Sometimes the poem doesn’t want to come; it hides from the poet like a playful cat who has run under the house & lurks among slugs, roots, spiders’ eyes, ledge so long out of the sun that it is dank with the breath of the Troll King.
Sometimes the poem darts away like a coy lover who is afraid of being possessed, of feeling too much, of losing his essential loneliness-which he calls freedom.
Sometimes the poem can’t requite the poet’s passion.
The poem is a dance between poet & poem, but sometimes the poem just won’t dance and lurks on the sidelines tapping its feet- iambs, trochees- out of step with the music of your mariachi band.
If the poem won’t come, I say: sneak up on it. Pretend you don’t care. Sit in your chair reading Shakespeare, Neruda, immortal Emily and let yourself flow into their music.
Go to the kitchen and start peeling onions for homemade sugo.
Before you know it, the poem will be crying as your ripe tomatoes bubble away with inspiration.
When the whole house is filled with the tender tomato aroma, start kneading the pasta.
As you rock over the damp sensuous dough, making it bend to your will, as you make love to this manna of flour and water, the poem will get hungry and come just like a cat coming home when you least expect her.
De één zegt dat de aarde sterft door vuur, de ander zegt door ijs. Wat ik aan hartstocht heb beleefd, leert mij dat vuur de voorkeur heeft. Maar als een tweede dood zal zijn vereist, dan weet ik ook genoeg van haat om in te zien dat voor verwoesting ijs zich groots bewijst en steeds volstaat.
Vertaald door Arie Sonneveld
Robert Frost (26 maart 1874 – 29 januari 1963) Portret door Boris Chaliapin, 1950
“Zaterdag 26 maart 2011 Vanochtend bladerde ik door De Groene Amsterdammer en las de volgende advertentie:
Gratis last minute op vakantie? Maak een avontuurlijke en literaire reis door het binnenland van Suriname in het kielzog van Albert Heiman. Meer informatie: helmanreis@paradijsvogels.n1 of 0572-301406.
lk heb meteen gebeld. Erg aardige man aan de lijn. Het blijkt te gaan om een door de Stichting Vrienden van Lou Lichtveld betaalde reis van drie weken door het oerwoud. Overdag varen in een uitgeholde boomstam en ’s nachts slapen in een hangmat langs de rivier. Het lijkt me wel wat. De reis is bedoeld om meer bekendheid te creëren voor het leven en werk van Albert Helman. De man, Maurits Blomhert heet hij en hij werkt aan de biografie van Helman, vroeg of ik weleens van de schrijver had gehoord. Toen ik zei van wel, en vertelde dat ik tijdens mijn studie “De stille plantage” heb gelezen, was hij enorm verrast. Hij wilde meer van me weten en ik vertelde dat in september mijn debuut Nestvlieders uitkomt en dat ik als redacteur voor uitgeverij Van Oorschot werk. lk vertelde ook dat ik altijd al geïnteresseerd ben geweest in Suriname omdat mijn vader er is geboren. Blomhert vond dit allemaal interessant om te horen. Hij kan zelf niet mee met de reis vanwege allerlei gezondheidsklachten en familieperikelen waarover hij nogal uitvoerig uitweidde. Hij suggereerde dat ik misschien een reisverslag kan schrijven. ‘Het zou echt heel mooi zijn als je dat wilt doen,’ zei hij. Hij heeft, als secretaris van de Stichting Vrienden van Lou Lichtveld, de reis georganiseerd en vindt het duidelijk ais je dat wilt doen; zei hij. Hij heeft, ais secretaris van de stichting Vrienden van Lou Lichtveld, de reis georganiseerd en vindt het duidelijk erg jammer dat hij thuis moet blijven. Toen begon hij voor een tweede keer uitgebreid over die gezondheidsklachten, met details over urinewegen die ik niet per se had hoeven horen trouwens (al snap ik nu wel waarom hij niet mee kan). Het zou een troost voor hem zijn als hij een reportage van de reis kan lezen. Een van de andere reizigers heeft hij al gestrikt om onderweg foto’s te maken. Die kunnen dan, samen met mijn verslag, te zijner tijd bij de stichting worden ingeleverd. Misschien wilde iker zelfs wel een boek van maken, suggereerde hij. Waarom niet? Ja, waarom niet, dacht ik. Het klonk me allemaal uitermate aangenaam in de oren. Ik zei dus op alles ja, met als gevolg dat ik geloof ik aanstaande dinsdag al naar Suriname vlieg. Ik moet het nog wel met Van Oorschot bespreken.“
Wat gebeurt er met de bladeren als ze rood kleuren of goud, als ze afvallen? Wat gebeurt er
met de zangvogels als ze niet langer kunnen zingen? Wat gebeurt er met hun snelle vleugeltjes?
