Maand: september 2020

Owen Sheers

De Engelse (Welshe) dichter, schrijver en presentator Owen Sheers werd geboren op 20 september 1974 in Suva op de Fiji eilanden. Zie ook alle tags voor Owen Sheers op dit blog.

The Farrier

Blessing himself with his apron,
the leather black and tan of a rain-beaten bay,
he pinches a roll-up to his lips and waits

the smoke slow-turning from his mouth,
for the mare to be led from the field to the yard
and the wind twisting his sideburns in its fingers.

She smells him as he passes, woodbine, metal and hoof,
careful not to look her in the eye as he runs his hand
the length of her neck, checking for dust on the lintels.

Folding her back leg with one arm, he leans into her flank
like a man putting his shoulder to a knackered car,
catches the hoof between his knees

as if it’s just fallen from a table,
cups her fetlock and bends,
a romantic lead dropping to the lips of his lover.

Then the close work begins: cutting moon-sliver clippings,
excavating the arrow head of her frog,
filing at the sole and branding on a shoe

in an apparition of smoke,
three nails gritted between his teeth,
a seamstress pinning the dress of the bride.

 

The Hill Fort (Y Gaer)

On a clear day he’d bring him here,
his young son, charging the hill
as wild as the long-maned ponies

who’d watch a moment
before dropping their heads to graze again.
When he finally got him still

he’d crouch so their eyes were level,
one hand on the small of his back
the other tracing the horizon,

pointing out all the places lived in
by the fathers and sons before them:
Tretower, Raglan, Bredwardine …

And what he meant by this but never said, was
‘Look. Look over this land and see how long
the line is before you – how in these generations

were no more than scattered grains;
that from here in this view 9, 19, 90 years
are much the same …

that it isn’t the number of steps
that will matter
but the depth of their impression;

And that’s why he’s come back again
to tip these ashes onto the tongues of the wind
and watch them spindrift into the night.

Not just to make the circle complete,
to heal or mend,
but because he knows these walls,

sunk however low,
still hold him in as well as out
protect as much as they defend.

 

Mametz Woods

Jaren later vonden de boeren ze –
de erdoor gejaagde jongens, opduikend onder hun ploegmessen
terwijl ze het land weer teruggaven aan zichzelf.

Een stuk bot, de porseleinen plaat van een schouderblad,
het relikwie van een vinger, het opgeblazen
en gebroken vogelei van een schedel,

nu allemaal nagebootst in vuursteen, blauw gebroken in wit
over dit veld waar hen bevolen was te lopen, niet te rennen,
richting het bos en zijn genestelde machinegeweren.

En zelfs nu staat de aarde op wacht,
in zichzelf gekeerd om zich te herinneren wat er is gebeurd
als een wond die een vreemd lichaam naar het huidoppervlak trekt.

Vanmorgen, twintig mannen begraven in één lang graf,
een gebroken beendermozaïek met de armen in elkaar,
hun skeletten bleven midden in de dans macabere staan

in laarzen die hen overleefden,
hun holle hoofden schuin naar achteren
en de kaken, van wie die nog heeft, opengevallen.

Alsof de noten die ze hadden gezongen
nu pas, met deze opgraving,
aan hun afwezige tongen zijn ontglipt.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Owen Sheers (Suva, 20 september 1974)

 

Zie voor de schrijvers van de 20e september ook mijn blog van 20 september 2019 en ook mijn blog van 20 september 2018.

Crauss, Doppelfeld-prijs voor Cihan Acar

De Duitse dichter en schrijver Crauss werd geboren in Siegen op 19 september 1971. Zie ook alle tags voor Crauss op dit blog.

WE WAREN PILOTEN, we hadden
chocoladestof in onze neus. ’s nachts
dat was een tent in afrika, een oorlogsgehuil
in pantymutsen, een piemeldans
om de woonkamerschat. we zochten beschutting
tegen schijnwerpers die onze blikken volgden.
we waren piloten, gebroken schaduwen
stortten op ons neer, we hebben nooit meer
dermate gebeefd, gekust en overleefd.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

gefärbtes glas mein bruder

da ist ein punkt im himmel ein kreis ein schwarzer kreis
eine musik ist im auge ein pochen unter dem lid und alles
gewimmel oranger und gelber und schwach ganz schwach grünlicher löcher
und etwas saugendes ist

mein bruder schreibt lange sätze er treibt sie wie narben ins blatt
will alles verscheuchen von seinem balkon und ich bin die schwester
ich wippe reminiszenzen herbei und spreizfüszige leichte:
alles aus bravo und kann es nicht greifen
ich liebe es aber

und ein kreis ist im tisch ein oranges gewimmel und kugeln voll luft
und etwas saugendes ist
und ein hellschwarzes loch das tief in die rückbeuge geht

mein bruder schreibt lange und will sich erinnern
dann kann er entfernen was ich an ihm liebe ich schreibe
eine einzige linie verschreib mich und schreibe ich kann es nicht fassen
ich bin seine schwester ich bin seine mutter ganz stumm
ein dreschflegel der vater und schweigen ein loch im gesicht

wir liebten das land und lagen im heu die katzen machten das holz rot
wir kinder waren das o in der anrede vom opa
die stadt ist ein stock und ein viereck ist sichres geländer
und jetzt ist ein kreis da und alles mit pinseln verschmiert

wie gern hätt ich im himmel ein bast mit figuren mit winkenden
menschen wie sehr hätte ein klares vergehn mich gefreut
aber der tag ist gefesselt der abend ballon voller wunder und briefkästen
ein horizont mehrfach in geigton klavierstimme nachbarschaftsklopfen

