furiously by the gale; the sea ran mountains high, and broke into large white foaming crests, while the fierce wind howled through the rigging of the vessel.”

Frederick Marryat (10 juli 1792 – 2 augustus 1848)

Ann Radcliffe, Gerard Walschap, Mervyn Peake, Matthew Lewis, Jan Neruda, June Jordan, John Heath-Stubbs, Robert Gratzer, Hans Arnfrid Astel, Jean Cassou

De Engelse schrijfster Ann Radcliffe werd geboren op 9 juli 1764 in Londen. Zij was een van de polulairste vertegenwoordigsters van de Gothic Novel. Haar grote doorbraak kwam in 1791 met de publicatie van The Romance of the Forest.

Uit: Mysteries of Udolpho (1794)

“While Emily gazed with awe upon the scene, footsteps were heard within the gates, and the undrawing of bolts; after which an ancient servant of the castle appeared, forcing back the huge folds of the portal, to admit his lord. As the carriage-wheels rolled heavily under the portcullis, Emily’s heart sunk, and she seemed, as if she was going into her prison; the gloomy court, into which she passed, served to confirm the idea, and her imagination, ever awake to circumstance, suggested even more terrors, than her reason could justify.

Another gate delivered them into the second court, grass-grown, and more wild than the first, where, as she surveyed through the twilight its desolation–its lofty walls, overtopt with briony, moss and nightshade, and the embattled towers that rose above,–long-suffering and murder came to her thoughts. One of those instantaneous and unaccountable convictions, which sometimes conquer even strong minds, impressed her with its horror. The sentiment was not diminished, when she entered an extensive gothic hall, obscured by the gloom of evening, which a light, glimmering at a distance through a long perspective of arches, only rendered more striking. As a servant brought the lamp nearer partial gleams fell upon the pillars and the pointed arches, forming a strong contrast with their shadows, that stretched along the pavement and the walls.”

Ann Radcliffe (9 juli 1764 – 7 februari 1823)

De Vlaamse schrijver Gerard Walschap werd geboren op 9 juli 1898 in Londerzeel. Zie ook mijn blog van 9 juli 2006.

Uit: Celibaat

“Uit het naamlooze volk, dat toen nog niet zelf zijn naam kon schrijven, werkte zich een man op tot welstand. Dat is lang geleden, niemand onzer heeft er gedenken van. Hij was groot, mager, zwijgzaam en hij kon zijn klak even goed aan zijn neus hangen als aan den kapstok. Een naam in een akt voor doop, huwelijk of dood heeft niets te beteekenen, maar in een koopakt, gepasseerd voor notaris, wordt hij belangrijk. Toen de naam van dezen man keer na keer geschreven werd op notarieele stukken, want hij kocht grond, grond en nog weer grond, bemerkte men dat het een adellijke naam was. Eens bracht de man zelfs adelbrieven mee en de notaris deed bewonderend: hm, sapperloot, man! De man stak ze weer op zak zonder boe of ba. Jaren en jaren had zijn adellijk geslacht in mest en scheeve koterijen zijn kwaad geboet en zijn bloed vernieuwd. Nu trad het uit den donkere en uit de naamloosheid der massa weer naar voren.

De boer had zeven zonen, geen dochters. Zij waren kleiner dan hij, maar breeder gebouwd, met korte nekken en hun neuzen waren dezelfde roofvogelsnavels. Twee ervan trouwden. De anderen begrepen dat het goed niet in zeven stukken mocht verdeeld worden en dat hun bloed te krachtig was voor huiselijke teelt. Zij namen de meiden en alle welstellender boerendochters, die er van droomden een d’Hertenfeldt te trouwen. Het waren cynieke gierige krachtmenschen, die uiterlijk kerk en sacrament erkenden, maar in den grond aan God noch gebod geloofden. Zachte gevoelens kenden zij niet. De meisjes die zij bedrogen, moesten volgens hen maar beter oppassen. Zij hielpen in nood als het hun van nut kon zijn, als zij het zich in het hoofd gezet hadden, als men niet betoogde dat ze het moesten omdat het zooveel als een plicht was, en als men zei dat ze niet durfden.

Tegen die durft ge niets doen, zei een van hun knechten toen de gendarmen hem kwamen halen omdat hij dien nacht gestroopt had. De oudste stond van tafel op, ging in de deur staan, zoodat de gendarmen niet binnen konden, en zei dat het een vergissing was, want de knecht had den heelen nacht met hem gewaakt bij een drachtige vaars”

Gerard Walschap (9 juli 1898 – 25 oktober 1989)

De Engelse schrijver, tekenaar, illustrator en dichter Mervyn Peake werd geboren op 9 juli 1911 in Lushan (Kuling) in Jiangxi, een province in centraal China. Hij is vooral bekend door zijn Titus-boeken, ook wel de Gormenghast-trilogie genoemd. Sinds de verfilming van de eerste twee delen, die de BBC in 2000 vertoonde, staat zijn werk in Engeland weer volop in de belangstelling. Ook zijn gedichten worden weer opnieuw ontdekt.

THE TROUBLE WITH GERANIUMS

The trouble with geraniums
is that they’re much too red!
The trouble with my toast is that
it’s far too full of bread.

The trouble with a diamond
is that it’s much too bright.
The same applies to fish and stars
and the electric light.

The troubles with the stars I see
lies in the way they fly.
The trouble with myself is all
self-centred in the eye.

The trouble with my looking-glass
is that it shows me, me;
there’s trouble in all sorts of things
where it should never be.

AUNTY FLO

When Aunty Flo
Became a Crow
She had a bed put in a tree;
And there she lay
And read all day
Of ornithology.

Mervyn Peake (9 juli 1911 – 17 november 1968)
Zelfportret

De Engelse schrijver Matthew Gregory Lewis werd geboren op 9 juli 1775 in Londen. Lewis stond nog geheel in de traditie van de Gothic Novel. Als student al probeerde hij het Engelse publiek vertrouwd te maken met de Duitse literatuur uit de Weimarer Klassik en de Sturm und Drang. Hij vertaalde o.a. Schiller en Kotzebue. Zijn anoniem gepubliceerde roman The Monk uit 1796 werd zijn eerste grote succes, wellicht juist omdat het veel kritiek te verduren kreeg wegens obsceniteit en blasfemie. Toen Lewis als schrijver ervan bekend werd explodeerde de publieke opinie. Byron schreef dat in het hoofd van Lewis zelfs Satan nog een hel kon ontdekken die hij nog niet kende.

Uit: The Monk

“Scarcely had the Abbey Bell tolled for five minutes,and already was the Church of the Capuchins thronged with Auditors. Do not encourage the idea that the Crowd was assembled either from motives of piety or thirst of information. But very few were influenced by those reasons; and in a city where superstition reigns with such despotic sway as in Madrid, to seek for true devotion would be a fruitless attempt. The Audience now assembled in the Capuchin Church was collected by various causes, but all of them were foreign to the ostensible motive. The Women

came to show themselves, the Men to see the Women: Some were attracted by curiosity to hear an Orator so celebrated; Some came because they had no better means of employing their time till the play began; Some, from being assured that it would be impossible to find places in the Church; and one half of Madrid was brought thither by expecting to meet the other half. The only persons truly anxious to hear the Preacher were a few antiquated devotees, and half a dozen rival Orators, determined to find fault with and ridicule the discourse. As to the remainder of the Audience, the Sermon might have been omitted altogether, certainly without their being disappointed, and very probably without their perceiving the omission.”

Matthew Lewis (9 juli 1775 – 14 mei 1818)

De Tsjechische schrijver en dichter Jan (Nepomuk) Neruda werd op 9 juli 1834 geboren in Praag. Hij was journalist, schrijver en dichter. Hoewel hij van eenvoudige komaf was studeerde hij f
ilologie, geschiedenis en rechten. Vanaf 1856 was hij medewerker van de Duitstalige Tageboten aus Böhmen, vanaf 1861 feuilletonschrijver van de Tsjechische krant Národní listy. Hij schreef meer dan 2000 feuilletons en publiceerde talrijke gedichten, sympathiseerde met de kunstenaarsgroep Máj en voelde zich verbonden met de zaak van de Tsjechische nationale wedergeboorte. De beroemde Chileense dichter Pablo Neruda (eig. Neftalí Ricardo Reyes Basoalto) ontleende zijn pseudoniem aan hem. Zie ook mijn blog van 9 juli 2006.

Do Frogs Exist there Too ?

Frogs sat around a puddle
And gazed at heavens high
Frog teacher pounding into skulls
The science of the sky.

He spoke about the heavens
Bright dots we see there burning
And men watch them, “astronomers”
Like moles they dig for learning.

When these moles start to map the stars
The large becomes quite small
What’s twenty million miles to us
They call one foot, that’s all.

So, as those moles did figure out
(If you believe their plan)
Neptune is thirty feet away
Venus, less than one.

If we chopped up the Sun, he said
(Awed frogs could only stare)
We’d get three hundred thousand Earth’s
With still a few to spare

The Sun helps us make use of time,
It rolls round heaven’s sphere
And cuts a workday into shifts
“Forever” to a year

What comets are is hard to say
A strange manifestation
Though this is not a reason for
Some idle speculation

They are no evil sign, we hope
No reason for great fright
As in a story we got from
Lubyenyetsky, great knight

A comet there appeared, and when
It rays were seen by all
The cobblers in a tavern
Began a shameful brawl

He told them how the stars we see
So many, overhead
Are actually only suns
Some green, some blue, some red

And if we use the spectroscope
Their light tells, in addition
Those distant stars and our Earth
Have the same composition

He stopped. The frogs were overwhelmed.
Their froggy eyeballs rolled.
“What more about this universe
Would you like to be told?”

“Just one more thing, please tell us sir”
A frog asked, “Is it true?
Do creatures live there just like us
Do frogs exist there too?”

Jan Neruda (9 juli 1834 – 22 August 1891)

De Afro-Amerikaanse schrijfster, dichteres en politiek activiste June Jordan werd geboren op 9 juli 1936 in New York. Jordans eerste boek Who Look at Me verscheen in 1969. Tijdens haar leven zouden er nog zevenentwintig volgen. Na haar dood verschenen nog Directed By Desire: The Collected Poems of June Jordan” (2005) en SoulScript, een heruitgave van het werk uit 1970. Haar autobiografische Soldier: A Poet’s Childhood werd in 2000 gepubliceerd.

The Talking Back of Miss Valentine Jones: Poem # one

well I wanted to braid my hair
bathe and bedeck my
self so fine
so fully aforethought for
your pleasure
see:
I wanted to travel and read
and runaround fantastic
into war and peace:
I wanted to
surf
dive
fly
climb
conquer
and be conquered
THEN
I wanted to pickup the phone
and find you asking me
if I might possibly be alone
some night
(so I could answer cool
as the jewels I would wear
on bareskin for you
digmedaddy delectation:)
“WHEN
you comin ova?”
But I had to remember to write down
margarine on the list
and shoepolish and a can of
sliced pineapple in casea company
and a quarta skim milk cause Teresa’s
gaining weight and don’ nobody groove on
that much
girl
and next I hadta sort for darks and lights before
the laundry hit the water which I had
to kinda keep an eye on be-
cause if the big hose jumps the sink again that
Mrs. Thompson gointa come upstairs
and brain me with a mop don’ smell too
nice even though she hang
it headfirst out the winda
and I had to check
on William like to
burn hisself to death with fever
boy so thin be
callin all day “Momma! Sing to me?”
“Ma! Am I gone die?” and me not
wake enough to sit beside him longer than
t
o wipeaway the sweat or change the sheets/
his shirt and feed him orange
juice before I fall out of sleep and
Sweet My Jesus ain but one can
left
and we not thru the afternoon
and now
you (temporarily) shownup with a thing
you says’ a poem and you
call it
“Will The Real Miss Black America Standup?”

guilty po’ mouth
about duty beauties of my
headrag
boozeup doozies about
never mind
cause love is blind

well
I can’t use it

and the very next bodacious Blackman
call me queen
because my life ain shit
because (in any case) he ain been here to share it
with me
(dish for dish and do for do and
dream for dream)
I’m gone scream him out my house
be-
cause what I wanted was
to braid my hair/bathe and bedeck my
self so fully be-
cause what I wanted was
your love
not pity
be-
cause what I wanted was
your love
your love

June Jordan (9 juli 1936 – 14 juni 2002)

De Engelse dichter John Heath-Stubbs werd geboren op 9 juli 1918 in Londen. Hij studeerde aan het Queens College in Oxford. In 1941 schreef hij samen met Sidney Keyes en Michael Meyer, Eight Oxford Poets. In 1953 publiceerde hij de bloemlezing Images of Tomorrow.

The Poet of Bray

Back in the dear old thirties’ days
When politics was passion
A harmless left-wing bard was I
And so I grew in fashion:
Although I never really joined
The Party of the Masses
I was most awfully chummy with
The Proletarian classes.
This is the course I’ll always steer
Until the stars grow dim, sir–
That howsoever taste may veer
I’ll be in the swim, sir.

But as the tide of war swept on
I turned Apocalyptic:
With symbol, myth and archetype
My verse grew crammed and cryptic:
With New Romantic zeal I swore
That Auden was a fake, sir,
And found the mind of Nicky Moore
More int’resting than Blake, sir.

White Horsemen down New Roads had run
But taste required improvement:
I turned to greet the rising sun
And so I joined the Movement!
Glittering and ambiguous
In villanelles I sported:
With Dr. Leavis I concurred,
And when he sneezed I snorted.

But seeing that even John Wax might wane
I left that one-way street, sir;
I modified my style again,
And now I am a Beat, sir:
So very beat, my soul is beat
Into a formless jelly:
I set my verses now to jazz
And read them on the telly.

Perpetual non-conformist I–
And that’s the way I’m staying–
The angriest young man alive
(Although my hair is greying)
And in my rage I’ll not relent–
No, not one single minute–
Against the base Establishment
(Until, of course, I’m in it).
This is the course I’ll always steer
Until the stars grow dim, sir–
That howsoever taste may veer
I’ll be in the swim, sir.

John Heath-Stubbs (9 juli 1918 – 26 december 2006)
Portret door Peter Edwards

De Oostenrijkse schrijver, journalist, dramaturg en uitgever Robert Gratzer werd geboren op 9 juli 1948 in Mariahof. Hij had diverse beroepen en werkte o.a. bij het Klagenfurter Stadttheater en later bij de ORF-Landesstudio Kärnten. Daarnaast was hij schrijver.

Uit: Lorbeerreiser (1997)

“ Überhaupt, raunte die alte Urscha, man hätte auch dem Kindsvater beizeiten Farnsamen mitgeben sollen: Man hätte die braunschwarzen Kügelchen in seine Jacke einnähen sollen, das mache ihn hieb- und stichfest, und überhaupt gehe alles gut vonstatten mit Farnsamen, im Krieg und bei der Arbeit. Die Magd auf dem Bett preßte ihr Kind an sich. Das seufzte nur und suchte leise jammernd die Brust.
Vierblattklee hilft auch, raunte die Alte vor dem Herdloch nach einer Pause. Der Blick durch einen Kranz von Vierblattklee zwingt den Kindsvater heim. Aber jetzt gibt es ja keinen Klee, damit müssen wir bis zum Sommer warten. Ich werde Dir einen Kranz von Vierblattklee bringen! Wenn der Liebeszauber richtig gemacht wird, raunte die Alte, wird sogar
ein Soldat fahnenflüchtig, so stark ist er. Man müsse aber auf der Hut und des Geliebten sicher sein, denn wenn der Angerufene dem Zauber nicht folgen wolle, binde er seinen Leihriemen um einen Holzpflock, und dieser fliege dann an seiner Statt heim und zerstampfe das Lager und die Bettstatt.”

Robert Gratzer (9 juli 1948 – 6 mei 2004)

De Duitse dichter Hans Arnfrid Astel werd geboren in München op 9 juli 1933. Opzien baarde hij vooral in de jaren zeventig met zijn politieke epigrammen. (Bijvoorbeeld „Zwischen den Stühlen sitzt der Liberale auf seinem Sessel. Epigramme und Arbeitsgerichtsurteile” 1974) Vanaf de jaren tachtig richtte hij zich echter steeds meer op natuur- en liefdespoëzie.

ABEND

Der Mystiker
schlägt die Augen nieder.
Er sieht den Himmel
durch die kahlen Zweige.
Das ist der Regenbogen-
druck auf den Augen.

ACHT-STUNDEN-TAG

Als ich meinem Schwager
seine Bürgerlichkeit vorwarf,
sagte er, das siehst du falsch,
mein Problem ist vielmehr,
daß ich Bürgerlichkeit
nicht entfalten kann.
Der Acht-Stunden-Tag
macht mich kaputt.

HAFENRUNDFAHRT

Hamburger Hafenrundfahrt.
Pfingsten. China im Bild.
Fünf Chinesen, die zurückwinken,
streicheln ihr Schiff.

Hans Arnfrid Astel (München, 9 juli 1933)

De Franse schrijver, dichter en vertaler Jean Cassou werd geboren op 9 juli 1897 in Deusto bij Bilbao. Cassou was deels van Spaanse afkomst en werd geboren tijdens een kort verblijf van zijn ouders in Spanje. Vanaf zijn jeugd las hij zowel de Spaanse klassieken als Franse werken en richtte hij zijn leven naar één doel: het ontsluieren van het moderne culturele leven van Spanje. In Franse tijdschriften publiceerde Cassou essays en studies over de Spaanse cultuur en introduceerde hij Spaanse schrijvers bij het Franse publiek. Ook werd hij literair agent van veel Spaanse schrijvers. Cassous ontmoeting met de Spaanse dichter Jorge Guillén was eveneens bepalend voor zijn verdere leven: samen richtten ze tijdschriften op, schreven ze artikelen, hielden ze bijeenkomsten en discussieerden ze over literatuur en kunst. Hun intense vriendschap, samenwerking en correspondentie zou vijfenzeventig jaar duren.