Denk je dat er een persoonlijke hemel is voor ieder van ons? Denk je dat er iemand,
gene zijde van die duisternis, ons zal roepen, daarmee ons zal bedoelen? Achter de bomen blijven de vossen hun welpen leren
hoe je leeft in de duinpan; het lijkt wel of ze nooit verdwijnen, ze zijn er altijd in het bloeiende licht dat elke ochtend weer oprijst
in de donkere lucht. En nog weer een duinenrij verder, vlak langs de zee, beginnen de laatste rozen hun productie van lieflijkheid,
en schenken ze deze terug aan de wereld. Als ik een ander leven zou krijgen, zou ik het willen geven aan een onbekend tomeloos geluk.
Het zou een vos kunnen zijn, of een boom vol met wuivende takken. Ik zou het niet erg vinden een roos te zijn in een veld vol met rozen.
Angst is nooit tot hen doorgedrongen; ambitie evenmin. Verstand valt buiten hun besef. Ook vragen ze nooit hoe lang ze rozen moeten zijn, en wat dan? Of welke idiote vraag dan ook.
‘En jij bent dus ook verbrand’, zei Vandersteen. ‘Dan zijn we met z’n drieën. De Bolle is er het ergste aan toe, die heeft het ook in haar gezicht. Maar ze is al aan de beterende hand. Bij jou valt het wel mee. Dat kan ik zo zien, ik heb jaren in dit ziekenhuis gewerkt. Hoe oud ben je? Ik kan het zo raden. Ik heb het altijd goed. Ik zeg vierendertig. Klopt dat? Ben je vierendertig?’ ‘Vindt ze dat niet vervelend?’ zei ik. ‘Dat u haar steeds “bolle” noemt?’ ‘Ze is toch bol?’ zei Vandersteen. ‘Ik kan het ook níét zeggen, maar dat verandert niets aan de situatie, nietwaar? Kijk, als ik jou “bol” zou noemen, dat zou gemeen zijn, want je bent niet echt bol, maar ook niet echt dun. Hoeveel weeg je?’ Ik mompelde wat. ‘Zeventig kilo? Eenenzeventig?’ Ze schoof haar leesbril wat verder omhoog en bekeek me onderzoekend. ‘Achtenzestig’, zei ik snel. ‘Zeventig dus’, zei Vandersteen. Ik wilde zeggen dat er niks van klopte, dat ze haar mond moest houden en dat ze terug in haar bed moest gaan. ‘Als u het zegt’, zei ik. ‘Nu hebben we dus twee meisjes en een ouwe taart en een meneer met een snor voor de deur. Ik zeg: met de kandelaar in de bibliotheek door mevrouw Green.’ Vandersteen vertelde dat ze had geprobeerd om een sigaretje te roken, maar dat de agent haar er niet uit had gelaten. De man gaf geen antwoord op de vraag waarom. ‘Ze kunnen u toch niet zomaar binnenhouden als u dat niet wilt?’ zei ik. Ik prutste weer wat aan het laken. Het gesloten gordijn maakte me benauwd, nu Vandersteen hier zo binnen bleef staan en ik zelf geen kant uit kon door die slang in mijn zij. ‘Je bent een schatje’, zei Vandersteen. ‘Dat zie ik zo. En zeg in godsnaam jij. Ik krijg het gevoel alsof ik zojuist uit een sarcofaag ben komen stappen met m’n zwachtels.’ Vandersteen glipte weer door het gordijn. Ik zag een stukje raam. De lucht was helderblauw. Ergens aan de andere kant van het gebouw moest de zon schijnen.”