 

DEINE GEDICHTE
vocoding fm

deine gedichte
sind mir ein grosser roman gefühls
erregungskunst oder zwischen eros und tod alles
was die brust des menschen durchzieht die sammlung
ungewöhnlicher lieben und wolf den ich zitierte
in zahllosen briefen zum beweis
meiner sehnsucht.

ich möchte dir nur noch das quälende nehmen.

deine gedichte
sind mir ein riff unter kopf
hörern guitarren gezogen vom ohr
hinunter ins beatbein die augen aufblitzende
schriften und muster das herz ein einsamer jäger
rapidly moving und life is a dancefloor übers wein
rauschen der rillen hinweg.

denn wie willst du mich anders begehren.

 

Crauss (Siegen, 19 september 1971)

 

Doppelfeld-prijs voor literaire debuten

In het Literaturhaus in München is voor het eerst de Doppelfeld-prijs voor literaire debuten uitgereikt – het is een teken van aanmoediging voor jonge auteurs. De hoofdprijs, waaraan een bedrag van  6000 euro is verbonden, ging naar Cihan Acar voor zijn debuut “Hawaii”. Cihan Acar werd in 1986 in de buurt van Heilbronn geboren. Nadat hij zijn middelbare school had afgerond, begon hij rechten te studeren in Heidelberg. Hij werkte ook als journalist en auteur. Hij schreef twee non-fictieboeken (een over Galatasaray, een over hiphop) en deed verslag voor de dpa vanuit Turkije. Na lange verblijven in Istanbul en Berlijn keerde hij terug om zijn studie af te ronden.

Uit: Hawaii

„Immer wollen sie, dass man mittanzt.
Bekannte und Unbekannte kamen ständig vorbei, versuchten alles. Komm, stell dich nicht so an, nur einmal, auf. Wenn einer nicht tanzen will, denken die Leute, ihm fehlt etwas. Mir fehlte nichts. Außer halt, dass ich nicht länger als nötig auf dieser Hochzeit bleiben wollte.
Ich saß an einem bestimmt fünf Meter langen Tisch direkt neben der Tanzfläche, wo nur die besten Freunde des Brautpaars sitzen durften. Der Bräutigam hatte sich von mir versprechen lassen, dass ich an diesem Tisch sitzen würde. Ich weiß nicht, warum ihm das so wichtig war. Wir kannten uns zwar schon lange, waren aber nicht gerade Kindergartenfreunde, die im Sandkasten Blutsbrüderschaft geschlossen hatten oder so. Tarık hieß er.
Irgendwann kam auch er an, und zwar in Begleitung des Kamerateams, das ihm überallhin folgte. Er streckte mir seine Hand entgegen, lächelte und sagte nichts.
Dank einer großen Leinwand, die direkt neben der Bühne aufgebaut war, konnte man die Szene auch auf den hinteren Plätzen live mitverfolgen. Ich hatte also gar keine Wahl. Hoffentlich war sein Heiratsantrag nicht ähnlich abgelaufen.
Auf der Tanzfläche begrüßten sie mich wie jemanden, der gerade von einer Weltreise zurückgekommen war. Eine Riesenaufregung. Sie bildeten einen Kreis, jemand schubste mich in die Mitte, alle klatschten mir zu. Ganz alter Trick. Zum Glück löste sich der Kreis bald auf, und nach einer Weile konnte ich zurück an den Tisch.
Dort landete ich zwischen zwei Autoexperten. Sie spielten ein Spiel, bei dem sie abwechselnd ihr Traumauto beschreiben sollten. Der linke war gerade dran: »Weißer A6, S-Line, Zweiliter-Diesel, 190 PS. TDI und noch Sportsitze dazu. Ich wär der King von Heilbronn!«
»Brutales Ding, Bruder«, sagte der rechte. Dann bastelte er sich auch einen Wagen aus möglichst vielen Fachbegriffen zusammen. Ich hörte den beiden eine Weile zu und tat beeindruckt, verstand aber kaum ein Wort.
Die Band machte eine Pause. Schreiende Kinder eroberten sofort die leer gewordene Tanzfläche. Der Trommler, der sich unter die Tanzenden gemischt hatte, kehrte zurück zu seinen Kollegen und wischte sich den Schweiß von der Stirn. Das Hochzeitspaar setzte sich an den Brauttisch, der genau gegenüber von uns stand und gar nicht wie ein Tisch aussah, eher wie ein kleines Schloss aus Seide. Überall rosa Herzen und weiße Schleifen.
Die Braut verschränkte die Arme auf dem Tisch, lehnte sich nach vorne und sah auf etwas hinab. Sie wirkte irgendwie traurig. Ich wusste über sie nur, was Tarık mir erzählt hatte, nämlich dass sie Ebru hieß und erst seit ein paar Monaten in Deutschland war. Als eine ältere Frau ankam, um Fotos von den beiden zu machen, schaltete sie sofort wieder in den Festmodus. Der traurige Blick war weg. Wahrscheinlich hatte sie sich nur ausgeruht, kurze Pause vom ewigen Pflichtgrinsen.
Aber nein, jetzt sah ich es auch. Es war der Kachelboden.
Er fiel kaum auf. Man wurde abgelenkt durch die vielen Menschen und Stühle im Saal, die Dekoration und den roten schmalen Teppich, der vom Eingang bis zur Tanzfläche reichte. Wenn man es einmal gesehen hatte, gab es aber kein Entkommen mehr. Braune Kacheln überall.“

 

Cihan Acar (Nabij Heilbronn, 1986)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 19e september ook mijn blog van 19 september 2019 en ook mijn blog van 19 september 2018 en ook mijn blog van 19 september 2011 deel 1 en eveneens deel 2.