Uit: HOMMAGE A FEDERICO GARCIA LORCA

« Le peuple éternel vit dans la familiarité des éléments éternels : c’est à eux qu’il songe dès qu’il veut chanter, c’est à eux qu’il compare la force et la durée de ses amours. La voix de Federico Garcia Lorca, dès son éveil, se fit voix du peuple. Tout de suite elle eut cette fraicheur violente et miraculeuse. Tout de suite elle emporta dans son orbe la nuit la lune et la mer. Ce que les balles fascistes ont frappé dans cette gorge et dans ce coeur est autre chose que la simple vie d’un ennemi : c’était une des sources mêmes, une des jaillissantes fontaines de l’émotion universelle.
Par Garcia Lorca, l’Espagne se faisait univers, comme elle se fait univers par le geste de ses danseuses gitanes et le chant de ses chanteurs populaires et par le génie de son peuple éternel, une des races les plus profondes et les plus nobles du monde. Toucher à Garcia Lorca, rompre cet hymne vivant, cette jeunesse et cet enivrement de rossignol, ce fut une offense atroce à tout ce qui, dans ce coin de terre, est nature, floraison et beauté. Ce fut injurier la vigne et l’olivier, l’oeillet et le jasmin, frapper à mort la nuit, la lune, la mer, jeter le plus insolent défi à ces passions que le peuple porte en lui et qui lui paraissent à ce point sacrées qu’il ne peut les égaler qu’aux éléments éternels. Il ne peut plus y avoir de poésie au monde tant que ce cadavre de poète n’aura pas été vengé. »

Jean Cassou (9 juli 1897 – 18 januari 1986)

Maria van Daalen, Richard Aldington, Walter Hasenclever, Hanns Johst, Jean Ray, Jean de La Fontaine, Julius Mosen

De Nederlandse dichteres Maria van Daalen werd geboren op 8 juli 1950 in Voorburg.Zie ook mijn blog van 25 augustus 2006.

HOTEL NEW YORK, ROTTERDAM
Bruidssuite
kamer 207

Langs de lambrisering kruipt de nacht, de dag,
tussen de lakens, bruidswit, ingeweven
motieven: een schip, ‘HNY’. Gegeven:
de zijne, en waarom. Samen slapen mag

zonder getuigen, ik deel hem mijn leven
mee, dat de waterweg diep om ons heen lag
en de zee trok. In het zilverig licht zag
ik zijn ogen, de stroming, het was zeven/

acht juli, ik was vijftig geworden
en hij hield mij voorzichtig tegen zich aan,
streelde mij totdat ik insliep en droomde

van een ver land waarheen het schip opstoomde.
Zou er straks in gouden letters The End staan?
Een reis zonder script, dus voor gevorderden.

De getijden van de eeuwige wijsheid

Voorafgaand aan het denken is aanwezigheid;
voordat de schedel zijn naam draagt groeit hij dicht.

Ik zie in de verte een wolk aankomen,
boven de grond een grijze draaiende kolom.
Alles wordt opgezogen: graszoden, net gelegd,
marmerblokken, brieven, verlepte bloemen.
Iemand vaart schreeuwend omhoog.

Waar vind ik je als je bent uitgesproken,
man die ik liefheb? Misschien tussen de wijnranken,
hard en geknot, op een te heldere dag in februari,
of op de bodem van lauw zeewater;
schaduw kruipt over de schelpen, dicht, open.

Voorafgaand aan het lichaam is de adem
die de eerste cel vooruitblaast naar zijn deling.

Er loopt een straaltje bloed langs mijn bovenbenen;
het is de kleur rood van het genot.
Je veegt het uit met een vinger, je zegt
dat het zoet is en ik leg mijn hoofd opzij
om te zien hoe je gaat staan, hoe je gaat liggen.

Waarom kan ik niets maken van zand
dat geen leem bevat, dat niet nat is,
waarom zakt elke lijn die ik trek met mijn vinger
weg in zichzelf? Scherpe randen van zand
ritselen weg in zand, vullen ondieptes.

Maria van Daalen (Voorburg, 8 juli 1950)

De Engelse schrijver en dichter Richard Aldington werd geboren op 8 juli 1892 in Portsmouth. Na zijn studie leefde hij als zelfstandig schrijver in Londen, waar hij in 1913 trouwde met de Amerikaanse schrijfster Hilda Doolittle. In 1912 sloot hij zich aan bij de beweging van de Imagisten en was hij uitgever van het avantgardistische tijdschrift The egoist. Aldington nam deel aan WO I. Zijn ervaringen werden natuurlijk ook in zijn literaire werk weerspiegeld, dat maatschappijkritischer en pessimistischer werd.

Bombardment

Four days the earth was rent and torn
By bursting steel,
The houses fell about us;
Three nights we dared not sleep,
Sweating, and listening for the imminent crash
Which meant our death.

The fourth night every man,
Nerve-tortured, racked to exhaustion,
Slept, muttering and twitching,
While the shells crashed overhead.

The fifth day there came a hush;
We left our holes
And looked above the wreckage of the earth
To where the white clouds moved in silent lines
Across the untroubled blue.

Goodbye!

Come, thrust your hands in the warm earth
And feel her strength through all your veins;
Breathe her full odors, taste her mouth,
Which laughs away imagined pains;
Touch her life’s womb, yet know
This substance makes your grave also.

Shrink not; your flesh is no more sweet
Than flowers which daily blow and die;
Nor are your mein and dress so neat,
Nor half so pure your lucid eye;
And, yet, by flowers and earth I swear
You’re neat and pure and sweet and fair.

Richard Aldington (8 juli 1892 – 27 juli 1962)

De expressionistische Duitse schrijver en dichter Walter Hasenclever werd op 8 juli 1890 in Aken geboren. Zijn lyrisch werk en zijn in 1916 voor het eerst opgevoerde drama Der Sohn maakten van hem een exponent van het literair expressionisme. In 1917 werd Walter Hasenclever met de Kleistprijs onderscheiden. Van 1924 tot 1930 leefde en werkte hij als journalist in Parijs. In deze tijd schreef hij een reeks toneelstukken (Ein besserer Herr, Ehen werden im Himmel geschlossen, Napoleon greift ein e.a.), die hem destijds tot een van de meest gespeelde toneelschrijvers in het Duitstalige gebied maakten. In 1930 werkte Hasenclever als filmscriptschrijver voor Greta Garbo in Hollywood. In 1933 werden zijn stukken in Duitsland verboden. Omdat hij als tegenstander van het Nazi-regime voor zijn leven vreesde, vluchtte hij naar het buitenland, waar hij – na de Duitse militaire successen – zelfmoord pleegde.

1917

Halte wach den Haß. Halte wach das Leid.
Brenne weiter am Stahl der Einsamkeit.

Glaub nicht, wenn du liest auf deinem Papier,
Ein Mensch ist getötet, er gleicht nicht dir.

Glaub nicht, wenn du siehst den entsetzlichen Zug
Einer Mutter, die ihre Kleinen trug

Aus dem rauschenden Kessel der brüllenden Schlacht,
Das Unglück ist nicht von dir gemacht.

Heran zu dem elenden Leichenschrein,
Wo aus Fetzen starrt eines Toten Bein.

Bei dem fremden Mann, vom Wurm zernagt,
Falle nieder, du, sei angeklagt.

Empfange d
ie ungeliebte Qual
Aller Verstoßnen in diesem Mal.

Ein letztes Aug, das am äther trinkt,
Den Ruf, der in Verdammnis sinkt;

Die brennende Wildnis der schreienden Luft,
Den rohen Stoß in die kalte Gruft.

Wenn etwas in deiner Seele bebt
Das dies Grauen noch überlebt

So laß es wachsen, auferstehn
Zum Sturm, wenn die Zeiten untergehn.

Tritt mit der Posaune des Jüngsten Gerichts
Hervor, o Mensch, aus tobendem Nichts!

Wenn die Schergen dich schleppen aufs Schafott,
Halte fest die Macht! Vertrau auf Gott;

Daß in der Menschen Mord, Verrat
Einst wieder leuchte die gute Tat,

Des Herzens Kraft, der Edlen Sinn
Schweb am gestirnten Himmel hin.

Daß die Sonn, die auf Gute und Böse scheint,
Durch soviel Ströme der Welt geweint,

Gepulst durch unser aller Schlag,
Einst wieder strahle gerechtem Tag.

Halte wach den Haß. Halte wach das Leid.
Brenne weiter, Flamme! Es naht die Zeit.

Walter Hasenclever (8 juli 1890 – 21 juni 1940)

De Duitse schrijver en nationaalsocialist Hanns Johst werd geboren op 8 juli 1890 in Seerhausen. Sinds 1935 was hij president van de Reichsschrifttumskammer. Met zijn aan Hitler opgedragen drama Schlageter vierde hij zijn grootste successen. Hij had er van 1929 tot 1932 aan gewerkt en het werd voor het eerst gespeeld op Hitlers verjaardag, 20 april 1933. Daarna werd het in meer dan duizend plaatsten opgevoerd. Johst verdiende er zo 50.000 Reichsmark mee. Het stuk gaat over een strijder van het vrijwilligerskorps die tijdens de bezetting van het Ruhrgebied in 1923 door het Franse militaire gerecht ter dood werd veroordeeld omdat hij aanslagen gepleegd had op militaire verkeersverbindingen. Johst proclameerde hem tot eerste soldaat van het Duitse Rijk.

Uit: Schlageter

„Ich kiecke mit meinem Feldstecher in die Gegend, und was sehe ich da…? Ein magerer kleiner Waffenstillstand! Und fünf vor dreizehn platzt dieser Friede […] wie eine Bombe.“

„Brüderlichkeit, Gleichheit… Freiheit… Schönheit und Würde! […] Nein, zehn Schritt vom Leibe mit dem ganzen Weltanschauungssalat… Hier wird scharf geschossen!

Wenn ich Kultur höre… entsichere ich meinen Browning!“

De laatste uitspraak over de Browning stamt dus niet van Hermann Göring, maar komt uit dit stuk van Hanns Johst.

Hanns Johst (8 juli 1890 – 23 november 1978)

De Frans- en Nederlandstalige Belgische schrijver Jean Ray (bekendste pseudoniem van Raymond de Kremer) werd geboren op 8 juli 1887 in Gent. Ray was een schrijver van (meestal fantastische) romans en verhalen, detectives, sprookjes, scenario’s voor stripverhalen, gedichten en liederen. Bovendien schreef hij teksten voor revues en honderden columns en journalistieke bijdragen over folklore. Als Jean Ray schreef hij in het Frans voor volwassenen; voor zijn Nederlandse jeugdverhalen gebruikte hij meestal de naam John Flanders. Voorts hanteerde hij talrijke andere pseudoniemen (Tiger Jack, R.M. Temple, John Sailor, Kapitein Bill…) en publiceerde hij veelvuldig anoniem (o.m. zijn Harry Dickson-verhalen). Qua vorm gaat zijn oeuvre van het superkorte verhaal (tien regels en alles is gezegd) tot lijvige romans.

Uit: Rues

“Mais je sais des rues où jamais rien ne se passa de pareil, qui jamais ne se sont départies de calme et de vertu, et qui ont pour moi le visage vert de la peur. Mes nerfs n’y sont pour rien; c’est mon subconscient qui est entré en jeu; c’est l’autre plan, le terrible plan hypergéométrique, quadri-dimensionnel, qui est en cause.
C’est ce que j’appellerai le potentiel de la rue qui, en partie, crée mon épouvante. Enfant, je suppliais mes parents de ne pas me faire passer, au cours de nos promenades, par une certaine rue, proche de la cathédrale Saint-Bavon de Gand.
Une petite rue provinciale aux maisons basses et paisibles, sentant l’encens et les aigres parfums des pieux carêmes.
Mes parents haussaient les épaules et, comme ils n’encourageaient guère mes caprices, me giflaient et me faisaient marcher devant eux par la rue abhorrée. J’en étais littéralement malade.
Plus tard, cette crainte se dissipa; mais néanmoins j’évitais la rue. Un jour, j’avais quelque vingt ans à cette époque, entre chien et loup, en longeant le vieux séminaire, une furieuse averse me surprit. C’était, je crois, par une soirée de fête et j’avais hâte de rentrer chez moi, où bien des plaisirs m’attendaient. Je pris au plus court: par ladite rue.
Or, voici qu’une des petites maisons bourgeoises avait été transformée en une pâtisserie de bonne mine. Ah! quel amour d’officine sucrée!»

Jean Ray (8 juli 1887 – 17 september 1964)

De Franse schrijver Jean de La Fontaine werd op 8 juli 1621 geboren in Château-Thierry in Champagne. Zie ook mijn blog van 8 juli 2006.

Le Corbeau et le Renard

Maître Corbeau, sur un arbre perché,
Tenait en son bec un fromage.
Maître Renard, par l’odeur alléché,
Lui tint à peu près ce langage :
“Hé ! bonjour, Monsieur du Corbeau.
Que vous êtes joli ! que vous me semblez beau !
Sans mentir, si votre ramage
Se rapporte à votre plumage,
Vous êtes le Phénix des hôtes de ces bois.”
A ces mots le Corbeau ne se sent pas de joie ;
Et pour montrer sa belle voix,
Il ouvre un large bec, laisse tomber sa proie.
Le Renard s’en saisit, et dit : “Mon bon Monsieur,
Apprenez que tout flatteur
Vit aux dépens de celui qui l’écoute :
Cette leçon vaut bien un fromage, sans doute. “
Le Corbeau, honteux et confus,
Jura, mais un peu tard, qu’on ne l’y prendrait plus.

Jean de La Fontaine (8 juli 1621 – 13 april 1695)

De Duitse dichter en schrijver Julius Mosen (eig. Julius Moses) werd geboren op 8 juli 1803 in Marieney in het Vogtland. Hij bezocht het gymnasium in Plauen en studeerde daarna rechten in Jena. In 1835 vestigde hij zich als advocaat in Dresden. In 1844 verhuisde hij naar Oldenburg waar hij dramaturg werd aan het hoftheater. Zijn bekendste gedicht is het “Andreas-Hofer-Lied“ (“Zu Mantua in Banden”), dat tegenwoordig de hymne is van het bondsland Tirol. Tot zijn belangrijkste werken behoren
verder Ritter Wahn, Cola Rienzi en Der Kongreß von Verona.

Zu Mantua in Banden

In Mantua in Banden der treue Hofer war.

In Mantua zum Tode führt ihn der Feinde Schar.

Es blutet der Brüder Herz: Ganz Deutschland,

ach in Schmach und Schmerz.

Mit ihm das Land Tirol, mit ihm das Land Tirol,

mit ihm das Land Tirol, mit ihm das Land Tirol.

Die Hände auf dem Rücken der Sandwirt Hofer ging

mit ruhig festen Schritten. Ihm schien der Tod gering,

den er so manchesmal

vom Iselberg geschickt ins Tal

Im heil’gen Land Tirol.

Doch als aus Kerkergittern im festen Mantua

die treuen Waffenbrüder die Händ’er strecken sah,

da rief er laut: “Gott sei mit euch,

mit dem verrat’nen Deutschen Reich

und mit dem Land Tirol!”

Dem Tambour will der Wirbel nicht unterm Schlegel vor,

als nun der Sandwirt Hofer schritt durch das finst’re Tor.

Der Sandwirt, noch in Banden frei,

dort stand er fest auf der Bastei.

Der Mann vom Land Tirol.

Dort sollt’ er niederknien. Er sprach: “Das tu’ ich nit!

Will sterben, wie ich stehe, will sterben, wie ich stritt.

So wie ich steh’ auf dieser Schanz;

Es leb’ mein guter Kaiser Franz,

mit ihm das Land Tirol!”

Und von der Hand die Binde nimmt ihm der Korporal,

und Sandwirt Hofer betet allhier zum letzten Mal.

Dann ruft er: “Nun, so trefft mich recht!

Gebt Feuer! – Ach, wie schießt ihr schlecht!

Ade, mein Land Tirol!”

Julius Mosen (8 juli 1803 – 10 oktober 1867)

Lion Feuchtwanger, Vladimir Majakovski, Ludwig Ganghofer, Jeff VanderMeer, Reinhard Baumgart, Miroslav Krleza, Joseph Winckler

De Duitse schrijver Lion Feuchtwanger werd geboren in München op 7 juli 1884.De machtovername door de nazi’s in Duitsland verraste Feuchtwanger, terwijl hij op rondreis door de VS was. De Nazi Propaganda-minister Goebbels gunde hem de twijfelachtige eer van de verfilming van zijn roman Jud Süß, maar wel voorzien van een anti-semitische strekking.Vanwege zijn joodse afkomst besloot hij niet naar Duitsland terug te keren, maar in de plaats daarvan naar Frankrijk te gaan, waar hij alsnog in 1940 werd gearresteerd; hij werd daarop in Frankrijk geïnterneerd. Het lukte Feuchtwanger om via Portugal naar de VS te vluchten. In de VS richtte hij met Wieland Herzfelde, Bertolt Brecht, Ernst Bloch en Heinrich Mann de Aurora-Uitgeverij op, die aan voor de nationaal-socialisten gevluchte Duitse auteurs een platform wilde bieden. Onder de indruk van zijn ervaringen voor en tijdens oorlog, bekende Feuchtwanger zich steeds duidelijker tot het socialisme. In 1948 kwam Feuchtwanger in het vizier van de FBI wegens (vermeende) communistische sympathieën. De Amerikaanse overheid weigerde zijn aanvraag voor het Amerikaanse staatsburgerschap. Feuchtwanger werd door Joseph McCarthy van onvaderlands en communistisch gedrag beticht. Toch bleef hij tot aan zijn dood in de VS wonen.