Hanneke Hendrix (Tegelen, 4 april 1980)
De Amerikaanse dichteres en schrijfster Maya Angelou (eig. Margueritte Johnson) werd geboren in Saint Louis, Missouri, op 4 april 1928. Zie ook alle tags voor Maya Angelou op dit blog.
Gekooide vogel
Een vrije vogel zweeft weg op de rug van de wind drijft mee op de vlaag tot het eind van de stroom en doopt zijn vleugel in de gloed van de zon en zegt: de hemel, die is van mij.
Maar een vogel die steeds in zijn kooitje verwijlt ziet weinig tot niets door z’n spijlen van nijd z’n vleugels geknipt en z’n pootjes gestrikt dus opent hij zijn keel en zingt.
De gekooide vogel zingt met trillers van verdriet van wat hij niet kent maar o zo graag ziet en op gindse heuvel hoort men zijn lied want de gekooide vogel zingt van vrijheid.
Een vogel die vrij is denkt al aan winden die stromen en de passaatwind die suist door zuchtende bomen en volvette wormen die wachten in glorende weiden en de hemel noemt hij de zijne.
Maar een gekooide vogel staat op het graf van zijn dromen zijn schaduw is de gil van wie niet kon ontkomen zijn vleugels geknipt en zijn pootjes gestrikt dus opent hij zijn keel en zingt.
De gekooide vogel zingt met trillers van verdriet van wat hij niet kent maar o zo graag ziet en op gindse heuvel hoort men zijn lied want de gekooide vogel zingt van vrijheid.
“Liever tweehonderd dan driehonderd woorden, zo kort mogelijk dus, maar ongeacht de lengte krijgt hij er f 410, – (vierhonderd en tien gulden) voor. Een recensie van minder dan een kolom in The Observer: f 480, -, etc. En dat terwijl in Nederland de auteur bij medewerking aan pers of radio misschien f 1,62 per uur krijgt, of in ieder geval de helft van wat een geschoold arbeider verdient. Ik moet me, nog geen week na een delirium, maar liever niet kwaad maken, maar het is toch Gode geklaagd dat het Nederlandse ministerie van onderwijs, kunsten en wetenschappen, dat bij monde van een van zijn hoogste functionarissen mij uitdrukkelijk schrijft dat het ‘van belang is dat Nederlandse schrijvers aan deze conferentie deelnemen’, mij in dezelfde brief een vergoeding in het vooruitzicht stelt van f 300, – reis-, plus f 250, – verblijfkosten, zonderling aandoend als men bedenkt dat de reis, per trein en boot, en dan nog zonder eten onderweg, al bijna driehonderd gulden kost. Men zal dus negen dagen moeten eten en zeven dagen moeten slapen van 250 gulden, en zulks in een land dat veel duurder is dan het onze, en in een stad die wegens het Festival natuurlijk stampvol is. En zou men eigenlijk, als cultureel vertegenwoordiger van zijn land, niet voor een salaris in aanmerking moeten komen? Gaan soms niet, gedurende de minimaal negen dagen dat ik van huis ben, mijn huur en vaste lasten gewoon door, nog afgezien van mijn derving van inkomsten, als ik bijvoorbeeld de toneelvertaling in aanmerking neem, die ik wegens mijn deelname aan het congres door tijdgebrek heb moeten weigeren? Maar ja, men gaat er gemakshalve van uit, dat de schrijver toch nooit op reis kan omdat hij nooit een cent heeft, en dat men hem kan laten zingen en dansen wanneer het maar de magistraat behaagt. Zo is het helaas ook, en ik vraag me af, te oordelen naar wat ik op de vele nutteloze vergaderingen van de Vereniging van Letterkundigen heb horen zeggen, of de Nederlandse schrijver eigenlijk wel beter verdient: zo lang hij zich boven de machinebankwerker en de loodgieter verheven voelt, en zich niet in een bij het N.V.V. aangesloten vakbond wil verenigen om zijn economiese belangen te verdedigen, komen de trappen die hij uit alle richtingen ontvangt hem dubbel en dwars toe. Tegen de middag voert onze tocht ons door een gebied dat men aanduidt als The North, het troosteloze, deels uitgeputte mijngebied dat nog net ten zuiden van de Schotse grens ligt en dat, in zijn uiterlijke verschijning, hoe welvarend de bevolking thans ook moge zijn, nog steeds een aanklacht is tegen het negentiende-eeuwse kapitalisme. Het meest doet het mij nog denken aan de Twentse industriesteden, vijf en twintig jaar geleden, maar dan met nog veel slechter gebouwde, veel lelijker en veel zwaarder beroete huizen, en met nog veel lelijker mensen.”