Michaël Zeeman, Doris Mühringer

De Nederlandse dichter, schrijver, journalist en literair criticus Michaël Zeeman werd geboren op Marken op 18 september 1958. Zie ook alle tags voor Michaël Zeeman op dit blog.

 

Vespers voor Maria

III

Speel ik piano in de nacht verlies ik
in étude keer op keer mijn houvast zweven
mijn altijd stramme vingers weg verklinkt
een lichte melodie in hoekig bonzen –
nooit hoort men dat bij nachtegalen er
is een veel te helder vergezicht als iets
wat men beleefd heeft of gelezen maar er
zo slecht een beeld bij weet of zo’n haastig
sentiment dat dwingt maar onbenoemd moet
blijven omdat er minder taal dan toestand is.

Het is een mooie juninacht Maria en ik mis je.
Ik mis je zoals je alleen maar iemands warmte
kan missen die zomaar niet je bed beslaapt
een zoom aanwezigheid verwacht die er ontbreekt
te weten dat er naast je niemand zwijgt.

Toen op een namiddag in mei ik langs de grachten
ben gegaan (het weer als altijd hier besluiteloos
loshangende jassen) en heb vermalen de minuten
tot kwartieren de tijd van voorgewende willekeur
komt altijd zo omzichtig een achteloos moment.
Ik heb U toen gevonden aan de smalle trappen
van jouw afgedankte achterhuis een kleine maar
wel ernstig smalle vrouw met een wat viezig kind.
Wat ik voordien aan rituelen had bedacht mocht
toen wel weer vervallen: er is zo weinig dat verandert.

Het is zover: ik schat de vrouwen met wie ik
naar ik meen nog niet geslapen heb ik speel
die dwaze dialogen allemaal lankmoedig uit,
tel dan de uren die ons scheiden van de dag
en zegen wie dezelfde avond nog vertrekt.

Er is niet veel meer over welbeschouwd en ik,
ik schijn nog jong maar toch al veel te oud
mijn straffe metaforen zijn bedoeld om bomen
hun namen uit hun schors te schillen brieven
uit andermans dressoir weer terug te praten
mijn schaamte geldt fossielen van wat leugens
zijn gebleken met terugwerkende kracht.
Muziek in de nacht stoort de mensen hiernaast
en vogels bevuilen de was – hooguit wat orgel
twee keer per week of een meeuw op maandagmorgen.

 

Michaël Zeeman (18 september 1958 – 27 juli 2009)

 

De Oostenrijkse dichteres en schrijfster Doris Mühringer werd geboren op 18 september 1920 in Graz. Zie ook alle tags voor Doris Mühringer op dit blog en ook mijn blog van 18 september 2010.

 

Vragen en antwoorden

Heb je je net over de hele wereld
uitgeworpen?
Ik heb mijn net uitgeworpen.
Waar heb je het van gebreid?
Van garen.
Wat voor soort garen heb je gebruikt?
Zijde, netel, spinnenweb en staal.
Waar heb je het van gewonnen?
Zijde uit het grijze haar van mijn moeder.
Netel uit de ogen van mijn man in het huwelijksbed.
Spinnenweb uit de bruidsring
van mijn zus.
Staal uit de houten rozenkrans
van mijn zoogster.
Hoe lang heb je aan het net gebreid?
Honderd jaar.
Waar heb je je net over uitgeworpen?
Over bergen en valleien.
Wat heb je erin opgevangen?
Kleine veertjes. Kleine veertjes.
Is dat genoeg?
Het is de wereld.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Doris Mühringer (18 september 1920 – 26 mei 2009)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 18e september ook mijn blog van 18 september 2019 en ook mijn blog van 18 september 2018 en ook mijn blog van 18 september 2016 deel 1 en eveneens deel 2 en eveneens deel 3.

H.H. ter Balkt, William Carlos Williams

De Nederlandse dichter H.H. (Herman Hendrik) ter Balkt werd geboren in Usselo op 17 september 1938. Zie ook alle tags voor H. H. Ter Balkt op dit blog.

Uit: Laaglandse hymnen

1.

‘9-keto-trans-2’
Estetica, stekeblind, ging van huis;
er vond een grote bijentelling plaats
in herberg ‘De Uitgehongerde Bij’,
ook wel genoemd Q’s ijzige droomdoos.
‘De Rustende Jager’ heet nu ‘Intensz’;
leven kan niet vroeg genoeg óndergaan,
was ook het credo voor het koude brein
waarin wij schaterend herschapen zijn.
Red de bijenkoningin van de wet
die nu rondgaat in de gedaante van
velerlei vermomming en stofwolk; keer
Cycloon van Borculo, even terug, blaas
de knekelhuizen weg van de akkers,
ach poëzie, kom in Laagland terug.

2.