Uit: Die häßliche Herzogin

“Zwischen der Stadt Innsbruck und dem Kloster Wilten auf weitem, freiem Blachfeld hoben sich Gezelte, Fahnenstangen; Tribünen waren aufgerichtet, eine Art Rennbahn abgesteckt für Turniere und andere sportliche Spiele des Adels. Für viele tausend Menschen war Raum geschaffen, Bequemlichkeit, Vorbereitung zur Kurzweil. Schon das zweite Jahr bedeckten diese Zelte die Felder von Wilten, wartend auf die große, prächtige Hochzeit, die Heinrich, Herzog von Kärnten, Graf von Tirol, König von Böhmen, ausrichten wollte. Die Klosterbrüder sorgten dafür, daß der Wind die Zelte nicht schädige, daß die Arena für die sportlichen Spiele nicht zuwachse, daß die Tribünen nicht zusammenmorschten. Aber das Fest zögerte sich hinaus, der zweite Hochzeitsplan schien sich ebenso zerschlagen zu haben wie der erste. Die Bürger von Innsbruck, die Mönche von Wilten schmunzelten, die Berge schauten gleichmütig herunter. Die Frauen der Innsbrucker spazierten zwischen den feinen, bunten Leinwänden, die Kinder spielten Haschen über die Tribünen hin, Liebespaare benutzten die Zelte zu willkommenem Versteck.
Der alternde König Heinrich – ganz Europa ließ ihm gutmütig und ohne Spott den Königstitel, trotzdem er sein Königreich Böhmen längst verloren hatte und nur mehr die Grafschaft Tirol und das Herzogtum Kärnten besaß – ritt mißmutig zwischen den Zelten. Er hatte in der Abtei Wilten ein kleines Frühstück genommen, gebackene Forellen in Ingwer gesotten, Hühner in Mandelmilch, zum Nachtisch Gratias und Konfekt. Aber sie verstanden sich in Wilten nicht auf wirklich erlesene Küche: die Nuancen fehlten. Der Abt war ein wackerer, beflissener, gescheiter Herr und ein guter, verwendbarer Diplomat, aber von den Nuancen der Küche verstand er nichts. Ihm jedenfalls, dem König, hatte es nicht geschmeckt, und während sonst nach dem Essen seine Laune sich zu heben pflegte, war sie jetzt noch trüber als zuvor. Er ritt das kleine Stück Weges nach Innsbruck ohne Rüstung. Die knappe, modische Kleidung beengte ihn; es war nicht zu leugnen, er wurde jetzt von Monat zu Monat fetter. Aber er war ein weltmännischer, ritterlicher Herr; er saß prächtig auf seinem edlen, geschmückten Pferd und ließ sich von den unmäßig langen, weiten Ärmeln nicht behindern.“

Lion Feuchtwanger ( 7 juli 1884 – 21 december 1958)

De Russische dichter Vladimir Majakovski werd op 7 juli 1893 in Georgië geboren. Zie ook mijn blog van 7 juli 2006.

Past one o’clock

Past one o’clock. You must have gone to bed.
The Milky Way streams silver through the night.
I’m in no hurry; with lightning telegrams
I have no cause to wake or trouble you.
And, as they say, the incident is closed.
Love’s boat has smashed against the daily grind.
Now you and I are quits. Why bother then
To balance mutual sorrows, pains, and hurts.
Behold what quiet settles on the world.
Night wraps the sky in tribute from the stars.
In hours like these, one rises to address
The ages, history, and all creation.

Vertaald door Mitch Abidor.

Call To Account! by Vladimir Mayakovsky

The drum of war thunders and thunders.
It calls: thrust iron int
o the living.
From every country
slave after slave
are thrown onto bayonet steel.
For the sake of what?
The earth shivers
hungry
and stripped.
Mankind is vapourised in a blood bath
only so
someone
somewhere
can get hold of Albania.
Human gangs bound in malice,
blow after blow strikes the world
only for
someone’s vessels
to pass without charge
through the Bosporus.
Soon
the world
won’t have a rib intact.
And its soul will be pulled out.
And trampled down
only for someone,
to lay
their hands on
Mesopotamia.
Why does
a boot
crush the Earth — fissured and rough?
What is above the battles’ sky –
Freedom?
God?
Money!
When will you stand to your full height,
you,
giving them your life?
When will you hurl a question to their faces:
Why are we fighting?

Vertaald door Lika Galkina with Jasper Goss

Vladimir Majakovski (7 juli 1893 – 14 april 1930)

De Duitse schrijver Ludwig Albert Ganghofer werd op 7 juli 1855 geboren in Kaufbeuren. Vanf 1872 werkte hij eerst in een machinefabriek. In 1873 besloot hij schrijver te worden. Van 1874 tot 1877 studeerde hij filosofie en filologie in München en Berlijn. Vanaf 1880 woonde hij in Wenen waar hij dramaturg bij het Ringtheater was. Van 1886 tot 1892 werkte hij als redacteur bij het Neue Wiener Tagblatt, daarna als zelfstandig schrijver. Ganghofer was een zeer succesvolle volksschrijver. In zijn romans beschreef hij vaak het leven van eenvoudige mensen in de Beierse Alpen.

Uit: Der Jäger von Fall

“Eine stille, kalte Dezembernacht lag über dem Bergdorfe Lenggries. Die beschneiten Berge schnitten scharf in das tiefe Nachtblau des Himmels, aus dem die Sterne mit ruhigem Glanz herunterblickten in das lange, schmale Tal. Dick lag der Schnee auf Flur und Weg, auf den starrenden Ästen der Bäume und auf den breiten Dächern der Häuser, hinter deren kleinen Fenstern das letzte Licht schon vor Stunden erloschen war.

Nur die Wellen der Isar, deren raschen Lauf auch die eisige Winternacht nicht zum Stocken brachte, sprachen mit ihrem eintönigen Rauschen ein Wort in die allesumfangende Stille; und zwischendrein noch klang von Zeit zu Zeit der Anschlag eines Hundes, dem die Vergeßlichkeit oder das harte Herz seines Herrn die Tür verschlossen hatte und der nun aus seiner fröstelnden Ruhe unter der Hausbank auffuhr, wenn vor dem Hofgatter die Tritte des Nachtwächters im Schnee vorüberknirschten.

Langsam machte der Mann dieses einsamen Geschäftes seine Runde im Dorf, eine hagere, noch junge Gestalt, eingehüllt in einen weitfaltigen, bis auf die Erde reichenden Mantel, dessen Pelzkragen aufgeschlagen war; eine dicke Pelzmütze war tief über den Kopf gezogen, so daß zwischen Mantel und Mütze nur der starke, eisgehauchte Schnurrbart hervorlugte. Die Hände des nächtlichen Wanderers staken in einem Schliefer aus Fuchspelz. Mit dem Quereisen in den Ellbogen eingehakt, hing unter dem rechten Arm der hellebardenähnliche ›Wachterspieß‹, dessen Holzschaft lautlos nachschleifte im fußtiefen Schnee.”

Ludwig Ganghofer (7 juli 1855 – 24 juli 1920)
Foto rond 1883

De Amerikaanse schrijver Jeffrey Scott VanderMeer werd geboren op 7 juli 1968 in Belfont, Pennsylvania. Het grootste deel van zijn jeugd bracht hij door op de Fiji Eilanden, waar zijn ouders werkten voor het vredescorps. Deze ervaring en de reis terug naar de VS later door Azië, Afrika en Europa waren van grote invloed op hem. Zelf noemt hij zijn werk magisch realistisch. Het sluit aan bij auteurs als Jorge Luis Borges, Angela Carter en Vladimir Nabokov. VanderMeer werkt als lector voor verschillende uitgeverijen.

Werk o.a.: The Book of Frog, 1989, The Day Dali Died, 2003, Secret Life, 2004, Shriek: An Afterword, 2006

Uit: City of Saints and Madmen (2001)

“Ignoring their stares, Dradin found the religious quarter on the map, traced over it with his index finger. It resembled
a bird’s eye view of a wheel with interconnecting spokes. No more a “quarter” than drawn. Cadimon Signal’s mission stood near the center of the spokes, snuggled into a corner between the Church of the Fisherman and the Cult of the Seven-Edged Star. Even looking at it on the map made Dradin nervous. To meet his religious instructor after such a time. How would Cadimon have aged after seven years? Perversely, as far afield as Dradin had gone, Cadimon Signal had, in that time, come closer to the center, his home, for he had been born in Ambergris. At the religious institute Cadimon had extolled the city’s virtues and, to be fair, its vices many times after lectures, in the common hall. His voice, hollow and echoing against the black marble archways, gave a raspy voice to the gossamerthin cherubim carved into the swirl of white marble ceilings. Dradin had spent many nights along with Anthony Toliver listening to that voice, surrounded by thousands of religious texts on shelves gilded with gold leaf.”

Jeff VanderMeer (Belfont, 7 juli 1968)

De Duitse schrijver, essayist en literatuurcriticus Reinhard Baumgart werd geboren op 7 juli 1929 in Breslau. In 1953 promoveerde hij op Thomas Mann die welwillend kennis nam van zijn dissertatie zoals uit de later gepubliceerde dagboeken blijkt. Baumgartwerkte als lector en hoogleraar, o.a. in Berlijn. Als literatuurcriticus nam hij vaak deel aan de bijeenkomsten van de Gruppe 47.

Uit: Damals, ein Leben in Deutschland

„Ich war eigentlich nicht vorgesehen in der Lebensplanung meiner Eltern. Denn zwei Jahre vor meiner Geburt erwartete die Frau des Doktor Baumgart ein Zwillingspaar, zwei Jungen, die aber zu früh, nach gut fünf Monaten geboren wurden. Nicht überlebensfähig, entschieden die Eltern, er Arzt und Geburtshelfer, sie ehemalige Johanniterschwester, entschieden sich also gegen das damals noch sehr heikle Risiko eines Brutkastenversuchs. Wor ooch gutt so, orakelte später, oft zitiert, die Kinder-Anna, die meine Mutter aufgezogen hatte: Sunst wär dä Rainatt ni Mohde gewäsn. So wurde ich also »Mode« und nach dem frühen Tod zweier winziger Brüder als Trost- und Ersatzkind gezeugt und heil zur Welt gebracht, unter dem Geläut von Sonntagsglocken im Juli 1929.
Es war eine späte Verlobung, die dort im Breslauer Zoo beschlossen und besiegelt wurde, und ohne die kupplerische Intrige von zwei fern verwandten Tanten meiner Mutter wäre es zu diesem
für sie eher unwahrscheinlichen Glücksfall nicht gekommen. Denn die Heiratschancen einer Frau Ende Zwanzig, angewiesen auf die im Weltkrieg gelichteten Männerjahrgänge, mußte man damals für hoffnungslos halten. Sie war auch schon entschlossen, in den fast nonnenstrengen Johanniterorden einzutreten, in dem sie im Weltkrieg als Schwester gedient hatte. Und ein hoffnungsloser Fall schien auch mein Vater, ein in Friedens- und Kriegsjahren gut eingeübter Junggeselle und inzwischen fast vierzig.“

Reinhard Baumgart (7 juli 1929 – 2 juli 2003)

De Kroatische schrijver Miroslav Krleza werd geboren op 7 juli 1893 in Zagreb. Krleza was een centrale figuur in de letterkunde van het voormalige Joegoslavië/Kroatië. Zijn persoonlijke leven weerspiegelde in veel opzichten de chaotische toestand van de westelijke Balkan in de twintigste eeuw. Krleza sloot zich in 1912 aan bij het Servische leger, maar hij vocht tijdens WO I aan de zijde van de Oostenrijkse troepen. Daarna werd hij lid van de communistische partij tijdens de Joegoslavische monarchie (1918-1939), maar er later weer uitgezet omdat hij er andere opvattingen over kunst op na hield. Het fascistische Ustase regime negeerde hem tijdens WO II. Uiteindelijk rehabiliteerde zijn oude vriend Generaal Tito, die president van Joegoslavië was geworden, de schrijver een paar jaar na de oorlog. Miroslav Krleza schreef een oeuvre van meer dan vijftig romans, gedichten, essays, korte verhalen en toneelstukken. Zijn magnum opus is de zesdelige roman ‘Zastave'(1967), waarin hij een beeld schetst van het leven in Europa tussen 1912 en 1922.

Uit: The Banquet in Blitva (Vertaald door Edward Dennis Goy and Jasna Levinger)

“It was night. The streetlights trembled in the park of the ancient Blitvas-Holm fortress, which, to that very day, towered above the miry, flooded principality as a memory of those far-off days of Kurlandia and Hunnia, when, for centuries, the words of the Finnish conqueror of Blitva, the Prince Elector, were valid: “Blitvas-Holm is the key to the Karabaltic.” On the steep, seventy-three-meters-high, almost sheer cliff slept the ancient fortress of Blitvas-Holm above the town of Blitwanen, like a fortification on a hill set with dense fir trees. In the utter darkness of a muddy autumn dawn, the dark walls and towers of the old fort were still outlined, lit from time to time by a silver shower of headlights that slid silently down the curving paths of the fortress park, with the white, magnesium gleam of their long and mysterious tentacles lighting up now Beauregard with its orangeries and arcades on the height of the vast Swedish park, and now the complexes of towers and ancient walls of the medieval Jarl’s fortress. A lot of cars . . . returning from a Beauregard bridge party which usually lasted till three or four in the morning.”

Miroslav Krleza (7 juli 1893 – 29 december 1981)

De Duitse schrijver Alfred Joseph Werner Winckler werd op 7 juli 1881 in Bentlage bij Rheine geboren. Zijn bekendste boek Der Tolle Bomberg uit 1923 werd een langdurige bestseller. Het werd in 1957 met Hans Albers in de hoofrol verfilmd.

Uit: Der tolle Bomberg

„In Recklinghausen im »Deutschen Hof« saß eine honorige Stammtischgesellschaft in riesige Dampfwolken gehüllt, und nichts im Städtchen verriet, daß etwas Besonderes in der Luft liege oder doch irgendeine Sensation im Anzug sei. Der Rasierer seifte gerade einen grauhaarigen Kunden ein, der Pfarrer ging im Garten des Pastorats und schlug das Brevier auf, Pagina sieben, der Kreistierarzt kam von Herten die Chaussee gefahren und schrieb sich ins Notizbuch: »Geburt Kalb Müller« – da gab’s im »Deutschen Hof« einen fürchterlichen Knall, als platze eine luftleere Kugel, und sausende Splitter schwirrten einen Strudel von Glas: Jemand galoppierte quer durch

die Spiegelscheiben! Die große aufgeklebte Goldtaler-Ehrenmedaille der Brauerei fuhr ihm wie ein Diskus unter die Achsel dahin! Schnaubend und schweißend parierte der Gaul, die blutende Nase dem Postmeister hinters Ohr. »Schnabus!« schnarrte eine Stimme, schallend klatschte eine Peitsche, während der Boden noch zitterte und die Wände im Kreise torkelten. Lähmung sperrte

Zunge wie Ohr. Da brauste schon in Karriere der Reiter fort, man hörte in Intervallen nur die zwei Doppelhufschläge vom Pflaster, und datternd schlugen alle Stimmen mit dem Lärm der Herbeigestürzten in ein wirres Durcheinander der Entrüstung zusammen.

In Herten am selben Tag ließ der Auskultator Friedrichs seinen ältesten Sprößling taufen. Aus Ochtrup waren drei Tanten, ein Patenohm und ein Seminarschüler zur Stelle, und die Hebamme hob das Söhnchen bedächtig übers Taufbecken, indes die Meßjungen blinkende Laternen auf polierten Stangen hielten und der Pfarrer in Stola und weißem Rochett aus dem schwarzen Ritusbuch die lateinischen Gesetze hinmurmelte, darauf der Küster in ebensolcher Monotonie lateinisch respondierte“.

Joseph Winckler (7 juli 1881 – 29 januari 1966)

Bodo Kirchhoff, Bernhard Schlink, Walter Flex, Eino Leino, Peter Hedges, Serge Pey, William Wall

De Duitse schrijver Bodo Kirchhoff werd geboren op 6 juli 1948 in Hamburg. Van 1972 tot 1979 studeerde hij pedagogie in Frankfurt am Main, waar hij promoveerde op Jacques Lacan. In die tijd kreeg hij ook zijn eerste contract bij uitgeverij Suhrkamp. Hij debuteerde in 1981 met de verhalenbundel Die Einsamkeit der Haut. Kirchhoff schrijft verhalen, romans en draaiboeken.

Uit: Schundroman (2002)

“Warum tut lieben mehr weh als töten?
(Willem Hold)

Willem Hold hatte sie schon während des Starts entdeckt, als sie unter dem Ärmel eines weißen Herrenhemds auftauchte, infolge der Beschleunigung oder von Nervosität, die einen beim Abheben den Arm strecken läßt, pendelnd um ein schmales Gelenk, schmal, aber weich, die Jaeger-Le Coultre Reverso mit Sekundenanzeige, eine seiner Traumuhren, seit er denken konnte, neben der Rolex Daytona Newman: von der sie sich unterschied wie das Gute vom Bösen.

Lange hatte er nur auf die Hand und das Gependel gesehen, erst nachdem die Schlafbrillen verteilt waren, riskierte er auch einen Blick auf Lippen und Nase der Frau. Die paßten zu einer Reverso, fand er, zu ihrer schlichten Form mit den feinen arabischen Zahlen, und die Augen unter der Brille, die stellte er sich grün bis braun vor, jedenfalls alarmierend. Willem Hold – seinem Gefühl nach Anfang Zwanzig, in Wahrheit längst über Dreißig – konnte sich nicht erinnern, wann er das letzte Mal so ruhig neben einer Frau gelegen hatte, noch dazu umgeben von hilfsbereiten anderen weiblichen Personen, aber er war auch noch nie erster Klasse geflogen.