Gerard Reve (14 december 1923 – 8 april 2006) Gerard Reve, in 1969 geportretteerd door de fotograaf Vincent Mentzel
Daar komt de dood – nu gaat het dagen wat steeds mijn trots verbergen wou tot in de eeuwigheid: voor jou, voor jou, mijn hart heeft steeds voor jou geslagen.
De kist is klaar, men laat mij dalen in het graf. Dan ben ik vrij. maar jij, maar jij, Maria, jij zult huilend naar mij blijven talen.
Ik zie je zelfs je mooie handen wringen – O huil toch niet – dat is het lot gewoon, het mensenlot: – wat goed en schoon en groot is, zal een droevig slotlied zingen.
Vertaald door Arie Sonneveld
Heinrich Heine (13 december 1797- 17 februari 1856) Heinrich Heine monument op de campus van de universiteit in Düsseldorf
“Danny Ryan ziet de vrouw het water uit komen. Is ze echt of ziet hij een flard uit een zoete droom over de zee? Ze is echt en ze gaat voor onrust zorgen. Vrouwen van dit kaliber brengen nu eenmaal onrust met zich mee. Dat weet Danny; het is alleen de vraag hoeveel. Als hij het wist… als hij wist waartoe haar komst zou leiden, was hij misschien wel de zee in gegaan en had hij haar onder water gehouden tot ze niet meer spartelde. Maar hij weet het niet Daarom blijft Danny op het strand zitten met de zon op zijn kop, voor Pasco”s strandhuis, en neemt haar vanachter zijn zonnebril uitgebreid op zonder dat iemand er iets van merkt Blond haar, diepblauwe ogen en een zwarte bikini die haar rondingen eerder accentueert dan verhult. Haar buik is strak en glad, haar benen lang en gespierd. Zo’n vrouw heeft over vijftien jaar nog steeds geen brede heupen of een dikke kont Want zo’n vrouw eet geen aardappels of zondags braadstuk met jus. De vrouw komt het water uit. Haar natte, zilte huid glinstert in de zon. Terri Ryan prikt haar elleboog in de ribben van haar man. “Wat nou?” vraagt Danny, gespeeld onschuldig. “Ik zie het heus wel. Je geeft je ogen goed de kost,” zegt Terri. Dat geldt voor iedereen, trouwens – voor hem, Pat en Jimmy, en zelfs de vrouwen – Sheila, Angie en Terri. “Ik snap het wel, hoor,” zegt Terri. “Wat een jetsers.” “Leuke woordkeus,” zegt Danny. “Had jij een ander woord in gedachten dan?” vraagt Terri. “Ik dacht helemaal niks.” “Noem dat maar niks,” zegt Terri, haar rechterhand op en neer bewegend. “Met zo’n voorgevel zou ik ook een bikini aantrekken.” Terri draagt een zwart badpak. Danny vindt dat het haar goed staat. “Ik heb alleen oog voor jóuw tieten,” zegt Danny. “Dat horen wij graag.” Danny volgt de vrouw met zijn blik. Ze pakt een handdoek van het strand en droogt zich af. Die brengt heel wat uurtjes in de sportschool door, denkt Danny. Ze zorgt goed voor zichzelf. Wedden dat ze in de sales werkt? Maar dan wel in het duurdere segment – luxewagens, vastgoed of anders bij een zakenbank. Er is niet één kerel die nee zegt tegen zo’n vrouw of die