‘9-keto-trans-2’
Alleen op daken is de bij veilig,
bijvoorbeeld in Amsterdam of Berlijn;
maar niet in Gent, daarginds niet want daarzo
kantelt de stoorzender Q de raten.
Scheef, scheef, alles schuin, schuin de raten; in
blauw tl-licht bungelt een lamp; een zak
infuusvloeistof voedt niets meer en leidt dan
nergens heen, ja, namens de wetenschap.
De bijenhersentjes moesten sterven,
rolwagens met lucht aan boord toeren rond.
‘Contemporary art’, roepen gidsen
en suppoosten op verlaten velden
en in leegstaande zalen waar het geil
van hofnarren een vale huifkar verft.

3.

‘9-keto-trans-2’
Alsof sculpturen kunnen groeien!
Het zijn de schuttingbouwers die bouwen,
zogenaamd dan, eerder nog bouwt de wind
of ’t veld waar de paasvuurstapels staan.
Wassenbeeldenmuseum van koud gips
legt het af tegen één levende bij;
op het stoppelveld vloeit de gentiaan;
leven en dood zijn niet kaartje egaal.
Zelfs van de Skythen zijn de zeisen stil
neergevallen, en om de dooie dood
zijn wij, gelukkig maar, nog niet ons brein.
Q’s knekelhuis spreidt zijn duistere gloed
spoorslags in ’t rond, oh keto-trans
maar de wind zingt boven ’t arme brein.

 

H.H. ter Balkt (17 september 1938 – 9 maart 2015)

 

De Amerikaanse dichter William Carlos Williams werd geboren in Rutherford (New Jersey) op 17 september 1883. Zie ook mijn blog van 17 september 2010 en eveneens alle tags voor William Carlos Williams op dit blog.

Blizzard

Snow:
years of anger following
hours that float idly down —
the blizzard
drifts its weight
deeper and deeper for three days
or sixty years, eh? Then
the sun! a clutter of
yellow and blue flakes —
Hairy looking trees stand out
in long alleys
over a wild solitude.
The man turns and there —
his solitary track stretched out
upon the world.

 

Danse Russe

If I when my wife is sleeping
and the baby and Kathleen
are sleeping
and the sun is a flame-white disc
in silken mists
above shining trees,—
if I in my north room
dance naked, grotesquely
before my mirror
waving my shirt round my head
and singing softly to myself:
“I am lonely, lonely.
I was born to be lonely,
I am best so!”
If I admire my arms, my face,
my shoulders, flanks, buttocks
against the yellow drawn shades,—

Who shall say I am not
the happy genius of my household?

 

Donderdag

Ik heb mijn droom gehad – net als anderen –
en er kwam niets van terecht, zodat
ik nu zorgeloos
met de voeten op de grond geplant blijf
en omhoog kijk naar de lucht –
ik voel mijn kleren om mij heen,
het gewicht van mijn lichaam in mijn schoenen,
de rand van mijn hoed, lucht die in en uit stroomt
langs mijn neus – en besluit niet meer te dromen.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

William Carlos Williams (17 september 1883 – 4 maart 1963)

 

Zie voor de schrijvers van de 17e september ook mijn blog van 17 september 2018.

Breyten Breytenbach, William Carlos Williams

De Zuid-Afrikaanse schrijver en dichter Breyten Breytenbach werd geboren op 16 september 1936 in Bonnievale. Zie ook alle tags voor Breyten Breytenbach op dit blog.

Uit: Een seizoen in het paradijs (Vertaald door Adriaan van Dis)