Bodo Kirchhoff (Hamburg, 6 juli 1948)

De Duitse schrijver en jurist Bernhard Schlink werd geboren in Großdornberg op 6 juli 1944. Schlink groeide op in Heidelberg en studeerde daar rechten. In 1975 promoveerde hij. Sinds 2004 is hij professor in de Staats- en bestuursrecht en rechtsfilosofie aan de Humboldt-Universiteit in Berlijn. Zijn carrière als schrijver begon met een reeks detectiveromans met als hoofdpersoon Selb, een naam die afgeleid is van het Duitse woord voor “zelf”. In 1995 publiceerde hij Der Vorleser (De voorlezer), een deels autobiografische roman. Het boek gaat over een tienerjongen die een relatie heeft met een oudere vrouw die plotseling verdwijnt, maar die hij weer ontmoet als hij tijdens zijn rechtenstudie een zaak over oorlogsmisdaden bijwoont. Het boek werd een bestseller en werd in 35 talen vertaald. Het kreeg diverse literaire prijzen, ook in het buitenland. In 2000 verscheen een collectie korte verhalen, Liebesfluchten (De liefdesval).

Uit: Liebesfluchten

“Der Andere hatte Lisa nicht zur Solistin schöngeredet. Er hatte gesehen, was für eine wunderbare Geigerin sie war. Ob Solistin, erste oder zweite Geige, ob mehr oder weniger erfolgreich, mehr oder weniger berühmt – das war ihm ganz unwichtig. Er redete nicht schön, sondern fand schön, fand Schönheit, wo andere sie verstellten und verkannten, und nahm die Attribute, die andere zum Ausdruck ihrer Bewunderung verwendeten, zum Ausdruck seiner eigenen. Wenn die anderen sich nur unter einer berühmten Geigerin eine wunderbare Geigerin vorstellen konnten, dann musste er eben von der wunderbaren als einer berühmten sprechen. Ähnlich sah er wohl in sich das Zeug zum Troubleshooter, zum Polospieler und zum Herren eines preisgekrönten Dobermanns. Vielleicht hatte er auch das Zeug dazu. Denn die Schönheit, die er pries, enthielt nicht nur eine höhere, sondern eine handfeste Wahrheit; immerhin redete er nicht über Auftritte von Lisa als Solistin, auch wenn sein Rühmen und Preisen für die Gäste so klingen mochte und niemand sich daran gestört hatte, sondern über ein Stück, in dem die zweite Geige ausnahmsweise den entscheidenden, prägenden, leuchtenden Part spielt.”

**Bernhard Schlink (Großdornberg, 6 juli 1944)**

De Duitse dichter en schrijver Walter Flex werd geboren op 6 juli 1887 in Eisenach. Hij studeerde Duits in Erlangen en voor het uitbreken van WO I werkte hij als leraar en publiceerde hij al werk als Das Volk in Eisen en Sonne und Schild. Zijn gedicht Wildgänse rauschen durch die Nacht werd een populair lied bij de jeugd van de Wandervogel. Zijn bekendste werk is de roman Wanderer zwischen beiden Welten. Flex ging als soldaat de oorlog in en sneuvelde in oktober 1917 bij Saaremaa in Estland.

Der Patrouillengänger

Wir hockten nachts im Unterstand,
den Tag heranzuwachen.
Der Postenschritt am Grabenrand
klang dumpf in unser Lachen.

Der Duft vom russ’schen Bienenwachs
rann von zwei Kerzen nieder.
Der Leutnant sang, der junge Dachs,
mir Wandervogellieder.

Der frische Junge, blank und hell,
war Blut der Niedersachsen,
war blond von Haar und gliederschnell
und klingenschlank gewachsen.

Die Kerzen lachten leise mit,
ließ er sein Lachen rieseln,
wandauf, wandab der Lichtschein glitt
wie Spiel von weißen Wieseln.

Noch stand die weiße Juninacht
in unsern Drahtverhauen,
da hat er frisch sich aufgemacht,
zum Feinde auszuschauen.

Still hielt er Lied und Lachen an,
nahm sein Pistol zu Händen.
Leis wie im Stundenglase rann
der Sand von Grabenwänden.

Die schlanke Hand am Mützenrand,
ist er hinausgegangen,
der Glanz, der ihm im Auge stand,
flog über beide Wangen.

Lang’ schaut ich nach. Der Nebel schwamm
um letzte Grußgebärde,
und Rock und Leder wurden klamm
vom Dunst der russ’schen Erde.

Ich stieg allein ins Grabenloch.
Gesell, kehrst du mir wieder?
Die kleinen Kerzen lachen noch
vom Atem deiner Lieder!

Vom Sumpf kracht russisches Gewehr…
Herr Gott, ist das dein Wille? – – –
Die Kerzen schauern hin und her
und stehen plötzlich stille.

Walter Flex (6 juli 1887 – 16 oktober 1917)

De Finse schrijver en dichter Eino Leino (eig. Armas Eino Leopold Lönnbohm) werd geboren op 6 juli 1878 in Paltamo. Leino gaf in 1885 zijn studie in Helsinki op en werd literatuurcriticus en feuilletonist voor diverse Finse kranten. Zijn eerste bloemlezingen werden geïnspireerd door Heinrich Heine en Johan Ludvig Runeberg, en door het epos Kalevala. Met zijn werk werd Leino een van de meest representatieve persoonlijkheden van de Finse neoromantiek. Hij behoort in zijn vaderland tot de klassieken. Leino heeft ook grote verdiensten gehad als vertaler van ohan Ludvig Runeberg, Sakari Topelius, Dante, Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller, Jean Racine, Pierre Corneille en Anatole France.

Nocturne

I hear the evening corncrake calling.
Moonlight flood the fields of tasseled grain.
Wood smoke, drifting veils the distant valleys.
Summer evening’s joy is here for me.
I’m not happy yet no sorrow shakes me,
but the dark woods stillness I would welcome.
Rosy clouds through which the day is falling,
sleepy breezes from the blue gray mountains,
sh
odows on the water, meadow flowers…
out of these my heart’s own song I’ll make!
I will sing it, summer hay-sweet maiden,
sing to you my deep serenity,
my own faith that sounds a swelling music,
oak-leaf garland ever fresh and green.
I’ll no longer chase the will-o-wisp.
Happiness is here in my own keeping.
Day by day, life’s circle narrows, closes.
Time stands still now … weather cocks all sleeping.
Here before me lies a shadowy way
leading to a strange, an unknown place.

Vertaald door Aina Swan Cutler

Eino Leino (6 juli 1878 – 10 januari 1926)

De Amerikaanse schrijver, draaiboekauteur en regisseur Peter Hedges in West Des Moines, Iowa, op 6 juli 1962. Hij volgde een opleiding aan de North Carolina School of the Arts. Zijn eerste roman What’s Eating Gilbert Grape werd verfilmd. De film werd goed ontvangen en daarmee voor Hedges ook een loopbaan in de film. In 2002 ontving hij een Oscar voor zijn script van de film About a boy. In hetzelfde jaar schreef en regisseerde hij Pieces of April met Katie Holmes die hij opdroeg aan zijn moeder.

Uit: What’s Eating Gilbert Grape

“Standing with my brother Arnie on the edge of town has become a yearly ritual.

My brother Arnie is so excited because in minutes or hours or sometime today trucks upon trailers upon campers are going to drive into our home town of Endora, Iowa. One truck will carry the Octopus, another will carry the Tilt-A-Whirl with its blue and red cars, two trucks will bring the Ferris wheel, the games will be towed, and most important, the horses from the merry-go-round will arrive.

For Arnie, this is better than Christmas. This beats the tooth fairy and the Easter bunny: all those stupid figures that only kids and retarded adults seem to stomach. Arnie is a retard. He’s about to turn eighteen and my family is planning an enormous party. Doctors said we’d be lucky if he lived to be ten. Ten came and went and now the doctors are saying, “Any time now, Arnie could go at any time.” So every night my sisters and me, and my mom too, go to bed wondering if he will wake up in the morning. Some days you want him to live, some days you don’t. At this particular moment, I’ve a good mind to push him in front of the oncoming traffic. “

Peter Hedges (West Des Moines, 6 juli 1962)

De Franse dichter Serge Pey werd geboren in Toulouse op 6 juli 1950. In 1975 stichtte hij het tijdschrift Emeute en in 1981 Tribu. Hij heeft een vijftiental boeken geschreven, waaronder: ‘De la ville et du fleuve’, ‘Prophéties’, ‘La définition de l’aigle’, ‘Notre Dame la Noire ou l’Evangile du Serpent’, ‘Couvre feu’, ‘Poème pour un peuple mort’, ‘La Mère du Cercle’, ‘La Main et le Couteau’. Serge Pey is een opvallende figuur in de hedendaagse Franse poëzie. Deze ‘schepper van situaties’ is een nieuwe troubadour die de wereld rond trekt. Hij wordt voortdurend uitgenodigd op performance-festivals in Europa, Japan, de Verenigde Staten, Azië, Mexico, Zuid-Amerika. Hij is een van de meest vooraanstaande performers van de hedendaagse poëzie. Hij stichtte de Flamenco-actiepoëziegroep Les Afiladores (de messenslijpers). Als theoreticus van de hedendaagse poëzie verdedigde hij in december 1995 een proefschrift over de hedendaagse orale poëzie ‘La Langue arrachée’. Pey schrijft ook novellen en kunstkritieken. Zijn werken werden vertaald in meerdere talen.

La poésie n’est pas
une solution
Aucune solution
n’est une poésie

Une pierre n’est pas
un phénomène optique
Aucun phénomène optique
n’est une pierre

Une chaise n’est pas
un homme assis
Aucun homme assis
n’est une chaise

Ce cerisier n’est pas
un arbre
Aucun arbre
n’est un cerisier

La neige n’est pas
une lumière
Aucune lumière
n’est une neige

La poésie n’est pas
une solution
Aucune solution
n’est une poésie

A l’arrivée
Un centre battait dans les échelles

Parfois l’éternité tombe
plus tôt
sur le monde et se fait un foulard
avec les rideaux des fenêtres

On allume alors les ampoules
en plein midi
On lâche les chiens sur les mauvais morts

La lumière
donne
des lèvres
à l’ombre sur les bouteilles
comme si tout avait besoin d’une bouche
pour parler

Nous nous embrassons
sans nous voir
Nous coupons le couteau avec le pain
Nous remplissons à raz bord
la soupe avec des assiettes

Les mouches font et défont
la nuit d’un seul coup
et avertissent chaque chose
les unes après les autres

Sur la table
l’oiseau suggéré de la rose
regarde ceux
qui sont restés assis
et sont devenus des fleurs

On nous a appris l’hospitalité
Nous invitons aussi les chaises
à manger

Serge Pey (Toulouse, 6 juli 1950)

De Ierse schrijver en dichter William Wall werd geboren in Cork City in 1955. Tot 1977 studeerde hij Engels en filosofie aan de universiteit van Cork. Hij werkte daarna als leraar, maar nam ontslag om zich aan het schrijven te kunnen wijden. In 1997 ontving hij de Patrick Kavanagh Award voor poëzie. In 2000 verscheen zijn eerste roman Alice Falling. In 2005 verscheen This Is The Country, een brede aanval op “Celtic Tiger Ireland”, maar ook “rite of passage” roman, die de longlist van de Booker Prize haalde.

Uit: What Slim boy, O Pyrrha

“I give you the image of a man running naked into battle. Not quite naked, because he wears his helmet. Why do we feel he is peculiarly vulnerable? As if his uniform of coarse cloth could protect him against a high velocity rifle-round or a stream of bullets from a Maxim gun. The period, of course, is 1914-1918 – the Maxim gun is the key. Is he an officer or a private soldier? And why is he naked?

Say, his trench has been surprised during the night and now that the initial raid has been repulsed he leads his men in a counter-attack. Carpe diem! he shouts to them, although they do not understand the language. Carpe diem. He has a battered copy of Horace’s Odes (Everyman Library Edition) in his kit. He waves his revolver above his head and they grin and say the old man has finally gone bats.

The image has certain engaging qualities: a naked man (under the mushroom-cap of his helmet) stands on the lip of a trench and urges his men to attack in Latin. But they follow him because he is the old man, because he talks to them in some foreign lingo, because he’s starkers and he doesn’t give a tuppenny damn. They pour over the trench, chuckling affectionately, and into the brilliant artificial day of no-man’s land and the bullets fly and the star-shells pop and hiss. The men hear the bullets that do not have their names on them whispering suddenly in the air, but nobody hears the bullet that has his name. It nips the jugular, holes the aorta, or slips in above the ear and exits into the helmet set at a jaunty angle filling it with brain.

At some time in the half-hour of this particular battle the naked officer stands above the corpse of a German soldier who has been shot through
the eye. Another distressing image. A bullet in the eye is a barbarous wound. The naked man looks down at the one-eyed un-seer.

Now that his sexual organs have come into our field of view, the issue of his sleeping naked arises. It is well-known that officers in the front-line trenches slept in their uniforms.“

William Wall (Cork City, in 1955)

Felix Timmermans, Jacqueline Harpman, Marcel Arland, Jean Cocteau, Jean Raspail, Marcel Achard, Barbara Frischmuth, Ilse Gräfin v. Bredow, Josef Haslinger, Walter Matthias Diggelmann

De Vlaamse schrijver Felix Timmermans werd op 5 juli 1886 geboren te Lier. Zie ook mijn blog van 7 juli 2006.

Uit: Pallieter

“In die eerste Lieve vrouwkensdagen was de Lente ziek. De zon bleef weg en klaterde maar van tijd tot tijd, zoo door een wolkenholleken, een bussel licht op de gele boterbloemen. Het versche groen dat zij langs alle kanten geweldig uit den grond, de boomen en het water had gezogen,

zat er ongeduldig naar te wachten.

Pallieter zei, met een scheeven mond van bitterheid: “’t Spel is nor de knoppe!…”

Maar in den avond van dezen dag was de volle maan, rood lijk een blozenden appel, uit de wolken gebroken en een dunne nevel was lijk een fijn gaas op de Nethe en de beemden komen staan. Zie, als Pallieter dat zag, maakte hij met speeksel zijn wijsvinger nat, stak hem in de lucht

en als hij voelde dat zijn vinger koel werd langs den Zuiderkant, schoot hij in een luiden lach, rolde spertelend in het gers en zong in den stillen avond dat het klonk tot over de Nethe:

“Die mi morghen wecken zal

dat salder wesen die nachtigal

die nachtigale soete;

ick wille dan gaen in genen dal

die suvere bloemen groeten….”

Morgen was het opnieuw zonlicht!

Hij kon er moeilijk van slapen en had bijna den heelen nacht, met het venster wagenwijd open, wakker gelegen. Hij hield den wolkbrekenden hemel in ’t oog, die na lang wachten gezuiverd was en fijn blauw bleef, bedrest met bleeke sterren en gevuld met klaren maneschijn.”

Felix Timmermans (5 juli 1886 – 24 januari 1947)
Zelfportret

De Franstalige, Belgische schrijfster Jacqueline Harpman werd geboren op 5 juli 1929 in Ukkel. Zij is naast schrijfster tevens psychoanaliste en woont in Brussel.

Werk o.a.: Brève Arcadie (1959, prix Rossel), La Mémoire trouble (1987), La plage d’Ostende (1991), Orlanda (prix Médicis 1996) et La Dormition des amants (2002).

Uit: LE PASSAGE DES EPHEMERES (2004)

« Delphine ’t Servens à Werner Riemann :
20 octobre 2001, neuf heures du matin.
Il est impossible que, hier, à cinq heures, dans l’agitation d’une fin d’après-midi pluvieuse, j’aie vu cette fille, inchangée après quarante ans ! Elle sortait d’un grand magasin, les mains dans les poches d’un imperméable, elle a fait la moue devant l’averse, a relevé son capuchon sur la masse de cheveux blonds dont je me souviens si bien, puis s’est enfoncée dans la foule. J’étais figée, terrifiée. Lorsque j’ai pensé à la suivre, il était trop tard, elle avait disparu. Ce ne peut être qu’une ressemblance incroyablement exacte, ou une trahison de ma mémoire, mais j’en suis encore tremblante. Dites-moi, mon cher Werner, de m’apaiser. Rentrée chez moi, je suis allée au miroir : j’ai les cheveux blancs, mon visage est sillonné de rides, je parais largement mes soixante-dix ans, le temps passe pour tout le monde, il est évident que je me suis trompée. Peut-être a-t-elle eu une fille – mais qui aurait, forcément, plus de vingt ans ! Donc, ce serait sa petite-fille. Ou le hasard d’une ressemblance. Le patrimoine génétique de l’humanité est immense, certes, mais il y a tellement d’humanité que rien n’interdit d’imaginer une répétition parfaite. Cela est si absurde que je ne parviens pas à m’en servir pour me rassurer.
Tout de même, il y a quarante ans ! D’où me vient l’idée folle que ma mémoire serait précise au point que je n’aurais pas été leurrée par le souvenir ? Une fille blonde, aux traits peu marqués, jolie de façon assez banale : cela doit courir les rues, n’est-ce pas ?
Je tremble encore, Werner. Rassurez-moi.

DELPHINE.”

Jacqueline Harpman (Ukkel, 5 juli 1929)

De Franse schrijver en criticus Marcel Arland werd geboren in Varennes-sur-Amance op 5 julu 1899. Met René Crevel en Roger Vitrac richtte hij het dadaïstische tijdschrift Aventure op. In 1929 kreeg hij de Prix Goncourt voor L’Ordre.In 1968 werd hij lid van de l’Academie Française. Van 1968 tot 1977 leidde hij de Nouvelle Revue Française.