probeert af te dingen. Tegenover zo’n stoot wil je toch niet krenterig overkomen? De vrouw loopt weg en Danny kijkt haar na. Sommige dromen zijn zo mooi dat je hoopt dat ze nooit voorbijgaan. Niet dat hij vannacht trouwens veel geslapen heeft. Hij is bekaf, ze hebben een vrachtwagen met Armani-pakken leeggeroofd – hij en Pat en Jimmy MacNeese. Helemaal aan de westkant van Massachusetts. Een makkie – een klusje dat Peter Moretti hun had toegeschoven. De chauffeur wist ervan, en doordat iedereen deed wat-ie moest doen raakte er niemand gewond. Maar het was wel een takke-eind rijden; toen ze eindelijk de kust weer bereikten, kwam de zon al op. Terri strekt zich weer uit op haar badlaken. `Nu ben je zeker weer niet te houden.” Haar man houdt van haar, dat weet Terri. Danny Ryan is zo’n trouwe ziel, die zou niet eens vreemd Winnen gaan. Ze vindt het best als hij naar andere vrouwen kijkt, zolang hij maar bij haar in bed belandt. Veel getrouwde mannen hebben zo nu en dan behoefte aan een slippertje, maar Danny is anders.”
Don Winslow (New York, 31 oktober 1953)
De Engelse dichter John Keats werd geboren op 31 oktober 1795 in Finsbury Pavement in Londen. Zie ook alle tags voor John Keats op dit blog.
Ode aan de herfst
Seizoen van mist en malse overvloed! Naaste hartsvriend van de rijpende zon, Samen smoezend hoe je de wijnrank zoet En zwaar langs rieten daken leiden kan, Hoe de bemoste appeltak kan buigen, En alle fruit kan geuren en kan gloeien, De kalebas kan zwellen, hazelnoten kraken Met puike kern, knoppen weer gaan groeien, Steeds opnieuw, en bijen verse bloemen krijgen, Totdat ze denken dat ze eeuwig kunnen zuigen, De zomer zal hun kleverige raat bewaken.
Wie zou jou niet herkennen in die weelde? En wie jou elders zocht, zag dat je goedgezind, En rustig in de voorraadschuur verwijlde, De haren wiegend in de dorsvloerwind, Of dat je heerlijk sliep in half gemaaide voren, Bedwelmd door klaproosgeuren, terwijl jouw zeis De slag liet lopen met de bloemen en het koren; En soms, net als wie aren leest, ben je in een staat Van diepe ernst, als je uit een beek oprijst, Of als je, bij de ciderpers, met kalm gelaat, Het uitknijpen beziet, dat alsmaar verdergaat.
Waar zijn de lenteliederen. Waar zijn ze? Ach, Vergeet ze maar, jij hebt je eigen lied, – Een lage lucht bloost op de kwijnende dag En dekt het stoppelveld met rozig coloriet; Daar is de treurzang van het muggenkoor Tussen de waterwilgen, hoger, alsmaar door, Of dalend, als de wind weer komt of gaat, En zie het forse lam dat bij het kreekje blaat, De krekels zingend in de haag – nu komt het uur Dat de roodborst in de tuin zijn triller horen laat; en daar de zwaluwen, kwetterend in “t azuur.
Vertaald door Arie Sonneveld
John Keats (31 oktober 1795 – 23 februari 1821) Portret van John Keats door William James Neatby, 1909