“Ik getuig voor God en mensdom dat ik heb gedaan wat ik kon doen. De mens is zwak. Nu staat Ashoop weer ergens te treuzelen. En stel je nou voor dat iets op het allerlaatste moment misloopt. Als alles nu in duigen stort? Stel dat een aardbeving de startbaan splijt of dat een doof musje zich nestelt in een van de straalmotoren of dat de Sovjetters en de Amerimoordenaars besluiten om juist deze morgen hun uitstaande geschillen te beslechten?
Maar uiteindelijk. Les passagers pour Nice, Kinshasa, Johannesbourg sont invités… De balans slaat door, we gaan het onvermijdelijke in, we worden van de ene in de andere werkelijkheid geschonken. In een afgeschut hokje worden we gevisiteerd door agenten die duidelijk hun handen kennen. Camera in de lucht, de lens naar boven gericht, en druk op het knopje. Sluiterklik. Zeker bang dat het schiettuig is. En aan boord. Ventilatie. Riemen vast. Laatste psalm.
Ik voel kriebels tussen de schouderbladen waar de vleugels groeien. De dag daagt over Parijs: grijze gebouwen, grijze rook uit de grijze schoorstenen, opgenomen in de grijze lucht. De zon hangt groot en rood en onwerkelijk even boven de horizon van het stadsgroen, zoals een zon op een grijze foto.
Wanneer ieders oren flink zijn dichtgeklapt, rolt het vliegtuig naar voren, en plotseling springen we bijna loodrecht op in de lucht. De huisjes en straatjes met de eerste vroege-ochtend mieren vallen verschrikkelijk snel onder ons weg, worden irreëel en potsierlijk. Over de vlucht zelf valt niet veel te zeggen. Mensen die gehypnotiseerd worden, die met open ogen zwijmelen als levende lijken, ondergaan waarschijnlijk dezelfde ervaring als wij vandaag beleven. Je bent voorbestemd. En afgesteld, als een bom met een ingebouwd mechanisme die jou richt op een doel waar je op een vooraf bepaald ogenblik zult ontploffen. Je eet, je probeert te lezen, je kijkt zonder enige belangstelling uit het raampje, je denkt, je slaapt, je sluit je ogen en ziet alles, het zal nooit weer donker worden, je schrikt wakker en beseft dat je niet hebt geslapen, je leest, je eet, de zon is in je hoofd maar het is een zilverkleurig object, heel licht, van metaal gemaakt, zonder enige hitte, de zon is een vis in de lucht. Nice? Een vliegveld, winkels, passagiers met bontjassen en geïllustreerde tijdschriften, glanzende vloeren, douaniers met kepie’s. Pas boven de Sahara word je weer door de opwinding gepakt. Hoe grandioos en eindeloos is zo’n land! We vliegen hoger dan de vlieswolken maar we zien van de rotsformaties en zandkolken onder ons elke rif en rib en duin en versteende tuin, de subtiele kleurnuances van okergeel over grijs naar baksteenrood. Afrika! Afrika heeft een andere dimensie. Het heeft iets dat zich helemaal niet stoort aan de mens en zijn kleine futiliteiten, iets dat absoluut los staat, en onaantastbaar. Europa is een getemd, bijna zwakzinnig beest, als een koe met puistjes of een kat met verrotte tanden. Maar Afrika is eeuwig. In Afrika is de mens een zwerver, een bezetter, een vergankelijk fenomeen. De Europeaan heeft zijn grond naar behoefte bevuild; de Afrikaan moest zich zelf bij Afrika aanpassen. Niet om bezit te nemen, maar om geduld te worden – of om er deel van te kunnen uitmaken. Wat telt een leeftijd in Afrika? Het is een lange snoer kralen van oerouders tot nageslachten, een kralensnoer dat klikt en klakt, dat makkelijk breekt en uit elkaar spaten in het zand verdwijnt, en de kralen zijn in ieder geval alleen maar besjes van de boom of van klei. De mens was altijd in Afrika. De Afrikaan hoeft niet te weten waar hij vandaan komt of waar hij naar toe gaat. Hij hoeft het niet te weten want hij heeft nog nooit onder de waan geleden dat hij het niet weet.”

 

Breyten Breytenbach (Bonnievale, 16 september 1936)

 

De Amerikaanse dichter William Carlos Williams werd geboren in Rutherford (New Jersey) op 17 september 1883. Zie ook mijn blog van 17 september 2010 en eveneens alle tags voor William Carlos Williams op dit blog.

 

Een soort lied

Laat de slang wachten onder
haar groen
en het schrijven
van woorden traag en snel zijn, fel
in het toeslaan, stil in het wachten,
slapeloos.

– om de mensen en de stenen
te verzoenen in de metafoor.
Componeer. (Geen ideeën
dan in dingen) Vind uit!
Steenbreek is mijn bloem, ze splijt
rotsen.

 

Vertaald door Huub Beurskens

 

William Carlos Williams (17 september 1883 – 4 maart 1963) Cover

 

Zie voor de schrijvers van de 16e september ook mijn blog van 16 september 2019 en ook mijn blog van 16 september 2018.

Lucebert, William Carlos Williams

De Nederlandse dichter en schilder Lucebert werd in Amsterdam geboren op 15 september 1924 onder de naam Lubertus Swaanswijk. Zie ook alle tags voor Lucebert op dit blog.

wij zijn gezichten

wij zijn gezichten
wij hebben het licht gestolen
van de hoogbrandende ogen
of gestolen van de rode bodem

ik ben vuur
veel vuur
golven van vuur
vissen die stil zijn als het gezicht dat
alleen is
ik ben
veel van steen en vaag als
vissen in watervallen
ik ben alleen alleen beenlicht en
steendood

wij zijn gezichten
open en rood zijn wij
licht zijn wij
open
wij zijn
ontplofbaar

ik weet niet wat
steen werd
ik weet wel wat dood is

dood is ik word
ik word recht weer
wordt geroofd en ben weer
echt licht

 

Het rila klooster

Eindelijk eens een klooster met een zebrahuid
En met een buik vol vallende tandenknarsende engelen
Jammer dat in dit mooiste klooster dat ik ooit zag
Geen lieve nonnen maar slechts luizige popen wonen

Maar buiten het klooster dicht bij de woeste
Bergbeek de herberg van de gesnorde Yoegoslaaf
Die laat ons Raki drinken Raki Raki Raki
Zelfs Sonja Prins wordt dronken en die kan wat aan

Des anderen daags word ik met Raki wakker
Met Raki in mijn maag mijn hart mijn neus mijn strot
‘Mijn god ik ga dood’ fluister ik uit ’t bed
‘Geef mij papier ik moet mijn liefste ’t laatste schrijven’
Maar Redeker geeft geen gehoor, die snurkt en rakiet door

 

Bellevue

dorre schimmen door de gangen
cafeïne-vrij na tienen
schrijden naar steenkoude bedden

met het zacht geweld van het beproefd geduld
eerst nog het haar verzorgd en voeten en tanden
en brieven geschreven aan familieleden

en steeds ’s avonds in de vijver
het slordige maangezicht en het slecht
passend pak van de romantische tourist

die opziet naar de rozenpmzoomde torenvensters met meestal praktische verlangens
‘morgen zet ik mijn thee zélf’

en ’s ochtends door de bleke kamers
sluipt de hotelsloof gebogen
over een bhk puur stof

 

Lucebert (15 september 1924 – 10 mei 1994)
Portret door René Wong, 1964

 

De Amerikaanse dichter William Carlos Williams werd geboren in Rutherford (New Jersey) op 17 september 1883. Zie ook alle tags voor William Carlos Williams op dit blog.