Uit : Avons-nous vécu ? (1977)

»Attendez. Au bas du ventre, un sexe.
– Un seul ?
Un seul par sujet, mais qui pour le féminin se creuse, et s’étale pour le masculin ou s’érige.
– Et alors ?
Alors tout vient de là.
– Vous plaisantez ! Le charme, la crainte, le bonheur, la honte, … ?
Oui.
– Le chant, l’inspiration, la grandeur, la plénitude, l’infini, presque Dieu, Dieu ?
La trace de Dieu dans les corps : ombre ou plainte, appel ou refus selon les jours ou l’alliance.
– Mais après les jours et les années, quand vient l’âge ?
Quand ce qui fut la beauté n’est plus guère qu’un souvenir…
– Oui…
Quand l’homme a perdu ses raisons et ses fins, qu’il souffre, qu’il a peur, qu’il sent la nuit qui monte…
– Oui. Eh bien ?
Il demande : « Où es-tu ? » Elle répond : « Tout près de toi. » Il dit : « Reste encore, ne t’en va pas, je t’en prie. Donne-moi la main, ta main. » Elle la lui donne, et jamais la main ne fut plus douce à sentir, jamais plus beaux les yeux dont il devine simplement le regard.
– C’est étrange.
Et qu’il meure : tout ce que l’on fut, ce que l’on a dit, ce que l’on a fait, tout ce qui peut sembler un jeu vain, une dérision, une légende, une fumée, tout, au bout du compte, se justifie dans la mort.
– Drôle de fable. “

Marcel Arland (5 juli 1899 -12 januari 1986)

De Franse dichter, romanschrijver, toneelschrijver, ontwerper en filmmaker Jean Cocteau werd op 5 juli 1889 in Maisons Lafitte geboren. Zie ook mijn blog van 5 juli 2006.

Réveil

Bouche grave des lions
Sourire si
nueux des jeunes crocodiles
Au fil d’eau du
fleuve charriant des millions
Iles d’épices

Qu’il est beau le fils
de la reine veuve
et du matelot

Le joli matelot délaisse une sirène
Sa plainte de veuve
au sud de l’îlot

C’est la diane dans la cour de la caserne
Rêve trop court
Aube lanternes mal éteintes

Nous nous réveillons
Fanfare en haillons!

École de guerre

Que la vie est ennuyeuse
à cinq heures et demie
de ce petit matin en berne

Les dianes contagieuses
se propagent dans les casernes
comme une douce épidémie

Dieu que ce coq de cuivre est triste
l’ange cycliste
sort de la crèche
pour envoyer mille dépêches

La pauvre Diane s’enroue
dans cette énorme bâtiment
Réveillez-vous frileusement
voyageurs de la Grande Roue

Aglaé

Je bois l’eau froide par saccades
Coup de couteau je bois encor
O lourde lourde cavalcade
Galope dans la nuit du corps

Le jet d’eau boîte, éclabousse
le massif de bégonias
On dirait que dans l’herbe il y a
Des morceaux mouillés de langouste

Aux profondeurs d’un océan
Deux poissons aux belles ouoes
chantent sur un arbre blanc
Mais leur chanson n’est pas ouoe

Tu n’auras jamais Amphitrite
Ce joli cortège de truites

Jean Cocteau (5 juli 1889 – 11 oktober 1963)

De Franse schrijver Jean Raspail werd geboren in Chemillé-sur-Dême op 5 juli 1925. In de tientallen essays en romans die Jean Raspail sinds het begin van de jaren vijftig heeft geschreven staan dikwijls verre en afgelegen oorden centraal.

Zijn boek “Le Camp des Saints”, uitgebracht in 1973, zorgde voor enige beroering.Critici betichtten hem van rechts-extremisme en racisme, maar gezien zijn vele wereldreizen en boeken waarin hij met sympathie schrijft over exotische volkeren en stammen, zijn deze beschuldigingen moeilijk hard te maken. Kenmerkend voor Raspail is dat hij het opneemt voor bedreigde talen, culturen en tradities waar dan ook ter wereld. In deze optiek noemt hij zich dan ook een conservatieve tegenstander van massa-immigratie. Zijn roman “Moi, Antoine de Tounens, roi de Patagonie” werd in 1981 bekroond met de Grand Prix du roman de l’Académie française.

In 2004 werd de Prix Daudet aan hem toegekend door de luisteraars van Radio Courtoisie.

Uit: Moi, Antoine de Tounens, roi de Patagonie

“Sur une modeste tombe d’un petit cimetière du Périgord, on peut lire cette épitaphe : Ci-gît Orélie-Antoine Ier, roi de Patagonie, décédé le 18 septembre 1878. La plus étrange épopée qui puisse se concevoir… Durant les vingt-huit année du règne d’Orélie-Antoine, le rêve et la réalité se confondent aux bornes extrêmes du monde, là-bas, en Patagonie, au détroit de Magellan. Qui est Antoine de Tounens, roi de Patagonie, conquérant solitaire, obscur avoué périgourdin embarqué sur les flottes de la démesure, sous pavillon bleu, blanc vert claquant aux vents du cap Horn? Un fou? Un naïf ? Un mythomane? Ou plus simplement un homme digne de ce nom, porteur d’un grand destin qu’il poursuivra toute sa vie en dépit des échecs, des trahisons, des sarcasmes qui peupleront son existence… Es-tu roi de Patagonie? Je le suis! Il n’en démordra pas. Roi il fut, quelques jours au moins, et toute une vie. Des sujets; il en eut : Quillapan, cacique des Araucans, Calfucura, cacique des Patagons, mais aussi Verlaine, Charles Cros, le commodore Templeton, le général Chabrier, l’amiral Dumont d’Urville, l’astronome Camille Flammarion, le colonel von Pikkendorff, Véronique, reine de Patagonie, au multiple visage, et tant d’autres, le cœur débordant d’émotion, qui se déclarèrent un jour ou l’autre, l’espace d’un instant, sujet du roi Orélie-Antoine. Car nous sommes tous des Patagons.”

Jean Raspail (Chemillé-sur-Dême, 5 juli 1925)
Geschilderd door Jacques Terpant

De Franse schrijver en toneelauteur Marcel Achard (eig. Marcel-Auguste Ferréol) werd geboren op 5 juli 2007 1899 in Sainte-Foy-lès-Lyon. Zijn eerste grote succes kwam in 1923 met Voulez-vous jouer avec moâ? Zijn grootste successen vierde hij in het interbellum met stukken als La Belle Marinière (1929), La femme en blanc (1933) en Le corsaire (1938).

Citaten:

“L’espérance est un de ces remèdes qui ne guérissent pas mais qui permettent de souffrir plus lo
ngtemps »

« La force des femmes n’est pas dans ce qu’elles disent mais dans le nombre de fois qu’elles le disent «

« Si l’amour n’était pas la plus noble des passions, on ne le donnerait pas pour excuse à toutes les autres »

Marcel Achard (5 juli 1899 – 4 september 1974)

De Oostenrijkse schrijfster en vertaalster Barbara Frischmuth werd geboren op 5 juli 1941 in Altaussee. Zij studeerde Engels, Turks en Hongaars in Graz, Erzurum, en Debrecen als ook oriëntalistiek in Wenen.

Werk o.a.: “Die Schrift des Freundes“, 1998, „Schamanenbaum. Gedichte“, 2001, „Amy oder Die Metamorphose“, 2002, „Die Entschlüsselung“, 2003, „Der Sommer, in dem Anna verschwunden war“, 2004

Uit: Alice im Wunderland (2000)

“Alice läuft zum Haus des Kaninchens, aber da steht neben dem Spiegel schon wieder ein Fläschchen. “Ich weiß, dass etwas Interessantes passieren wird, wann immer ich etwas esse oder trinke.” Tatsächlich. Schon stößt ihr Kopf gegen die Decke und einer ihrer Ellbogen gegen die Tür. Und da sie noch immer weiterwächst, sitzt sie im Haus fest. So fest, dass sie den einen Arm aus dem Fenster strecken muss. Das weiße Kaninchen ist ihr gefolgt und möchte endlich Fächer und Handschuhe haben. Doch es kann nicht durch die Tür. “Dann gehe ich eben außen herum und steige durchs Fenster ein.” “Das wirst du nicht!” Alice schnippt mit den Fingern, hört einen Schrei und das Splittern von Glas. Das Kaninchen ist wohl in ein Gurkenbeet gefallen. Es muss eine bedeutende Persönlichkeit sein, denn die vielen kleinen Tiere, die ihm zu Hilfe eilen, reden es mit “Euer Ehren” an. Und nun soll Erwin, die Eidechse, durch den Kamin ins Haus einsteigen, um den Arm daraus zu vertreiben. (Mehr haben sie ja von Alice nicht gesehen.) Doch die tritt in den Kamin, und Erwin fliegt in hohem Bogen in den Garten zurück.”

Barbara Frischmuth (Altaussee,5 juli 1941)

De Duitse schrijfster Ilse Gräfin v. Bredow werd geboren op 5 juli 1922 in Teichenau. Zij groeide op in Havelland. Zij werkte als freelance journaliste voor diverse kranten en tijdschriften. Ook schreef zij korte verhalen. Haar eerste boek “Kartoffeln mit Stippe“ (1979), waarin ze haar jeugd beschrijft, was zeer succesvol en werd ook verfilmd. Er volgden vele romans die net zo succesvol werden.

Uit: Deine Keile kriegste doch

“Politische Ereignisse fanden in unserem Dorf nur geringes Echo. “Das is mich allens eins, wenn man die Hühner legen”, war der einzige Kommentar der Jungfer Zech zu Hitlers Aufstieg als Reichskanzler gewesen. Da gaben die Hornissen in Nachbar Trägenapps Kastanie mehr Gesprächsstoff her.
Sie versetzten Mensch und Vieh in Angst und Schrecken. Sobald sie zu hören waren, galoppierten die Pferde mit den Heuwagen schnaubend über die ungepflasterte Dorfstraße, und
lange Staubfahnen drangen in unsere Fenster. Schließlich kam Trägenapp die geniale Idee, den Biestern mit dem Feuerlöscher den Garaus zu machen. Er bereitete den Angriff sorgfältig vor, bastelte aus einem Stück Fliegengitter und einem Seihtuch einen provisorischen Schutzhelm, zog sich Handschuhe an und schleppte eine lange Leiter herbei. Vorsichtig das Terrain sondierend, stieg er bedächtig Sprosse für Sprosse hinauf. Wir hatten uns auf der Dorfstraße versammelt und sahen ihm aus respektvoller Entfernung z
u, wie er das Minimaxgerät in Gang setzte, bis aus jedem Astloch Schaum quoll. Leider stellte sich die erwünschte Wirkung nicht ein, die Hornissen waren nicht zu Hause.”

Ilse Gräfin v. Bredow (Teichenau, 5 juli 1922)

De Oostenrijkse schrijver Josef Haslinger werd op 5 juli 1955 in Zwettl geboren. Hij studeerde filosofie, theaterwetenschappen en germanistiek in Wenen. Samen met Gustav Ernst was hij vanaf 1977 uitgever van het literaire tijdschrift Wespennest. Zijn politieke thriller Opernball, waarin een terroristische aanval op het Weense Opernball vanuit verschillende gezichtshoeken beschreven wordt, maakte hem ook buiten de grenzen van oostenrijk bekend. In 1998 ontstond uit het boek een driedelige televisieserie.

Uit: Opernball

“ Fred ist tot. Die Franzosen haben ihn nicht beschützt. Als die Menschen vernichtet wurden wie Insekten, schaute ganz Europa im Fernsehen zu. Fred war unter den Toten. “Gott ist allmächtig”, hatte ich als Kind gehört. Ich stellte mir einen riesigen Daumen vor, der vom Himmel herabkommt und mich wie eine Ameise zerdrückt. Wenn etwas gefährlich oder ungewiß war, hatte Fred gesagt: “Die Franzosen werden mich beschützen.”

Ich saß damals im Regieraum des großen Sendewagens. Vor mir eine Wand von Bildschirmen. Auf Sendung war gerade die an der Bühnendecke angebrachte Kamera. Plötzlich ging ein merkwürdiges Zittern und Rütteln durch die Reihen der Tanzenden. Die Musik wurde kakaphonisch, die Instrumente verstummten innerhalb von Sekunden. Ich schaltete auf die Großaufnahme einer Logenkamera und überflog die Monitore. Die Bilder glichen einander. Menschen schwanken, stolpern, taumeln, erbrechen. Reißen sich noch einmal hoch, können das Gleichgewicht nicht hatlen. Stoßen ein letztes Krächzen aus. Fallen hin wie Mehlsäcke. Einige schreien kurz, andere länger. Ihre Augen sind weit aufgerissen. Sie sehen, sie spüren, daß sie ermordet werden. Sie wissen nicht, von wem, sie wissen nicht, warum. Sie können nicht entkommen.

Josef Haslinger (Zwettl, 5 juli 1955)

De Zwitserse schrijver Walter Matthias Diggelmann werd geboren op 5 juli 1927 in Zürich. Tijdens zijn leven was hij een van de geëngageerdste en meest omstreden Zwitserse schrijvers wiens werk ten dele alleen in het Duitstalige gebied buiten Zwitserland gepubliceerd kon worden.

Uit: Der Tag erzählt seine eigene Geschichte (1992)

“Über die Hintergründe des Mordes hätte ich nichts erfahren, wenn ich nicht zufällig, wie um Erinnerungen nachzugehen, im “Hinteren Sternen” gesessen hätte. Da sass nämlich einer am gleichen Tisch und las aufmerksam den Gerichtsbericht der “Neuen Zürcher Zeitung”.
Dieser Mann las die Zeitung sehr aufmerksam, manche Stellen zwei- und dreimal, vielleicht deshalb, weil seine eigenen Gedanken ihn immer wieder vom Geschriebenen ablenkten.
Als er mit seiner Lektüre zu Ende war, schob er die Zeitung zur Seite, bemerkte mich und sprach mich nach einer Weile an: “Das mit dem Mord glaube ich einfach nicht. Gewiss ist ein Siebzehnjähriger zu einem Mord fähig. Aber in diesem besonderen Fall habe ich gute Gründe, daran zu zweifeln. Schliesslich war ich einer der Hauptzeugen.”
Ich hätte diesen Mann gar nicht ermuntern müssen, denn es drängte ihn von selbst, jemandem seine Geschichte zu erzählen.”

Walter Diggelmann (5 juli 1927 – 29 november 1979)

Sébastien Japrisot, Robert Desnos, Christian Gellert, Christine Lavant, Nathaniel Hawthorne, Neil Simon, Walter Wippersberg, Rob van Erkelens

De Franse schrijver Sébastien Japrisot (pseudoniem van Jean-Baptiste Rossi) werd geboren op 4 juli 1931 in Marseille. Hij werkte als vertaler en copywriter voor reclamebureaus. Zijn eerste roman, Les Mal Partis, die verscheen toen hij zeventien jaar was, werd bekroond door een jury waarin onder anderen Sartre, Aragon en Adamov zitting hadden. Voor zijn roman De lange zondag van de verloving ontving hij de Prix Interallié en werd hij genomineerd voor de Prix Goncourt en de Prix Fémina.

Uit: Un long dimanche de fiançailles

“Dans l’abri où aboutissait le téléphone, il m’a pris à part, en demandant à un caporal qui se trouvait là d’aller respirer le bon air du moment. Il m’a lancé tout à trac : “Bordel de merde, Esperanza, vous ne pouviez pas vous arranger pour larguer ces pauvres types en route?” Je n’ai pas voulu comprendre. Il m’a dit : “Tourner les yeux pour qu’ils s’enfuient, leur botter le cul pour qu’ils courent plus vite, n’importe quoi!” J’ai répondu : “Je serai dans de beaux draps, maintenant. Vous ne voulez pas d’histoires mais mon commandant encore moins Moi, mes ordres sont de vous amener cinq condamnés en conseil de guerre. Ce que vous en ferez, je n’ai pas à le savoir, sinon on me l’aurait dit.”
Il était encore plus furieux : “Ah, parce qu’on ne vous l’a pas dit? Et bien, moi, non seulement je ne suis pas cachottier, mais je tiens à ce que vous le sachiez ! À la nuit, les bras attachés, on va les balancer dans le bled, en avant des barbelés de Bingo, et on les y laissera crever ou se faire trouver la peau par ceux d’en face ! Voilà mes ordres à moi, sergent! Ou dois-je dire prévôt? Voilà mes saleté d’ordres! Avez-vous déjà entendu pareilles conneries?”

Sébastien Japrisot (4 juli 1931 – 4 maart 2003)

De Franse dichter, schrijver en journalist Robert Desnos werd geboren op 4 juli 1900 in Parijs. In 1919 sloot hij zich aan bij de dadaïsten rondom Tristan Tzara, André Breton, Paul Eluard, Philippe Soupault, Max Ernst en Francis Picabia. Ook werkte hij bij het tijdschrift van het surrealisme La Révolution Surréaliste. Toen het tot een breuk kwam met de surrealisten ging hij als journalist werken. Vanaf 1940 was hij actief in het Franse verzet. In 1944 werd hij door de Duitsers gearresteerd. Hij zat vast in verschillende concentratiekampen totdat hij uiteindelijk in 1945 in Theresienstadt overleed.

Toi aussi tu viendras où je suis

Etat de veille. Mines de rien 1938

Aujourd’hui je me suis promené avec mon camarade.
Même s’il est mort,
Je me suis promené avec mon camarade.
Qu’ils étaient beaux les arbres en fleurs,
Les marronniers qui neigeaient le jour de sa mort.
Avec mon camarade je me suis promené.
Jadis mes parents
Allaient seuls aux enterrements
Et je me sentais petit enfant.
Maintenant je connais pas mal de morts,
J’ai vu beaucoup de croque-morts

Mais je n’approche pas de leur bord.
C’est pourquoi tout aujourd’hui
Je me suis promené avec mon ami.
Il m’a trouvé un peu vieilli,
Un peu vieilli mais il m’a dit:
Toi aussi tu viendras où je suis,
Un dimanche ou un samedi,
Moi, je regardais les arbres en fleurs,
La rivière passer sous le pont
Et soudain j’ai vu que j’étais seul.
Alors je suis rentré parmi les hommes.

Demain

(État de veille, 1942)

Agé de cent-mille ans, j’aurais encore la force
De t’attendre, o demain pressenti par l’espoir.
Le temps, vieillard souffrant de multiples entorses,

Peut gémir: neuf est le matin, neuf est le soir.

Mais depuis trop de mois nous vivons à la veille,
Nous veillons, nous gardons la lumière et le feu,
Nous parlons à voix basse et nous tendons l’oreille
A maint bruit vite éteint e
t perdu comme au jeu.
Or, du fond de la nuit, nous témoignons encore
De la splendeur du jour et de tous ses présents.
Si nous ne dormons pas c’est pour guetter l’aurore
Qui prouvera qu’enfin nous vivons au présent.