 

De Rode Kruiwagen

er hangt zoveel af
van

een rode krui-
wagen

glanzend van regen-
water

naast de witte
kippen

 

Vertaald door Huub Beurskens

 

William Carlos Williams (17 september 1883 – 4 maart 1963) Cover

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 15e september ook mijn blog van 15 september 2018.

Theodor Storm, William Carlos Williams

De Duitse dichter en schrijver Theodor Storm werd geboren in Husum op 14 september 1817. Zie ook alle tags voor Theodor Storm op dit blog.

Uit: Wenn die Äpfel reif sind

„Der Junge renkte sich fast den Hals aus, um das alles zu betrachten. Dabei schienen ihm allerlei Gedanken zu kommen; denn er verzog den Mund bis an die Ohren und stellte sich breitspurig auf zwei gegenüberstehende Äste, während er mit der einen Hand das geschädigte Kleidungsstück zusammenhielt.
“Nun, wird´s bald?” fragte der andere.
“Es wird schon”, sagte der Junge.
“So komm herunter!”
“Es ist nur”, erwiderte der Junge, und biß in einen Apfel, daß der Jäger es unten knirschen hörte, “es ist nur, daß ich just ein Schuster bin!”
“Was denn, wenn du kein Schuster wärst?”
“Wenn ich ein Schneider wäre, würde ich mir das Loch von selber flicken.” Und er fuhr fort seinen Apfel zu verspeisen.
Der junge Mann suchte in seiner Tasche nach kleiner Münze, aber er fand nur einen harten Doppeltaler. Schon wollte er die Hand zurückziehen, als er von unten her ganz deutlich ein Klinken an der Gartentür vernahm. Auf dem Kirchturm drüben schlug es eben zwölf. ? Er fuhr zusammen. “Dummkopf!” murmelte er und schlug sich vor die Stirn. Dann griff er wieder in die Tasche und sagte sanft: “Du bist wohl armer Leute Kind?”
“Sie wissen schon”, sagte der Junge, “´s wird alles sauer verdient.”
“So fang und laß dir flicken!” Damit warf er das Geldstück zu ihm hinauf. Der Junge griff zu, wandte es prüfend im Mondschein hin und wider und schob es schmunzelnd in die Tasche.
Draußen auf dem langen Steige, an dem der Apfelbaum in den Rabatten stand, wurden kleine Schritte vernehmlich und das Rauschen eines Kleides auf dem Sande. Der Jäger biß sich in die Lippen; er wollte den Jungen mit Gewalt herunterreißen; der aber zog sorgsam die Beine in die Höhe, eins ums andere; es war vergebene Mühe. “Hörst du nicht?” sagte er keuchend. “Du kannst nun gehen!”
“Freilich”, sagte der Junge, “wenn ich den Sack nur hätte!”
“Den Sack?”
“Er ist mir da vorher hinabgefallen.”
“Was geht das mich an?”
“Nun, lieber Herr, Sie stehen just da unten!”
Der andere bückte sich nach dem Sack, hob ihn ein Stück vom Boden und ließ ihn wieder fallen.
“Werfen Sie dreist zu!” sagte der Junge, “ich werde schon fangen.”
Der Jäger tat einen verzweifelten Blick in den Baum hinauf, wo die dunkle, untersetzte Gestalt zwischen den Zweigen stand, sperrbeinig und bewegungslos. Als aber draußen die kleinen Schritte in kurzen Pausen immer näher kamen, trat er hastig auf den Steig hinaus.
Ehe er sich´s versah, hing ein Mädchen an seinem Halse.“

 

Theodor Storm (14 september 1817 – 4 juli 1888)
Standbeeld in Heiligenstadt

 

De Amerikaanse dichter William Carlos Williams werd geboren in Rutherford (New Jersey) op 17 september 1883. Zie ook alle tags voor William Carlos Williams op dit blog.

 

De jager

In de flitsen en zwarte schaduwen
van juli
lijken de dagen, in elkaars armen geklemd,
stil
zodat eekhoorns en gekleurde vogels
op hun gemak over
de takken en door de lucht gaan.
Waar zal een schouder splijten of
een voorhoofd open gaan en de overwinning zijn?
Nergens.
Beide kanten worden ouder.
En je mag er zeker van zijn
dat geen enkel blad zichzelf optilt
vanaf de grond
en weer vast gaat zitten aan een takje.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

William Carlos Williams (17 september 1883 – 4 maart 1963) Portret door Emmanuel Romano, 1959

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 14e september ook mijn blog van 14 september 2018 en ook  mijn blog van 14 september 2017 en ook mijn blog van 14 september 2015.

Tõnu Õnnepalu, Werner Dürrson

De Estische dichter, schrijver en vertaler Tõnu Õnnepalu werd geboren op 13 september 1962 in Tallin. Zie ook alle tags voor Tõnu Õnnepalu op dit blog.

Uit: Border State (Vertaald door Madli Puhvel)

“Where did I come from, my crime and I, Franz and I (“France?” you said, because I pronounced it badly. No not France, but Franz. By the way, he was half French, half Ger-man, from Strasbourg, where we met), my grandmother and I? I saw her in a dream yesterday … Yes, I saw my grandmother and a cat called Milvi. Actually, they are both dead, although I’m not sure about Milvi. She disappeared. Maybe she’s still prowling the neighbourhood, and who can ever be sure about my grandmother!
As you see, I have a hard time finding a beginning. And yet I don’t have much to do here except think about this letter. I walk through empty, blank days, briefcase in hand, carrying photocopies of the poems my old men have written (that’s my “work”; I’ll tell you about it later) and a pocket edition of Madame de Sevigne’s letters. I walk through Montsouris Park, where late-flowering double jasmines are still blooming. I stop under the cedar of Lebanon, smell the resin, and dive into the underground world of the Metro. I meet ghosts there as well as people .
Actually, I’m constantly thinking about my testimony, because I will have to testify. I weigh the trifling words I have to say about myself as a human being, about my trivial crime in a world . . . If only I knew where to begin, then there would be no problem! Should I start with what I saw a long time ago, in that other century, through the first-floor window of that prefabricated apartment house, the window that Grandmother never allowed to be opened? Or with Amsterdam, that sweet, crime-ridden city? Or with the garbage bin that I threw the newspaper into, the one with Franz’s name printed in big fat letters? Should I start with what was, or what is, if what is still is, this vertigo, this blindness, this blinding sunshine! Yes, sunshine. If I am to start at random, then I’ll start with sunshine. I yearned for sunshine. I had a passion for sun, and it was following this passion that brought me to this town where so much of the world’s beauty and wealth is gathered, so many gifts of the sun, as well as ugliness, pain, and want, which even gold and jewels cannot hide. Ultimately, to the town where you appeared before me, from out of nowhere, so that I could tell you my story. My story! Just like the fairy tale told in bygone days beside a cozy fire. A story that also had neither a beginning nor an end but was unhurried and grisly, where one would encounter wolves that killed, snakes that talked, and fairies. But you did not emerge from the blizzard into a flickering light. Nor are you a gray-bearded old man. On the contrary, you are young and desirable. You are my mirror, my double and opposite. You emerged from the cool Sunday sunshine that engulfed the strollers who had stopped to window-shop, or who stood as though entranced on the terrace of the cafe; unreal figments of light, summoned by the senseless pealing of the bells of Saint Eustache or Notre Dame or Saint Merri.”

 

Tõnu Õnnepalu (Tallin, 13 september 1962)

 

De Duitse dichter en schrijver Werner Dürrson werd geboren op 12 september 1932 in Schwenningen am Neckar. Zie ook alle tags voor Werner Dürrson op dit blog.

 

In de open lucht

Gevangen in het systeem
van het verkochte landschap rest mij

nog het meer, ga ik op voor-
geschreven weg door

borden bespied de helling af
langs muren hekken

voorbij het kasteel
bij het gevangenispoortbrede stuk kust
van de bezitlozen:

ruimte die
zich opent, vreemde uitgestrektheid

schaduwloos licht frisse
met wind om mijn heupen kan ik

door verdikt slib door modder
in sociaal rioolwater waden

met verre stranden voor ogen weg-
zwemmen tot  de uitputting volgt

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Werner Dürrson (12 september 1932 – 17 april 2008)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 13e september ook mijn blog van 13 september 2018 en ook mijn blog van 13 september 2015 deel 1 en eveneens deel 2.

Chris van Geel, Werner Dürrson

De Nederlandse dichter en tekenaar Christiaan Johannes van Geel werd geboren op 12 september 1917 in Amsterdam. Zie ook alle tags voor Chris van Geel op dit blog.

Klimduin

De dag breekt aan, kou uit een open ijskast:
een lap los zand tussen dor hakhout ingeklemd
onder de lucht die leger is van diepte
nu het gezichtsveld vol met wit zand is doortrapt.

Een trap, een voor de vorst te hoge duintrap in
een onontgonnen en barbaars Versailles van
geen enkele tree voorzien.

 

Dalmatiner onweer

Het blaffen is begonnen
de bastaards spuwen vuur,
licht rent, in plassen spat
het hoog om duizend poten.

Mijn hond, de kop omlaag
hij bibbert in zijn stippen,
draalt om de tafelpoot.

 

Raam vol nachtvlinders

Zij trillen tot zij zitten op
hun plaats als het niet waait, het raam
verlicht, stil tot het einde van
de nacht, stijf op een doel gericht,
uit op bezweren van het licht.

Zij dragen niet als opgeprikten
op vleugels van stilleven as
van ’t ademloze om de naald,
maar levend stof van licht beogen
als van de nacht die ademhaalt.

 

Chris van Geel (12 september 1917 – 8 maart 1974)

 

De Duitse dichter en schrijver Werner Dürrson werd geboren op 12 september 1932 in Schwenningen am Neckar. Zie ook alle tags voor Werner Dürrson op dit blog.