Robert Desnos (4 juli 1900 – 8 juni 1945)

De Duitse dichter en filosoof Christian Fürchtegott Gellert werd geboren op 4 juli 1715 in Hainichen. Zie ook mijn blog van 4 juli 2006.

Der Selbstmord

O Jüngling, lern aus der Geschichte,
die dich vielleicht zu Tränen zwingt,
was für bejammernswerte Früchte
die Liebe zu den Schönen bringt!

Ein Beispiel wohlerzogner Jugend,
des alten Vaters Trost und Stab,
ein Jüngling, der durch frühe Tugend
zur größten Hoffnung Anlaß gab;

den zwang die Macht der schönen Triebe,
Climenen zärtlich nach zu gehn;
er seufzt, er bat um Gegenliebe;
allein vergebens war sein Flehn.

Fußfällig klagt er ihr sein Leiden.
Umsonst! Climenen heißt ihn fliehn.
Ja, schreit er, ja ich will dich meiden,
ich will mich ewig dir entziehn.

Er reißt den Degen aus der Scheide,
und – – o was kann verwegner sein!
Kurz, er besieht die Spitz und Schneide,
und steckt ihn langsam wieder ein.

Christian Gellert (4 juli 1715 – 13 december 1769)

De Oostenrijkse dichteres, schrijfster en kunstenares Christine Lavant werd geboren op 4 juli 1915 in Groß-Edling als Christine Thonhauser. Zie ook mijn blog van 4 juli 2006.

Uit: Aufzeichnungen aus einem Irrenhaus

“Es wachsen hier ewig Berge der Qual, aber die Gipfel bilden jene, die täglich liebend hierherkommen und verzweifelt wieder gehen. Diesen kann man nicht ins Gesicht sehen, man ertrüge es einfach nicht.
Es ist überhaupt schamlos, dabei zu sein, und doch lege ich mich mittags nur deshalb oft auf ein paar Stunden hin, um zur Besuchszeit im Schlafsaal zu sein. Und da kenne ich nun eigentlich schon alles auswendig. Den schmalen, gebogenen Rücken der alten Dame, wenn sie die Haare ihrer Tochter vom Boden hebt, die breiten, hilflosen Schultern des Mannes, mit denen er immer soviel als möglich von den Rosen oder Nelken verdecken will, welche er stets auf die Bettdecke und ganz nahe an das Gesicht seiner Frau legt. Ach, wie sie immer wieder etwas von diesem Gesicht erwarten können! Das leiseste Zeichen des Erkennens, ein Lächeln, den Abglanz eines früheren Lächelns vielleicht nur, oder einen veränderten Ton in ihrem Wimmern. Aber es geschieht und verändert sich nichts. Leise und hoch schneidet der ewig gleiche Ton in fast wie berechnet wirkenden Abständen durch den Saal, man denkt immer wieder an eine junge Katze in Dornen dabei. Wie oft mag das Herz dieser Mutter schon durchbohrt worden sein?! Nein, ihr Gesicht kenne ich nicht und will es nie kennen. Ihr Rücken und die blasse Biegung ihrer Hand, welche für Sekunden oft zitternd über der Stirne der Wimmernden hängt, genügen für jede Aussage. Manchmal, ehe sie den Saal verläßt, wendet sie sich für einen Augenblick dem Bett der Majorin zu. Zwei Mütter, zwei alte Damen aus der Gesellschaft, zwei unendlich Leidende. Gläsern und dünn wird die Luft um die beiden, und oft tritt dann gerade der Sohn ein. Er grüßt Hansis Mutter fast wie eine Heilige, sonst grüßt oder sieht er niemanden. Mit ein paar großen Schritten ist er am Bett seiner Mutter und küßt ihr die Hand. Diese Hand ist nun aber keine Vogelkralle mehr, sie ist das Vornehmste und Zurückhaltendste, das man sich denken kann. Immer wirft jemand Schleier um diese beiden, und man kann eigentlich nur mit geschlossenen Augen ahnen, was wahrhaft vor sich geht.”

Christine Lavant (4 juli 1915 – 7 juni 1973)

De Amerikaanse schrijver Nathaniel Hawthorne werd geboren op 4 juli 1804 in Salem, Massachusetts. Zijn vader was kapitein op de grote vaart. Hij is een afstammeling van John Hathorne één van de rechters bij de Heksenprocessen van Salem. Om afstamming te verdoezelen is de w in de naam gekomen. Kort nadat hij van school kwam in 1828 publiceerde hij zelf het boek Fanshawe. Zijn bekendste boek is zijn tweede roman The Scarlet Letter uit 1850. Het verhaal speelt zich af in de koloniale tijd in zijn geboortestad.

Uit: The Scarlet Letter

“A throng of bearded men, in sad-colored garments and gray, steeple-crowned hats, intermixed with women, some wearing hoods, and others bareheaded, was assembled in front of a wooden edifice, the door of which was heavily timbered with oak, and studded with iron spikes.

The founders of a new colony, whatever Utopia of human virtue and happiness they might originally project, have invariably recognized it among their earliest practical necessities to allot a portion of the virgin soil as a cemetery, and another portion as the site of a prison. In accordance with this rule, it may safely be assumed that the forefathers of Boston had built the first prison-house, somewhere in the vicinity of Cornhill, almost as seasonably as they marked out the first burial-ground, on Isaac Johnson’s lot, and round about his grave, which subsequently became the nucleus of all the congregated sepulchres in the old church-yard of King’s Chapel. Certain it is, that, some fifteen or twenty years after the settlement of the town, the wooden jail was already marked with weather-stains and other indications of age, which gave a yet darker aspect to its beetle-browed and gloomy front.”

Nathaniel Hawthorne (4 juli 1804 – 19 mei 1864)

De Amerikaanse toneelschrijver Neil Simon werd in New York op 4 juli 1927 geboren. Zijn stukken zijn regelrechte tophits op Broadway en ver daarbuiten. Het komt niet zo vaak voor dat van een en dezelfde schrijver vier stukken tegelijk op Broadway lopen, maar Neil Simon lukte dat maandenlang. Simon is de meest gespeelde toneelschrijver ter wereld. Zijn oeuvre werd bekroond met prestigieuze prijzen als de Pulitzer Drama Prize en hij ontving drie Tony Awards. Simon heeft het vermogen herkenbare komische situaties te creëren vanuit de goede én slechte tijden van alledaagse personen.

Uit: The Play Goes On, A Memoir

“Everything stopped. The sun came up, the clocks ticked on but nothing moved. I was always a morning person: the first one up in the house, the first one dressed, the first one down in the kitchen, the first one at breakfast.

But now I was still in bed, without a clue as to what time it was. I could hear the hum of the air conditioner, feel a chill in the room and yet my pajama tops were drenched through with perspiration. Were the girls upstairs in their rooms, silently waiting for me to come up to tell them what we would do with this, the first day of our lives on our own? I was fighting the act of awakening. I kept my eyes closed in hopes that sleep would overtake me once more, buying me more time before I would have to take a deep breath and then release it, acknowledging that I was alive. The future was a totally unpleasant prospect and I wasn’t quite ready to deal with it. We had buried my wife, Joan, the day before at the Pound Ridge Cemetery in New York. She had just turned forty and had died of cancer, the most surprising thing she had done in a life filled with surprises.

I clung tenaciously to the darkness behind my closed lids, trying to keep the daylight at bay, much as I had as a boy when it was time to leave the local movie house, knowing that I left Humphrey Bogart or Errol Flynn still battling villains on the screen, while outside I squinted at the glaring harshness of the four o’clock sun and faced the heat of another endless summer’s day.“

Neil Simon (New York, 4 juli 1927)

De Oostenrijkse schrijver, regisseur, filmmaker en fotograaf Walter Wippersberg werd geboren op 4 juli 1945 in Steyr. In Wenen studeerde hij theaterwetenschappen, kunstgeschiedenis en psychologie. Tot 1970 werkte hij bij verschillende kleine theaters. Sinds 1990 doceert hij aan de Weense filmacademie draaiboekschrijven en dramaturgie. Zijn eerste roman Gegenlicht verscheen in 1979.

Uit: Ein nützlicher Idiot (1999)

“Den einen, der Loitzenthaler hieß und knapp über dreißig sein mochte, hatte sie schon auf der Pressekonferenz vorgestern kennengelernt, der stellte ihr nun Bruno vor, der ganz anders aussah als all die anderen jungen Männer in den Parteibüros, die Schnötzinger einmal als “Tankwarte in Armani-Anzügen” beschrieben hatte. Auch Bruno (dessen Familienname niemand nannte, vielen sogar unbekannt zu sein schien) war noch nicht alt, höchstens vierzig, er hatte (auch später, wann immer die Beranek ihn sah) eine schwere schwarze, an den Ärmeln abgeschabte Lederjacke an, auch trug er nicht den Dreitagebart, der sonst so viele Parteibuben, wie die Beranek sie nannte, schmückte, sondern einen Schnurrbart; seine Funktion in der Partei schien nicht klar definiert (“Mädchen für alles”, wird er später einmal sagen, wenn die Beranek ihn danach fragt. Und er wird hinzufügen: “Manche nennen mich auch die Schnelle Ein-Mann-Eingreiftruppe. Und wieder andere sagen. Ich bin der Mann fürs Grobe.”) Loitzenthaler war, das wußte die Beranek, der offizielle Wahlkampfmanager, auf der Bundesparteiebene erfüllte er die Aufgaben eines Zentral- oder Generalsekretärs, trug aber keinen offiziellen Titel, die alten Funktionen waren alle abgeschafft, der neue Chef redete gerne von “flachen Hierarchien”, jeder gute Mann sollte eingesetzt werden können, wo immer eine besondere Situation es verlangte.”

Walter Wippersberg (Steyr, 4 juli 1945)

De Nederlandse schrijver Rob van Erkelens werd geboren in Den Haag op 4 juli 1963. Hij debuteerde in 1993 met de roman Het uur van Lood, nadat hij eerder werk van Dennis Johnson, Abraham Rodriguez, Nick Cave en D. Sarréra vertaalde. Hij is (mede)oprichter en redacteur van het tijdschrift Zoetermeer waarin hij diverse verhalen en artikelen publiceert. Hij werkt bij het wekelijkse opinietijdschrift De Groene Amsterdammer, waar hij artikelen schrijft op het gebied van popcultuur, filosofie en literatuur. Rob van Erkelens is ook de schrijver die in 1994 het begrip ‘Generatie Nix’ (naar Generation X. Tales for an Accelerated Culture (1991) van de Canadese schrijver Douglas Coupland) bedenkt voor een artikel in De Groene Amsterdammer. De term wordt meteen opgepikt door journalisten, critici, literatuurwetenschappers en sociologen om een nieuwe (literaire) generatie aan te duiden. Die groeide in de jaren zeventig op in betrekkelijke welstand, met niets waartegen ze zich hoefde te verzetten en met een overdaad aan televisie, films, soaps, computerspelletjes en popmuziek.

Uit: Blik op de weg

“Vroeger dacht ik wel, dat Sartre het goed gezien had toen hij in zijn toneelstuk Huis clos de hel definieerde als: ‘L’enfer, c’est les autres.’ Ha! Nou, mooi niet. L’enfer, c’est iets heel anders. L’enfer, c’est als je achter in de dierenambulance zit – de fotograaf zit voorin, voor het geval er een kaaiman ons pad kruist – en je net bij de spoedkliniek een kat hebt opgehaald met een doorgezakte voorvoet of zoiets. Die kat miauwt niet, nee, die gilt en snerpt en merg-en-beent als een peuter in een snelkookpan. Die kat stopt alleen met krijsen om adem te halen. En ik zit daar recht boven.

Ik houd niet van katten. Ook niet van honden. Ik weet me nooit raad met huisdieren. Ik begrijp ze niet, en zij begrijpen mij niet. Als ik iemand ontmoet met een hond, een heel aardige hond die niks doet, dan weet ik nooit hoe ik me moet gedragen. Dan voel ik me opgelaten. Aaien vind ik hypocriet; ik heb helemaal niet de behoefte om te aaien, en als ik dat toch doe, dan heeft die hond dat vast in de gaten – want honden voelen dat – en dan bijt-ie me alsnog. Katten vind ik nare beesten. Ze nemen iedereen in de maling. Ze voeren geen moer uit, zijn arrogant en eng. De hel waar ik me nu in bevind, gaat steeds harder rijden. Toen we instapten met de krijsende kat met de gedeukte knie of zoiets, kwam er een noodmelding binnen: in de Staatsliedenbuurt was er een spoedgeval. ‘Er is een kat gevonden met een blikje op zijn kop.’

Rob van Erkelens (Den Haag, 4 juli 1963)
Foto rond 1993

Franz Kafka, Edward Young, Tom Stoppard, Günter Bruno Fuchs, Andreas Burnier, David Barry, Dorota Masłowska, Ferdinand Kürnberger

De Duitstalige schrijver Franz Kafka werd geboren op 3 juli 1883 in Praag, toen een stad gelegen in de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije. Zie ook mijn blog van 3 juli 2006.

Uit: Das Schloß

„ Es war spät abends, als K. ankam. Das Dorf lag in tiefem Schnee. Vom Schloßberg war nichts zu sehen, Nebel und Finsternis umgaben ihn, auch nicht der schwächste Lichtschein deutete das große Schloß an. Lange stand K. auf der Holzbrücke, die von der Landstraße zum Dorf führte, und blickte in die scheinbare Leere empor.

Dann ging er, ein Nachtlager suchen; im Wirtshaus war man noch wach, der Wirt hatte zwar kein Zimmer zu vermieten, aber er wollte, von dem späten Gast äußerst überrascht und verwirrt, K. in der Wirtsstube auf einem Strohsack schlafen lassen. K. war damit einverstanden. Einige Bauern waren noch beim Bier, aber er wollte sich mit niemandem unterhalten, holte selbst den Strohsack vom Dachboden und legte sich in der Nähe des Ofens hin. Warm war es, die Bauern waren still, ein wenig prüfte er sie noch mit den müden Augen, dann schlief er ein.

Aber kurze Zeit darauf wurde er schon geweckt. Ein junger Mann, städtisch angezogen, mit schauspielerhaftem Gesicht, die Augen schmal, die Augenbrauen stark, stand mit dem Wirt neben ihm. Die Bauern waren auch noch da, einige hatten ihre Sessel herumgedreht, um besser zu sehen und zu hören. Der junge Mensch entschuldigte sich sehr höflich, K. geweckt zu haben, stellte sich als Sohn des Schloßkastellans vor und sagte dann: »Dieses Dorf ist Besitz des Schlosses, wer hier wohnt oder übernachtet, wohnt oder übernachtet gewissermaßen im Schloß. Niemand darf das ohne gräfliche Erlaubnis. Sie aber haben eine solche Erlaubnis nicht oder haben sie wenigstens nicht vorgezeigt.«

Franz Kafka (3 juli 1883 –3 juni 1924)

De Engelse dichter en schrijver Edward Young werd geboren op 3 juli 1683 in Upham, Hampshire. Hij is vooral bekend gebleven door de The Complaint: or, Night Thoughts, een lang, didactisch gedicht over de dood (1742 – 45). Het gedicht was geïnspireerd door het successievelijk overlijden van zijn stiefdochter in 1736, haar man in 1740 en zijn eigen vrouw in 1741. Het gedicht is een in blank-verse geschreven monoloog van bijna 10.000 verzen, in negen delen, de Nights. Het werk werd in heel Europa enorm populair.

The Complaint: or Night Thoughts (fragment)

By Nature’s law, what may be, may be now;
There’s no prerogative in human hours.
In human hearts what bolder thought can rise,
Than man’s presumption on to-morrow’s dawn?
Where is to-morrow? In another world.
For numbers this is certain; the reverse
Is sure to none; and yet on this perhaps,
This peradventure, infamous for lies,
As on a rock of adamant we build
Our mountain hopes, spin out eternal schemes
As we the Fatal Sisters could out-spin,
And big with life’s futurities, expire.
Not ev’n Philander had bespoke his shroud,
Nor had he cause; a warning was deny’d:
How many fall as sudden, not as safe!
As sudden, though for years admonish’d home.
Of human ills the last extreme beware;
Beware, Lorenzo, a slow-sudden death.
How dreadful that deliberate surprise!
Be wise to-day; ’tis madness to defer;
Next day the fatal precedent will plead;
Thus on, till wisdom is push’d out of life.
Procrastination is the thief of time;
Year after year it steals, till all are fled,
And to the mercies of a moment leaves
The vast concerns of an eternal scene.
If not so frequent, would not this be strange?

Edward Young (3 juli 1683 – 5 april 1765)

De Britse toneelschrijver Tom Stoppard (eig. Tomas Straussler) werd geboren in Zlín op 3 juli 1937. Zijn familie vluchtte naar India nadat Singapore werd aangevallen door het Japanse leger. Zijn vader overleed tijdens de vlucht, en zijn moeder trouwde later een Britse majoor, wiens naam hij aannam. Stoppard’s meest beroemde is Rosencrantz and Guildenstern are Dead, een komedie die twee kleine karakters uit Hamlet van Shakespeare neemt, en ze in de hoofdrol plaatst. Andere stukken van Stoppard die bekend werden zijn Travesties, een parodie op The Importance of Being Earnest van Oscar Wilde en The Real Thing. Deze twee stukken en Rosencrantz and Guildenstern are dead leverden hem een Tony op voor beste toneelstuk. Hij won een Oscar in 1999 voor het co-schrijverschap van het script voor de film Shakespeare in love.

Uit: The Real Thing

“ANNIE: You’re jealous of the idea of the writer. You want to keep it sacred, special, not something anybody can do. Some of us have it, some of us don’t. We write, you get written about. What gets you about Brodie is he doesn’t know his place. You say he can’t write like a head waiter saying you can’t come in here without a tie. Because he can’t put words together. What’s so good about putting words together?