 

Dagdroom met föhn

Boven op de heuvel lag ik in het
druivenseizoen tussen de bronnen
en dronk niet
droomde in plaats daarvan van jou en van
slechtere gebieden –
plotseling ontwaken bij de knal van het
gaskanon de zwartheid
van wegruisende spreeuwen
een kasteel twee kerken
drie villa’s aan mijn voeten wist ik weer
de gruwel is een
uitvinding
het smeulen van verwoestende branden
een klein aardappelloofvuurtje
daar ginds
het gezochte opsporingsbericht is een beukenblad
dat in mijn slaap
op mijn gezicht viel

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Werner Dürrson (12 september 1932 – 17 april 2008)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 12e september ook mijn blog van 12 september 2018 en ook mijn blog van 12 september 2015 deel 2.

Murat Isik, Mary Oliver

De Nederlands-Turkse schrijver, columnist en journalist Murat Isik werd geboren in Izmir op 11 september 1977. Zie ook alle tags voor Murat Isik op dit blog.

Uit: Verloren grond

“Ondanks de vele gesprekken die mijn vader jaren later voerde met de dorpsoudsten, die zonder uitzondering ongeletterde boeren waren, bleef onduidelijk waarom de Armenen uit Sobyan waren vertrokken. Sommigen zeiden dat ze verjaagd waren, anderen hielden het erop dat ze onder invloed van missionarissen vertrokken waren naar de Verenigde Staten en Rusland, voordat ze, zoals in omliggende dorpen, met geweld van de staat te maken kregen. De oudste man van het dorp, de wijze Memla die ik nooit heb gekend, staarde zwijgend voor zich uit toen mijn vader hem vroeg naar het lot van de vorige inwoners van ons dorp, en zei ten slotte: ‘De Armenen hebben vreselijk geleden, jongen. Geen volk in Anatolië heeft zo moeten afzien.’ Nadat de overgrootouders van mijn moeder zich met hun groep in Sobyan hadden gevestigd, nam het inwoneraantal snel toe. De verhalen over een dorp waar stenen huizen met boomgaarden en moestuinen beschikbaar waren en waar behoefte was aan hard werkende landarbeiders, bereikten al vlug de dorpen in de wijde omgeving. Het leidde tot de komst van jonge gezinnen en eenzame dagloners die hun spierkracht graag ter beschikking stelden in ruil voor wat eten en een slaapplaats. Alle nieuwkomers waren Zaza en hingen net als mijn familie het alevitisme aan. In de prilste jaren van mijn leven werd ik in Sobyan overladen door de liefde van mijn zus Zilda, mijn broer Yusuf en mijn ouders. Het was een periode vol warmte en geluk, tot het noodlot toesloeg en mijn zus Zilda overleed. Na mijn tweelingbroers Salman en Muse moesten mijn ouders opnieuw een kind begraven. Er volgde een periode van intense rouw die pas werd verbroken toen mijn moeder een jaar late merkte dat ze weer zwanger was. Toen ik vijf was, werd mijn zusje Eli-da geboren. Ze bracht licht en vreugde terug in ons leven en werd meteen de lieveling van het gezin. En zoals mijn zus Zilda mij altijd eindeloos vertroetelde, zo knuffelde ik Elida onophoudelijk en weekgeen moment van haar zijde. Maar het geluk kwam voor mijn moeder misschien te snel, want in de eerste maanden was ze ervan overtuigd dat Zilda voortleefde in Elida. Ik keek verward op als ze de baby die ze stevig in haar armen hield Zilda noemde, totdat mijn vaderhaar smeekte daarmee op te houden omdat het noemen van haarnaam zijn hart opnieuw deed huilen.
We woonden in een groot stenen huis met een plat dak. Door het ontbreken van ramen waren we voor daglicht aangewezen op het gat in het plafond dat met een glasplaat was afgedekt. Het weinige licht dat door het gat ter grootte van een flinke watermeloen naar binnenviel, werd versterkt door olielampjes die op meerdere plekken in huis hingen. In het midden van de woonkamer bevond zich een openhaard met daarboven een brede schoorsteen waar in de winter een13
snijdende wind doorheen joeg die telkens het vuur dreigde uit te blazen. Op die dagen zocht ik verkleumd de grote stal op die vanuit het woonvertrek via een nauwe gang te bereiken was. Het was er veel aangenamer door de warme lijven van de koeien, schapen en geiten.”

 

Murat Isik (Izmir, 11 september 1977)

 

De Amerikaanse dichteres Mary Oliver werd geboren op 10 september 1936 in Maple Heights, Ohio. Zie ook alle tags voor Mary Oliver op dit blog.

 

Herfstlied

Weer een jaar voorbij, zijn rijke gekruide resten overal
achterlatend: wijnstokken, bladeren,

de niet opgegeten vruchten brokkelen vochtig af
in de schaduw, die onverschillig terug kwam

van het bijzondere eiland
van deze zomer, dit NU, dat nu nergens is

behalve onder de voeten, vermolmd
in dat zwarte onderaardse kasteel

van niet-waarneembare mysteries – wortels en verzegelde zaden
en de omzwervingen van water. Dit

probeer ik me te herinneren wanneer de maat van de tijd
pijnlijk schuurt, bijvoorbeeld wanneer de herfst

uiteindelijk opvlamt, onstuimig en zoals wij verlangt
om te blijven – hoe alles leeft, verschuift

van het ene heldere uitzicht naar het andere, voor altijd
in deze vluchtige weilanden.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Mary Oliver 10 september 1935 – 17 januari 2019)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 11e september ook mijn blog van 11 september 2018 en ook mijn blog van 11 september 2016 deel 2 en eveneens deel 3.