HENRY: It’s traditionally considered advantageous for a writer.

ANNIE: He’s not a writer. He’s a convict. You’re a writer. You write because you’re a writer. Even you write about something, you have to think up something to write about just so you can keep writing. More well chosen words nicely put together. So what? Why should that be it? Who says?

HENRY: Nobody says. It just works best.

ANNIE: Of course it works. You teach a lot of people what to expect from good writing, and you end up with a lot of people saying you write well. Then somebody who isn’t in on the game comes along, like Brodie, who really has something to write about, something real, and you can’t get through it. Well, he couldn’t get through yours, so where are you? To you, he can’t write. To him, write is all you can do.

HENRY: Jesus, Annie, you’re beginning to appall me. There’s something scary about stupidity made coherent. I can deal with idiots, and I can deal with sensible argument, but I don’t know how to deal with you. Where’s my cricket bat?

ANNIE: Your cricket bat?”

Tom Stoppard (Zlín, 3 juli 1937)

De Duitse dichter, schrijver en graficus Günter Bruno Fuchs werd geboren op 3 juli 1928 in Berlijn. Vanaf 1957 leefde hij als zelfstandig schrijver en graficus in Berlijn, waar hij samen met Robert Wolfgang Schnell en Günter Anlauf medeoprichter was van galerij Zinke. Zijn werk omvat gedichten, verhalen, romans, hoorspelen en kinderboeken, die hij ten dele ook zelf illustreerde.

Polizist im Frühling

Morgens
trat mir die Sonne
entgegen. Ich bin schon
mit ganz anderen Leuten
fertig geworden. Mein Gummiknüppel
wuchs mir aus der Hand,
ich hatte
zu tun, hatte
Arbeit
nach langer Zeit –
leider nicht viel, aber der Mensch
freut sich.

Schularbeiten

Der Fortschritt
hat keene Lust, sich
zu kümmern um
mir. Und wat mir anjeht, habick
keene Lust, mir
um den Fortschritt
zu kümmern. Denn
unsereins
war ja
als
Mensch
wohl zuerst da.

So, mein Kind, das
schreibste
in dein Schulheft
rein.

Günter Bruno Fuchs (3 juli 1928 – 19 april 1977)

De Nederlandse schrijfster Andreas Burnier werd op 3 juli 1931 in Den Haag geboren als Catharina Irma Dessaur. Zie ook mijn blog van 3 juli 2006.

Uit: Het jongensuur

“Het is al weer een paar dagen geleden dat ik je iets heb verteld, maar er was niet veel te beleven. Maar ik heb gisteravond toch eens iets meegemaakt.
Ik liep zoals gewoonlijk over het zandpad aan de rand van boer Victors gebied. De anderen zaten in het tuinhuisje, maar ik mocht vrij rondlopen. Gisteren kwam ik op dat zandpad een man tegen die een wit pak opgerold onder zijn arm droeg. Doordat ik op blote voeten liep had hij mij niet aan horen komen en hij schrok zich een hoedje. Toen ik hem een goede avond wilde wensen hield hij mij staande. Ineens voelde ik een pistool in mijn nek en ik dacht meteen, dit is mijn eind, ik ben er geweest, ik had er meteen spijt van dat ik niet thuis ben gebleven. Ik was zo bang dat ik alles deed wat hij vroeg. Hij duwde mij het bos in, waar ik eigenlijk helemaal niet mocht komen en hij begon allemaal vragen op mij af te vuren. Hij had zo’n raar accent, maar ik durfde niet te lachen want dan was ik er geweest. Ik moest gaan zitten en hij zei dat hij Mick heette. Hij gaf mij een sigaret en die heb ik nu nog steeds. Ik geef hem aa
n jou lief dagboek, dan kun jij hem voor mij bewaren, dan raak ik hem niet kwijt en vergeet ik Mick nooit meer.
Ik heb tegen Mick gelogen en gezegt dat boer Victor heel aardig was, en ik heb hem over alle Duitsers verteld. Later zei hij dat ik moest gaan slapen, maar dat wilde ik niet ik wilde weg, naar huis. Maar toen keek ik weer naar zijn pistool en werd weer zo bang. Ik deed maar gewillig wat hij mij vroeg. Maar toen gebeurde het ineens. er vloog van alles over ons heen. Mick riep dat ik moest dekken, maar ik dacht, ja amehoela, voor jou zeker, toen ben ik gewoon weg gerend. Eindelijk was ik verlost van hem. Met bonkend hart en hijgend kwam ik thuis, maar ik durfde niets te zeggen.”

Andreas Burnier (3 juli 1931 – 18 september 2002)

De Amerikaanse humoristische schrijver, columnist en bestsellerauteur David Barry, Jr werd geboren op 3 juli 1947 in Armonk, New York. Tussen 1983 en 2005 had hij een column in de Miami Herlad die in de gehele VS werd verspreid. Zijn eerste roman Big Trouble (1999) werd zelfs verfilmd.

Uit: Dave Barry’s Money Secrets

“WHY IS MONEY VALUABLE? Why are people willing to work so hard for it, lie for it, cheat for it, go to prison for it, fight for it, kill for it, give up their children for it… even marry Donald Trump for it?

I mean, look at the dollar bill. What is it, really? It’s a piece of paper! What’s more, it’s a piece of paper that appears to have been designed by a disturbed individual. On one side, you have a portrait of George Washington, who, granted, was the Father of Our Country and a great leader and everything, but who looks, in this particular picture…

…like a man having his prostate examined by Roto-Rooter. And then on the other side of the dollar you have:

What is that about? Why is there a picture of a pyramid, instead of a structure traditionally associated with the fundamental values of the United States of America, such as a Wal-Mart? And why is the pyramid being hovered over by an eyeball the size of a UPS truck?”

Whatever the explanation, the design of the dollar would not seem to inspire confidence in its value. And yet if you drop a few dollars from an overpass onto a busy freeway at rush hour, people will run into traffic and literally risk their lives in an effort to grab them. Try it!”

David Barry (Armonk, 3 juli 1947)

De Poolse schrijfster en journaliste Dorota Masłowska werd op 3 juli 1983 in Wejherowo geboren. In 2004 verwierf zij plotseling internationale bekendheid met haar debuutroman Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną (Sneeuwwit en Russisch rood). Dit boek werd geprezen én bekritiseerd vanwege de simpele en directe taal, die tegelijkertijd als innovatief en vernieuwend overkomen. Rondom haar tweede roman, Paw królowej (Duits: Die Reiherkönigin) was de kritiek verdeeld.

Uit: Die Reiherkönigin

“Noch vor einer Woche saß Stan neben ihm, diesem großen Medienrummel-Spezi, der ihm die Plattentexte schrieb und ihn seinerzeit einführte bei denen, die zählen. Saß in einem Klub vor dem Konzert der Band Die Pferde, spendierte ihm die besten Drinks, nur Abendgrau im Morgenrot für neunundzwanzig PLN. »Los, trinken wir einen, Szymon, trinken wir auf mein Wohl und auf deins.« Und kackt jeden an, den Szymon ankackt, benutzt dabei seinen mentalen Echo-Effekt, bis Szymon plötzlich sagt: »Diese Pferde sind ‘ne tolle Kapelle, haben neulich ein Superlied eingespielt, denen könnte man auf die Karrieresprünge helfen.« Er bezeichnet diese olle Kamelle als tolle Band, und Stanisław weiß noch genau, wie er da saß und beinahe in Ohnmacht fiel, träumt er, oder geschieht das jetzt? Dieser korrupte Schwanz, dem schon die Eier rost
en, säuft hier auf seine Kosten und will dann plötzlich solchen Pfeifen auf die Sprünge helfen, das soll mal einer begreifen. »Alles klar, die Pferde sind klasse«, bestätigt Stanisław Retro wie ein Mann, nutzt Szymons Austritt aufs Klo und fragt die Frau an der Bar, ob sie ein Messer hat. Sie solle ihm mal schnell ein Taschenmesser borgen. Sie darauf, leider nein, er aber bleibt hart: »Kollege braucht mal schnell ein Messer.« Das war so seine Art bei Anfällen von Eifersucht und Ego, da war es besser, dass die Frau sich doch noch zum Verleih des scharfen Teils gewinnen ließ. Hätte er geahnt, wie das alles enden würde, hätte er ihr nie die Fünfzig Złoty an Kaution gezahlt, aber er wusste nichts, als er backstage sich begab. »Veranstalter, Vip, Veranstalter«, speist er die Wachleute ab, kühl und knapp, meidet jeden Blickkontakt und nutzt, dass die Band grad irgendwo beim Aufbau ist, greift sich eine Gitarre nach der anderen und lässt die schönen Saiten zur Hölle wandern.“

Dorota Masłowska (Wejherowo, 3 juli 1983)

De Oostenrijkse schrijver Ferdinand Kürnberger werd op 3 juli 1821 in Wenen geboren. Al op jonge leeftijd neemt hij afstand van Oostenrijk, voor hem is meer op de toekomst gerichte Duitsland het grote voorbeeld. Ook in zijn latere werk hekelt Kürnberger op humoristische wijze telkens weer de omstandigheden in zijn geboortestad en in zijn land en werd zo tot een chroniqueur van het „Oostenrijkse“ en in het bijzonder van de „Weense ziel“.

Uit: Flucht und Fund

„Freilich verrät die Natur in den größten wie in den kleinsten Zügen gern, wie sehr sie sich Selbstzweck ist. Der unbedeutendste Rieselquell kann sich der menschlichen Hand, und galt es ihr nur einen Trunk Wassers, oft auf weite Strecken entziehen. Er hat sich sein Bett in Berg und Gestein auf eigene Gefahr eingegraben, hat sich mit Schründen, Stürzen, Trümmern und Steilen freiheitstrotzig umwallt, hat sich mit Dorn und Gesträuch dichtschließend vermummt und nun mag der Herr der Schöpfung sich immer bemühen, seine Zwecke dort anzubringen.

Hier aber, wie wir sehen, hantiert nicht eben das entschlossenste Herrschergenie. Die bangen, unsicheren Bewegungen unsers nächtlichen Einsamen atmen einen Geist, der mit den Schauern der Nacht und der Fremde herzlich unbekannt ist. Wie ängstlich durchtastet sein Schritt die Bachszenerie, wie schüchtern ist jeder Griff in das Weiderich – unnahbare Gardinen werden nicht scheuer berührt! Das ganze Wesen ist wie gewebt aus Furcht! Das Wesen eines Neulings auf seinem Erstlingsausfluge, dürfen wir sagen, – ein jugendliches Wesen gewiß. Auch Wuchs und Gebärde, wie wir nun länger sie beobachtet, möchten damit übereinstimmen.“

Ferdinand Kürnberger (3 juli 1821 – 14 oktober 1879)

Wisława Szymborska, Hermann Hesse, Alekos Panagoulis, Pierre H. Dubois, Axel Brauns, C. C. Bergius, Friedrich Klopstock, Johannes Immerzeel, Ota Pavel, Arend Fokke Simonsz

De Poolse dichteres Wisława Szymborska werd geboren in 1923 in Bnin. Zij verhuisde met haar familie in 1931 naar Krakau. Daar studeerde ze Poolse literatuur en sociologie. Ze was jarenlang redacteur van een literair tijdschrift. Haar eerste dichtbundels, begin de jaren vijftig gepubliceerd, kenden matig succes. Gaandeweg echter raakte ze bekend; intussen mag ze een van de populairste Poolse dichters genoemd worden. In 1996 kreeg Wislawa Szymborska de Nobelprijs literatuur.

De terrorist – kijkt

De bom in het café zal om dertien uur twintig ontploffen.
Nu is het pas dertien uur zestien.
Er kunnen nog een paar mensen naar binnen,
een paar naar buiten.

De terrorist is de straat al overgestoken.
Die afstand behoedt hem voor elk kwaad
en tegelijk ziet hij alles alsof hij in de bioscoop zit:

Een vrouw in een geel jack – gaat naar binnen.
Een man met een donkere bril – komt naar buiten.
Twee jongens in spijkerbroek – staan te praten.

Dertien uur zeventien en vier seconden.
De kleine heeft geluk – hij stapt op zijn scooter,
maar de grote – gaat naar binnen.

Dertien uur zeventien en veertig seconden.
Er komt een meisje aan – ze heeft een groen lint in haar haar.
Maar nu belemmert die bus het uitzicht opeens.
Dertien uur achttien.
Het meisje is verdwenen.
Of ze zo dom is geweest naar binnen te gaan of niet,
zullen we zien als het uitdragen begint.

Dertien uur negentien.
Om een of andere reden gaat nu niemand naar binnen.
Er komt wel een kale, dikke man naar buiten.
Maar het lijkt of hij iets is zijn zakken zoekt en
tien seconden voor dertien uur twintig
gaat hij terug, alleen voor twee rottige handschoentjes.

Het is dertien uur twintig.
De tijd – wat gaat hij toch langzaam.
Nu is het vast zo ver.
Nog niet.

De bom – ontploft.

Uit: Einde en begin, gedichten 1957-1997,
Meulenhoff, Amsterdam, 1999
(uit het Pools vertaald door Gerard Rash)

Negativ

Am grauen Himmel
ein Wölkchen noch grauer
im schwarzen Saum der Sonne.

Links – das heißt: rechts
ein weißer Kirschenzweig mit schwarzen Blüten.

In deinem dunklen Gesicht helle Schatten.
Du hast dich an den kleinen Tisch gesetzt
und darauf ergraute Hände gelegt.

Du machst den Eindruck eines Spuks,
der versucht, die Lebenden zu rufen.

(Weil ich noch zu ihnen zähle,
bin ich ihm schuldig zu erscheinen und zu pochen:
Gute Nacht – das heißt: Guten Tag,
Ade – das heißt: Willkommen.
Und ihm Fragen auf keine Antwort vorenthalten,
wenn sie das Leben betreffen,

das heißt: den Sturm vor der Stille).

Vertaald door Urszula Usakowska-Wolff en Manfred Wolff

Wislawa Szymborska (Bnin, 2juli 1923)

De Zwitserse (Duitstalige) schrijver Hermann Hesse werd geboren op 2 juli 1877 in Calw. Zie ook mijn blog van 2 juli 2006.

Uit: Narziß und Goldmund (1930)

„Unter dem ausländischen Baume waren schon manche Generationen von Klosterschülern vorübergegangen, ihre Schreibtafeln unterm Arm, schwatzend, lachend, spielend, streitend, je nach der
Jahreszeit barfuß oder beschuht, eine Blume im Mund, eine Nuß zwischen den Zähnen oder einen Schneeball in der Hand. Immer neue kamen, alle paar Jahre waren es andere Gesichter, die meisten einander ähnlich: blond und kraushaarig. Manche blieben da, wurden Novizen, wurden Mönche, bekamen das Haar geschoren, trugen Kutte und Strick, lasen in Büchern, unterwiesen die Knaben, wurden alt, starben. Andere, wenn ihre Schülerjahre vorbei waren, wurden von ihren Eltern heimgeholt, in Ritterburgen, in Kaufmanns– und Handwerkerhäuser, liefen in die Welt und trieben ihre Spiele und Gewerbe, kamen etwa einmal zu einem Besuch ins Kloster zurück, Männer geworden, brachten kleine Söhne als Schüler zu den Patres, schauten lächelnd und gedankenvoll eine Weile zum Kastanienbaum empor, verloren sich wieder. In den Zellen und Sälen des Klosters, zwischen den runden schweren Fensterbögen und den strammen Doppelsäulen aus rotem Stein wurde gelebt, gelehrt, studiert, verwaltet, regiert, vielerlei Kunst und Wissenschaft wurde hier getrieben und von einer Generation der andern vererbt, fromme und weltliche, helle und dunkle. Bücher wurden geschrieben und kommentiert, Systeme ersonnen, Schriften der Alten gesammelt, Bilderhandschriften gemalt, des Volkes Glaube gepflegt, des Volkes Glaube belächelt. Gelehrsamkeit und Frömmigkeit, Einfalt und Verschlagenheit, Weisheit der Evangelien und Weisheit der Griechen, weiße und schwarze Magie, von allem gedieh hier etwas, für alles war Raum; es war Raum für Einsiedelei und Bußübung ebenso wie für Geselligkeit und Wohlleben; an der Person des jeweiligen Abtes und an der jeweils herrschenden Strömung der Zeit lag es, ob das eine oder das andere überwog und vorherrschte. Zuzeiten war das Kloster berühmt und besucht wegen seiner Teufelsbanner und Dämonenkenner, zuzeiten wegen seine ausgezeichneten Musik, zuzeiten wegen eines heiligen Vaters, der Heilungen und Wunder tat, zuzeiten wegen seiner Hechtsuppen und Hirschleberpasteten, ein jedes zu seiner Zeit.“

Hermann Hesse (2 juli 1877 – 9 augustus 1962)

De Griekse dichter en verzetstrijder Alekos Panagoulis werd geboren op 2 juli 1939 in Glyfada. Hij streed tegen het kolonelsregime in Griekenland dat duurde van 1967 tot halverwege de jaren zeventig. Hij pleegde in 1968 een mislukte aanslag op Papadopoulos, werd verraden, gevangengenomen en gemarteld, maar bleef ook na vijf jaar ontberingen in de gevangenis, trouw aan zijn opvattingen. Het boek Een man van zijn levenspartner Oriana Fallaci gaat over hem.

My Addres

A piece of match for pen
Blood dropped in the floor for ink

The forgotten wrapping of gauze for paper
What should I write?

My Address only perhaps I manage
Strange the ink and it freezes

I write you from a prison
in Greece

Promise

The teardrops which you will see
flowing from our eyes
you should never believe
signs of despair.
They are only promise
promise for Fight.

Alekos Panagoulis (2 juli 1939 – 1 mei 1976)

De Nederlandse dichter, prozaschrijver en criticus Pierre H. (Hubert) Dubois werd geboren in Amsterdam op 2 juli 1917. Dubois werd in 1938 door Jan Greshoff in Brussel aangetrokken als medewerker voor het Hollands Weekblad, maar kort voor WO II keerde hij terug naar Amsterdam, waar hij in contact kwam met de dichters Hoornik, Den Brabander, Van Hattum en Hoekstra, die hem betrokken bij de oprichting van het tijdschrift Criterium, waaraan hij tot 1942 (oprichting Kultuurkamer) bleef meewerken. In 1941 debuteerde hij met gedichten in de bundel In den vreemde. Na een kortstondig adviseurschap bij uitgeverij Meulenhoff werd Dubois in 1952 kunstredacteur bij Het Vaderland, een functie die hij tot 1980 vervulde. In 1950 verscheen zijn eerste essaybundel Een houding in de tijd en in 1952 zijn eerste roman Een vinger op de lippen. Dubois vertaalde veel uit het Frans, zoals werk van Sartre en Flaubert. Dubois schreef verder een aantal monografieën, onder meer over F. Bordewijk, Jan van Nijlen, Maurice Gilliams, Allard Pierson, Simenon, Paul Steenbergen en Marcellus Emants.

Eens was ik vroom, mijn vroomheid werd genot.

Eens was ik vroom, mijn vroomheid werd genot.
En ‘k vond mijzelf laaghartig en ontrouw.
‘Waart gij slechts heet of koud, maar gij zijt lauw…’
vermaande mij een dreigend woord van God.

Sinds was ik immer in mijzelf verdeeld
en twijfelde aan vroomheid en genot,
aan leed en vreugde, zekerheid en spot,
en wist niet of ik speelde of werd gespeeld.

Nu weet ik zeker, dat ik ben gespleten,
en ik verdraag het met gerust geweten
mijn hart en ziel daarin te zien verslinden.

En ‘k zoek – maar nog vergeefs – mij te verzoenen
met wat ik vroeger voorgaf te verdoemen
als ’t kwaad, waarvan ik de oorzaak niet kon vinden.

Onder ’t rosse maanlicht glanst het groen

Onder ’t rosse maanlicht glanst het groen
anders dan bij ’t schittren van den regen;
als de struiken – schromend haast – bewegen,
voelt men soms de neiging mee te doen.

Is ’t een gril?… dàn een van het seizoen
waarin de vroeg’re dade’ ons niet meer wegen,
en wij, beurtelings dapper of verlegen,
’t lot bepalen laten door een zoen.

Het gaat voorbij. Wij zuchten eenmaal: Lethe!
en doen een leven lang of wij niet weten,
dat alles eender is en om het even:

een avond met wat maanlicht over ’t groen,
het kwaad dat menschen aan elkander doen,
de vreugd van vroeger, ’t leed van later: leven

Pierre H. Dubois (2 juli 1917 – 24 maart 1999)

De Duitse schrijver en filmmaker Axel Brauns werd op 2 juli 1963 geboren in Hamburg. Ondanks de problemen die samenhangen met zijn autisme kon Brauns het gymnasium doorlopen en aan een rechtenstudie beginnen. Die brak hij echter in 1984 af om zich geheel aan het schrijven te kunnen wijden. Zijn autistische jeugd beschreef hij in zijn autobiografische werk Buntschatten und Fledermäuse – Leben in einer anderen Welt uit 2002. Het boek bereikte de bestsellerslijst van Der Spiegel. In 2004 draaide hij zijn eerste speelfilm Tsunami und Steinhaufen en in september van hetzelfde jaar verscheen zijn roman Kraniche und Klopfer.

Uit: Kraniche und Klopfer

„Es knackte und knirschte. Adina sprang die Hüpferstufen hinunter und rannte um das Adelunghaus herum. Sie wollte ihrem Glücksbringer noch schnell Guten Tag sagen, bevor sie das Klopferland bekucken durfte. Sie schlüpfte unter den tief hängenden Zweigen des Kirschbaumes hindurch und hockte sich neben den Komposthaufen. Behutsam stocherte sie mit einem Stöckchen in den schwarzen Augenhöhlen der Madenamsel herum, lupfte die obere Schwinge, ließ sie herabfallen. Der Madenamselkopf machte einen Hüpfer nach oben und einen Hüpfer nach unten. Kichernd rannte Adina zurück in den Windfang.

Herausgeputzt mit den neuen Klopferlandsachen, stand Bolko vor der Mantelwand. Adina schulterte ihren Ranzen und Carla überreichte ihnen die Schultüten. Zu Bolko sagte sie: »Du bekommst eine kleine. Zum Trost, dass du erst nächstes Jahr eingeschult wirst.«

Sprachlos staunte Adina ihre sternenbunte Glitzertüte an, die oben mit Krepppapier verschlossen war. Ein süßer Duft hüpfte in ihre Nase: Schokolade. Wie lange war es her, dass sie Schokolade hatte naschen dürfen? Die letzten Klopferlandausflüge waren ohne Belohnung ausgeklungen. Dafür duftete es jetzt so verlockend – die Tüte musste randvoll mit Schokolade gefüllt sein. Am liebsten äße sie gleich alles auf. Sie nestelte die Schleife auf.“

Axel Brauns (Hamburg, 2 juli 1963)

De Duitse schrijver C. C. Bergius (eig. Egon-Maria Zimmer) werd geboren op 2 juli 1910 in Buer. Hij volgde een opleiding tot koopman in Hamburg. Vanaf 1933 was hij vliegleraar. Na WO II richtte hij een uitgeverij op en begon hij aan een loopbaan als schrijver. Zijn boeken zijn in ongeveer 20 talen vertaald en er zijn vele miljoenen exemplaren van verkocht. Het pseudoniem Bergius verwijst naar de scheikundige en Nobelprijswinnaar (1931) Friedrich Bergius.

Uit: Der Fälscher

“Wien glich einem brodelnden Kessel. Vor dem Stephansdom, in der Kärntnerstraße, an der Pestsäule und auf dem Kohlmarkt – überall stauten sich erregt debattierende Menschen. Und überall schien die Zeitungsverkäufer: »Extra-Blatt! Skandal in Hofkreisen! Ritter von Baton und Gräfin Christalnigg wegen Geldfälschung verhaftet! Extra-Blatt! Extra-Blatt!«
Es war nicht zu begreifen. In einer Zeit, da die gespenstische Angst vor einer Revolution Kaiser Franz I. trieb, die von Maria Theresia entfesselte Jagd nach >Unkeusc
hheiten< in eine politische Hatz zu verwandeln, nahm die Presse keine Rücksicht auf die Revolutionsfurcht des Monarchen. War das der Beginn eines Aufstandes?
»Das ist ja unfaßbar!« stöhnte Hofrat von Khevenhueller, der sich ein Blatt in die Equipage hatte reichen lassen. »Unglaublich!« erwiderte der neben ihm sitzende Graf Anstett. »Peter Ritter von Baton und Gräfin Tilly Christalnigg … !« Er wies den Kutscher an, auf schnellstem Wege zur Hofburg zu fahren.
»Was wollen Sie dort?« fragte der Hofrat und griff nach seinem gichtgeplagten Bein.

»Das fragen Sie noch? Seine Majestät muß sofort informiert werden.«

C. C. Bergius (2 juli 1910 – 23 maart 1996)

De Duitse schrijver Friedrich Gottlieb Klopstock werd geboren in Quedlinburg op 2 juli 1723. Klopstock was de zoon van een advocaat, en werd opgevoed in de geest van het Piëtisme op het landgoed van Friedeburg aan de Saale. Hij bezocht het plaatselijke gymnasium en ging in 1739 in Schulpforta studeren, waar later ook Nietzsche zou verblijven. Vanaf 1745 studeerde hij theologie in Jena en later te Leipzig, maar voltooide zijn studie niet. Hij werd in 1748 privéleraar te Langensalza, waar hij verliefd werd op zijn nicht, Maria Sophie Schmidt, die hem afwees. Maria bezong hij in de vorm van Fanny in zijn vroege odes. Hij werd een vriend van Johann Jakob Bodmer, die het epos Paradise Lost van John Milton had vertaald.

Klopstock werd beroemd met zijn eigen epos, Der Messias, dat in etappes gepubliceerd werd, de eerste drie banden in het tijdschrift Bremer Beiträge, en door Milton geïnspireerd was. Klopstock was een vertegenwoordiger van de Verlichting.

An Fanny

(1748)

Wenn einst ich todt bin, wenn mein Gebein zu Staub’
Ist eingesunken, wenn du, mein Auge, nun
Lang’ über meines Lebens Schicksal,
Brechend im Tode, nun ausgeweint hast,

Und stillanbetend da, wo die Zukunft ist,
Nicht mehr hinauf blickst, wenn mein ersungner Ruhm,
Die Frucht von meiner Jünglingsthräne,
Und von der Liebe zu dir, Messias!

Nun auch verweht ist, oder von wenigen
In jene Welt hinüber gerettet ward:
Wenn du alsdann auch, meine Fanny,
Lange schon todt bist, und deines Auges

Stillheitres Lächeln, und sein beseelter Blick
Auch ist verloschen, wenn du, vom Volke nicht
Bemerket, deines ganzen Lebens
Edlere Thaten nunmehr gethan hast,

Des Nachruhms werther, als ein unsterblich Lied,
Ach wenn du dann auch einen beglückteren
Als mich geliebt hast, laß den Stolz mir,
Einen Beglückteren, doch nicht edlern!

Dann wird ein Tag seyn, den werd ich auferstehn!
Dann wird ein Tag seyn, den wirst du auferstehn!
Dann trennt kein Schicksal mehr die Seelen,
Die du einander, Natur, bestimtest.

Dann wägt, die Wagschaal in der gehobnen Hand,
Gott Glück und Tugend gegen einander gleich;
Was in der Dinge Lauf jetzt misklingt,
Tönet in ewigen Harmonieen!

Wenn dann du dastehst jugendlich auferweckt,
Dann eil’ ich zu dir! säume nicht, bis mich erst
Ein Seraph bey der Rechten fasse,
Und mich, Unsterbliche, zu dir führe.

Dann soll dein Bruder, innig von mir umarmt,
Zu dir auch eilen! dann will ich thränenvoll,
Voll froher Thränen jenes Lebens
Neben dir stehn, dich mit Namen nennen,

Und dich umarmen! Dann, o Unsterblichkeit,
Gehörst du ganz uns! Komt, die das Lied nicht singt,
Komt, unaussprechlich süße Freuden!
So unaussprechlich, als jetzt mein Schmerz ist.

Rinn unterdeß, o Leben. Sie komt gewiß
Die Stunde, die uns nach der Zypresse ruft!
Ihr andern, seyd der schwermuthsvollen
Liebe geweiht! und umwölkt und dunkel!

Friedrich Gottlieb Klopstock (2 juli 1723 — 14 maart 1803)

De Nederlandse dichter en schrijver Johannes Immerzeel werd geboren in Dordrecht op 2 juli 1776. Voor schilder opgeleid, werd hij in 1799 ambtenaar bij binnenlandse zaken, rond 1805 boekhandelaar en uitgever in Den Haag, vervolgens te Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en ten slotte weer Amsterdam. Hij maakte naam met verheven lierzangen en met eenvoudige vaderlandse en huiselijke gedichten, in de trant van Tollens wiens uitgever hij lange tijd was. Zijn Balthazar Knoopius (1913), een `luimige’ roman over het leven van een kleermaker, hoewel nog in 1842 herdrukt, raakte weldra in de vergetelheid.

Door de uitgave van de Nederlandsche Muzenalmanak (1819-1839) droeg hij veel bij tot de verspreiding van eenvoudige poëzie en vaderlandse ballades. Zijn belangrijkste werk, De levens en werken der Hollandsche en Vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters werd na zijn dood door zijn beide zoons uitgegeven.

De vertoornde dichter

Hoe haatlijk is ’t Publiek omtrent mijn lettervruchten!
Ik schonk het reeds een trits van welbekookte kluchten,
En, nochtans, ’t lachte niet! maar ‘k loer nu weer op wraak:
’t zal boeten voor zijn grillen,
Ja, lachen zal het, ’t moog dan willen of niet willen,-
Daar ik een treurspel maak.

Is t wonder

Is ’t wonder, dat de mens in ’t leven
Het beste spoor zo moelijk vindt?
Twee gidsen, die hem voort doen streven,
En beurtlings wenk en spoorslag geven,
Fortuin en Min, zijn beiden blind.

Johannes Immerzeel (2 juli 1776 – 9 juni 1841)

De Tsjechische schrijver en (sport)journalist Ota Pavel (eig. Ota Popper) werd geboren op 2 juli 1930 in Praag. Tijdens de olympysche winterspelen van 1964 werd hij getroffen door een manisch-depressieve psychose en moest hij met vervroegd pensioen. Ondanks zijn ziekte bleef hij schrijven en konden twee van zijn bekendste boeken verschijnen: Smrt krásných srnců (Duits: Tod schöner Rehböcke) en Jak jsem potkal ryby (Duits: Wie ich den Fischen begegnete).

Uit: Wie ich den Fischen begegnete

„Das Kriegsende lag in der Luft wie eine Hoffnung. Die beiden Buštěhrader Fischteiche wurden ausgefischt und die Karpfen aufgegessen. Es kam nichts mehr in die Teiche hinein, weil man

nichts mehr hatte. Die jungen Karpfen zum Besetzen der Teiche waren genauso ausgegangen wie die Munition. Vielleicht war es auch schon jedermann egal, weil andere Sorgen auf der Tagesordnung standen. Nur mir fehlten die Fische. Ich irrte durch die ganze Gegend und suchte nach kleinen Bächen.

Langsam flossen sie durch die schwarzerdige Steppe, waren nicht silbern wie Diademe und Kolliers von Königinnen, sondern dunkel wie der Himmel über Kladno oder sogar so schwarz wie die Kohle aus den Schächten. Nur in wenigen gab es Fische. Und das waren Fischchen für einen Groschen. Kleine Schnitzel und Moorgrundeln. Fischchen, die roh gegessen werden, wenn der Hunger allzu groß ist, wie es die Goldgräber in Jack Londons Erzählung taten. Silberne Weißfischchen wie Zuckerwerk am Weihnachtsbaum. Manchmal fand man unter den grasbewachsenen Ufern Krebse so klein wie Meereskrevetten.

Sie zuckten mit den Schwänzen und schmollten, wenn ich sie aus ihren seichten Löchern zog. Nichts Ordentliches zum Essen, nur ein großes Aquarium, dessen Wände nicht aus Glas waren, sondern das begrenzt wurde von den Ufern zu beiden Seiten, unten aber von Sand und darüber vom Himmel. Ringsum blühten Vergißmeinnicht und sagten, erinnere dich.“

Ota Pavel (2 juli 1930 – 31 maart 1973)

De Nederlandse dichter en prozaschrijver Arend Fokke Simonsz werd geboren in Amsterdam op 2 juli 1755. Hij werd opgeleid voor graveur, het beroep van zijn vader; ging echter in de boekhandel en de uitgeverij, maar met gering succes. Vanaf 1799 leefde hij van voordrachten en publikaties; onder de slechte politieke en economische omstandigheden van de Franse tijd een schamel bestaan. Hij populariseerde de verlichte inzichten van de 18de eeuw in verschillende verhalen en essays, en gaf een opmerkelijke samenvatting ervan in de Cathechismus der Weetenschappen, schoone Kunsten en fraaije Letteren. De moderne Helicon (1792) is een parodistisch droomverhaal vol spot betreffende het on-Nederlandse taalgebruik van tijdgenoten zoals Feith, Van Alphen en Bilderdijk. Uit talrijke herdrukken blijkt de populariteit van Fokke Simonsz, terwijl hij in literair-historisch opzicht van belang is als type van een schrijver onder de Franse bezetting.

Uit: De moderne Helicon

“Mijn oog viel vervolgends op een klein kasjen waarin eenige groote en zeer kleine vlessen, met eenig nat gevuld, stonden; dat is het Traanen kasjen zeide hij mij, omdat hij zag dat ik daar mijn oog naar wende; die groote vlessen zijn vol traanen, elk van een bijzonder soort; dit zijn liefde traanen; dit traanen van berouw; dat weder van droefheid; die daar naast staan van vreugd, gelijk gij ‘er op ziet geschreeven, want men kan alles zo net niet van buiten, en ‘er gebeurt toch nog wel eens een ongelukjen mede, dat wij somtijds wel eens, als ’t wat in den schemer avond is, en ‘er reis een haastige Poëet komt, de eene vles voor de andere neemen, zo dat ‘er dan op een bruiloft wel eens traanen van berouw, in plaats van vreugde traanen, geschreid worden. – Maar, Mijn Heer! vroeg ik hem, hoe komt ge toch aan zo veel traanen; want als uw voorraad toch eens op is, moeten de vlessen immers weêr aangevuld worden. O! antwoorde hij, dat is de minste zwaarigheid, ik wou wel dat ik zo veel geld als traanen maaken kon: we hebben bij dit Magazijn ook een Laboratorium, dat ik u straks wijzen zal; nu daar worden de traanen in gemaakt en dat geschiedt slegts door een eenvoudige vermenging van zuiver regenwater met een behoorlijke dosis fijn gemaakt keukenzout, dat we laaten kooken en aldus behoorlijk onder een mengen, als dat dan koud geworden is, hebben we traanen zo mooi als ‘er maar op zit.”

Arend Fokke Simonsz (2 juli 1755 – 15 november 1812

Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne

Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem ‘de man die sneller schrijft dan God kan lezen’. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: “Kind van stad en land” (1936), “Meneer Visser’s hellevaart” (1936), “Ierse nachten” (1946), “De toekomst de religie” (1947), “Pastorale 1943” (1948), “De koperen tuin” (1950), “Ivoren wachters” (1951), “Essays in duodecimo” (1952) en “Het genadeschot” (1964).

Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle “Gefallen”. Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond – hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar – besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de ‘Duitse ziel’ in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull

De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk ‘Friesch Cayenne’ hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer ‘aan de schrijverij’ raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).

Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid’. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.

K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.